10 bài tập phục hồi thể chất sau phẫu thuật đoạn nhũ

Phẫu thuật đoạn nhũ (vú) là gì?

Phẫu thuật đoạn nhũ là chỉ định dành cho các trường hợp bệnh nhân ung thư vú không thể phẫu thuật bảo tồn (giữ lại tuyến vú); không muốn tái tạo vú tức thì do bệnh lý hoặc một số lý do cá nhân và gia đình.

Phục hồi thể chất sau phẫu thuật đoạn nhũ thế nào?

Cảm giác “không cảm thấy mình nữ tính như trước” dường như là nỗi “ám ảnh” chung của nhiều phụ nữ cắt bỏ hoàn toàn ngực để điều trị ung thư vú. Dẫu vậy, để vực dậy tinh thần và sức khỏe, các bệnh nhân sau hậu phẫu nên chú ý đến phục hồi chức năng sau phẫu thuật đoạn nhũ như sau:

1. Sinh hoạt hàng ngày

Sau khi phẫu thuật, để bảo vệ cho tay bên mổ, bệnh nhân cần lưu ý một số vấn đề như:

1. Tránh chích ngừa, lấy máu, đo huyết áp tay bên mổ
2. Không cạo gió, xoa bóp dầu, đắp thuốc, cắt lể tay bên mổ
3. Không để trầy xước, đứt, bỏng, côn trùng cắn tay bên mổ
4. Hạn chế xách nặng >5kg trên tay bên mổ
5. Tránh mặc áo ngực hoặc đeo nữ trang quá chật. Nên mặc áo ngực có dây nâng ngực để tránh đè ép vai và ngực bên mổ
6. Tránh tiếp xúc nhiệt độ cao gây bỏng da như tắm nắng, phơi nắng, tắm hơi
7. Tránh luyện tập sớm và quá sức tay bên mổ
8. Nên sử dụng kem chăm sóc da và móng tay bên mổ
9. Điều trị sớm các tổn thương nhỏ trên da (nếu có) theo chỉ định của bác sĩ
10. Khi làm việc nặng, đi xa hoặc đi máy bay nên mang vớ áp lực cánh tay để bảo vệ tay bên mổ
11. Mang găng tay khi làm vườn, làm bếp, rửa chén,…

2. Chăm sóc vết mổ và vệ sinh cơ thể

Giữ vết mổ khô và sạch, chỉ thay băng thun hằng ngày, không thay băng vết mổ.

3. Các triệu chứng cần báo ngay cho bác sĩ

Tái khám theo đúng lịch hẹn hoặc khi có một trong các dấu hiệu sau:

• Vết mổ sưng, bầm, đỏ bất thường
• Vết mổ chảy nhiều dịch dính băng, hôi
• Dị ứng băng keo, tạo bóng nước
• Dịch ống dẫn lưu nhiều hơn, đỏ hơn
• Sốt
• Ngứa, nổi mề đay sau khi dùng thuốc

Nếu bệnh nhân cảm thấy cơ thể và tại vị trí mổ có bất thường như trên cần báo cho người thân để được hỗ trợ đưa tới cơ sở y tế hoặc bệnh viện điều trị, kiểm tra càng sớm càng tốt.

4. Nghỉ ngơi đầy đủ

Sau phẫu thuật đoạn nhũ, bệnh nhân bị đau chỗ vết mổ. Cơn đau có thể cản trở cơ thể đi vào giấc ngủ cũng như các loại thuốc giúp kiểm soát cơn đau có thể gây mất ngủ.

