Hôi miệng: Nguyên nhân, cách chữa và biện pháp phòng ngừa

Hôi miệng là gì?

Hôi miệng được hiểu là hơi thở có mùi, hôi và khó chịu. Theo các nghiên cứu, hôi miệng có tỷ lệ phổ biến trên toàn thế giới, từ 22-50%, ảnh hưởng không ít đến đời sống hàng ngày.

Trong cuộc sống, hôi miệng dễ gây ảnh hưởng đến người khác khi tiếp xúc gần. Nhiều người hôi miệng không nhận thức rõ tình trạng của bản thân vì có thể mắc rối loạn khứu giác hoặc có khả năng chịu đựng được mùi. Vì thế, bản thân nhiều người không xác định mình đang bị hôi miệng cho đến khi gia đình, bạn bè, người yêu, đồng nghiệp phát hiện.

Nguyên nhân hôi miệng là gì?

1. Vi khuẩn gây hôi miệng

Do vệ sinh răng miệng kém dẫn đến viêm lợi, sâu răng, viêm tủy,… Từ đó, tạo điều kiện thuận lợi để các vi khuẩn ở phía sau lưỡi tương tác với axit amin trong thực phẩm, tạo ra các hợp chất lưu huỳnh có mùi.

Ở chiều ngược lại, hôi miệng cũng có thể là triệu chứng của các bệnh. Các loại vi khuẩn thường ứ đọng trong khoang miệng gây nên viêm nha chu, viêm lưỡi, sâu răng,…

2. Hôi miệng tạm thời

Hôi miệng tạm thời được hiểu là trạng thái xảy ra sau khi bạn sử dụng một số thực phẩm, đồ uống gây hôi miệng, sau một thời gian, khi vệ sinh sạch sẽ thì hôi miệng sẽ hết. Điều này xảy ra khi các loại thực phẩm, đồ uống bạn dùng hàng ngày ảnh hưởng đến quá trình phân hủy, tạo sulphur trong miệng làm cho hơi thở có mùi.

Hôi miệng tạm thời do các nhóm sau:

• Các loại thực phẩm làm cho khô miệng như: thuốc lá, rượu bia, thực phẩm giàu đường, giàu protein,… khi thủy phân trong khoang miệng, chúng giải phóng các loại amino axit có chứa nhiều hợp chất sulphur gây mùi khó chịu.
• Gia vị tỏi, hành: Những gia vị hành, tỏi chứa hàm lượng sulphur cao, chúng đi vào máu và giải phóng ở trong phổi, ra bên ngoài qua hơi thở và đường mồ hôi.
• Hút thuốc lá: Người hút thuốc lá nhiều ảnh hưởng đến lớp niêm mạc, khiến lớp này bị khô. Không những thế, thuốc lá làm tăng hàm lượng các chất bay hơi trong miệng và phổi khiến tình trạng hôi miệng ngày càng trầm trọng.

Ngoài ra, khi ngủ, việc giảm sản xuất cũng như tiết nước bọt là nguyên nhân gây nên khô miệng tạm thời khiến cơ thể hôi miệng vào buổi sáng khi thức dậy.

3. Hôi miệng do các vấn đề trong khoang miệng

Hôi miệng cũng xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác. Không giống với hôi miệng do vi khuẩn hay tạm thời, hôi miệng cũng có thể do những vấn đề trong khoang miệng.

• Các bệnh về nướu, nha chu gây hôi miệng như viêm nướu, viêm nha chu, viêm nướu hoại tử lở loét cấp tính, viêm quanh thân răng,…
• Các vết lở loét ác tính gây hôi miệng.
• Giảm tiết nước bọt.
• Bị nấm Candida ở vùng miệng.
• Hội chứng Sjogren.

