Phẫu thuật tắc ruột: Quy trình và biến chứng sau mổ

Khi nào cần phẫu thuật tắc ruột?

Tắc ruột là một tình trạng cấp cứu ngoại khoa. Tùy thuộc vào nguyên nhân gây tắc ruột, mức độ nghiệm trọng, thể trạng của người bệnh mà có những phương pháp điều trị khác nhau. Tắc ruột được chẩn đoán xác định bởi nguyên nhân thực thể gây tắc nghẽn đường tiêu hóa (tắc ruột cơ học) thì can thiệp phẫu thuật là phương pháp điều trị chính. Các phương pháp điều trị hỗ trợ khác như đặt ống thông mũi – dạ dày, kháng sinh, giảm đau, bù nước và điện giải,…

1. Đối tượng được chỉ định

Tắc ruột có thể biểu hiện bởi các triệu chứng như đau bụng dữ dội, đau quặn từng cơn hoặc đau liên tục, nôn ói, bí trung đại tiện. Khi nghi ngờ tắc ruột, bác sĩ sẽ chỉ định một số cận lâm sàng để chẩn đoán cũng như xác định nguyên nhân bao gồm chụp Xquang bụng đứng, chụp đại tràng có cản quang, chụp cắt lớp vi tính bụng, chụp cộng hưởng từ bụng,… Phẫu thuật thường được chỉ định trong những trường hợp tắc nghẽn xảy ra ở ruột non hoặc đại tràng bởi các nguyên nhân như dính ruột, xoắn ruột, ung thư xâm lấn,…

Tắc ruột nếu không được phẫu thuật kịp thời có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm thậm chí đe dọa đến tính mạng như:

• Thiếu máu ruột
• Hoại tử ruột
• Rối loạn nước điện giải nặng
• Nhiễm trùng huyết, sốc nhiễm trùng
• Suy đa cơ quan
• Tử vong

2. Đối tượng chống chỉ định

Phẫu thuật tắc ruột là phương pháp điều trị xâm lấn, không phù hợp đối với một số đối tượng sau đây:

• Bệnh nhân lớn tuổi, thể trạng kém, nhiều bệnh lý nền đe dọa đến tính mạng
• Bệnh nhân mắc bệnh ung thư giai đoạn cuối, ước lượng thời gian sống thêm ngắn

Quy trình phẫu thuật tắc ruột

Quy trình phẫu thuật tắc ruột diễn ra như sau: (1)

1. Chuẩn bị gì?

Để chuẩn bị cho cuộc phẫu thuật tắc ruột, người bệnh cần được các hướng dẫn sau đây:

• Đặt ống thông mũi – dạ dày để dẫn lưu một phần dịch đường tiêu hóa ra ngoài
• Truyền kháng sinh, giảm đau, bù nước và điện giải
• Nhịn ăn uống tuyệt đối
• Mặc quần áo rộng rãi, tháo hết trang sức

Trước khi phẫu thuật:

• Bác sĩ sẽ giải thích chi tiết về quy trình phẫu thuật, những rủi ro, tai biến biến chứng có thể xảy ra và quá trình phục hồi sau mổ
• Bệnh nhân thay sang áo choàng bệnh viện
• Bệnh nhân được đưa vào phòng mổ và chuyển lên bàn mổ

Trong phòng mổ:

• Bác sĩ gây mê sẽ truyền thuốc an thần cho người bệnh qua đường tĩnh mạch. Sau đó, một ống nội khí quản sẽ được đưa qua miệng đi vào khí quản trước khi nối với máy thở để giúp bệnh nhân thở trong khi phẫu thuật.
• Một ống thông cũng được đặt từ niệu đạo vào bàng quang để dẫn lưu nước tiểu ra ngoài. Ống thông mũi – dạ dày được giữ để tiếp tục dẫn lưu dịch tiêu hóa trong quá trình phẫu thuật.
• Sau khi chuẩn bị hoàn tất, bác sĩ sẽ sát trùng khu vực phẫu thuật bằng dung dịch diệt vi trùng (thường là dung dịch Povidine) và phủ khăn vô trùng xung quanh vùng mổ để ngăn ngừa nguy cơ nhiễm trùng. Khi quá trình gây mê đã hoàn thành, ca phẫu thuật sẽ bắt đầu.

