Phẫu thuật thoát vị hoành: Chỉ định mổ và quy trình thực hiện

Phẫu thuật thoát vị hoành là gì?

Phẫu thuật thoát vị hoành là phương pháp điều trị tối ưu, nhằm mục đích đưa các cơ quan trọng bụng về đúng vị trí và phục hồi lỗ hở trên cơ hoành. Đối với trẻ sơ sinh, bác sĩ cần trang bị hỗ trợ hô hấp trong giai đoạn phục hồi, bằng cách đặt máy tim- phổi để cung cấp oxy cho cơ thể.

Thoát vị hoành khi nào nên phẫu thuật?

Hầu hết các trường hợp thoát vị hoành bẩm sinh đều cần phẫu thuật.

Cơ hoành là cơ quan quan trọng trong cơ thể, ngăn cách khoang ngực với khoang bụng, đảm bảo nhịp thở ổn định và bình thường. Ở trẻ sơ sinh mắc bệnh thoát vị hoành bẩm sinh, cơ hoành chưa phát triển hoàn chỉnh. Lỗ thoát vị sẽ tạo điều kiện cho các cơ quan từ bụng như dạ dày, gan, ruột, lá lách di chuyển ngược vào khoang ngực (nơi chứa phổi). Điều này sẽ ngăn phổi và mạch máu trong phổi phát triển bình thường, gây khó thở cả trước và sau phẫu thuật điều trị.

Thoát vị cơ hoành có thể đe dọa nghiêm trọng tính mạng và hầu hết trẻ sơ sinh mắc bệnh lý này đều có sức khỏe yếu. Phẫu thuật cần được tiến hành càng sớm càng tốt ngay sau khi em bé chào đời. Ngay cả sau khi mổ, phổi của một số trẻ vẫn không thể tự hoạt động vì phát triển kém.

Quy trình phẫu thuật thoát vị hoành

1. Chuẩn bị trước phẫu thuật

Trước khi phẫu thuật thoát vị hoành bằng nội soi, bác sĩ sẽ chỉ định thực hiện một số xét nghiệm sau đây:

• Xét nghiệm máu
• Xét nghiệm nước tiểu
• Chụp X-quang bụng có uống thuốc cản quang bari
• Chụp CT scan ổ bụng và ngực
• Kiểm tra chức năng hô hấp

Người bệnh phải ngưng dùng thuốc làm loãng máu như aspirin, coumadin,… trước ngày phẫu thuật theo đánh giá của các chuyên gia tim mạch. Ngoài ra, bác sĩ cũng xem xét bệnh sử, thuốc đang dùng và đưa ra biện pháp kiểm soát cơn đau phù hợp. (1)

Trẻ sơ sinh bị thoát vị hoành bẩm sinh sẽ được thở máy sau khi sinh và đưa vào phòng chăm sóc đặc biệt trong vòng vài ngày đến vài tuần để ổn định trước khi tiến hành mổ. Nếu tình trạng quá nghiêm trọng, em bé có thể phải dùng đến máy tạo oxy qua màng ngoài cơ thể (ECMO) để hỗ trợ hoạt động của tim, phổi. Bên cạnh các xét nghiệm nêu trên, trẻ cần được theo dõi sát sao về nồng độ oxy trong máu bằng cách dán cảm biến oxy vào da. Ngoài ra, thuốc ổn định huyết áp cũng có thể được chỉ định sử dụng, đôi khi phải đặt ống thông từ miệng/ mũi đến dạ dày để tránh không khí thoát ra khỏi dạ dày, đặt ống động mạch để theo dõi huyết áp và truyền thuốc, chất dinh dưỡng qua tĩnh mạch.

2. Trong quá trình phẫu thuật

Bác sĩ phẫu thuật sẽ rạch khoảng 3-4 đường nhỏ trên bụng người bệnh. Sau đó, bác sĩ bơm khí CO2 vào bụng để làm phồng bụng, giúp quan sát các cơ quan bên trong một cách rõ ràng hơn. Tiếp theo, một ống nội soi (có kèm camera) được luồn qua một đường rạch khác để tiến hành phẫu thuật. Sau khi đưa các tạng ổ bụng về lại trong bụng, bác sĩ sẽ đặt một tấm lưới mềm che lại lỗ thoát vị, cố định tấm lưới vào cơ hoành. Cuối cùng, khí CO2 được thoát ra khỏi bụng qua các đường rạch, bác sĩ tiến hành đóng vết mổ bằng chỉ khâu/ ghim hoặc băng vô trùng.

Trong những trường hợp ít nghiêm trọng hơn, phẫu thuật có thể được tiến hành thông qua các vết mổ kích thước nhỏ ở ngực. Bác sĩ sẽ đưa ống nội soi lồng ngực có gắn camera đi qua vết mổ để quan sát tổn thương bên trong.