4. Hôi miệng do các bệnh lý và thuốc điều trị

• Hôi miệng cũng có thể là triệu chứng của các bệnh lý toàn thân như rối loạn hô hấp, các nhiễm trùng vùng mũi họng như viêm amidan, viêm xoang,…
• Các loại thuốc điều trị dẫn đến hơi thở có mùi như thuốc gây độc tế bào, chloral hydrate, phenothiazin, amphetamine, disulfiram, nitrite,…
• Các bệnh về thận, gan, tiểu đường có thể hôi miệng do sự phân hủy mỡ ở trong cơ thể.
• Bệnh về dạ dày, đường ruột như bệnh trào ngược dạ dày – thực quản là nguyên nhân phổ biến khiến hơi thở có mùi.
• Cơ thể nhiễm vi khuẩn Helicobacter pylori gây nên bệnh viêm loét dạ dày cũng là nguyên nhân hôi miệng kéo dài.
• Hội chứng “mùi cá ươn” do rối loạn chuyển hóa, cơ thể không chuyển hóa được trimethylamine trong thức ăn có mùi cá tanh, làm tích tụ chất này trong gan trước khi đào thải ra bên ngoài. Hội chứng này rất hiếm gặp.

Phân loại chứng hôi miệng

Chứng hôi miệng được phân loại như sau:

• Chứng hôi miệng bệnh: Hôi miệng do nguyên nhân được xác định cụ thể.
• Chứng hôi miệng sinh lý: Hôi miệng do nguyên nhân không được xác định cụ thể. Trạng thái hôi miệng chỉ thoáng qua, thường nặng nhất vào mỗi buổi sáng.
• Chứng hôi miệng “giả”: Người bệnh cho rằng hơi thở có mùi hôi khi không có bằng chứng cụ thể, khách quan về việc hơi thở có mùi.
• Tình trạng hôi miệng thường xuất hiện ở mọi lứa tuổi, nam và nữ đều bị như nhau, ảnh hưởng đến cả người lớn và trẻ em.

Triệu chứng đi kèm thường thấy của chứng hôi miệng

Triệu chứng đi kèm thường thấy của chứng hôi miệng:

• Khô miệng do vi khuẩn phát triển.
• Miệng có vị chua vì protein do vi khuẩn tiết ra gây ảnh hưởng đến vị giác.
• Trên lưỡi có lớp màu trắng do vi khuẩn phát triển ở bề mặt lưỡi, đặc biệt là ở mặt sau lưỡi, vị trí thường không được chú ý vệ sinh.

Cách kiểm tra, nhận biết hôi miệng

1. Tự kiểm tra hơi thở

Có nhiều cách để kiểm tra hơi thở tại nhà như:

Cách đơn giản là thở vào lòng bàn tay và ngửi: Nếu bạn nhận thấy mùi hôi khó chịu thì đó có thể là dấu hiệu của chứng hôi miệng. Tuy nhiên, cách này không chính xác tuyệt đối, mũi có thể bị quen mùi bản thân.

Liếm hoặc thoa nước bọt vào mặt trong cổ tay và ngửi: Mùi nước bọt ở trên da sẽ nhận ra dễ hơn. Cách này không chính xác vì hơi thở bị ảnh hưởng bởi các yếu tố khác.

2. Các phương pháp kiểm tra hôi miệng tại nha khoa

2.1. Đánh giá cảm quan

Bác sĩ chuyên khoa Răng Hàm Mặt sẽ đánh giá cảm quan chứng hôi miệng của người bệnh để chẩn đoán và điều trị chứng hôi miệng. (1, 2)

2.2. Sắc ký khí

Sắc ký khí là phương pháp dùng máy dò lưu huỳnh, thích hợp nhất để phát hiện chứng hôi miệng có nhiều nguyên nhân khác nhau (chứng hôi miệng do trong miệng và ngoài miệng). Tuy nhiên, sắc ký khí là một thiết bị đắt tiền và không phải cơ sở nào cũng được trang bị. (3)

2.3 BANA Test

Xét nghiệm BANA là một phương pháp dùng để kiểm tra chứng hôi miệng hoạt động bằng cách phát hiện một loại enzyme có trong một số vi khuẩn phân giải protein gram âm. Enzyme này phá vỡ BANA, chất nền tổng hợp của trypsin, tạo thành hợp chất có màu. Điểm hạn chế của xét nghiệm này là chúng không xác định được vai trò cụ thể của các loài vi khuẩn khác nhau trong việc gây ra chứng hôi miệng. (4)

2.4. Halimeter

Halimeter được sử dụng cả trong nghiên cứu và thực hành lâm sàng để đo mùi hôi miệng theo cách có thể định lượng được. Dụng cụ này là một thiết bị nhỏ hình hộp có cảm biến nằm gần miệng của bạn. Thiết bị này dễ sử dụng và có thể phát hiện VSC theo ppb, kết quả của nó được biểu thị bằng tổng nồng độ của VSC qua đường miệng (hợp chất có mùi hôi). Một số nha khoa áp dụng phương pháp này trong việc kiểm tra hôi miệng. (5)

Bệnh hôi miệng ảnh hưởng như thế nào?

