Rò hậu môn ngoài cơ thắt: Nguyên nhân, triệu chứng, phòng ngừa

Rò hậu môn ngoài cơ thắt là gì?

Rò hậu môn là tình trạng viêm mạn tính ở vùng hậu môn trực tràng, dịch mủ gây nhiễm trùng cho khu vực hậu môn trực tràng và tạo thành những đường có mô xơ viêm sưng. Có nhiều loại rò hậu môn dựa trên vị trí đường rò xuất hiện, trong đó rò hậu môn ngoài cơ thắt là loại thường gặp. Loại rò hậu môn này không thể tự khỏi và tiềm ẩn nhiều biến chứng nguy hiểm nếu người bệnh không điều trị.

Cơ thắt ngoài hậu môn là phần cơ vân, có nhiều dây thần kinh, bao phủ cơ thắt trong. Có thể xác định đây là phần đường lược nằm sát rìa hậu môn. Cơ thắt ngoài hậu môn có chức năng kiểm soát đại tiện, giữ phân trong trực tràng.

Rò hậu môn ngoài cơ thắt là tình trạng ổ viêm mạn tính tại mô mềm quanh hậu môn, lan dần đến phần cơ thắt hậu môn. Các triệu chứng của bệnh gây ra sự khó chịu trong sinh hoạt thường ngày và đại tiện; dần tạo cảm giác mặc cảm ở người bệnh, ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần nếu trì hoãn điều trị.

Nguyên nhân rò hậu môn

Căn nguyên của rò hậu môn là vỡ ổ áp xe hậu môn trực tràng. Ổ mủ áp xe là hậu quả của tình trạng viêm nhiễm mô mềm vùng quanh hậu môn. Khi ổ áp xe vỡ ra, phần mô mềm còn lại sẽ tạo thành tình trạng viêm mạn tính và từ đó tạo thành đường rò. Rò hậu môn ngoài cơ thắt xuất hiện khi áp xe hậu môn trực tràng không được điều trị hoặc điều trị không triệt để, hoặc tái phát nhiều lần.

Vẫn có những trường hợp người bệnh áp xe hậu môn không tiến triển thành rò hậu môn ngoài cơ thắt nhưng tỷ lệ không cao. Khoảng 40% ca bệnh áp xe hậu môn đều tiến triển thành rò.

Nguyên nhân gây áp xe hậu môn ngoài cơ thắt được cho là đến từ tình trạng nhiễm trùng vùng mô mềm ở hậu môn. Thường gặp nhiều ở những đối tượng bị táo bón, tiêu chảy. Phân cứng cũng là nguyên nhân phổ biến gây tổn thương vùng niêm mạc hậu môn trực tràng. Vết thương bị nhiễm trùng nặng, tích tụ thành ổ áp xe tại cơ thắt ngoài hậu môn.

Triệu chứng rò hậu môn ngoài cơ thắt

Những triệu chứng của bệnh rò hậu môn ngoài cơ thắt bao gồm: (1)

• Cơn đau nhói dai dẳng tại hậu môn. Triệu chứng rõ ràng hơn khi người bệnh ngồi, rặn khi đi đại tiện, hoặc thực hiện các hoạt động tạo áp lực tại hậu môn.
• Vùng da quanh đường rò bị kích ứng
• Có dịch mủ vàng chảy ra da vùng quanh hậu môn, dính vào quần lót
• Hậu môn tiết dịch và có mùi hôi khó chịu
• Những biến chứng kèm theo như sốt cao, suy nhược sức khỏe, ớn lạnh…
• Nói chung triệu chứng lâm sàng không khác nhiều so với các loại rò hậu môn khác nhưng rò hậu môn ngoài cơ thắt là 1 loại rò khó và sâu, thường đi từ trực tràng rò thẳng ra ngoài.

Đối với vị trí rò hậu môn bên ngoài cơ thắt, người bệnh cũng có thể nhìn thấy được lỗ rò khi quan sát hậu môn.

Chẩn đoán rò hậu môn ngoài cơ thắt

Các phương pháp chẩn đoán hình ảnh thường được dùng trong chẩn đoán rò hậu môn ngoài cơ thắt cho kết quả chính xác. Tuy nhiên, bác sĩ cần khám thực thể nhằm xác định và kiểm tra tình trạng lỗ rò hậu môn và vùng hậu môn của người bệnh. Việc thăm khám thực hiện bằng tay để bác sĩ có thể nhận biết được đường rò xơ chai tại vùng ngoài cơ thắt.

Sau khi đã xác định chính xác đường rò ngoài cơ thắt hậu môn, bác sĩ sẽ tiếp tục chỉ định người bệnh thực hiện những kiểm tra cận lâm sàng như:

• Siêu âm mô mềm hậu môn để đánh giá đường rò thông qua đầu dò siêu âm
• Chụp MRI vùng chậu để đánh giá độ nông sâu của đường rò, nhận biết mức độ phức tạp của đường rò và là xét nghiệm tin cậy nhất.
• Nội soi trực tràng để đánh giá đường rò có thông vào trong trực tràng không, xác định những nguyên nhân phối hợp như lao ruột, bệnh Crohn, ung thư.
• Những phương pháp chẩn đoán hình ảnh cung cấp thông tin trực quan bằng hình ảnh đa chiều, giúp bác sĩ xác định tình trạng bệnh, từ đó đưa ra phác đồ điều trị chính xác.

