7 cách phòng bệnh đau thần kinh tọa hiệu quả cao và nhanh chóng

Cần biết gì về căn bệnh đau thần kinh tọa?

Bệnh đau thần kinh tọa là thuật ngữ dùng để mô tả tình trạng đau, yếu, tê, ngứa ran ở chân do chèn ép hoặc chấn thương dây thần kinh hông. Cơn đau thường bắt nguồn từ vùng lưng dưới, lan sâu qua mông và di chuyển xuống chân. (1)

Nguyên nhân

1. Thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng

Nghiên cứu cho thấy có tới 90% trường hợp đau thần kinh tọa là do nguyên nhân này. Theo đó, thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng thường gây chèn ép một hoặc nhiều rễ thần kinh cột sống (L4-S3) gây đau, xuất phát từ một trong hai yếu tố sau:

• Đĩa đệm thắt lưng phình ra, chèn ép trực tiếp lên dây thần kinh tọa hoặc dịch bên trong đĩa đệm bị rò rỉ, thoát vị qua nhân xơ bên ngoài, chèn ép vào dây thần kinh.
• Một chất kích thích hóa học có tính axit từ đĩa đệm (Hyaluronan) bị rò rỉ ra ngoài, gây viêm và kích ứng khu vực xung quanh dây thần kinh tọa.
• Thoát vị đĩa đệm lưng có thể chèn ép dây thần kinh tọa ở một hoặc cả hai bên, gây đau đớn ở một hoặc cả hai chân. Tuy nhiên, trường hợp thứ hai thường hiếm khi xảy ra hơn.

2. Thoái hóa

Một số vấn đề thoái hóa có thể dẫn đến đau thần kinh tọa bao gồm:

• Sự thoái hóa các mô ở cột sống thắt lưng gây chèn ép hoặc kích thích dây thần kinh tọa.
• Sự thoái hóa của các khớp cột sống khiến các mô hoạt dịch trong bao khớp bị viêm.
• Thoái hóa xương đốt sống có thể gây ra sự phát triển xương bất thường (gai cột sống), các mô xương phình to ở cột sống thắt lưng có thể gây chèn ép một hoặc nhiều rễ thần kinh của dây thần kinh tọa. Ngoài ra, đĩa đệm bị thoái hóa sẽ tiết ra các protein gây viêm bó sợi này.

3. Hẹp ống sống thắt lưng

Tình trạng này thường xảy ra phổ biến ở những người trên 60 tuổi. Theo đó, hẹp ống sống là một trong những nguyên nhân hàng đầu dẫn đến chứng đau thần kinh tọa ở người cao tuổi.

4. Trượt đốt sống

Hiện tượng này xảy ra khi quá trình chèn ép dẫn đến hình thành vết nứt, làm cho một thân đốt sống trượt về phía trước, đè lên một thân khác. Chẳng hạn, đốt sống L5 có thể trượt về trước so với S1. Chứng đau thần kinh tọa có thể do chèn ép dây thần kinh sau khi đĩa đệm bị xẹp, gãy và thân đốt sống trượt về phía trước. Tình trạng này xảy ra phổ biến hơn ở những người trẻ tuổi.

Triệu chứng

Thông thường, đau thần kinh tọa chỉ ảnh hưởng đến một chân tại một thời điểm và các triệu chứng bắt đầu lan dần từ lưng dưới hoặc mông đến đùi và xuống chân. Tình trạng này có thể gây đau ở phía trước, phía sau và/hoặc hai bên đùi và chân. Một số dấu hiệu điển hình thường thấy phải kể đến như:

