Nhồi máu cơ tim ở người trẻ: Nguyên nhân, chẩn đoán và điều trị

Tình trạng nhồi máu cơ tim ở người trẻ đáng lo ngại

Theo đánh giá từ các bệnh viện lớn, tình trạng nhồi máu cơ tim ở người trẻ hiện nay rất đáng lo ngại. Dựa vào số liệu thống kê tỉ lệ nhồi máu cơ tim ở người trẻ có thể từ 2 – 10% tùy theo nghiên cứu và hơn thế nữa, cho thấy tỷ lệ người trẻ mắc bệnh ngày càng có xu hướng gia tăng. Theo đó, 45 tuổi trở thành ngưỡng tuổi đáng lo ngại, bởi đây là ngưỡng tuổi còn trẻ đáng ra chưa thể mắc bệnh nhồi máu cơ tim.

Tuy nhiên trên thực tế, có những trường hợp bị nhồi máu cơ tim ở tuổi dưới 35, thậm chí ca bệnh trẻ nhất chỉ mới 26 tuổi đến bệnh viện trong tình trạng nguy kịch. Đây là điều rất đáng lo ngại, bởi mức độ trẻ hóa của bệnh ngày càng tăng mà không giảm đi. Mức độ nguy hiểm của căn bệnh cũng đã và đang là mối đe dọa đối với giới trẻ.

Do đó, nhồi máu cơ tim trở thành vấn đề đáng lo ngại cho giới trẻ và cộng đồng. Việc tìm hiểu, nhận thức mức độ nghiêm trọng của bệnh, cũng như phát hiện sớm và có biện pháp phòng ngừa nhồi máu cơ tim là điều quan trọng để giúp bảo vệ sức khỏe. (1)

Tỷ lệ bị nhồi máu cơ tim ở người trẻ ngày một tăng cao

Nhồi máu cơ tim là bệnh lý thường chỉ xuất hiện ở độ tuổi ngoài 50, nhưng hiện nay có những ca bệnh đã xảy ra ở tuổi 45 khá trẻ, thậm chí một số trường hợp mắc bệnh ở tuổi dưới 35 khi còn rất trẻ. Như vậy, bệnh nhồi máu cơ tim ở người trẻ có xu hướng gia tăng theo thời gian, ước tính chiếm 10,5% ở người trẻ và 1,8% ở người rất trẻ. (2)

Nguyên nhân nhồi máu cơ tim ở người trẻ tuổi

Nhồi máu cơ tim là tình trạng thiếu máu cơ tim cục bộ, gây ra những cơn đau thắt ngực, hoại tử do mạch vành (mạch máu nuôi tim) bị tắc nghẽn dẫn đến suy tim hoặc đột tử. Theo đó, nguyên nhân chính dẫn đến nhồi máu cơ tim ở người trẻ thường bao gồm:

1. Bệnh mạch vành

Bệnh mạch vành là tình trạng các mảng xơ vữa gây hẹp hoặc tắc lòng mạch nuôi dưỡng tim. Sự tắc nghẽn gây cản trở máu và oxy đến cơ tim, đồng thời gây ra các cơn đau thắt ngực cho người bệnh. Các cơn đau thường kéo dài từ 3 – 5 phút, nhưng nếu kéo dài trên 15 phút thì khả năng nhồi máu cơ tim rất cao, đây là một tình trạng y tế cấp cứu. Bên cạnh đó, bệnh động mạch vành còn gây biến chứng đột quỵ tim, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe người bệnh.

2. Xơ vữa động mạch

Xơ vữa động mạch xảy ra khi trong động mạch hình thành các mảng xơ vữa và cứng. Bệnh ảnh hưởng đến hầu hết các động mạch trong cơ thể và trong đó có động mạch ở tim. Xơ vữa động mạch tim gây tắc động mạch vành và gây nhồi máu cơ tim cấp tính. Bệnh xơ vữa động mạch còn gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm khác như tắc động mạch não, đột quỵ do thiếu máu não.

