Khớp háng kêu lục cục, lộp cộp là bệnh gì? Cách chữa như thế nào?

Khớp háng (khớp hông) là điểm kết nối giữa xương đùi và xương hông, được cấu thành từ xương, sụn, synovium, túi hoạt dịch, dây chằng, gân và cơ. Mỗi một thành phần đều đóng vai trò quan trọng giúp khớp háng hoạt động trơn tru. Đặc biệt là lớp sụn, hoạt động như một lớp đệm che phủ, bảo vệ bề mặt xương, giúp tránh tình trạng các xương va chạm nhau khi hoạt động. (1)

Khớp háng kêu lục cục là gì?

Khớp háng kêu lục cục có thể là dấu hiệu, triệu chứng của nhiều vấn đề về khớp, sụn khớp có thể bị bào mòn do tuổi tác, chấn thương, vận động mạnh… khiến hai đầu xương cọ xát với nhau khi vận động, tạo ra âm thanh lạ như tiếng lục cục, lộp cộp, lục khục, cụp cụp, lạo xạo…

Đây là tình trạng có thể gặp khi chuyển động hông như đi bộ, chạy, múa, đứng lên ngồi xuống… Khớp háng kêu lục cục có thể đến từ việc bạn vận động mạnh, sai tư thế hoặc do lão hóa. Tình trạng này cần được phát hiện và can thiệp y tế sớm, giúp điều trị kịp thời, tránh các biến chứng nguy hiểm. Đặc biệt là khi tiếng khớp kêu đi kèm với các triệu chứng khác như đau đớn, nhức nhối, cứng khớp, khó di chuyển

Nguyên nhân gây ra khớp háng kêu lục cục

Như đã đề cập, khớp háng kêu lục có thể đến từ nhiều nguyên nhân, trong đó có các yếu tố bệnh lý như: (2)

1. Thoái hóa khớp háng

Thoái hóa khớp háng thường xuất hiện ở người lớn tuổi. Thoái hóa khớp khiến sụn khớp bị bào mòn, dẫn đến tình trạng đầu xương cọ vào nhau và tạo nên âm thanh lục cục. Ngoài vấn đề tuổi tác, thoái hóa khớp háng còn có thể đến từ tình trạng viêm nhiễm, chấn thương, biến chứng của các bệnh lý khác… Thoái hóa khớp háng nếu không được điều trị sớm có thể dẫn đến thay đổi cấu trúc khớp, thậm chí là tàn phế.

2. Khô khớp háng

Khô khớp háng là tình trạng giảm tiết dịch nhờn bôi trơn ở khớp háng, khiến khớp bị co cứng, tăng ma sát, tạo ra âm thanh lục cục kèm theo cảm giác đau nhức, khó chịu cho người bệnh.

3. Viêm khớp dạng thấp

Một trong những nguyên nhân khiến khớp háng kêu lục cục là do viêm khớp dạng thấp, một bệnh lý mạn tính do rối loạn tự miễn gây nên. Viêm khớp dạng thấp khiến người bệnh bị đau, sưng, cứng khớp, khó khăn trong sinh hoạt hàng ngày. Bệnh lý này nếu không được điều trị đúng cách có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm.

4. Viêm khớp dạng vôi hóa

Viêm khớp hông dạng vôi hóa xảy ra khi mô sụn trên bề mặt khớp hông bị bào mòn, thoái hóa. Điều này làm tăng sự ma sát giữa các xương theo thời gian, gây hiện tượng khớp kêu lục cục. Ngoài ra, viêm khớp dạng vôi hóa còn gây đau nhức, cứng khớp, đi khập khiễng và phạm vi hoạt động bị hạn chế.

5. Chấn thương

Các loại chấn thương có thể khiến sụn khớp – cấu trúc bao bọc đầu xương bị hư hại, dẫn đến tình trạng các đầu xương cọ xát vào nhau và tạo ra âm thanh lạo xạo, lục cục. Ngoài ra, chấn thương còn có thể gây chảy máu, đau buốt, nhức mỏi, sưng tấy…

6. Gai xương

Gai xương là cấu trúc xương cứng và nhẵn hình thành ở các đầu xương có khớp bị tổn thương, trong đó có khớp háng. Khi kích thước gai quá lớn, chúng sẽ cọ xát vào các xương khác khi vận động, tạo ra tiếng khớp háng bị kêu lộp cộp.

Ngoài ra, gai xương có thể gây chèn ép rễ thần kinh và tủy sống, gây đau yếu, cứng khớp. Nếu người bệnh chủ quan, không can thiệp kịp thời có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm.