• Đau: Cơn đau thần kinh tọa có thể diễn ra liên tục hoặc không liên tục, đặc trưng với cảm giác nóng rát hoặc đau nhói. Tình trạng đau nhức thường dữ dội hơn ở chân so với lưng, đặc biệt là vùng bắp chân dưới đầu gối.
• Xuất hiện một số cảm giác bất thường: Người bệnh có thể cảm thấy tê, ngứa ran và/hoặc cảm giác châm chích phía sau chân.
• Có thể cảm thấy yếu ở chân và bàn chân: Cảm giác nặng nề ở chân khiến người bệnh rất khó thực hiện động tác nhấc chân lên khỏi sàn.
• Cơn đau trở nên nghiêm trọng hơn khi thực hiện một số tư thế nhất định, chẳng hạn như: ngồi, cố gắng đứng lên. đứng trong thời gian dài, uốn cong cột sống về phía trước, vặn cột sống, ho…
• Cơn đau dây thần kinh tọa có thể tăng lên khi nằm, gây rối loạn giấc ngủ. Trong trường hợp này, tư thế nằm ngửa với đầu gối kê cao bằng một chiếc gối, hoặc nằm nghiêng với một chiếc gối kê giữa hai chân sẽ giúp giảm đau đáng kể.
• Cơn đau có thể thuyên giảm khi đi bộ, chườm túi nhiệt vào vùng xương chậu phía sau hoặc tập các bài tập vùng chậu.

7 cách phòng bệnh đau thần kinh tọa hiệu quả

Bệnh xuất hiện với rất nhiều triệu chứng khó chịu, thậm chí tiến triển thành các biến chứng đau thần kinh tọa nghiêm trọng, đe dọa đến sức khỏe. Với một số nguyên nhân như: thoái hóa đĩa đệm, đau do mang thai hoặc tai nạn, việc chủ động kiểm soát là hoàn toàn không thể.

Tuy nhiên, trong các trường hợp còn lại, các giải pháp phòng bệnh đau thần kinh tọa dưới đây sẽ rất hữu ích giúp giảm thiểu nguy cơ mắc phải: (2)

1. Duy trì tư thế tốt

Kiểm soát tư thế đúng là một trong những cách phòng ngừa đau thần kinh tọa cơ bản và quan trọng nhất. Một số giải pháp cụ thể như sau:

• Hạn chế tối đa ngồi xổm.
• Không nên ngồi quá lâu, thỉnh thoảng nên đứng lên và đi lại.
• Không mang vác đồ quá nặng trên vai để tránh gây áp lực lên cột sống.
• Giải lao thường xuyên khi làm việc với máy tính, ngoài ra nên đặt màn hình ở vị trí sao cho đầu không phải cúi xuống hoặc ngẩng lên quá cao.

2. Không hút thuốc

Nicotin trong thuốc lá có nguy cơ làm giảm lượng máu cơ thể cung cấp cho xương. Hệ lụy nghiêm trọng là làm suy yếu, gây căng thẳng cho cột sống và đĩa đệm, từ đó gây ra nhiều bệnh lý nguy hiểm, điển hình phải kể đến là chứng đau thần kinh tọa.

3. Giảm cân

Thừa cân hoặc béo phì có thể làm tăng nguy cơ đau thần kinh tọa. Những người gặp phải tình trạng này cũng có xu hướng hồi phục chậm hơn so với bình thường. Nguyên nhân là do trọng lượng tăng lên gây áp lực cho cột sống, dẫn đến thoát vị đĩa đệm. Vì vậy, việc giảm cân là một trong những biện pháp quan trọng để ngăn viêm và tổn thương cột sống. (3)

4. Tập thể dục thường xuyên

Tập thể dục là một cách quan trọng để phòng bệnh đau thần kinh tọa. Dưới đây là một số bài tập có lợi nên tham khảo và thực hiện:

• Các bài tập thể dục nhẹ nhàng: đi bộ, chạy bộ, bơi lội, đạp xe, khiêu vũ và các hoạt động tương tự khác giúp làm tăng nhịp tim mà không gây đau, phù hợp cho người khỏe mạnh và cả người bệnh đã bị đau thần kinh tọa.
• Các bài tập rèn luyện sức mạnh: Các bài tập sử dụng tạ, máy tập tạ, hoặc các bài tập đẳng áp, liên quan đến việc co cơ.
• Các bài tập rèn luyện tính linh hoạt: yoga, thái cực quyền, và các hoạt động tương tự giúp tăng tính linh hoạt và sức mạnh cho cơ, xương, khớp, cột sống.
• Tất cả các bài tập nào nếu kiên trì thực hiện thường xuyên đều có thể mang đến lợi ích tích cực.