3. Viêm cơ tim

Viêm cơ tim là tình trạng viêm nhiễm của các tế bào ở cơ tim, xảy ra ở một vị trí hoặc lan rộng ở nhiều vị trí khác nhau. Nguyên nhân có thể do virus, vi khuẩn, nấm… Viêm cơ tim gây rối loạn nhịp tim, gây ra tình trạng đau tức ngực, thậm chí nhồi máu cơ tim và trường hợp nặng có thể dẫn đến đột tử.

4. Co thắt mạch vành

Co thắt động mạch vành xuất phát từ sự co thắt của lớp cơ trong thành mạch máu, gây tắc nghẽn động mạch tạm thời. Lúc này người bệnh sẽ có cảm giác đau hoặc tức ngực, tình trạng này nếu kéo dài có thể khiến họ đối diện với những cơn đau thắt ngực và làm tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim trong những tình huống nghiêm trọng.

5. Chấn thương làm rách mạch vành

Bóc tách động mạch vành hoặc chấn thương mạnh có thể làm rách động mạch vành. Khi động mạch vành bị rách sẽ làm giảm lưu lượng máu đến tim, kéo theo nhịp tim bất thường và gây ra một cơn đau tim lớn cho người bệnh. Họ có thể bị nhồi máu cơ tim hoặc đột quỵ tim, và nặng hơn có thể tử vong.

Các yếu tố nguy cơ dẫn đến nhồi máu cơ tim ở người trẻ

Ngoài những nguyên nhân gây nhồi máu cơ tim liên quan đến di truyền, một số bệnh lý tự miễn trên thực tế còn có nhiều yếu tố nguy cơ dẫn đến nhồi máu cơ tim ở người trẻ tuổi. Cụ thể là:

1. Hút quá nhiều thuốc lá

Hút thuốc lá có hại cho sức khỏe, những người nghiện thuốc lá, có tiền sử hút thuốc trong nhiều năm không chỉ gây hại cho phổi mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến tim. Hóa chất từ thuốc gây xơ vữa động mạch, làm dày thành mạch làm giảm lưu lượng máu đến tim, gây ra những cơn đau tim (nhồi máu cơ tim) nguy hiểm đến tính mạng.

2. Sử dụng ma túy

Cũng giống như thuốc lá, ma túy cũng là chất gây hại và có ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và hệ tim mạch. Các chất kích thích từ ma túy sẽ làm tăng nhịp tim, nhịp tim lên cao gây co thắt mạch và tạo lên những cơn đau thắt ngực, trường hợp nặng có thể dẫn tới nhồi máu cơ tim.

3. Mức cholesterol cao trong máu

Cholesterol trong máu tăng cao làm lắng đọng các mảng lipid dẫn tới hình thành các mảng xơ vữa động mạch khiến thành mạch máu trở nên dày và cứng hơn. Các mảng xơ vữa có thể bị vỡ ra và gây tắc nghẽn mạch máu, dẫn đến thiếu máu tim và gây biến chứng nhồi máu cơ tim, thậm chí tai biến.

4. Ăn uống không lành mạnh thời gian dài

Chế độ ăn nhiều dầu mỡ, đường, lạm dụng rượu bia, chất kích thích… dẫn tới thừa cân, béo phì. Lượng chất béo tăng lên làm tăng mức độ viêm nhiễm, khả năng kháng insulin… nguy cơ xơ vữa động mạch và trường hợp nặng có thể gây nhồi máu cơ tim.

5. Bệnh nhân tiểu đường

Bệnh nhân tiểu đường có lượng đường trong máu cao, nguy cơ làm tổn thương mạch máu, dây thần kinh. Người có tiền sử mắc bệnh đái tháo đường lâu sẽ có xu hướng mắc bệnh tim mạch và chủ yếu là đột quỵ hoặc nhồi máu cơ tim.

6. Tăng huyết áp

Huyết áp cao sẽ làm tăng áp lực lên thành động mạch nuôi tim, tình trạng này kéo dài sẽ tạo thành các mảng xơ cứng khiến lớp vỏ thành động mạch bị xơ vữa. Các mảng xơ vữa có thể bị bong ra gây tắc lòng mạch, hình thành nên cục máu đông và gây ra hiện tượng đau thắt ngực. Người bệnh có thể bị nhồi máu cơ tim rất khó lường trước.

