Lọc máu ngắt quãng là gì? Quy trình, lợi ích và lưu ý cần biết

Lọc máu ngắt quãng là gì?

Lọc máu ngắt quãng (chạy thận nhân tạo ngắt quãng) là phương pháp lọc máu bên ngoài cơ thể bằng máy nhằm điều trị bệnh suy thận giai đoạn cuối hoặc suy thận cấp (thường do ngộ độc). Lúc này, thận đã mất gần hết hoặc mất hoàn toàn chức năng.

Người bệnh suy thận mạn giai đoạn cuối cần đến bệnh viện để lọc máu ngắt quãng khoảng 3 lần/tuần, mỗi lần kéo dài 3-4 giờ. Trong khi đó, người bệnh lọc máu liên tục phải được lọc máu 24/24h, cho đến khi sức khỏe ổn định.

Theo Hội Thận học Quốc tế, trên 1.000.000 người, mỗi năm có 20-300 người bệnh mắc suy thận mạn giai đoạn cuối (ESRD). Trong khi đó, nguồn thận ghép rất hạn chế, nhiều người bệnh buộc phải chạy thận nhân tạo để duy trì sự sống.

Lọc máu ngắt quãng khi nào nên lựa chọn?

Lọc máu ngắt quãng thường được bác sĩ chỉ định khi:

• Tổn thương thận cấp tính (acute kidney injury – AKI): khi suy thận đột ngột do ngộ độc hoặc tổn thương thận trong thời gian ngắn (vài giờ đến vài ngày), người bệnh có thể cần lọc máu ngắt quãng cho đến khi thận hồi phục chức năng.
• Suy thận mạn tính: khi chức năng thận chỉ còn 10%-15%, độ lọc cầu thận dưới 15ml/phút/1,73m² da. Thận lúc này không thể duy trì sự sống cho người bệnh, cần được can thiệp lọc máu. Lọc máu chỉ là phương pháp ngắn hạn, người mắc suy thận mạn tính giai đoạn cuối phải lọc máu suốt đời hoặc đến khi được ghép thận mới.

Lọc máu ngắt quãng có an toàn không?

Lọc máu ngắt quãng an toàn, không gây nguy hiểm nếu người bệnh làm đúng các hướng dẫn chăm sóc sức khỏe của bác sĩ trước, trong và sau khi lọc máu. Thông thường, lọc máu không gây đau, nhưng người bệnh có thể gặp một số tình trạng như buồn nôn, ói mửa, nhức đầu. Người bệnh sẽ được bác sĩ và điều dưỡng theo dõi các chỉ số sức khỏe trong quá trình lọc máu để đảm bảo an toàn.

Lợi ích và rủi ro có thể gặp

1. Lợi ích

Lọc máu là phương pháp hiệu quả giúp loại bỏ dịch dư thừa và chất thải trong máu, dù không thể thay thế hoàn toàn chức năng thận. Đây là phương pháp giúp người bệnh suy thận giai đoạn cuối duy trì cuộc sống và sức khỏe, dù không được xem như 1 phương pháp điều trị bệnh. (1)

2. Rủi ro

Một số rủi ro liên quan đến lọc máu ngắt quãng bao gồm:

• Hạ huyết áp, thiếu máu, tăng kali máu.
• Khó ngủ.
• Ngứa.
• Viêm màng ngoài tim (viêm màng quanh tim).
• Nhiễm trùng máu.
• Nhịp tim không đều.
• Ngừng tim đột ngột.

Quy trình lọc máu ngắt quãng như thế nào?

Để chạy thận, trước hết bệnh viện cần có nguồn nước R.O tinh khiết theo tiêu chuẩn y tế (phổ biến tại Việt Nam là tiêu chuẩn AAMI). Mỗi lần chạy thận, người bệnh cần sử dụng với khoảng 120 lít nước, nếu nguồn nước không đảm bảo tinh khiết có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm, thậm chí tử vong. Hệ thống nước R.O được nối với máy lọc, nước sẽ được pha với dịch lọc theo tỷ lệ phù hợp.

Trước khi chạy thận, người bệnh sẽ được bác sĩ đặt hai kim lọc máu vào động mạch và tĩnh mạch qua cầu tay (cần phẫu thuật cầu tay trước khi thực hiện). Người bệnh chưa phẫu thuật cầu tay có thể đặt catheter ở vùng cổ hoặc bẹn để dẫn máu. Kim động mạch sẽ dẫn máu đến máy lọc, kim tĩnh mạch sẽ nhận máu sạch từ máy lọc trả về cơ thể người bệnh.