7. Rối loạn dây chằng

Dây chằng là một trong những bộ phận quan trọng cấu tạo nên khớp háng. Do đó, các rối loạn dây chằng như viêm, vôi hóa, giãn dây chằng có thể tác động tiêu cực đến chức năng khớp háng, khiến khớp háng không thể hoạt động trơn tru và tạo ra âm thanh lục cục khi di chuyển, vận động.

8. Viêm màng hoạt dịch khớp háng

Màng hoạt dịch là lớp đệm nhỏ chứa chất dịch lỏng, đóng vai trò bôi trơn và nuôi dưỡng sụn khớp. Viêm màng hoạt dịch khớp háng xảy ra khi bạn thường xuyên lặp đi lặp lại một số chuyển động tác động đến khớp háng khiến lớp đệm này bị kích thích, tổn thương.

Một trong những biểu hiện của viêm màng hoạt dịch khớp háng là xuất hiện tiếng lắc rắc khi đi lại. Ngoài ra, người bệnh còn thường xuyên cảm thấy đau nhức, cứng khớp, đi lại khó khăn, sưng hoặc tím đỏ vùng bị tổn thương…

Triệu chứng của khớp háng kêu lộp cộp

Dưới đây là một số triệu chứng của các bệnh lý liên quan đến âm thanh lạ ở khớp háng: (3)

1. Triệu chứng điển hình

• Tiếng kêu lục cục khi vận động: Triệu chứng điển hình đầu tiên là người bệnh dễ dàng nghe thấy tiếng kêu lục cục khi vận động, đặc biệt là các hoạt động yêu cầu lực khớp háng cao. Nếu khớp háng kêu lục khục có tần suất xuất hiện quá dày đặc thì có thể là dấu hiệu của bệnh lý nguy hiểm.
• Đau nhức khớp háng: Thông thường, khớp háng kêu lạo xạo sẽ kèm theo tình trạng đau nhức khó chịu cho người bệnh.
• Khó vận động: Tiếng kêu lục cục đến từ thoái hóa khớp, viêm khớp, gai xương, viêm màng hoạt dịch… đều dẫn đến tình trạng hạn chế phạm vi hoạt động, người bệnh sẽ cảm thấy khó khăn khi di chuyển, đi lại, thậm chí là khi thay đổi tư thế.
• Cứng khớp háng: Đây là biểu hiện của các bệnh lý gây nên tiếng khớp kêu lục cục như khô khớp, viêm khớp, thoái hóa khớp, viêm bao hoạt dịch… Cứng khớp khiến người bệnh gặp khó khăn trong sinh hoạt hằng ngày. Ngoài ra, cứng khớp giai đoạn nặng còn có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm như mất khả năng vận động, teo cơ khớp hay thậm chí là tàn phế.

2. Các triệu chứng khác có thể gặp

• Sưng khớp háng: Sưng tấy xảy ra khi người bệnh bị viêm màng hoạt dịch, chấn thương khớp háng…
• Biến dạng khớp háng: Một vấn đề sức khỏe khác có thể đi kèm với tiếng kêu lục cục ở khớp háng là biến dạng khớp khi viêm khớp háng mạn tính hay thoái hóa khớp háng nếu không được can thiệp y tế đúng cách.

Cách chẩn đoán nguyên nhân khớp háng kêu lục cục

Để cá nhân hóa phác đồ điều trị cho người bệnh, bác sĩ cần chẩn đoán chính xác nguyên nhân, tình trạng bệnh lý và thể trạng người bệnh thông qua các phương pháp dưới đây:

1. Khám lâm sàng

Đầu tiên, bác sĩ sẽ tiến hành khám lâm sàng thông qua việc khai thác các thông tin như bệnh sử, vùng khớp bị đau, triệu chứng, công việc, thói quen ăn uống, sinh hoạt, vận động, môi trường sống…Khám lâm sàng giúp bác sĩ khai thác thông tin ban đầu, từ đó chỉ định thực hiện các phương pháp cận lâm sàng khác (nếu cần thiết), nhằm đưa ra kết quả chẩn đoán chính xác nhất.

2. Chụp X-quang

Chụp X-quang là phương pháp chẩn đoán hình ảnh được sử dụng phổ biến trong nhiều năm qua. Cấu tạo đặc biệt của máy X-quang giúp bác sĩ quan sát, đánh giá những thay đổi trong cấu trúc và hoạt động của khớp háng (nếu có), từ đó đưa ra các phương án điều trị phù hợp như nội khoa, phẫu thuật hoặc thay khớp trong trường hợp khớp háng kêu cụp cụp đến từ yếu tố bệnh lý.

