7 nguyên nhân chất lượng phôi kém trong thụ tinh ống nghiệm IVF

Phôi chất lượng kém là gì?

Phôi chất lượng kém được xem là những phôi có hình thái bất thường và tốc độ phân chia kém. Theo đó, chất lượng phôi thường được đánh giá dựa trên nhiều yếu tố bao gồm số lượng phôi bào, phôi đa nhân, độ đồng đều giữa các phôi bào, mức độ phân mảnh, độ nở rộng của khoang phôi, độ liên kết giữa các tế bào…

Tại Trung tâm Hỗ trợ sinh sản, PlinkCare, sau khi nuôi cấy đến giai đoạn phôi ngày 3 và ngày 5, các chuyên viên phôi học sẽ tiến hành đánh giá và phân loại phôi dựa trên những yếu tố kể trên và xếp thành 4 loại từ 1 đến 4, trong đó phôi loại 4 được đánh giá là phôi có chất lượng thấp nhất

Đối với phôi ngày 3, đa số phôi kém chất lượng sẽ không phát triển được thành phôi ngày 5. Mặt khác, đối với phôi ngày 5, những phôi có hiện diện những bất thường hình thái, tốc độ phát triển kém sẽ cho tỷ lệ thai thấp hơn so với phôi tốt và phôi trung bình. Tuy nhiên, trường hợp chuyển phôi kém không đồng nghĩa với việc không có hy vọng mang thai.

Bác sĩ Trần Ngọc Hà Giang – Trung tâm Hỗ trợ sinh sản, PlinkCare chia sẻ, việc đánh giá và lựa chọn phôi chất lượng tốt trước chuyển phôi đóng vai trò quan trọng trong các chu kỳ IVF vì nếu chuyển phôi chất lượng kém sẽ ảnh hưởng đến khả năng làm tổ và phát triển thành thai khỏe mạnh, từ đó là giảm tỷ lệ thành công của cả quá trình điều trị.

Nguyên nhân chất lượng phôi kém

Trong một chu kỳ thụ tinh trong ống nghiệm (IVF), chất lượng phôi có thể bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố khác nhau. Vậy đâu là nguyên nhân chất lượng phôi kém?

1. Độ tuổi người phụ nữ

Theo các chuyên gia Hỗ trợ sinh sản, sự gia tăng tỷ lệ bất thường trong nhân và tế bào chất của trứng (noãn) có liên quan đến tuổi tác của người phụ nữ. Khi tuổi càng cao, người phụ nữ phải đối mặt với nguy cơ dự trữ buồng trứng giảm (thể hiện qua xét nghiệm đánh giá dự trữ buồng trứng AMH, số lượng nang noãn đầu chu kỳ AFC), kèm theo chất lượng noãn thu được sau chọc hút cũng bị ảnh hưởng, dẫn đến phôi nuôi cấy có chất lượng kém, từ đó làm giảm khả năng làm tổ và phát triển thành thai nhi khỏe mạnh.

Bác sĩ Trần Ngọc Hà Giang khuyến cáo, các cặp vợ chồng kết hôn trên một năm có quan hệ tình dục đều đặn và không sử dụng bất kỳ biện pháp tránh thai nào nhưng sau 1 năm (đối với người dưới 35 tuổi) hoặc 6 tháng (với người vợ trên 35 tuổi) mà vẫn chưa có thai, lúc này hai vợ chồng nên đi khám hiếm muộn để đánh giá khả năng sinh sản của mình và có biện pháp phù hợp để sớm có con.

2. Chất lượng trứng kém

Chất lượng trứng thu được sau chọc hút có thể bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố, bao gồm vấn đề bệnh lý của người phụ nữ liên quan đến buồng trứng như buồng trứng đa nang, nang lạc nội mạc tử cung, độ tuổi và khả năng đáp ứng thuốc kích thích buồng trứng…

Với những phôi tạo thành từ trứng kém chất lượng thường không thể phân chia tế bào đúng cách, dẫn đến phôi có chất lượng kém hoặc mang các bất thường nhiễm sắc thể. Điều này làm giảm khả năng làm tổ của phôi hoặc nguy cơ thai mang dị tật tăng lên. (1)

3. Tinh trùng kém chất lượng

Bên cạnh trứng (noãn), tinh trùng cũng là nhân tố tham gia trực tiếp vào quá trình tạo phôi. Do đó, nếu người chồng gặp các vấn đề về tinh trùng bao gồm số lượng tinh trùng thấp, tinh trùng dị dạng, độ di động kém… có thể gây ra các vấn đề trong quá trình thụ tinh, dẫn đến phôi kém chất lượng. (2)

4. Các yếu tố môi trường và lối sống

Nhiều nghiên cứu cho thấy chế độ dinh dưỡng không cân bằng, thiếu chất, thói quen hút thuốc lá, tiêu thụ rượu bia quá mức và tiếp xúc nhiều với các chất độc hại từ môi trường có thể làm giảm chất lượng trứng và tinh trùng, tăng nguy cơ phôi kém chất lượng và giảm khả năng thụ thai.