7. Không hoạt động thể chất

Những người lười tập thể dục, ít vận động có tỷ lệ mắc nhồi máu cơ tim cao hơn người thường xuyên vận động, luyện tập thể dục. Không luyện tập thường xuyên cũng khiến cơ thể bị kém linh hoạt, tăng nguy cơ thừa cân, béo phì.

8. Căng thẳng kéo dài

Tình trạng căng thẳng, stress kéo dài hoặc phải tiếp nhận những sự việc có tác động lớn đến thần kinh sẽ đẩy cơn đau tim lên cao. Bệnh nhồi máu cơ tim ở người trẻ tuổi đôi khi có thể xuất phát bởi những yếu tố về căng thẳng, áp lực…

Triệu chứng nhồi máu cơ tim ở người trẻ

Các triệu chứng nhồi máu cơ tim ở người trẻ tuổi thường không rõ ràng nhưng các dấu hiệu thường gặp bao gồm:

• Các cơn đau thắt ngực, cảm giác đau tức, đè nặng và xoắn vặn trong lồng ngực. Cơn đau có thể lan ra sau lưng, lên cổ hoặc cánh tay.
• Cảm giác đau thắt ngực kèm khó thở, mệt mỏi, vã mồ hôi, đôi khi bị ngất xỉu
• Người bệnh có thể bị hoa mắt, chóng mặt, buồn nôn, chân tay lạnh
• Triệu chứng khác: Một số trường hợp có biểu hiện mơ hồ, khó chịu vùng thượng vị, đôi khi tụt huyết áp… (3)

Biến chứng nhồi máu cơ tim ở người trẻ

Cơ tim bị tổn thương nặng dẫn đến nhiều biến chứng. Theo đó, biến chứng nhồi máu cơ tim ở người trẻ thường bao gồm:

• Rối loạn nhịp tim: Nhồi máu cơ tim gây ra các tổn thương ảnh hưởng đến các tín hiệu điện di chuyển trong tim và gây rối loạn nhịp tim. Nhịp tim không ổn định tăng giảm thất thường có thể gây đột tử.
• Suy tim: Suy tim có thể là biểu hiện tạm thời hoặc lâu dài. Khi mô cơ tim bị tổn thương nhiều có thể gây ảnh hưởng đến chức năng tim và khiến tim không thể bơm máu.
• Viêm màng ngoài tim: Nhồi máu cơ tim có thể gây ra tình trạng phản ứng hệ thống miễn dịch và đây được gọi là hội chứng Dressler (viêm màng ngoài tim).
• Ngưng tim: Cơn nhồi máu cơ tim cấp đôi khi cũng có thể khiến người bệnh bị ngừng tim không báo trước. Điều này gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và đe dọa tính mạng người bệnh.

Phương pháp chẩn đoán nhồi máu cơ tim ở người trẻ

Nhồi máu cơ tim ở người trẻ cũng được chẩn đoán giống với các trường hợp lớn tuổi. Khi phát hiện các dấu hiệu của nhồi máu cơ tim, người bệnh đến bệnh viện thăm khám sẽ được các bác sĩ thăm khám, hỏi về các triệu chứng và tiền sử bệnh. Sau đó, bác sĩ tiến hành kiểm tra huyết áp, tim mạch và thực hiện kiểm tra sức khỏe toàn diện.

1. Xét nghiệm máu

Xét nghiệm máu giúp kiểm tra các Protein (chất chỉ điểm tổn thương hoại tử cơ tim). Bởi trên thực tế sẽ có một số Protein rò rỉ vào máu trong lúc tim bị tổn thương và thường được gọi là men tim (troponin). (4)

2. Điện tâm đồ (ECG hoặc EKG)

Là phương pháp cận lâm sàng để chẩn đoán nhồi máu cơ tim. Phương pháp giúp ghi lại các tín hiệu điện tim. Các tín hiệu có dạng sóng hiển thị trên màn hình và được in ra giấy. Dựa vào kết quả điện tâm đồ sẽ cho biết tình trạng của người bệnh trong quá khứ và hiện tại.