Sau khi được hút ra, máu sẽ đi đến hệ thống quả lọc có chức năng thải bỏ chất độc, rút bớt lượng dịch dư thừa trong máu. Sau đó, máu sẽ được trả về cơ thể người bệnh. Thông thường, mỗi ca lọc máu thường kéo dài 3-4 giờ, người bệnh cần được lọc máu trung bình 3 lần/ mỗi tuần.

Quả lọc sau khi dùng sẽ được lọc rửa kỹ lưỡng bằng nước tinh khiết và hóa chất trước khi được tái sử dụng. Quả lọc có thể được dùng để lọc máu khoảng 24 giờ (tương đương 6 lần sử dụng) trước khi thay mới và được kiểm tra nghiêm ngặt trước mỗi lần sử dụng.

Lọc máu ngắt quãng cần lưu ý những gì?

Người bệnh cần lọc máu ngắt quãng nên tham khảo ý kiến bác sĩ về các loại thuốc đang dùng và chế độ ăn uống của bản thân. Về chế độ ăn uống, người bệnh suy thận mạn nên hạn chế các thức ăn có nhiều natri (muối), chất béo, đạm và phốt pho, kali…

Bên cạnh đó, người bệnh nên đi lọc máu đúng lịch để duy trì sức khỏe và hiệu quả lọc tốt nhất. Bảo vệ, chăm sóc vị trí tiếp cận mạch máu (cầu tay) cẩn thận, tránh để xảy ra chấn thương, nhiễm trùng. Trong khi lọc máu ngắt quãng, người bệnh cần chủ động thông báo cho bác sĩ, nhân viên y tế nếu cảm thấy các triệu chứng bất thường như mệt mỏi, buồn nôn, đau đầu,…

Lọc máu ngắt quãng và lọc máu liên tục có giống nhau không?

Dù cùng là phương pháp thay thế thận, nhưng lọc máu ngắt quãng và lọc máu liên tục được dùng trong các trường hợp khác nhau. Lọc máu liên tục có tốc độ lọc chậm hơn, độ ổn định huyết động cao hơn. Lọc máu liên tục thường được dùng trong trường hợp hồi sức tích cực (ICU) như:

• Huyết động không ổn định.
• Toan máu nặng (độ pH dưới 7,1).
• Tăng ure máu.
• Bệnh não, cơ, tim, thần kinh do ure huyết cao.
• Rối loạn natri máu nặng.
• Tăng kali máu.
• Phù tạng.
• Vô niệu (không có nước tiểu).

Khi nào bệnh nhân lọc máu cần liên hệ bác sĩ?

Người bệnh đang duy trì lọc máu ngắt quãng cần thông báo cho bác sĩ khi có các triệu chứng bất thường xảy ra tại nhà như mệt mỏi, nhức đầu, chóng mặt… Ngoài ra, người bệnh cũng nên thông báo bác sĩ khi thay đổi thuốc điều trị bệnh.

Hiện nay, PlinkCare TP.HCM và Phòng khám Đa khoa Tâm Anh Quận 7 có hệ thống chạy thận nhân tạo hiện đại, an toàn với nguồn nước R.O tinh khiết theo tiêu chuẩn AAMI, được lọc qua hệ thống thiết bị tiêu chuẩn châu Âu. Ngoài ra, các thiết bị như máy lọc, quả lọc, dịch lọc đều được nhập khẩu chính ngạch, đảm bảo chất lượng và độ an toàn tối đa cho người bệnh.

PlinkCare TP.HCM cũng nằm trong mạng lưới chạy thận nhân tạo toàn cầu, liên kết với nhiều bệnh viện tại Hoa Kỳ, Anh, Canada, Hàn Quốc, Australia… Các bệnh viện trong mạng lưới có thể luân chuyển hồ sơ bệnh án, giúp người nước ngoài, Việt kiều và khách hàng trong nước dễ dàng chạy thận tại các nước trong mạng lưới.

Lọc máu ngắt quãng là phương pháp thay thế thận phổ biến, được dùng cho người suy thận cấp tính hoặc suy thận mạn giai đoạn cuối. PlinkCare TP.HCM và Phòng khám Đa khoa Tâm Anh Quận 7 sở hữu hệ thống máy chạy thận nhân tạo hiện đại, cùng hệ thống nước R.O đạt tiêu chuẩn quốc tế, đảm bảo mang lại sự an toàn cho người bệnh khi lọc máu.