Nang giả tụy có tự khỏi không? Bệnh dứt điểm hoàn toàn không?

Nang giả tụy có phải là bệnh?

Để hiểu được nang giả tụy có tự khỏi không cần biết nang giả tụy là gì? Theo phân loại Atlanta cải tiến năm 2012, định nghĩa NGT là ổ tụ dịch quanh tụy, hình thành sau viêm tụy cấp, hay đợt cấp của viêm tụy mạn. Thời gian hình thành nang giả tụy thường sau 4 tuần và khi đó nang giả tụy đã có vỏ nang hoàn chỉnh, dịch nang thường đồng nhất, không có hoặc có rất ít mô đặc trong nang. Vách của nang giả tụy được tạo bởi mô xơ, mô hạt từ phúc mạc, từ mô sau phúc mạc hay từ lớp thanh mạc của các tạng kế cận.

Nang giả tụy khác với các nang tụy thật là do không có lớp tế bào biểu mô trong thành nang. Đây là những nang giả, không chứa những tế bào lót đặc biệt như nang thật nên không thể thực hiện những chức năng như chịu trách nhiệm cho chất lỏng tiết ra tạo thành nang. Nang giả tụy là dạng tổn thương lành tính, xuất hiện ở trong tuyến tụy, tại những khoang trống.

Nang giả tụy là một biến chứng sau viêm tụy, chấn thương tụy, bắt nguồn từ sự rò rỉ enzyme của tụy. Nang giả tụy là nang lành tính, không khả năng gây ung thư. Dù vậy, triệu chứng lâm sàng của nang giả tụy cũng có thể làm giảm chất lượng cuộc sống của người bệnh. Những triệu chứng điển hình gồm chướng/căng tức bụng, đau bụng lan dọc sống lưng, sốt cao, buồn nôn và nôn.

Nang giả tụy vẫn là một biến chứng cần được điều trị, đặc biệt là những nang có kích thước lớn, tồn tại lâu ngày. Kéo dài tình trạng không điều trị có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm như xuất huyết, nhiễm trùng, chèn ép đường tiêu hóa gây tắc ruột…

Nang giả tụy có tự khỏi không?

Dù là tổn thương lành tính nhưng nang giả tụy có tự khỏi không? Về mặt sinh lý bệnh, với các nang giả tụy có kích thước nhỏ hơn 6 cm thường có khả năng tự khỏi, hoặc điều trị bảo tồn, không cần phải can thiệp điều trị. Đối với các nang giả tụy có kích thước ≥ 6 cm, tồn tại trên 4 tuần hoặc có các biến chứng thì có chỉ định điều trị.

Thống kê cho thấy, khoảng 20 – 70% người bệnh nang giả tụy có thể tự khỏi, tuy nhiên điều này còn liên quan đến nhiều yếu tố. Nếu người bệnh có nang giả tụy kích thước nhỏ, không có nhiều triệu chứng đặc hiệu, mức độ nhẹ có thể được chỉ định điều trị bảo tồn. Kết hợp uống thuốc, nghỉ ngơi, chế độ dinh dưỡng và liệu trình vận động thể thao phù hợp, nang giả tụy có tự khỏi sau một thời gian. (1)

Câu hỏi về nang giả tụy thường gặp

1. Nang giả tụy có biến mất không?

Với những nang giả tụy có kích thước nhỏ có thể được hấp thu và biến mất. Tỷ lệ tự hấp thu của nang giả tụy sau viêm tụy cấp chiếm 20 – 65%. Tỷ lệ tự hấp thu của nang giả tụy sau viêm tụy mạn chiếm tỷ lệ thấp hơn khoảng 10%. Cơ chế của sự tự hấp thu này là do các dịch thấm qua phúc mạc, mô sau phúc mạc, theo ống tụy dẫn lưu vào đường tiêu hóa.