2. Thực hiện

2.1 Đối với phẫu thuật nội soi điều trị tắc ruột

Phẫu thuật nội soi điều trị tắc ruột là phẫu thuật xâm lấn tối thiểu, được thực hiện dưới sự hướng dẫn của một ống nội soi nhỏ được đưa vào trong ổ bụng, cùng với một hoặc nhiều vết mổ nhỏ trên bụng, qua đó bác sĩ sẽ sử dụng các dụng cụ chuyên biệt để thao tác. Trong quá trình phẫu thuật, bác sĩ sẽ thực hiện thông qua một màn hình máy tính. Qua đó, nguyên nhân gây tắc ruột được xác định. Từ đó bác sĩ sẽ lựa chọn phương pháp mổ phù hợp. Đối với trường hợp tắc ruột do dính, bác sĩ sẽ gỡ dính ruột để phục hồi lưu thông. Đối với tắc ruột do khối u, bác sĩ sẽ cắt bỏ đoạn ruột chứa khối u kèm lấy các khối hạch nghi ngờ di căn, phục hồi lưu thông ruột bằng chỉ phẫu thuật hoặc dụng cụ khâu nối chuyên dụng, một số trường hợp cần đưa ruột ra ngoài da làm hậu môn nhân tạo.

Sau khi thực hiện xong phẫu thuật, các vết mổ nhỏ trên bụng sẽ được đóng lại bằng chỉ phẫu thuật. Vết thương đồng thời được băng lại bằng gạc và băng vô trùng để tránh nguy cơ nhiễm trùng.

2.2 Đối với phẫu thuật mổ mở điều trị tắc ruột

Phẫu thuật mổ mở thường áp dụng với các trường hợp ruột chướng nhiều, tổn thương không được xác định rõ ràng qua phẫu thuật nội soi. Để thực hiện, bác sĩ phẫu thuật có thể rạch một đường ở bụng (thường là đường dọc giữa) khoảng 15 – 20 cm để thuận lợi tiếp cận vị trí tắc ruột. Tùy thuộc vào nguyên nhân tắc nghẽn và mức độ tổn thương ruột, bác sĩ phẫu thuật sẽ quyết định lựa chọn phương pháp mổ phù hợp (đã trình bày ở phần phẫu thuật nội soi điều trị tắc ruột). Trước khi đóng vết mổ, bác sĩ có thể sử dụng dung dịch chống dính để hạn chế biến chứng dính ruột sau này.

Khi phẫu thuật hoàn tất, vết mổ được đóng lại bằng chỉ phẫu thuật.

3. Sau khi mổ tắc ruột

Kết thúc cuộc mổ, người bệnh sẽ dần dần tỉnh lại khi thuốc mê hết tác dụng. Lúc này, bác sĩ sẽ rút ống thở và chuyển người bệnh đến phòng hồi sức để theo dõi. Đường truyền tĩnh mạch sẽ tiếp tục được giữ để truyền thuốc và dịch trong thời gian nằm viện.

4. Chăm sóc người bệnh sau mổ tắc ruột

Sau khi phẫu thuật tắc ruột, dạ dày và ruột cần thời gian để phục hồi chức năng như bình thường. Những ngày đầu sau mổ, dinh dưỡng chủ yếu được cung cấp qua đường truyền tĩnh mạch. Khi tình trạng bụng ổn định, bệnh nhân có thể bắt đầu ăn lại qua đường miệng với thức ăn từ lỏng đến đặc phù hợp với thể trạng và bệnh lý nền của bệnh nhân. Kháng sinh tiếp tục được duy trì sau phẫu thuật. Thuốc giảm đau tĩnh mạch được dùng sau phẫu thuật, sau đó giảm liều phù hợp với mức độ đau của bệnh nhân.

Tùy thuộc vào thể trạng của bệnh nhân, thời gian nằm viện trung bình từ 5 – 7 ngày sau phẫu thuật tắc ruột. Thời gian quay trở lại hoạt động bình thường có thể mất từ vài tuần đến vài tháng.

