Ngưng tim khi ngủ: Nguyên nhân, dấu hiệu, điều trị, phòng ngừa

Ngưng tim khi ngủ là gì?

Ngưng tim khi ngủ là tình trạng ngừng hoạt động cơ tim dẫn đến không có sự lưu thông của dòng máu đảm bảo cung cấp oxy đến các cơ quan quan trọng trong khi đang ngủ. Tình trạng này thường do các rối loạn nhịp phức tạp ở tầng thất như cơn tim nhanh thất, xoắn đỉnh, rung thất… dẫn đến tổn thương đa cơ quan và suy đa tạng nếu nhịp tim bình thường không được phục hồi trong vòng vài phút.

Nguyên nhân gây tim ngừng đập khi ngủ

Vào khoảng thập niên 90 có ghi nhận tình trạng đột ngột thở ngáp cá và tử vong ở đối tượng nam giới trẻ tuổi. Người ta gọi đây là hội chứng đột tử về đêm hay hội chứng Brugada. Sau này, với sự phát triển của y học, người ta phát hiện nguyên nhân dẫn đến ngưng tim khi ngủ do bất thường về mặt di truyền học, đột biến cấu trúc gen dẫn đến sự mất ổn định màng tế bào cơ tim, sinh ra các rối loạn nhịp tim…

Ngoài ra, ở người mắc bất kỳ bệnh lý gây rối loạn cấu trúc và chức năng tim nào từ trước đều có thể làm tăng nguy cơ ngừng tim khi ngủ.

1. Bệnh mạch vành

Tình trạng này xảy ra khi các động mạch cung cấp máu cho tim bị hẹp, tắc do sự tích tụ mảng xơ vữa ở thành mạch. Khi đó, lưu lượng máu đến tim bị giảm, làm tăng nguy cơ rối loạn nhịp tim, hở van tim, suy tim và ngừng tim đột ngột. (1)

2. Suy tim

Khi bị suy tim, cơ tim không đảm bảo được việc hút và bơm máu như bình thường, máu có thể bị ứ đọng lại gây tắc nghẽn trong các cơ quan. Suy tim tiến triển nặng theo thời gian với các triệu chứng thường gặp như đau ngực, khó thở, mệt khi hoạt động gắng sức, phù. Ở bệnh nhân suy tim, khi việc bơm máu bình thường gặp khó khăn, dẫn đến lượng oxy trong cơ thể thấp khi ngủ, nguy cơ gây ngưng tim trong khi ngủ. Suy tim sung huyết là tình trạng suy tim mạn tính tiến triển và trong trường hợp nghiêm trọng có thể gây ngừng tim. (2)

3. Rối loạn nhịp tim

Một số bất thường làm ảnh hưởng đến hệ thống dẫn truyền của tim hay xuất hiện các ổ, các vùng phát nhịp bất thường. Chứng loạn nhịp tim có thể là nguyên nhân thường gặp gây ngưng tim khi ngủ. Vô tâm thu là tình trạng nhịp tim ngừng đập khi không thể phát hiện được hoạt động điện của tim. Rung tâm nhĩ có thể gây tai biến mạch máu não, suy yếu chức năng tim. Tương tự nhịp thất, bao gồm nhịp nhanh thất, rung thất, có thể gây tử vong. Block nhĩ thất ảnh hưởng đến hệ thống dẫn truyền của tim gây ngừng tim và dẫn đến tử vong.

4. Các dị tật tim bẩm sinh

Dị tật tim bẩm sinh là những bất thường về cấu trúc gồm cơ tim, buồng tim, van tim, xảy ra từ trong bào thai và tồn tại cho đến khi trẻ được sinh ra. Khi một vài cấu trúc của tim bị khiếm khuyết sẽ làm ảnh hưởng đến hoạt động và chức năng tim, trong đó có rối loạn hệ thống điện tim, làm tăng nguy cơ rối loạn nhịp tim.

Dấu hiệu ngừng tim khi ngủ

Ngừng tim thường xảy ra một cách đột ngột người bệnh có thể không cảm thấy bất kỳ triệu chứng nào khi bị ngưng tim trong lúc ngủ. Tuy nhiên, có thể xuất hiện một số tiền triệu gợi ý như sau:

• Cảm giác mệt mỏi, bồn chồn bất thường mà không có nguyên nhân rõ ràng. Tình trạng có thể xảy ra đột ngột và ảnh hưởng đến toàn bộ cơ thể hoặc chỉ một phần.
• Tim đập nhanh, mạnh hoặc không đều, có thể kèm theo cảm giác hồi hộp hoặc lo lắng.
• Hụt hơi, khó thở.
• Khó đi vào giấc ngủ, thường xuyên thức giấc giữa đêm hoặc tỉnh dậy quá sớm và không thể ngủ lại được.
• Cảm giác nghẹt thở liên tục, tức ngực, nặng ngực hoặc cảm giác đè ép trong lồng ngực.