Ngoài ra, việc căng thẳng, stress trong công việc và áp lực tâm lý cũng là nguyên nhân chất lượng phôi kém đáng quan tâm. Bởi tình trạng này kéo dài có thể gây rối loạn nội tiết tố ảnh hưởng đến quá trình rụng trứng và chất lượng tinh trùng.

5. Điều kiện nuôi cấy phôi chưa tối ưu

Phòng lab được ví như “tử cung thứ hai” bên ngoài cơ thể mẹ, vì vậy các yếu tố trong phòng lab như nhiệt độ, độ ẩm, chất lượng không khí, tiêu chí vô trùng… cần được đảm bảo tối ưu và duy trì ở mức ổn định để đảm bảo phôi phát triển bình thường. Bất kỳ một tác động nhỏ trong quá trình nuôi cấy đều có thể ảnh hưởng đến quá trình phân chia tế bào ở phôi, ảnh hưởng đến kết quả chu kỳ IVF.

6. Nguyên nhân di truyền

Trong hầu hết các chu kỳ thụ tinh trong ống nghiệm (IVF), các phôi mang bất thường di truyền thường không thể phát triển bình thường, dẫn đến nguy cơ sảy thai và thai nhi mang dị tật tăng cao.

Một trong những bất thường di truyền thường gặp nhất là lỗi phân chia nhiễm sắc thể trong lần phân chia tế bào đầu tiên. Những bất thường trong trục phân bào có tác động mạnh mẽ đến sự phân bổ giữa noãn và thể cực.

ThS.BS Lê Đăng Khoa – Trưởng đơn vị Hỗ trợ sinh sản, PlinkCare Quận 8 nhấn mạnh, ngay cả những phôi được đánh giá có chất lượng tốt cũng tiềm ẩn nguy cơ bất thường di truyền bên trong. Nhờ những tiến bộ công nghệ trong chẩn đoán di truyền tiền làm tổ cho phép các chuyên viên phôi học xác định những bất thường về gen hoặc nhiễm sắc thể trong phôi với độ chính xác cao, từ đó giúp tăng tỷ lệ thành công cho quá trình điều trị.

Đánh giá phôi chất lượng kém như thế nào?

Đánh giá chất lượng phôi là một phần không thể thiếu trong các chu kỳ điều trị IVF, với mục tiêu xác định các phôi chất lượng sau thụ tinh trong ống nghiệm để tiến hành chuyển vào buồng tử cung người mẹ, từ đó giúp tối ưu hóa khả năng mang thai thành công.

Hệ thống phân loại phôi được sử dụng dựa trên dữ liệu quan sát phôi ngày 3 và phôi ngày 5. Những phôi được đánh giá kém chất lượng khi không đáp ứng được các tiêu chí sau đây:

1. Đánh giá phôi ngày 3

• Số lượng tế bào: Phôi phân chia đạt 4 tế bào vào ngày thứ 2 và 8 tế bào vào ngày thứ 3 được đánh giá là phôi có chất lượng tốt. Tuy nhiên, không phải tất cả phôi tốt đều đạt đúng số lượng tế bào này. Một số phôi có thể có nhiều hoặc ít tế bào hơn nhưng vẫn đạt hình thái tốt và vẫn được sử dụng để chuyển vào buồng tử cung.
• Phân chia tế bào đồng đều về kích thước: Phôi đạt chất lượng tốt trong giai đoạn phân chia phải có kích thước đồng đều, đặc trưng cho từng giai đoạn nhất định.
• Sự phân mảnh: Mức độ phân mảnh được xác định là nhẹ (<10%); vừa phải (10-25%) và nghiêm trọng (>25%) sẽ được kết luận là phôi kém chất lượng.
• Đa nhân: Khi có hiện diện nhiều hơn một nhân trong phôi bào được xem là phôi chất lượng kém.

2. Đánh giá phôi ngày 5

Đối với phân loại phôi ngày 5, việc phân loại phôi dựa trên 3 tiêu chí chính: độ nở rộng của khoang phôi nang; lớp tế bào nuôi bên ngoài (TE) và khối tế bào bên trong (ICM).

• Độ nở rộng của khoang phôi: Đánh giá thể tích nang chiếm bao nhiêu % thể tích phôi, có sự thoát màng hay chưa.
• Khối tế bào bên trong (ICM) và lớp tế bào nuôi bên ngoài (TE): Số lượng tế bào nhiều hay ít, mức độ liên kết chặt chẽ hay không hay có hình ảnh phôi bào thoái hóa.