Điều trị rò hậu môn ngoài cơ thắt

Phẫu thuật là phương pháp được ưu tiên áp dụng điều trị vì cho kết quả cao, có thể điều trị khỏi nếu người bệnh tuân theo những chỉ định của bác sĩ trước, trong và sau khi phẫu thuật.

Mục tiêu chính của phẫu thuật rò hậu môn bên ngoài cơ thắt là bác sĩ sẽ xử lý hết niêm mạc đường rò, những tổ chức xơ, phá hủy các ngóc ngách mà đường rò đã tạo ra, khóa lỗ trong. Trong quá trình phẫu thuật, bác sĩ luôn cố gắng bảo tồn chức năng cơ thắt hậu môn cho người bệnh.

Phương pháp đốt laser đường rò hậu môn ngoài cơ thắt hiện cũng được áp dụng cho những đường rò đơn giản bởi hiệu quả điều trị cao hơn so với việc dùng thuốc, thời gian lành thương cũng nhanh hơn so với phẫu thuật đường rò. Tuy nhiên, phương pháp này tồn tại nhiều rủi ro. Do quá trình thăm dò đường rò và đưa dây đốt laser phải thông qua que thăm dò, phẫu thuật viên không trực tiếp quan sát bằng mắt, khả năng xảy ra sai sót đốt laser ngoài đường rò thay vì đốt laser trong đường rò khá cao.

Người bệnh nên trao đổi kỹ lưỡng với bác sĩ để được tư vấn phương pháp điều trị phù hợp để giảm thiểu rủi ro bệnh rò hậu môn bên ngoài cơ thắt tái phát sau điều trị.

Phòng ngừa rò hậu môn ngoài cơ thắt

Cần chủ động giảm thiểu rủi ro bị rò hậu môn ngoài cơ thắt bằng cách bảo vệ chức năng hậu môn tốt, phòng ngừa các bệnh lý gây tổn thương niêm mạc hậu môn như bệnh trĩ, viêm nhiễm hậu môn… Đặc biệt, không trì hoãn điều trị các bệnh lý hậu môn vì khả năng cao sẽ dẫn đến áp xe hậu môn và tạo thành đường rò hậu môn ngoài cơ thắt.

Ngoài ra, những thói quen sinh hoạt có thể giúp duy trì chức năng hậu môn, phòng ngừa bệnh rò hậu môn ngoài cơ thắt còn có:

• Chế độ ăn bổ sung chất xơ và cân bằng dinh dưỡng để làm phân mềm, hạn chế phân làm xước hậu môn
• Không lạm dụng rượu bia và hút thuốc lá
• Tập thể dục đều đặn, duy trì cân nặng ở mức lý tưởng
• Không tạo áp lực lên hậu môn như việc cố rặn hoặc ngồi quá lâu khi đi đại tiện
• Tập nhíu cơ hậu môn
• Ngưng thuốc lá

Thắc mắc thường gặp

1. Rò hậu môn ngoài cơ thắt có nguy hiểm không?

Rò hậu môn ngoài cơ thắt không phải là bệnh nguy hiểm. Hầu hết, các trường hợp rò hậu môn bên ngoài cơ thắt đều lành tính và có khả năng điều trị triệt căn cao nếu can thiệp kịp thời. Dù vậy, triệu chứng của bệnh sẽ gây khó chịu trong sinh hoạt, khiến người bệnh mặc cảm, giảm tự tin.

Cần lưu ý, rò hậu môn hay rò hậu môn ngoài cơ thắt có thể là biến chứng của các bệnh ung thư tiêu hóa. Lúc này, người bệnh có thể đối mặt với các rủi ro nguy hiểm đến tính mạng nếu can thiệp y khoa muộn.

2. Khi nào cần khám bác sĩ?

Người bệnh nên đi khám với bác sĩ ngay khi phát hiện ra dịch mủ từ hậu môn, hoặc những triệu chứng khác nghi ngờ là rò hậu môn ngoài cơ thắt. Điều trị bệnh ở giai đoạn sớm sẽ diễn ra nhẹ nhàng, thời gian hồi phục cũng nhanh.

Ngoài ra, rò hậu môn ngoài cơ thắt nếu kéo dài không điều trị có thể gây ra những biến chứng khác, bao gồm:

• Cơn đau dai dẳng làm ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất và tinh thần
• Khó khăn khi đi đại tiện, thậm chí việc đi đại tiện cũng trở thành yếu tố nguy cơ khiến bệnh rò hậu môn nặng hơn
• Tăng cao rủi ro tái phát rò hậu môn ngoài cơ thắt sau điều trị

Để đặt lịch thăm khám và điều trị các bệnh lý đường tiêu hóa với các chuyên gia bác sĩ về Tiêu hóa của Hệ thống PlinkCare, xin vui lòng liên hệ:

Rò hậu môn ngoài cơ thắt là bệnh lý phổ biến thứ hai trong những bệnh lý hậu môn trực tràng. Bệnh không nguy hiểm, tuy nhiên người bệnh sẽ cảm thấy phiền toái và bất tiện trong sinh hoạt khi đường rò hậu môn liên tục gây đau đớn, nhất là khi đi đại tiện, ngồi lâu.

Bệnh thường là lành tính, tuy nhiên người bệnh cần đi khám với bác sĩ trong thời gian sớm nhất để giảm thiểu những rủi ro và biến chứng có thể xảy ra. Điều quan trọng là người bệnh cần giữ gìn sức khỏe và vệ sinh vùng hậu môn sau khi điều trị tốt, vì bệnh có thể tái phát nặng hơn sau đó. Khả năng trị bệnh dứt điểm cho các trường hợp tái phát cũng sẽ thấp hơn.