Cơn ngừng tim khi ngủ thường xảy ra vào thời điểm nào trong đêm?

Khi tim đột ngột ngừng đập, người bệnh cần được hồi sức tim phổi ngay lập tức trong vài phút mới có thể được cứu sống. Tuy nhiên, ngừng tim khi ngủ lại càng nguy hiểm hơn bởi người bệnh đang trong trạng thái ngủ say và có thể không có người thân ở bên cạnh để giúp đỡ kịp thời. Do đó, nguy cơ tử vong đột ngột vào ban đêm cao hơn.

Cơn ngừng tim khi ngủ có thể xảy ra bất cứ lúc nào trong đêm, nhưng nghiên cứu cho thấy có một số khoảng thời gian có nguy cơ cao hơn. Các chuyên gia y tế đã ghi nhận một số xu hướng về thời điểm xảy ra cơn ngừng tim khi ngủ:

• Giai đoạn chuyển tiếp giữa giấc ngủ và thức giấc: Thời điểm chuyển từ trạng thái thức sang ngủ và ngược lại thường có nguy cơ ngừng tim cao hơn, đặc biệt là vào sáng sớm.
• Giữa đêm đến sáng sớm: Khoảng thời gian từ 12 đêm đến 6 giờ sáng được xem là có nguy cơ cao, với đỉnh điểm thường là khoảng 3-4 giờ sáng.
• Giai đoạn ngủ REM: Giai đoạn ngủ nhanh (REM) thường xảy ra vào cuối chu kỳ ngủ và có thể làm tăng nguy cơ rối loạn nhịp tim.
• Thời điểm thay đổi tư thế: Khi người ngủ thay đổi tư thế, đặc biệt là khi chuyển từ nằm sang ngồi dậy, có thể gây áp lực lên tim và tăng nguy cơ ngừng tim.

Bị ngưng tim khi ngủ có nguy hiểm không?

Bị ngưng tim khi ngủ là một tình trạng cực kỳ nguy hiểm và đe dọa đến tính mạng. Khi ngủ, người bị ngưng tim thường không nhận biết tình trạng của mình và người xung quanh cũng khó phát hiện kịp thời, trừ khi họ được đánh thức bởi tiếng động bất thường. Sự chậm trễ trong việc gọi cấp cứu và thực hiện các biện pháp hồi sức có thể làm giảm đáng kể cơ hội sống sót.

Khi tim ngừng đập, não và các cơ quan khác nhanh chóng bị thiếu oxy, có thể dẫn đến tổn thương không thể phục hồi chỉ trong vài phút. Ngay cả khi sống sót, người bệnh có thể phải đối mặt với các biến chứng nghiêm trọng như tổn thương não do thiếu oxy kéo dài.

Do đó, việc nhận biết các yếu tố nguy cơ, thực hiện các biện pháp phòng ngừa và có kế hoạch ứng phó khẩn cấp là rất quan trọng để giảm thiểu nguy cơ và hậu quả của ngưng tim khi ngủ.

Cách chẩn đoán hội chứng ngưng tim khi ngủ

Ngưng tim khi ngủ thường khó để chẩn đoán vì tình trạng này xảy ra đột ngột và không thể dự đoán trước. Tuy nhiên, người có các yếu tố nguy cơ ngưng tim khi ngủ nên thăm khám sớm để có biện pháp phòng ngừa như: tiền sử trong gia đình từng có người đột tử, bệnh tim mạch như rối loạn nhịp tim, bệnh mạch vành, đang sử dụng một số loại thuốc…

Bác sĩ sẽ thăm khám lâm sàng, kiểm tra tổng quát, đo huyết áp và nghe tim phổi để có đánh gia ban đầu. Sau đó, tùy thuộc vào từng trường hợp người bệnh, bác sĩ sẽ có chỉ định làm các phương pháp cận lâm sàng khác như đo điện tâm đồ, Holter 24h, siêu âm tim, xét nghiệm máu…

Cách điều trị ngưng tim khi ngủ

Điều trị ngưng tim khi ngủ tập trung vào hai khía cạnh chính: phòng ngừa và can thiệp khẩn cấp.

Về phòng ngừa: Người bệnh cần tuân thủ điều trị các bệnh lý tim mạch theo hướng dẫn của bác sĩ; đồng thời, thay đổi lối sống khoa học, hạn chế căng thẳng.

Can thiệp khẩn cấp:

• Hồi sức tim phổi: Đây là biện pháp cấp cứu quan trọng nhất, cần được thực hiện nhanh chóng và đúng cách ngay khi phát hiện một người bị ngưng thở khi ngủ.
• Sử dụng máy khử rung tự động bên ngoài (AED): Nếu có sẵn, AED có thể giúp khôi phục nhịp tim bình thường.
• Gọi cấp cứu ngay lập tức khi phát hiện bệnh nhân có dấu hiệu ngưng tim khi ngủ.