Những nang giả tụy có kích thước ≥ 6 cm thì thường không tự hấp thu và thường hình thành sau 4-6 tuần ở bệnh nhân viêm tụy cấp. Các yếu tố nguy cơ làm cho nang giả tụy không tự hấp thu gồm: Nang giả tụy đa nang, nang giả tụy ở vùng đuôi tụy, nang giả tụy có thành dày, nang giả tụy hình thành sau phẫu thuật ổ bụng, nang giả tụy ở bệnh nhân viêm tụy mạn do rượu

Đối với các nang giả tụy có kích thước ≥ 6 cm, tồn tại trên 4 tuần hoặc có các biến chứng thì cần phải can thiệp điều trị. Nang giả tụy sẽ xẹp hoàn toàn sau khi người bệnh được điều trị. Những triệu chứng lâm sàng sẽ biến mất theo đó, trả lại cho người bệnh nền sức khỏe ổn định.

2. Nang giả tụy có thể vỡ được không?

Nhiều nghiên cứu cho thấy khoảng 20% xảy ra biến chứng ở nang giả tụy dưới 6 tuần, 46% xảy ra đối với nang giả tụy từ 7 – 12 tuần và 75% ở những nang giả tụy trên 13 tuần. Như vậy, thời gian tồn tại càng lâu thì tỉ lệ xảy ra biến chứng càng cao.

Nang giả tụy có thể vỡ vào các cơ quan sau:

• Vỡ vào khoang phúc mạc
• Vỡ vào đường tiêu hóa hoặc vỡ ra khoang sau phúc mạc

Khi nang giả tụy vỡ vào đường tiêu hóa (dạ dày, tá tràng, ruột non, đại tràng) thì các chất thải sẽ đào thải qua đường tự nhiên và sau đó nang có thể tự hấp thu. Trong trường hợp nang giả tụy vỡ vào khoang phúc mạc sẽ gây tình trạng nhiễm trùng ổ bụng và cần phải can thiệp ngoại khoa hoặc phẫu thuật nội soi ổ bụng.

Người bị nang giả tụy khi nhận thấy các dấu hiệu nghiêm trọng hơn, gây khó chịu, vượt ngoài ngưỡng chịu đựng như sốt cao dai dẳng, đau bụng dữ dội, cơn đau lan ra vùng lưng và vùng thượng vị… thì có thể do nang đã bị vỡ.

Người bị vỡ nang có điều trị khỏi hay không? Phương pháp điều trị duy nhất cho trường hợp này là thực hiện phẫu thuật nội soi để bác sĩ thăm dò và chẩn đoán tình trạng nang giả tụy, những tổn thương hiện tại của tụy và các ảnh hưởng tại khu vực xung quanh. Bác sĩ phẫu thuật sẽ xử lý các vấn đề này, ngăn ngừa dịch tụy tiếp tục tràn vào trong khoang phúc mạc, đường tiêu hóa và gây nhiễm trùng.

3. Nang giả tụy có tái phát không?

Nang giả tụy có khả năng tái phát với tỷ lệ tái phát có thể lên đến 30%. Điều này còn phụ thuộc vào những yếu tố khác nhau. Nhưng nếu người bệnh đã từng bị viêm tụy hay nang tụy trước đó… thì tỷ lệ tái phát nang giả tụy sẽ cao hơn.

Ngoài ra, nang giả tụy cũng có thể tái phát trong trường hợp nó tự biến mất sau liệu trình điều trị cô lập bệnh viêm tụy. Vì vậy, người bệnh sau khi kết thúc điều trị viêm tụy cần thực hiện các xét nghiệm, chẩn đoán hình ảnh theo chỉ định để bác sĩ có thể tiên lượng khả năng tái phát của nang giả tụy. Từ đó, đưa ra những lời khuyên phù hợp trong quá trình phục hồi sau bệnh, cải thiện và duy trì sức khỏe tuyến tụy và hệ tiêu hóa, hạn chế khả năng tái phát nang giả tụy.

4. Nang giả tụy phát triển trong bao lâu?

Nang giả tụy được hình thành trong điều kiện tuyến tụy bị tổn thương do viêm. Tuyến tụy bị viêm có thể rò rỉ enzyme tiêu hóa khiến các nhu mô tuyến tụy bị tổn thương nặng hơn. Lúc này, thành mạc ổ bụng phản xạ bảo vệ cơ thể bằng cách tạo ra mô xơ để khu trú dịch. Tuy nhiên, chính khu vùng khu trú này sẽ phát triển thành nang giả tụy. Do vậy, nang giả tụy thường xuất hiện trong một đợt viêm tụy cấp tính.