Xem thêm: Bài tập an toàn dành cho người đau thần kinh tọa

Tuy nhiên, việc phòng tránh tổn thương xảy ra trong quá trình luyện tập cũng vô cùng quan trọng, nên tốt hơn hết là cần duy trì cường độ tập hợp lý.

5. Phòng tránh té ngã

Đây là giải pháp cơ bản để hạn chế chấn thương cột sống và dây thần kinh, cụ thể như sau:

• Luôn mang giày dép vừa vặn, đúng kích cỡ.
• Giữ cho mọi lối đi, cầu thang trong nhà luôn ngăn nắp để tránh té ngã.
• Trang bị đèn chiếu sáng đầy đủ, đặc biệt là khu vực cầu thang, phòng tắm, phòng của người già, trẻ nhỏ.
• Trang bị thanh vịn cho phòng tắm và cầu thang.

6. Hạn chế ngồi quá lâu

Thời gian ngồi kéo dài sẽ gây áp lực lên đĩa đệm và dây chằng ở lưng dưới. Với công việc đòi hỏi phải ngồi nhiều, giải pháp tốt nhất là nên nghỉ giải lao thường xuyên, kết hợp đi lại, vận động nhẹ nhàng sau mỗi 1 giờ đồng hồ.

7. Tăng cường sức mạnh cột sống

Sức khỏe cột sống chịu ảnh hưởng bởi các cơ lưng, cơ hai bên hông, xương chậu, mông. Do đó việc cải thiện sức mạnh cho những bộ phận này cũng là cách để ổn định cột sống. Một số bài tập hữu ích có thể tham khảo và thực hiện như: yoga, pilates… Sự kết hợp giữa cơ thể và hệ thần kinh trong quá trình tập luyện sẽ đem đến nhiều lợi ích tích cực cho cơ, xương, khớp, cột sống, từ đó giúp ngăn ngừa chứng đau thần kinh tọa một cách hiệu quả. (4)

Xem thêm: Các phương pháp điều trị đau thần kinh tọa hiệu quả

Trung tâm Chấn thương chỉnh hình, Hệ thống PlinkCare, là nơi quy tụ đội ngũ chuyên gia đầu ngành, bác sĩ ngoại khoa giàu kinh nghiệm, tận tâm, nhiệt tình như: TTND.GS.TS.BS Nguyễn Việt Tiến; PGS.TS.BS Đặng Hồng Hoa; TS.BS Tăng Hà Nam Anh; ThS.BS.CKII Trần Anh Vũ; BS.CKI Trần Xuân Anh, ThS.BS.CKI Lê Đình Khoa, TS.BS Đỗ Tiến Dũng; TS.BS.CKII Vũ Hữu Dũng… Đây cũng là một trong những đơn vị tiên phong trong việc chẩn đoán và điều trị các bệnh về cơ xương khớp với kỹ thuật hiện đại theo phác đồ cập nhật quốc tế.

Bệnh viện còn được trang bị hệ thống máy móc, trang thiết bị chẩn đoán hình ảnh hiện đại như: máy chụp CT 768 lát cắt Somatom Drive, máy cộng hưởng từ thế hệ mới Magnetom Amira BioMatrix, robot Artis Pheno, máy đo mật độ xương, máy siêu âm…; hệ thống kính vi phẫu thuật Opmi Vario 700 Zeiss, bàn mổ Meera-Maquet… để có thể phát hiện sớm các tổn thương và điều trị hiệu quả các bệnh lý về cơ xương khớp…

PlinkCare còn sở hữu hệ thống phòng khám khang trang, khu nội trú cao cấp; khu vực phục hồi chức năng hiện đại; quy trình chăm sóc hậu phẫu toàn diện giúp bệnh nhân nhanh chóng hồi phục và ổn định sức khỏe sau phẫu thuật.

Để đặt lịch khám và điều trị với các chuyên gia đầu ngành tại Trung tâm Chấn thương chỉnh hình, PlinkCare, Quý khách vui lòng liên hệ:

Trên đây là tổng hợp các thông tin chi tiết về cách phòng bệnh đau thần kinh tọa thường gặp. Hy vọng với những chia sẻ này, người bệnh đã có thể nhiều cập nhật hữu ích để chủ động kiểm soát tình trạng bệnh lý của mình.