3. Siêu âm tim

Thực hiện siêu âm tim để quan sát các mạch máu di chuyển qua tim và van tim, đồng thời xem xét chức năng co bóp của tim. Phương pháp còn giúp xác định xem vị trí nào ở tim bị tổn thương.

4. Chụp động mạch vành

Bác sĩ sử dụng một ống dài và mỏng đưa vào động mạch thường là ở tay và dẫn đến tim. Sau đó, bơm thuốc cản quang vào ống thông để giúp hình ảnh của các động mạch được hiển thị rõ ràng. Mọi biểu hiện bất thường trong mạch vành sẽ được bác sĩ quan sát và phát hiện nhanh chóng.

5. Chụp CT

Chụp CT tim hay còn gọi là chụp cắt lớp tim là phương pháp sử dụng tia X-quang quét theo chiều cắt ngang tim. Từ rõ giúp bác sĩ chẩn đoán chính xác các bệnh lý tim mạch, trong đó có nhồi máu cơ tim. Hiện PlinkCare TP.HCM sở hữu máy chụp cắt lớp vi tính CT 1975 lát cắt, duy nhất ở Việt Nam, có thể phát hiện nhanh tổn thương nhỏ, vùng thiếu máu cơ tim hoặc nhồi máu phổi trong vòng 0,23 giây, với lượng tia xạ cực thấp.

6. MRI

Chụp cộng hưởng từ là phương pháp sử dụng từ trường mạnh kết hợp với vô tuyến và máy tính để tạo ra hình ảnh rõ nét về các mô và cơ quan trong tim. Từ đó giúp bác sĩ có thể chẩn đoán chính xác về các biểu hiện có liên quan đến nhồi máu cơ tim.

7. Nghiệm pháp gắng sức

Phương pháp nghiệm pháp gắng sức, bác sĩ sẽ chủ động làm tăng nhu cầu oxy của cơ tim. Khi cơ tim cần oxy nhiều hơn mức bình thường sẽ giúp tìm ra các vùng cơ tim thiếu máu có nguy cơ bị nhồi máu cơ tim.

Phương pháp điều trị nhồi máu cơ tim ở người trẻ tuổi

Nhồi máu cơ tim khiến người bệnh không kịp trở tay. Các phương pháp điều trị nhồi máu cơ tim được bác sĩ khuyến nghị bao gồm: Sơ cứu người bị nhồi máu cơ tim đúng cách và sau đó là điều trị nhồi máu cơ tim cấp.

1. Sơ cứu người bị nhồi máu cơ tim

Một số nguyên tắc cơ bản khi sơ cứu cho người bị nhồi máu cơ tim:

• Đặt bệnh nhân ngồi hoặc nằm, cởi thắt lưng hoặc cởi lỏng quần áo để máu dễ dàng lưu thông
• Liên hệ số 115 để gọi cấp cứu
• Cho bệnh nhân nuốt 1 viên Aspirin để ngăn tình trạng đông máu trong lúc chờ cấp cứu. Lưu ý tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi cho bệnh nhân sử dụng.
• Ép tim ngoài lồng ngực để tăng khả năng sống cho người bệnh

2. Điều trị nhồi máu cơ tim

Điều trị tái lưu thông động mạch vành bị tắc nghẽn cấp cứu trong nhồi máu cơ tim bao gồm:

• Sử dụng thuốc tiêu sợi huyết (streptokinase, rt-PA).
• Chụp mạch vành, nong đặt stent: Sau khi sử dụng ống thông nhỏ dài luồn từ động mạch hướng vào tim và đi đến vành tim. Bác sĩ sẽ bơm thuốc cản quang để ghi lại hình ảnh. Sau đó, bác sĩ sẽ đặt stent vào đúng vị trí mạch vành bị tắc, bung stent giúp nong mạch máu rộng ra và khơi thông dòng chảy để máu có thể lưu thông trở lại.
• Mổ bắc cầu động mạch vành: Một đoạn mạch máu từ bộ khác của cơ thể được bác sĩ lấy để làm cầu nối phía trước và phía sau chỗ tia tắc nhằm giúp máu đi qua cầu nối mới một cách dễ dàng. Phẫu thuật bắc cầu động mạch được chỉ định trong các trường hợp hẹp mạch vành mức độ nặng và không thể đặt stent.

