Bị nhồi máu cơ tim sống được bao lâu? Có bị giảm tuổi thọ không?

Tình trạng nhồi máu cơ tim ảnh hưởng sức khỏe như thế nào?

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), ước tính có khoảng 8,9 triệu ca tử vong vào năm 2019 do nhồi máu cơ tim cấp, chiếm 16% tổng số ca tử vong trên thế giới (1). Nhồi máu cơ tim xảy ra khi lượng máu nuôi cơ tim bị giảm, huyết khối trong lòng mạch khiến mạch máu nuôi cơ tim bị tắc nghẽn đột ngột. Nhồi máu cơ tim có thể xuất hiện một cách đột ngột, nhưng cũng có thể được báo hiệu trước bằng cơn đau thắt ngực.

Người bệnh có cảm giác đau tức, nặng ở ngực, đau có thể lan ra sau lưng, lên cổ, cằm, hàm, vai hoặc cánh tay. Cơn đau ngực xảy ra khi ngồi nghỉ ngơi và kéo dài khoảng 15 phút. Bên cạnh đó, có kèm theo triệu chứng mệt, vã mồ hôi, hồi hộp, khó thở, hốt hoảng hoặc ngất xỉu.

Một số trường hợp có thể không xuất hiện triệu chứng đau ngực, nhưng có triệu chứng tương đương là khó thở, ngất, thay đổi tri giác, tụt huyết áp xuống dưới 90/60mmHg, thường gặp ở người cao tuổi, bệnh nhân đái tháo đường, phụ nữ.

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến nhồi máu cơ tim. Lý do thường gặp là do mảng xơ vữa trong lòng mạch vành tích tự lớn, bị nứt hoặc vỡ ra, cùng với các tế bào máu đến và bám vào tạo thành cục huyết khối, gây bít tắc lòng mạch một cách đột ngột. Điều này khiến lượng máu cung cấp nuôi cơ tim bị giảm, sẽ dẫn đến hoại tử cơ tim, gây suy tim, đột tử.

Ngoài ra, một số yếu tố nguy cơ khiến mảng xơ vữa bị nứt hoặc vỡ ra bao gồm: người hút thuốc lá, căng thẳng quá mức, làm việc gắng sức, bị viêm hoặc nhiễm trùng như viêm phổi, đợt cấp bệnh phổi mạn tắc nghẽn, sau chấn thương, phẫu thuật…

Nhồi máu cơ tim gây tổn thương cơ tim do nguồn cung cấp oxy không đủ. Đồng thời, có thể làm suy giảm chức năng tâm trương và tâm thu, làm tăng nguy cơ rối loạn nhịp tim. Ngoài ra, nhồi máu cơ tim có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng khác nhau bao gồm:

• Nhịp tim bất thường hoặc rối loạn nhịp tim: Do vùng cơ tim tổn thương gây ra loạn nhịp, gây ra sự thay đổi về nhịp tim. Trường hợp rất nghiêm trọng có nguy cơ gây chết người, đột tử.
• Sốc tim: Xảy ra khi tổn thương khối lượng cơ tim lớn hơn 40%.
• Viêm màng ngoài tim: Nhồi máu cơ tim đôi khi dẫn đến phản ứng hệ thống miễn dịch được gọi là hội chứng Dressler – viêm tràn dịch màng ngoài tim sau nhồi máu cơ tim.
• Ngưng tim: Sự thay đổi tín hiệu một cách đột ngột của tim gây ngừng tim, đe dọa đến tính mạng người bệnh, có thể dẫn đến đột tử do tim nếu không được điều trị kịp thời.

Do đó, việc tưới máu kịp thời và phục hồi lưu lượng máu đến tim là rất quan trọng. Điều trị sớm trong vòng 6 giờ kể từ khi xuất hiện triệu chứng sẽ giúp cải thiện đáng kể tiên lượng cho bệnh nhân.

Người bị nhồi máu cơ tim sống được bao lâu?

Tỷ lệ mắc nhồi máu cơ tim khác nhau theo từng quốc gia và khu vực, với tỷ lệ cao hơn ở các nước phát triển. Theo nghiên cứu của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), khoảng 100 triệu người trên toàn thế giới mắc nhồi máu cơ tim mỗi năm và khoảng 9 triệu người chết vì căn bệnh này. (2)

Bệnh nhân nhồi máu cơ tim có nguy cơ tử vong cao nếu không được đưa đến bệnh viện kịp thời. Có ít nhất 1/3 số bệnh nhân tử vong trước khi đến bệnh viện và 40-50% không qua khỏi khi đến bệnh viện. Khoảng 5-10% người bệnh tử vong trong vòng 12 tháng đầu sau nhồi máu cơ tim.