Phôi chất lượng kém có khả năng làm tổ không?

Từ nhiều y văn trên thế giới và thực tế đã cho thấy việc chuyển phôi kém vẫn có khả năng làm tổ và mang thai, tuy nhiên tỷ lệ này sẽ thấp hơn đối với phôi có chất lượng khá và tốt. Bác sĩ Trần Ngọc Hà Giang lưu ý “việc đánh giá chất lượng phôi sẽ dựa trên quá trình phôi phân chia tế bào và thể hiện rõ trên hình thái phôi. Tuy nhiên, những phôi có hình thái tốt không có nghĩa phôi không gặp vấn đề bất thường về di truyền.

Chính vì thế, dù quá trình đánh giá phôi kết luận phôi kém chất lượng thì chị em cũng đừng quá lo lắng, bác sĩ điều trị cùng chuyên viên phôi học sẽ hội chẩn và đưa ra phương án chuyển phôi phù hợp nhất nhằm nâng cao tỷ lệ mang thai thành công.

Theo đó, khi được đánh giá phôi chất lượng kém ở giai đoạn ngày 3, các chuyên gia sẽ khuyến cáo bệnh nhân tiếp tục nuôi phôi đến giai đoạn ngày 5. Trong quá trình này, những phôi có bất thường nghiêm trọng sẽ ngừng phát triển và những phôi tiềm năng vẫn tiếp tục phân chia đến giai đoạn phôi nang. Việc chuyển phôi nang sẽ cho cơ hội mang thai cao hơn. Trong trường hợp phôi ngày 5 được đánh giá có chất lượng kém, các bác sĩ sẽ căn cứ vào tình hình thực tế để tư vấn phương án điều trị thích hợp nhất cho bệnh nhân.

Có nên chuyển phôi chất lượng kém không?

Có nên chuyển phôi chất lượng kém hay không là một quyết định phức tạp, đòi hỏi các chuyên gia phải có sự cân nhắc kỹ lưỡng từ nhiều góc độ khác nhau. Mặc dù phôi chất lượng kém sẽ cho tỷ lệ mang thai thấp hơn nhưng không có nghĩa là hoàn toàn mang đến kết quả tiêu cực. Với sự hỗ trợ của các kỹ thuật hiện đại và sự chuẩn bị kỹ lưỡng về sức khỏe, tinh thần của người mẹ, vẫn có những trường hợp thành công khi chuyển phôi chất lượng kém.

Trước khi đưa ra quyết định, các cặp vợ chồng nên tham khảo ý kiến của các chuyên gia để hiểu rõ hơn về các nguy cơ và lợi ích, cũng như các biện pháp có thể hỗ trợ trong quá trình này. Cuối cùng, việc duy trì một tinh thần lạc quan, một thể trạng sức khỏe tốt sẽ giúp các cặp đôi phần nào tối ưu cơ hội mang thai và sớm đón tin vui đón bé yêu về nhà. – Bác sĩ Trần Ngọc Hà Giang chia sẻ thêm.

Liên hệ PlinkCare để được tư vấn chi tiết gói nuôi phôi chất lượng

Được ví như “buồng tử cung thứ hai của người mẹ”, hệ thống nuôi cấy phôi cần có sự kết hợp chặt chẽ giữa các điều kiện môi trường, thiết bị kỹ thuật và các chất dinh dưỡng đặc biệt mà phôi cần để phát triển tốt nhất. Hiện tại, Trung tâm Hỗ trợ sinh sản, PlinkCare (IVFTA) đang triển khai 3 gói nuôi phôi chị em có thể tham khảo, bao gồm:

1. Gói nuôi phôi tiêu chuẩn

Gói nuôi phôi tiêu chuẩn sử dụng tủ nuôi khép kín. Để kiểm tra và đánh giá sự phát triển của noãn và phôi, các chuyên viên phôi học sẽ đánh giá chất lượng phôi dựa trên chất lượng hình thái ở giai đoạn phôi ngày 3 và phôi ngày 5.

Kết quả ghi nhận được tại các thời điểm này sẽ giúp các chuyên viên lựa chọn những phôi tối ưu nhất để sử dụng cho chuyển phôi tươi hoặc trữ lạnh theo mong muốn của bệnh nhân. Mức độ tiên lượng đến thành công của gói nuôi phôi tiêu chuẩn đạt khoảng 30-40%.

Chi tiết gói nuôi phôi tiêu chuẩn, bao gồm:

• Chọc hút.
• ICSI tạo phôi ngày 3 tiêu chuẩn.
• Nuôi phôi ngày 5 tiêu chuẩn.

2. Gói nuôi phôi cao cấp có Timelapse

Gói nuôi phôi cao cấp có Timelapse là quy trình nuôi cấy phôi bằng hệ thống tủ cấy Timelapse, trang bị camera theo dõi và chụp ảnh phôi liên tục.