Biện pháp phòng ngừa nhồi máu cơ tim ở người trẻ

Nhồi máu cơ tim có xu hướng gia tăng ở người trẻ tuổi, chính vì vậy giới trẻ cần ý thức được điều này và cần có các biện pháp phòng ngừa để giảm nguy cơ mắc bệnh.

• Thay đổi lối sống tích cực;
• Luyện tập thể dục thường xuyên, nên duy trì cân nặng hợp lý tránh tình trạng thừa cân, béo phì;
• Không nên hút lá, hạn chế bia rượu, chất kích thích;
• Chế độ ăn giàu dinh dưỡng, nên ăn nhạt, giảm đường, giảm mỡ;
• Tăng cường ăn trái cây và rau xanh;
• Giữ tâm lý thoải mái, tránh căng thẳng, stress kéo dài.

Đối với người bệnh sau khi điều trị nhồi máu cơ tim:

• Tuân thủ theo đúng chỉ dẫn của bác sĩ;
• Sử dụng thuốc theo đơn và uống thuốc đúng giờ;
• Tái khám đúng hẹn.

Một số câu hỏi thường gặp về nhồi máu cơ tim ở người trẻ

1. Tiên lượng sống nhồi máu cơ tim ở người trẻ có cao hơn không?

Tiên lượng sống nhồi máu cơ tim ở người trẻ tuổi có khả năng cao hơn người lớn tuổi nếu tầm soát và quản lý tốt các bệnh lý tim mạch, đồng thời luôn cảnh giác, lắng nghe cơ thể và xử trí các biến cố trong khoảng thời gian vàng. Tức là nếu phát hiện bệnh và được cấp cứu kịp thời sẽ có khả năng sống cao hơn so với việc phát hiện muộn và chậm trễ cấp cứu.

2. Nhồi máu cơ tim ở người trẻ có tái phát sau điều trị không?

Nhồi máu cơ tim là một trong những bệnh cực kỳ nguy hiểm, nếu không được điều trị kịp thời và chăm sóc đúng cách, bệnh có thể bị tái phát trở lại. Do đó, người bệnh cần trao đổi nhiều hơn với bác sĩ để thiết lập một chế độ dinh dưỡng và tập luyện khoa học để giảm thiểu biến chứng, rủi ro có thể xảy ra.

3. Khi nào nên gọi cấp cứu?

Nếu thấy các biểu hiện như: Đau thắt ngực, kèm mệt mỏi, khó thở khi gắng sức, miệng buồn nôn, khó tiêu, ợ nóng, chóng mặt… người bệnh nên gọi cấp cứu kịp thời trước khi tình trạng nhồi máu cơ tim trở nên nghiêm trọng hơn.

Mọi thắc mắc liên quan đến bệnh nhồi máu cơ tim hoặc để đặt lịch khám với các chuyên gia, bác sĩ tim mạch đầu ngành, quý khách hàng vui lòng liên hệ:

Với xu hướng bệnh nhồi máu cơ tim ở người trẻ ngày càng gia tăng, giới trẻ cần nhận thức được mức độ nghiêm trọng của bệnh, không lơ là chủ quan và có phương pháp phòng tránh bệnh hiệu quả. Nếu phát hiện các dấu hiệu của nhồi máu cơ tim, cần được thăm khám và tư vấn bởi bác sĩ. Tình trạng nhồi máu cơ tim đột ngột cần gọi cấp cứu y tế kịp thời để tránh ảnh hưởng đến sức khỏe và tính mạng.