3. Chụp CT

CT (computed tomography) cũng là kỹ thuật sử dụng tia X. Tuy nhiên, thay vì cung cấp hình ảnh một chiều như X-quang thì chụp CT cho phép bác sĩ quan sát cấu trúc bên trong khớp theo nhiều chiều qua hình ảnh rõ ràng, sắc nét hơn.

Hiện kỹ thuật chụp CT được cải tiến thành các phiên bản hiện đại hơn, cho phép tầm soát nhiều bệnh lý nguy hiểm trong thời gian ngắn. Tại cơ sở y tế lớn như Hệ thống PlinkCare đang ứng dụng máy chụp CT 1975 lát cắt đồng bộ chính hãng duy nhất ở Việt Nam, cho phép phân biệt, phát hiện nhanh và sớm các tổn thương siêu nhỏ, giúp tầm soát bệnh lý ở nhiều cơ quan quan trọng của cơ thể, bao gồm khớp háng.

4. Chụp MRI

Chụp cộng hưởng từ MRI (Magnetic Resonance Imaging) cũng là một kỹ thuật thường được lựa chọn trong chẩn đoán bệnh lý liên quan đến khớp háng. Kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh này mang lại độ tương phản cao, chi tiết giải phẫu tốt, đặc biệt là không nhiễm xạ, đảm bảo an toàn cho người bệnh.

5. Siêu âm

Siêu âm khớp háng là một trong những kỹ thuật được dùng trong chẩn đoán lâm sàng, giúp bác sĩ phát hiện những bất thường ở cơ, dây chằng, dịch khớp… khiến khớp háng kêu lục cục.

6. Xét nghiệm máu

Để tránh nhầm lẫn với các bệnh lý khác, người bệnh có thể được chỉ định xét nghiệm máu, phương pháp này giúp đánh giá vấn đề sức khỏe cũng như xác định tình trạng viêm nhiễm và các vấn đề khác (nếu có) ở khớp háng, từ đó đưa ra hướng điều trị phù hợp.

Cách chữa khớp háng kêu cục cục

Sau khi có kết quả chẩn đoán, bác sĩ sẽ phân tích, trao đổi với người bệnh về các phương pháp điều trị phù hợp như: (4)

1. Điều trị không phẫu thuật

1.1. Nghỉ ngơi

Chế độ nghỉ ngơi hợp lý, ngủ đủ giấc, hạn chế thức khuya giúp nâng cao sức khỏe tổng thể cũng như hỗ trợ cải thiện sức khỏe khớp háng. Trong quá trình điều trị, bạn cần để khớp háng có thời gian nghỉ ngơi, thư giãn; không nên đi đường bộ đường dài, tránh tham gia các hoạt động cần dùng lực chân – hông nhiều và không nên leo cầu thang nhiều.

1.2. Chườm lạnh

Chườm lạnh vùng bị tổn thương giúp bạn thoải mái hơn. Hơn nữa, việc chườm lạnh còn giúp người bệnh cải thiện tình trạng sưng tấy hoặc viêm. Tuy nhiên, bạn cũng cần tìm hiểu kỹ nhiệt độ, thời gian chườm thích hợp để tránh tác động tiêu cực lên vùng bị tổn thương.

1.3. Thuốc giảm đau, chống viêm

Trường hợp đau nhức kéo dài hoặc vùng tổn thương bị viêm/ có dấu hiệu viêm thì người bệnh cần được uống thuốc giảm đau, chống viêm nhằm cải thiện tình trạng đau nhức và tránh để ổ viêm hình thành hoặc phát triển.

1.4. Vật lý trị liệu

Vật lý trị liệu được thực hiện sau khi bác sĩ đánh giá tình trạng bệnh lý, khả năng tiếp nhận điều trị. Nếu khớp háng kêu lục cục không đến từ các bệnh lý nghiêm trọng, có thể cải thiện được qua các bài tập. Nếu sức khỏe bạn đủ khả năng đáp ứng các bài tập, bác sĩ sẽ xây dựng kế hoạch tập luyện phù hợp, giúp kéo giãn và tăng cường sức mạnh cơ gân ở phần hông, hỗ trợ thúc đẩy quá trình hồi phục, cải thiện tình trạng khớp háng kêu lục khục.