Việc trang bị camera quan sát liên tục quá trình phát triển của phôi cho phép các chuyên viên phôi học quan sát, kiểm tra, đánh giá trên từng thay đổi nhỏ của phôi mà không cần đem phôi ra bên ngoài như tủ nuôi cấy thông thường. Điều này giúp điều kiện nuôi cấy bên trong tủ được duy trì ổn định liên tục mà không bị gián đoạn, đồng thời hạn chế tối đa việc phôi bị phơi trần ngoài tủ cấy, đảm bảo nhiệt độ,độ ẩm, môi trường khí, độ pH được ổn định giống với buồng tử cung tự nhiên của người mẹ nhất.

Hệ thống tủ nuôi cấy phôi tại IVF Tâm Anh được cung cấp hỗn hợp khí O2, CO2, N2 theo tỷ lệ phù hợp nhằm ngăn sự biến đổi pH môi trường. Đặc biệt, ngay cả khi cửa tủ mở nhiều lần trong ngày, nhiệt độ bên trong vẫn luôn được duy trì ở mức ổn định. Mặt khác, trong trường hợp có sự cố về không khí và nhiệt độ bên trong tủ nuôi cấy, hệ thống báo động sẽ cảnh báo cho chuyên viên phôi học ngay lập tức để có biện pháp điều chỉnh kịp thời.

Sự kết hợp giữa điều kiện phòng lab đạt chuẩn ISO 5 với hệ thống tủ nuôi cấy phôi timelapse giúp tăng khả năng sử dụng phôi nang lên đến 50-60%.

Chi tiết gói nuôi phôi cao cấp có timelapse, bao gồm:

• Chọc hút.
• ICSI tạo phôi ngày 3 cao cấp.
• Nuôi phôi ngày 5 cao cấp.
• Lọc rửa tinh trùng cho nhóm có DNA phân mảnh cao (không tính phí).

3. Gói nuôi phôi Trí tuệ nhân tạo có Timelapse

Đây là gói nuôi phôi được khách hàng lựa chọn sử dụng nhiều nhất khi điều trị hỗ trợ sinh sản tại IVF Tâm Anh. Ở gói nuôi phôi này, phôi không chỉ được nuôi cấy bằng hệ thống tủ Timelapse mà còn tích hợp phần mềm đánh giá phôi trí tuệ nhân tạo AI. Thuật toán AI sẽ tự động phân loại hình thái phôi hoặc tiên lượng các kết cục như khả năng làm tổ, tỷ lệ thai…

Ưu điểm vượt phôi của gói nuôi phôi này là giúp đánh giá và lựa chọn phôi không xâm lấn, tiết kiệm thời gian và độ chính xác tiên lượng cao. Từ đó hỗ trợ chuyên viên phôi học lựa chọn phôi tốt nhất, cải thiện tỷ lệ thành công của các chu kỳ điều trị IVF.

Bác sĩ Lê Đăng Khoa cho biết, việc tích hợp công nghệ trí tuệ nhân tạo AI trong điều trị vô sinh không những giúp tăng khả năng mang thai thành công cho các cặp vợ chồng hiếm muộn mà còn giúp những em bé sinh ra khỏe mạnh toàn diện. Mỗi một đứa trẻ sinh ra từ kỹ thuật thụ tinh ống nghiệm IVF không chỉ là kết quả của sự nỗ lực tuyệt vời của cả một ê kíp y bác sĩ, mà còn là món quà to lớn nhất của cả người bố và người mẹ trong hành trình “tìm con”.

Chi tiết gói nuôi phôi Trí tuệ nhân tạo có Timelapse, bao gồm:

• Chọc hút.
• ICSI tạo phôi ngày 3 trí tuệ nhân tạo.
• Nuôi phôi ngày 5 trí tuệ nhân tạo.
• Lọc rửa tinh trùng cho nhóm có DNA phân mảnh cao (không tính phí).

Để biết thêm thông tin chi tiết về các gói nuôi phôi cũng như quá trình thực hiện thụ tinh ống nghiệm tại Trung tâm Hỗ trợ sinh sản, Hệ thống PlinkCare, quý khách hàng có thể liên hệ đến thông tin sau:

Tuy phôi chất lượng kém sẽ mang đến tỷ lệ thành công thấp hơn so với phôi tốt, nhưng điều này không có nghĩa người mẹ sẽ không còn khả năng mang thai và sinh con. Tùy vào nguyên nhân chất lượng phôi kém là gì cùng nhiều yếu tố tác động khác mà các bác sĩ sẽ có kế hoạch điều trị phù hợp nhằm tận dụng những cơ hội dù chỉ là nhỏ nhất để nâng cao tỷ lệ thành công, giúp các cặp đôi có thể hiện thực hóa giấc mơ mong con của mình.