Tỷ lệ sống sót của bệnh nhân nhồi máu cơ tim trong khoảng thời gian 1 năm là 88%, 3 năm là 81%, 5 năm là 78% và 7 năm là 74%. Người bị nhồi máu cơ tim sống được bao lâu còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau bao gồm mức độ tổn thương cơ tim, độ tuổi, thời gian được cấp cứu, giới tính…

Các yếu tố ảnh hưởng đến tuổi thọ của bệnh nhân nhồi máu cơ tim

1. Giới tính

Tỷ lệ sống sót tại mọi thời điểm ở phụ nữ thấp hơn đáng kể so với nam giới trong vòng 5-10 năm sau nhồi máu cơ tim. Tuy nhiên, sự khác biệt về tỷ lệ tử vong đã giảm sau khi điều chỉnh theo độ tuổi. Trong nghiên cứu của Johnston và cộng sự, sự khác biệt về giới tính trong việc đánh giá khả năng sống sau 5 năm đã chứng minh phụ nữ có nhiều khả năng tử vong hơn nam giới trong năm đầu tiên sau khi điều trị.

2. Mức độ tổn thương cơ tim

Tiên lượng của bệnh nhân nhồi máu cơ tim phụ thuộc vào mức độ tổn thương cơ tim. Cơ tim có thể bị hoại tử do thiếu oxy và chất dinh dưỡng kéo dài, gây suy giảm chức năng co bóp, dẫn đến rối loạn nhịp tim và một số biến chứng nghiêm trọng khác như: suy tim, vấn đề về van tim, rối loạn chức năng tâm thất trái, sốc tim, ngừng tim đột ngột. Nếu mức độ tổn thương cơ tim càng nhiều, xuất hiện biến chứng thì nguy cơ tử vong của người bệnh cường cao.

3. Thời gian cấp cứu

Nhồi máu cơ tim thường khởi phát một cách đột ngột, nếu không được cấp cứu kịp thời, có thể khiến cơ tim bị tổn thương nghiêm trọng, nguy cơ tử vong hoặc gây ra biến chứng càng cao.

Những bệnh nhân được phát hiện và điều trị sớm, cải thiện khả năng tưới máu sớm, bao gồm điều trị tiêu sợi huyết khối trong vòng 30 phút hoặc can thiệp động mạch vành qua da (PCI) trong vòng 90 phút có kết quả điều trị tốt hơn. Những bệnh nhân có phân suất tống máu bảo tồn có kết quả tốt hơn bệnh nhân có phân suất tống máu giảm. (3)

4. Tuổi tác

Tuổi tác là yếu tố nguy cơ tim mạch chính không thể thay đổi được. Có đến 85% số cả tử vong liên quan đến nhồi máu cơ tim xảy ra ở nhóm người cao tuổi (trên 65 tuổi). Tỷ lệ mắc hội chứng mạch vành cấp tính giảm ở nhóm dân số trẻ, trong khi đó tăng ở nhóm người cao tuổi. Ở những bệnh nhân có tiền sử nhồi máu cơ tim có ST chênh lên, tỷ lệ tử vong do nhồi máu cơ tim (STEMI) tăng hơn 30%.(4)

Xem thêm: Nhồi máu cơ tim ở người trẻ: Nguyên nhân, chẩn đoán và điều trị

5. Tình trạng sức khỏe tổng thể của người bệnh

Tuổi thọ của bệnh nhân nhồi máu cơ tim còn bị ảnh hưởng bởi sức khỏe tổng thể. Các yếu tố làm giảm tiên lượng sống của bệnh nhân bao gồm: mắc bệnh tiểu đường, bị rối loạn chức năng thất trái, tiền sử nhồi máu cơ tim, bệnh mạch máu ngoại vi, tiền sử đột quỵ, phân suất tống máu giảm, suy tim sung huyết, trầm cảm, nồng độ protein phản ứng C và BNP tăng cao.

Làm thế nào để tăng tuổi thọ cho bệnh nhân nhồi máu cơ tim?