Trong khi đó, việc nghỉ ngơi, ngủ đủ giấc giúp ích rất nhiều vào quá trình phục hồi thể chất sau phẫu thuật vú. Chính vì vậy, khi có người thân đang trong quá trình hồi phục sau phẫu thuật ung thư vú, người nhà nên chuẩn bị không gian phòng ngủ sạch sẽ, phòng ngủ yên tĩnh, mát mẻ; riêng người bệnh cần thư giãn tâm trí, tránh căng thẳng…

5. Chế độ dinh dưỡng khoa học

Để phục hồi chức năng thể chất sau phẫu thuật đoạn nhũ, bệnh nhân có thể tiếp tục chế độ ăn bình thường, không nên kiêng cữ. Bên cạnh đó, người sau phẫu thuật nên uống từ 2-2,5 lít nước và tránh thức uống chứa caffein mỗi ngày, ăn nhiều trái cây và rau xanh, hạn chế thực phẩm chứa chất béo không lành mạnh như nội tạng động vật, đồ chiên rán, thịt đỏ… Hoặc một số trường hợp, bệnh nhân cần trao đổi với bác sĩ để có chế độ ăn uống lành mạnh và phù hợp với cơ địa.

6. Tập luyện vừa phải

Mục đích tập vận động vai và cánh tay sau mổ giúp giảm tụ dịch xung quanh vết mổ hiệu quả hơn, phòng ngừa cứng khớp vai, giảm nguy cơ phù bạch huyết cánh tay về sau.

Thời điểm tập tốt nhất là ngay khi rút ống dẫn lưu và bắt đầu thực hiện các bài tập càng sớm càng tốt sau phẫu thuật. Sau đó, bệnh nhân nên liên tục tự luyện tập các động tác theo hướng dẫn sau khi xuất viện về nhà. Ép hố nách trong 24 giờ đầu, dạng khớp vai không quá 90 độ.

10 bài tập phục hồi thể chất sau phẫu thuật đoạn nhũ

Thực hiện những bài tập phục hồi thể chất sau phẫu thuật đoạn nhũ sau đây 3 lần một ngày. Mỗi động tác làm 5 -10 lần.

1. Bài tập chải tóc

Đặt khủy tay bên bệnh trên bàn, giữ cổ thẳng. Trước tiên chải tóc ở một bên đầu, dần dần chải hết toàn bộ đầu. Bệnh nhân cần kiên trì thực hiện thường xuyên, nhưng ngược lại đừng cố làm quá mức.

2. Bài tập đong đưa cánh tay

Đặt cánh tay lành lên lưng của ghế, gập lưng, trán tựa vào tay lành trên ghế. Thả lỏng tay còn lại xuống dưới, lắc lư nhẹ nhàng để khớp vai đánh đu ra trước, ra sau, rồi sang trái, sang phải; tiếp đó là xoay tròn. Từ từ, bệnh nhân có thể nới rộng biên độ của các cử động này bằng cách đánh đu cánh tay cho đến khi cảm thấy thật sự thả lỏng.

3. Bài tập với dây

Buộc một sợi dây vào tay cầm cánh cửa. Cầm đầu dây còn lại kéo căng sợi dây và xoay vòng cánh tay. Ban đầu, bệnh nhân đứng xa để xoay những vòng tròn nhỏ, cố gắng cử động toàn bộ cánh tay. Làm 5 lần, rồi xoay theo chiều ngược lại cũng 5 lần. Khi đã thuần thục động tác, bệnh nhện tiến gần sát cánh cửa để xoay những vòng tròn lớn hơn.

4. Bài tập cài áo ngực

Dang 2 cánh tay ra 2 bên, từ từ hạ cẳng tay xuống 2 bên, dưa từ từ ra sau lưng. Tiếp đó, nâng cẳng tay lên sau lưng ngang mức áo ngực của bạn.

5. Bài tập nâng cánh tay

Nằm xuống để 2 vai thả lỏng. Nắm 2 bàn tay phía trước bụng rồi đưa 2 bàn tay lên cùng lúc. Cố gắng nâng cao qua đầu và luôn giữ cho khuỷu tay thẳng. Hạ từ từ hai cánh tay thấp xuống và thực hiện lặp lại động tác này.