Biến chứng có thể gặp phải sau khi phẫu thuật thoát vị hoành qua nội soi

• Nhiễm trùng vết mổ tại vị trí vết rạch
• Tràn khí màng phổi
• Liệt ruột sau phẫu thuật (hoạt động của ruột bị chậm lại hoặc ngưng hoạt động trong vài ngày)
• Tổn thương ruột
• Phục hồi sau phẫu thuật

Người bệnh có thể xuất viện 3 – 5 ngày sau phẫu thuật nội noi điều trị thoát vị hoành, được chỉ định tiếp tục uống thuốc giảm đau và hạn chế vận động mạnh trong vòng 1 tháng. Trong giai đoạn này, nếu có triệu chứng bất thường xuất hiện, cần đi khám ngay để có biện pháp xử lý kịp thời:

• Đau dữ dội tại vị trí vết mổ
• Sốt cao
• Khó thở hoặc khó nuốt
• Vết mổ có mùi hôi hoặc chảy dịch
• Không đi đại tiện được.

Ở trẻ sơ sinh, em bé thường phải dùng máy thở sau phẫu thuật và ở lại bệnh viện để theo dõi trong vài tuần. Sau khi ngưng dùng máy thở, trẻ vẫn phải được cung cấp oxy và dùng thuốc trong một thời gian nhất định.

Việc cho ăn sẽ trở lại sau khi ruột của trẻ bắt đầu hoạt động. Thức ăn thường được đưa vào ruột non/ dạ dày thông qua một ống thông mềm từ miệng/ mũi cho đến khi bé có thể bú sữa bằng miệng. Hầu hết trẻ sơ sinh bị thoát vị hoành bẩm sinh đều có triệu chứng trào ngược khi ăn, làm cho thức ăn/ axit di chuyển ngược lên thực quản gây khó chịu. Trẻ cũng dễ bị nôn trớ thường xuyên nên rất khó bú bằng miệng. Ngoài ra, trào ngược còn làm tăng nguy cơ viêm phổi.

Bác sĩ sẽ hướng dẫn bố mẹ cách bế và cho bé ăn để phòng ngừa trào ngược. Một số trường hợp cần được cho dùng sữa qua ống trong thời gian dài để đảm bảo cơ thể có đủ dinh dưỡng để phát triển.

Mất bao lâu để hồi phục sau phẫu thuật thoát vị cơ hoành?

Sau phẫu thuật thoát vị hoành, người bệnh thường cần 4 – 6 tuần để phục hồi. Các trường hợp nghiêm trọng có thể kéo dài trong vài tháng. Trẻ sơ sinh có lỗ thoát vị lớn hoặc khiếm khuyết lớn ở cơ hoành có nguy cơ sẽ mắc bệnh phổi sau khi xuất viện, nên cần được cung cấp oxy, thuốc và truyền dinh dưỡng trong nhiều tháng hoặc nhiều năm liền. (2)

Trung tâm Nội soi và Phẫu thuật nội soi tiêu hóa (PlinkCare TP.HCM) và Khoa Ngoại Tổng hợp (PlinkCare Hà Nội) thuộc Hệ thống PlinkCare là những trung tâm y tế chuyên khoa Tiêu hóa uy tín, cung cấp dịch vụ thăm khám và điều trị cao cấp, hiệu quả cho người bệnh gặp các vấn đề về đường tiêu hóa từ nhẹ đến nặng.

Nơi đây quy tụ đội ngũ bác sĩ Nội soi tiêu hóa – Nội khoa và Ngoại khoa Tiêu hóa – Gan Mật Tụy – Hậu môn trực tràng chuyên môn cao, giàu kinh nghiệm. Đặc biệt, các phương pháp ngoại khoa tiên tiến được áp dụng trong các lĩnh vực Nội soi và Phẫu thuật nội soi ít xâm lấn, giúp bệnh nhân nhanh hồi phục, không để lại sẹo với các tên tuổi hàng đầu như TS.BS Đỗ Minh Hùng, TTƯT.TS.BS Phạm Hữu Tùng, BS.CKII Nguyễn Quốc Thái, TS.BS Trần Thanh Bình, ThS.BS.CKII Trần Hiếu Nhân, BS.CKII Hồ Thị Bích Thủy, BS.CKI Đặng Lê Bích Ngọc; điều trị Gan Mật Tụy kỹ thuật hiện đại với TS.BS Phạm Công Khánh, BS.CKII Võ Ngọc Bích; thăm khám và tư vấn bệnh lý nội tiêu hóa với ThS.BS.CKII Lê Thanh Quỳnh Ngân, BS.CKI Huỳnh Văn Trung, BS.CKI Hoàng Đình Thành, ThS.BS Nguyễn Thị Ngọc Bích, ThS.BS.CKI Đoàn Hoàng Long; phẫu thuật trong điều trị các bệnh lý hậu môn trực tràng như ThS.BS Nguyễn Văn Hậu, ThS.BS Ngô Hoàng Kiến Tâm, ThS.BS Nguyễn Thanh Biên…

Ngoài ra, bệnh viện còn được trang bị hệ thống thiết bị y tế hiện đại, nhập khẩu từ nước ngoài, phục vụ tối đa nhu cầu thăm khám và điều trị của khách hàng.

Để đặt lịch thăm khám và điều trị các bệnh lý đường tiêu hóa với các chuyên gia bác sĩ về Tiêu hóa của Hệ thống PlinkCare, xin vui lòng liên hệ:

Trên đây là bài viết chia sẻ về phương pháp phẫu thuật thoát vị hoành. Hy vọng thông qua những chia sẻ này, người bệnh đã có thêm nhiều cập nhật hữu ích liên quan đến vấn đề điều trị và chăm sóc sức khỏe.