Để có thể kéo dài tuổi thọ cho người bị nhồi máu cơ tim, bản thân bệnh nhân và người nhà nên nắm rõ:

1. Hỗ trợ bệnh nhân cấp cứu kịp thời giờ vàng điều trị

Điều trị nhồi máu cơ tim cấp bằng liệu pháp tái tưới máu hiện đại như can thiệp mạch vành qua da (PCI) phụ thuộc vào thời gian. Theo đó, có 4 khung giờ can thiệp nhồi máu cơ tim người bệnh cần lưu ý để không bỏ lỡ “giờ vàng” điều trị. Đó là:

• Giờ vàng: Trong 1-2 giờ đầu bệnh nhân xuất hiện cơn đau ngực. Lúc này cơ tim chỉ bị tổn thương ở  nhẹ nên việc tái tưới máu cơ tim hiệu quả nhất, hạn chế cơ tim chết, đồng thời giảm tỷ lệ tử vong và biến chứng.
• Giờ bạc: Trong 2-6 giờ từ khi khởi phát triệu chứng nhồi máu cơ tim. Lúc này, một lượng cơ tim tổn thương nhất định, việc cứu cơ tim sẽ có hiệu quả  hơn.
• Giờ đồng: Từ 6-12 giờ xuất hiện triệu chứng, những cơ tim bị tổn thương sẽ mất vĩnh viễn, nguy cơ biến chứng nặng.
• Giờ hy vọng mong manh: Sau 12 giờ khởi phát cơn đau thắt ngực. Thời điểm này, cơ tim chết đã lan rộng, tỷ lệ thành công khi can thiệp rất thấp, nguy cơ tử vong cao.

2. Điều trị phục hồi sau cơn nhồi máu cơ tim

Phục hồi chức năng tim đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ bệnh nhân sau nhồi máu cơ tim. Nhiều nghiên cứu đã chứng minh các lợi ích của việc phục hồi chức năng tim, bao gồm cải thiện chất lượng cuộc sống, giảm tình trạng khuyết tật, giảm nguy cơ mắc các biến cố tim mạch trong tương lai và giảm tỷ lệ tử vong.

Quá trình phục hồi chức năng tim được cá thể hóa để đáp ứng nhu cầu cụ thể của từng bệnh nhân, nguồn lực sẵn có, mục tiêu đã thiết lập và khả năng thể chất của bệnh nhân trước – sau nhồi máu cơ tim. Gia đình cần có sự phối hợp chặt chẽ với bác sĩ hoặc bên phục hồi chức năng để đảm bảo tính liên tục của việc chăm sóc.

3. Kiểm soát các bệnh lý nền có liên quan

Bệnh nhân nhồi máu cơ tim cần chú ý kiểm tra huyết áp thường xuyên, nên có máy đo huyết áp tại nhà để có thể theo dõi sát sao mức huyết áp. Đối với bệnh nhân nhồi máu cơ tim có kèm theo đái tháo đường, rối loạn mỡ máu, cần tuân thủ điều trị tích cực theo chỉ định của bác sĩ.

4. Xây dựng chế độ dinh dưỡng lành mạnh cho bệnh nhân

Bệnh nhân nhồi máu cơ tim cần chú ý đến chế độ dinh dưỡng tốt cho tim mạch. Ưu tiên bổ sung nhiều rau xanh, trái cây tươi, ngũ cốc nguyên hạt để bổ sung chất xơ và vitamin, giúp hỗ trợ kiểm soát mỡ máu, bảo vệ mạch vành hiệu quả.

Đồng thời, hạn chế những thực phẩm chứa nhiều chất béo xấu như mỡ động vật, nội tạng động vật, thịt đỏ, đồ chiên xào nhiều dầu mỡ, thức ăn nhanh, đồ nướng,… Khi chế biến món ăn cần hạn chế muối, đường.

5. Loại bỏ các thói quen xấu gây hại

Để kéo dài thời gian sống, bệnh nhân nhồi máu cơ tim cần có một lối sống lành mạnh, tránh những thói quen gây hại cho sức khỏe tim mạch, cụ thể:

• Không hút thuốc lá, tránh xa khói thuốc lá, thuốc lá điện tử;
• Hạn chế uống rượu bia, tốt nhất là ngưng uống hoàn toàn;
• Tránh thức khuya, căng thẳng quá mức.