Điều trị sau cơn ngưng tim: Người bệnh cần được chăm sóc tích cực tại bệnh viện. Bác sĩ sẽ đánh giá và điều trị nguyên nhân gây ngưng tim, giúp phục hồi chức năng tim và thần kinh.

Cách phòng ngừa ngưng tim khi ngủ

Không thể ngăn chặn hoàn toàn hội chứng ngưng tim khi ngủ vì tình trạng này có thể là do di truyền, nhưng bạn có thể áp dụng một số biện pháp giúp giảm nguy cơ khiến tim ngừng đập khi ngủ bao gồm:

• Có chế độ ăn uống lành mạnh: Bạn nên tăng cường ăn những thực phẩm tốt cho tim mạch như trái cây tươi, các loại ngũ cốc nguyên hạt, rau xanh, cá… Đồng thời, giảm lượng thức ăn chứa nhiều cholesterol, muối, đường.
• Vận động thể dục đều đặn: Nên tập thói quen hoạt động thể chất thường xuyên, ít nhất 5 buổi tập mỗi tuần, tập khoảng 30 phút mỗi buổi với những bài tập phù hợp với tình trạng sức khỏe.
• Cố gắng đạt và duy trì cân nặng ở mức phù hợp. Nếu bạn bị béo phì, thừa cân nên thực hiện giảm cân một cách khoa học, tốt nhất là có hướng dẫn của bác sĩ.
• Kiểm soát tốt các bệnh lý liên quan đến tim mạch đang mắc phải như rối loạn nhịp tim, bệnh mạch vành, suy tim…
• Điều trị chứng ngưng thở khi ngủ: Nếu được chẩn đoán mắc chứng ngưng thở khi ngủ, người bệnh có thể sử dụng máy CPAP (máy áp lực dương liên tục) để cải thiện nồng độ oxy trong khi ngủ và giảm nguy cơ biến chứng ngừng tim đột ngột khi ngủ.
• Ngừng hút thuốc và hạn chế rượu bia.
• Thăm khám sức khỏe tim mạch định kỳ. Hiện nay các bệnh lý về rối loạn nhịp tim đều được phát hiện nhanh chóng thông qua đo điện tim. Từ đó có thể ngăn ngừa và điều trị kịp thời các nguy cơ tiềm ẩn.

Câu hỏi thường gặp

1. Người khỏe mạnh có thể bị ngừng tim khi ngủ không?

Ngay cả những người khỏe mạnh, không có tiền sử bệnh tim cũng có thể bị ngừng tim đột ngột khi đang ngủ. Ngừng tim khi ngủ thường liên quan đến các yếu tố như rối loạn nhịp tim, dị tật tim bẩm sinh, hoặc các vấn đề di truyền mà người bệnh không biết mình mắc phải. Những yếu tố này có thể không gây ra triệu chứng rõ ràng trong suốt cuộc sống hàng ngày, nhưng lại gây ra tình trạng ngừng tim đột ngột khi cơ thể đang ở trạng thái nghỉ ngơi.

2. Có thể sống sót sau cơn ngưng tim khi ngủ không?

Ngừng tim xảy ra khi tim ngừng đập đột ngột. Người bệnh có thể tử vong nhanh chóng chỉ trong vài phút nếu không được trợ giúp y tế kịp thời. Tuy nhiên, ngừng tim khi ngủ lại càng nghiêm trọng hơn, tỷ lệ tử vong cũng cao hơn do hầu hết người bệnh không được hỗ trợ y tế kịp thời.

3. Cơn đau tim có thể đánh thức người bệnh vào ban đêm không?

Người bệnh có thể thức dậy sau cơn đau tim vì nó có thể gây ra một số triệu chứng nhất định như đau tức ngực, hụt hơi, khó thở. Tuy nhiên, ngưng tim lại xảy ra bất ngờ, người bệnh không kịp phản ứng, không được hỗ trợ cấp cứu kịp thời dẫn đến tử vong.

Để đặt lịch khám, tư vấn và điều trị trực tiếp với các bác sĩ tại Trung tâm Tim mạch, PlinkCare, Quý khách hàng có thể liên hệ theo thông tin sau:

Bị ngưng tim khi ngủ là tình trạng nghiêm trọng, người bệnh dễ tử vong nếu không được hỗ trợ hồi sức tim phổi kịp thời. Do đó, việc nhận biết các yếu tố nguy cơ và được đào tạo về kỹ năng thực hành hồi sức tim phổi, sử dụng máy khử rung tự động bên ngoài là rất cần thiết. Bên cạnh đó, mỗi người nên thăm khám sức khỏe định kỳ và duy trì lối sống lành mạnh để giảm thiểu nguy cơ gây ngừng tim khi ngủ.