Biến chứng sau mổ tắc ruột phổ biến

Các biến chứng có thể xảy ra sau phẫu thuật tắc ruột bao gồm:

• Chảy máu
• Nhiễm trùng vết mổ
• Tụ dịch ổ bụng, áp xe tồn lưu
• Vị trí nối ruột không lành gây xì rò tại miệng nối
• Liệt ruột sau mổ
• Tắc ruột sớm sau mổ
• Tổn thương các cơ quan khác trong ổ bụng
• Tắc ruột do dính vết mổ trong tương lai

Câu hỏi thường gặp

Dưới đây là phần giải đáp một số thắc mắc thường gặp liên quan đến phẫu thuật tắc ruột:

1. Phẫu thuật tắc ruột có nguy hiểm không?

Tiên lượng đối với phẫu thuật tắc ruột còn tùy thuộc vào tình trạng sức khỏe, tuổi tác cũng như mức độ tắc nghẽn. Nguy cơ tử vong sau phẫu thuật tắc ruột có thể rất cao. Các biến chứng có thể xảy ra cả trong và sau phẫu thuật. Nghiên cứu cho thấy rằng, tỉ lệ tử vong trung bình trong vòng 30 ngày đối với tắc ruột non là khoảng 5% – 30%, trong khi tỉ lệ tử vong trung bình đối với tắc ruột già là 10% – 20%. (2)

2. Sau mổ tắc ruột nên ăn gì?

Sau khi phẫu thuật tắc ruột, bác sĩ khuyến cáo người bệnh chỉ nên uống nước trong ngày đầu sau mổ, sau đó khi tình trạng bụng ổn định, có thể chuyển dần sang thức ăn mềm, ít chất béo, ít chất xơ và dễ tiêu hóa. Thời gian cụ thể cho từng giai đoạn ăn uống sau mổ cần theo đúng hướng dẫn của bác sĩ.

3. Mất bao lâu để hồi phục sau phẫu thuật tắc ruột?

Hầu hết bệnh nhân sẽ nằm viện trung bình từ 5 – 7 ngày sau phẫu thuật tắc ruột để bác sĩ theo dõi tình trạng sức khỏe, phát hiện và xử lý kịp thời các biến chứng có thể xảy ra sau phẫu thuật. Thời gian để cơ thể phục hồi hoàn toàn và có thể quay trở lại hoạt động bình thường có thể mất từ vài tuần đến vài tháng.

4. Chi phí phẫu thuật tắc ruột là bao nhiêu?

Chi phí phẫu thuật tắc ruột phụ thuộc vào phương pháp phẫu thuật cụ thể và các chi phí thăm khám, điều trị, chăm sóc đi kèm khác theo quy định của từng cơ sở y tế. Để nhận báo giá chi tiết, người bệnh nên liên hệ trực tiếp tổng đài của bệnh viện hoặc tư vấn từ bác sĩ điều trị.

5. Phẫu thuật tắc ruột ở đâu uy tín?

Trung tâm Nội soi và Phẫu thuật Nội soi Tiêu hóa, Hệ thống PlinkCare đang là lựa chọn hàng đầu của nhiều khách hàng trong việc thăm khám và điều trị các bệnh lý tiêu hóa từ thông thường đến phức tạp bao gồm tình trạng tắc ruột. Bệnh viện quy tụ đội ngũ bác sĩ Nội tiêu hóa – Ngoại tiêu hóa-Gan, Mật, Tụy – Nội soi tiêu hóa – Hậu môn trực tràng có chuyên môn cao, giàu kinh nghiệm, cùng sự hỗ trợ từ hệ thống máy móc, thiết bị y tế hiện đại, nhập khẩu từ nước ngoài, đảm bảo hiệu quả điều trị cao. Đặc biệt phải kể đến là phòng mổ Hybrid vô khuẩn, tích hợp các phương tiện chẩn đoán hình ảnh hiện đại, như: máy chụp mạch số hoá xoá nền (DSA), máy nội soi và máy tán laser công suất lớn, hỗ trợ bác sĩ thao tác an toàn, hiệu quả.

Để đặt lịch thăm khám, điều trị bệnh tại Hệ thống PlinkCare, Quý khách vui lòng liên hệ:

Trên đây là tổng hợp tất cả các thông tin về phẫu thuật tắc ruột. Hy vọng thông qua những chia sẻ này, bạn đã có thêm nhiều cập nhật hữu ích để chủ động theo dõi, phát hiện bệnh từ sớm, nhằm hạn chế tối đa biến chứng nguy hiểm.