6. Bài tập trèo tường

Đứng sát và quay mặt vào tường với 2 chân dạng rộng ngang vai, để giữ thăng bằng. Đặt 2 bàn tay đặt lên tường ngang vai, sau đó đưa lần lượt từng tay lên cao hơn, tay vẫn chạm tường. Trượt nhẹ 2 bàn tay về ngang mức vai rồi lại đưa lên từ từ. Làm động tác này vài lần trong ngày. Đánh dấu độ cao mỗi lần đạt được và cố gắng cao hơn ở những lần tập sau.

7. Bài tập cho bàn tay

Chuẩn bị một quả bóng cao su, cầm trong lòng bàn tay bên vừa phẫu thuật, bóp nhẹ nhàng quả bóng rồi buông ra. Lặp lại nhiều lần.

8. Bài tập với túi nhỏ

Tay phải cầm túi nhỏ đưa từ từ lên và hướng ra sau đầu, tay trái hạ thấp sau lưng. Thả túi xuống để tay trái hứng lấy túi. Thực hiện 5 lần, sau đó đổi tay.

9. Bài tập với khăn bông

Cầm hai đầu của khăn bông to, đưa khăn về sau lưng và làm động tác giống như đang lau khô lưng. Sau đó, đổi tay.

10. Bài tập cho khuỷu và cánh tay

Gập khuỷu tay, rồi đặt 2 bàn tay lên vai. Nâng khuỷu tay lên từ từ cho đến khi bạn cảm giác độ căng thì hạ khuỷu tay xuống. Bạn có thể dùng tay lành để đỡ cho tay bên phẫu thuật để thực hiện động tác dễ dàng hơn.

 

Lưu ý: Người bệnh nên tập các động tác từ dễ đến khó, biên độ từ nhỏ đến lớn, mức độ từ ít đến nhiều để đạt được hiệu quả tốt nhất.

Mặc dù đã được phẫu thuật và phục hồi chức năng sau phẫu thuật đoạn nhũ, nhưng để trở lại với cuộc sống bình thường, đối với người bệnh là một hành trình dài và rất cần sự quan tâm, hỗ trợ tâm lý của người thân. Do đó, song song tập luyện phục hồi thể chất, người chăm sóc bệnh nhân cần:

• Quan sát biểu hiện bất thường của người bệnh
• Hỏi han khi người bệnh bị đau, vết thương có vấn đề…
• Động viên người bệnh sau mỗi động tác tập luyện
• Mang đến cho người bệnh các thông tin tích cực, vui vẻ
• Tránh để bệnh nhân ở một mình quá lâu…

Khoa Ngoại vú, PlinkCare TP.HCM, quy tụ đội ngũ Chuyên gia, Bác sĩ, Kỹ thuật viên giàu kinh nghiệm.

Bệnh viện sở hữu hệ thống máy móc hiện đại mang đến hiệu quả cao trong tầm soát, chẩn đoán từ sớm các bệnh lý tuyến vú, bao gồm: Hệ thống máy nhũ ảnh kỹ thuật số 3D (DBT) Mammomat Inspiration; Máy siêu âm GE Logiq E10S, với đầu dò có hỗ trợ siêu âm đàn hồi vú, khảo sát vi mạch và hỗ trợ định hướng sinh thiết dưới siêu âm; Máy MRI 1.5 tesla thế hệ mới Magnetom Amira BioMatrix… giúp phát hiện sớm và có phương án điều trị một cách an toàn, hiệu quả với các bệnh lý liên quan đến tuyến vú.

Để trở lại với cuộc sống bình thường, đối với người bệnh là một hành trình dài và rất cần sự quan tâm, hỗ trợ tâm lý của người thân. Do đó, song song tập luyện phục hồi thể chất sau phẫu thuật đoạn nhũ rất cần thiết cho người bệnh, bên cạnh đó là những sự động viên tới từ người nhà bệnh nhân.