6. Người bệnh cần vận động nhẹ nhàng đều đặn theo hướng dẫn

Nên duy trì thói quen vận động, tập thể dục đều đặn, khoảng 30 phút mỗi ngày, tập ít nhất 5 ngày mỗi tuần. Bệnh nhân nhồi máu cơ tim cần chú ý lựa chọn bài tập và cường độ tập phù hợp với tình trạng sức khỏe, tốt nhất nên có sự hướng dẫn từ bác sĩ. Không nên tập gắng sức hoặc thực hiện những bài tập nặng. Nếu xuất hiện cơn đau tức ngực, khó thở, mệt hoặc bất kỳ triệu chứng bất thường nào, cần ngưng tập và báo ngay với bác sĩ.

7. Sử dụng thuốc và tái khám theo chỉ định của bác sĩ

Các loại thuốc điều trị thiết yếu bệnh nhân cần tuân thủ uống đúng theo chỉ định bao gồm: Thuốc ức chế men chuyển hoặc chẹn thụ thể angiotensin 2, chẹn bêta, chống kết tập tiểu cầu (aspirin, clopidogrel, ticagrelor, prasugrel) và statin. Hai loại thuốc chống kết tập tiểu cầu cần được uống tối thiểu trong một năm, sau đó duy trì lâu dài ít nhất một loại thuốc chống kết tập tiểu cầu.

Người bệnh không tự ý điều chỉnh thuốc hoặc ngưng thuốc. Đồng thời, đến tái khám đúng theo lịch hẹn để bác sĩ có thể theo dõi sát sao khả năng đáp ứng thuốc, mức độ phục hồi cũng như kịp thời phát hiện các bất thường nếu có.

8. Có biện pháp ngăn ngừa nhồi máu cơ tim tái phát

Bên cạnh việc dùng thuốc đều hằng ngày, liên tục và lâu dài, bệnh nhân cần chủ động trong việc phòng ngừa nhồi máu cơ tim tái phát bằng cách: xây dựng lối sống lành mạnh, kiểm soát tốt các yếu tố nguy cơ như huyết áp, đường huyết, mỡ máu. Khi có dấu hiệu nhồi máu cơ tim, nên báo ngay với người thân đưa đến bệnh viện ngay để được cấp cứu kịp thời.

Thăm khám sức khỏe định kỳ nếu thuộc đối tượng có nguy cơ nhồi máu cơ tim

Nếu bạn thuộc nhóm đối tượng có nguy cơ bị nhồi cơ tim sau, nên đến bệnh viện để thăm khám sức khỏe theo định kỳ:

• Người cao tuổi, trên 50 tuổi đối với nam và phụ nữ sau mãn kinh;
• Người có bệnh nền tăng huyết áp, tiểu đường, bệnh thận mạn;
• Hút thuốc lá hoặc thường xuyên tiếp xúc với khói thuốc lá;
• Có yếu tố di truyền;
• Mắc bệnh miễn dịch như Lupus ban đỏ hệ thống, xơ cứng bì, vẩy nến, bệnh viêm khớp dạng thấp…;
• Lạm dụng sản phẩm có chứa các chất kích thích như cocain, amphetamine.

Khi đi thăm khám bệnh lý tim mạch, đặc biệt là trong tầm soát các yếu tố nguy cơ, điều trị nhồi máu cơ tim, người bệnh nên lựa chọn cơ sở y tế uy tín, có chuyên khoa tim mạch để thăm khám chuyên sâu.

Trung tâm Tim mạch quy tụ đội ngũ các chuyên gia đầu ngành và bác sĩ giàu kinh nghiệm trong lĩnh vực Nội tim mạch, Ngoại tim mạch – Lồng ngực – Mạch máu, Hồi sức Tim mạch, Can thiệp tim mạch,… chẩn đoán nhồi máu cơ tim cấp và điều trị kịp thời các bệnh liên quan mạch vành và các bệnh tim mạch.

Để đặt lịch khám, tư vấn và điều trị trực tiếp với các bác sĩ tại Trung tâm Tim mạch, PlinkCare, Quý khách hàng có thể liên hệ theo thông tin sau:

Nhồi máu cơ tim sống được bao lâu phụ thuộc vào nhiều yếu tố bao gồm mức độ tổn thương cơ tim, thời gian cấp cứu, phương pháp điều trị, tuổi tác, bệnh nền kèm theo, giới tính, lối sống và ý thức tuân thủ phác đồ điều trị của người bệnh… Do đó, người bệnh nên chủ động tầm soát sức khỏe tim mạch để phòng tránh nguy cơ và “nằm lòng” các dấu hiệu nhồi máu cơ tim để đến ngay bệnh viện cấp cứu kịp thời.