1.5. Tiêm corticosteroid

Corticosteroid là thuốc chống viêm hoạt động với cơ chế tác dụng nhanh và mạnh. Thuốc giúp người bệnh cải thiện nhanh chóng vấn đề sưng viêm và đau nhức khó chịu ở bao hoạt dịch. Tuy nhiên, việc tiêm corticosteroid quá nhiều lần, tiêm sai kỹ thuật hoặc chọn thuốc không phù hợp có thể dẫn đến tổn thương gân cơ. Do đó, người bệnh chỉ tiêm corticosteroid khi có chỉ định của bác sĩ, tuyệt đối không tự ý tiêm tại nhà.

2. Điều trị phẫu thuật

2.1. Thay khớp háng

Thay khớp háng chỉ nên thực hiện khi các phương pháp điều trị bảo tồn không mang lại hiệu quả mong muốn. Phương pháp này cần được cân nhắc kỹ, thăm khám và thực hiện tại các đơn vị y tế lớn, nhằm tối ưu hiệu quả và tránh các rủi ro trong và sau phẫu thuật.

2.2. Các phẫu thuật khác

Ngoài thay khớp háng thì bác sĩ có thể chỉ định người bệnh thực hiện một số phẫu thuật khác như nội soi khớp hông nhằm sửa chữa, loại bỏ vùng tổn thương… Tùy thuộc vào tình trạng bệnh lý mà phác đồ điều trị của mỗi người sẽ khác nhau. Do đó, người bệnh nên thăm khám trực tiếp để được kiểm tra và hướng dẫn thêm.

Biến chứng khớp háng kêu lộp cộp nếu không điều trị kịp thời

Khớp háng kêu có thể là biểu hiện của nhiều bệnh lý nguy hiểm, nếu không điều trị kịp thời có thể dẫn đến các biến chứng như:

• Giảm khả năng vận động: Việc không tiếp nhận điều trị sớm có thể dẫn đến giảm khả năng vận động, đặc biệt là khi thực hiện các động tác yêu cầu sử dụng khớp háng nhiều.
• Đau mạn tính: Nhiều người chủ quan khi xuất hiện tiếng kêu lục cục tại khớp háng kèm theo cơn đau nhức, khó chịu. Tuy nhiên, đây có thể là triệu chứng của chấn thương, nhiễm trùng hoặc bệnh lý mạn tính khác. Nếu không can thiệp sớm, cơn đau có thể kéo dài, tái phát liên tục, ảnh hưởng đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống của người bệnh.
• Tàn phế: Tàn phế là một trong những biến chứng của thoái hóa khớp, viêm khớp, chấn thương… nếu không được can thiệp kịp thời và đúng cách.

Phòng ngừa khớp háng kêu lục cục

Để góp phần bảo vệ sức khỏe khớp háng, bạn cần lưu ý một số vấn đề sau:

• Xây dựng chế độ dinh dưỡng khoa học, cân bằng và đầy đủ các nhóm chất, đặc biệt là bổ sung đủ các vitamin và khoáng chất tốt cho xương khớp như Vitamin D, Canxi…
• Bên cạnh chế độ ăn uống thì tập luyện cũng là yếu tố quan trọng giúp nâng cao sức khỏe tổng thể nói chung và xương khớp nói riêng. Bạn có thể tham gia những hoạt động chạy bộ, bơi lội, cầu lông… để phòng ngừa tình trạng khớp háng kêu lộp cộp.
• Cân nặng vượt mức cho phép có thể gây áp lực lên hệ thống cơ xương khớp, đặc biệt là vùng chịu lực lớn như khớp háng. Để góp phần bảo vệ sức khỏe khớp háng, bạn cần duy trì cân nặng vừa phải dựa trên chỉ số BMI hoặc theo hướng dẫn của bác sĩ.
• Để hạn chế tổn thương khớp háng, bạn cần tránh các hoạt động có thể tác động mạnh hoặc nguy cơ va đập khớp háng. Đồng thời, xây dựng thói quen kiểm tra sức khỏe định kỳ nhằm nhận biết các bất thường về cơ quan quan trọng này, từ đó lên kế hoạch điều trị sớm.

Trên đây là thông tin liên quan đến khớp háng kêu lục cục là bệnh gì, nguyên nhân, chẩn đoán và phương pháp điều trị. Khi xuất hiện tình trạng khớp kêu lục cục kèm các dấu hiệu bất thường, người bệnh cần đến ngay bệnh viện lớn có chuyên khoa chấn thương chỉnh hình để được thăm khám, chẩn đoán và đưa ra phác đồ điều trị phù hợp.