Quá trình hình thành và phát triển nang giả tụy có thể kéo dài khoảng 4 – 6 tuần. Thời gian phát hiện bệnh là yếu tố lớn quyết định nang giả tụy có tự khỏi được không. Vì hầu như, những nang giả có kích thước trên 6 cm và tồn tại trên hơn 6 tuần đều rất khó có khả năng tự khỏi, hoặc hiệu quả điều trị bảo tồn không cao.

5. Một nang giả tụy có thể lớn đến mức nào?

Thuật ngữ nang giả tụy khổng lồ là chỉ những nang giả tụy có kích thước trên 10 cm. Nhiều báo cáo cho thấy kích thước nang giả tụy có thể lên đến 35 cm. Trong năm 2023, Trung tâm Nội soi và Phẫu thuật Nội soi tiêu hóa, PlinkCare TP. Hồ Chí Minh đã tiếp nhận và điều trị thành công một ca bệnh nang giả tụy có kích thước 18 cm. Người bệnh nhập viện với những triệu chứng như chướng to bụng, căng tức bụng, hay nôn ói, ăn uống kém và suy nhược cơ thể.

Với những nang giả tụy có kích thước lớn trên 10 cm thì nang giả tụy có tự khỏi không? Câu trả lời là: Không thể. Lúc này, người bệnh cần can thiệp phẫu thuật. Lý do, ngoài những triệu chứng tiến triển nặng kéo dài, nang sẽ chiếm gần hết khu vực thượng vị, ảnh hưởng đến những cơ quan khác, tăng nguy cơ mắc các bệnh lý tiêu hóa. (2)

6. Làm thế nào để loại bỏ nang giả khỏi tuyến tụy?

Việc chọn lựa phương pháp điều trị nang giả tụy phụ thuộc nhiều yếu tố: vị trí nang, kích thước nang, số lượng nang, tính chất dịch trong nang, độ dày thành nang, sự liên quan của nang giả tụy với các tạng xung quanh và biến chứng của nang giả tụy….

Các phương pháp điều trị nang giả tụy bao gồm:

• Điều trị bảo tồn
• Điều trị bằng phẫu thuật
• Dẫn lưu nang giả tụy dưới hướng dẫn của siêu âm, chụp cắt lớp vi tính
• Dẫn lưu nang giả tụy qua nội soi tiêu hóa trên
• Dẫn lưu nang giả tụy qua siêu âm nội soi

Bác sĩ cần đánh giá dịch tụy bằng siêu âm nội soi. Nếu trong dịch có biểu hiện lợn cợn, có nhiều mô hoại tử. Bác sĩ có thể chỉ định đặt stent bằng kim loại có đường kính lớn để dẫn lưu. Nếu dịch tụy trong, không lợn cợn thì hoàn toàn có thể sử dụng stent nhựa nhằm giảm thiểu chi phí điều trị.

Trung tâm Nội soi và Phẫu thuật nội soi tiêu hóa, PlinkCare TP.HCM thuộc Hệ thống PlinkCare là những trung tâm y tế chuyên khoa Tiêu hóa uy tín, cung cấp dịch vụ thăm khám và điều trị cao cấp, hiệu quả cho người bệnh gặp các vấn đề về đường tiêu hóa từ nhẹ đến nặng.

Ngoài ra, bệnh viện còn được trang bị hệ thống thiết bị y tế hiện đại, nhập khẩu từ nước ngoài, phục vụ tối đa nhu cầu thăm khám và điều trị của khách hàng.

Để đặt lịch thăm khám và điều trị các bệnh lý đường tiêu hóa với các chuyên gia bác sĩ về Tiêu hóa của Hệ thống PlinkCare, xin vui lòng liên hệ:

Với thắc mắc nang giả tụy có tự khỏi không? Câu trả lời là có tuy nhiên nang giả tụy không tự khỏi hoàn toàn trong đa số các trường hợp mà thường yêu cầu điều trị. Việc điều trị phụ thuộc vào kích thước, vị trí của nang và triệu chứng lâm sàng của bệnh nhân. Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được chẩn đoán và đưa ra phương án điều trị phù hợp.