Chứng hôi miệng tuy không ảnh hưởng đến sức khỏe nhưng lại ảnh hưởng đến tâm lý của người mắc bệnh. Nhiều người có mùi hơi khó hôi thường có chung tâm lý tự ti về bản thân, ngại giao tiếp với người khác.

Khi biết bản thân có hơi thở nặng mùi, họ thường rất mặc cảm khi nói chuyện với những người xung quanh. Nhiều người ngại ngùng, sợ người khác biết mình bị hôi miệng nên hạn chế tiếp xúc, giao tiếp với người khác.

Vì thế, bệnh hôi miệng ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống tinh thần và các mối quan hệ xã hội. Tiêu cực hơn là người mắc chứng hôi miệng bị mọi người xa lánh, không dám đến gần, sinh ra tâm lý khép mình lại, có thể trở thành người tự kỷ.

Hôi miệng có trị được không?

Hôi miệng có thể trị dứt điểm nếu người bệnh được thăm khám với bác sĩ chuyên khoa, xác định nguyên nhân mắc bệnh để được điều trị hiệu quả.

Biện pháp điều trị hôi miệng hiệu quả

Khi bản thân có dấu hiệu bị hôi miệng, bạn cần gặp bác sĩ để khám, tìm ra nguyên nhân để có biện pháp điều trị thích hợp. Đa số người bị răng miệng do không chịu vệ sinh răng miệng kỹ càng hoặc mắc các bệnh trong khoang miệng.

Nếu xác định hôi miệng do tình trạng viêm nhiễm như sâu răng, cao răng, các mảng bám hoặc viêm quanh răng thì bác sĩ sẽ chỉ định can thiệp, điều trị.

Mặc khác, nếu nguyên nhân không phải do vấn đề răng miệng, bác sĩ Răng Hàm Mặt sẽ chỉ định người bệnh khám tại các chuyên khoa: tai mũi họng, tiết niệu,… để tìm nguyên nhân và đưa ra phương pháp điều trị.

Nếu tình trạng hôi miệng tạm thời do dùng thức ăn có mùi thì bạn có thể sử dụng nước súc miệng, kẹo cao su, xịt thơm miệng để giảm bớt tình trạng hơi thở có mùi.

Ngoài ra, bạn nên cân nhắc khi sử dụng các loại thuốc có tác dụng làm giảm tiết nước bọt khiến chứng hôi miệng trở nên trầm trọng hơn. Bổ sung nhiều nước, giúp miệng không bị khô cũng là biện pháp hiệu quả trong việc điều trị vấn đề hơi thở có mùi.

Song song đó, bạn cần vệ sinh răng miệng khoa học, kỹ càng cũng là cách phòng ngừa và điều trị chứng hôi miệng. Đánh răng ít nhất 2 lần/ngày vào buổi sáng khi ngủ dậy, buổi tối trước khi ngủ giúp điều trị hôi miệng hiệu quả.

Bạn nên cân nhắc dùng thêm tăm nước, chỉ nha khoa, bàn chải kẽ để loại bỏ những mảnh vụn thức ăn còn sót lại sau khi ăn. Đừng quên thường xuyên dùng nước súc miệng và dụng cụ cạo lưỡi để hạn chế tối đa các mảng bám và vi khuẩn bám tụ trên bề mặt lưỡi.

Điều trị hôi miệng hiệu quả tại PlinkCare TP.HCM

Chuyên khoa Răng Hàm Mặt, PlinkCare TP.HCM là cơ sở uy tín điều trị, thăm khám tình trạng hôi miệng.

Bác sĩ sẽ khám lâm sàng, xác định nguyên nhân mắc bệnh và đưa ra phác đồ điều trị cụ thể dựa vào nguyên nhân.

Làm cách nào để ngăn ngừa hôi miệng?

1. Vệ sinh răng miệng đúng cách

Như chia sẻ, vệ sinh răng miệng đúng cách vừa để điều trị hôi miệng hiệu quả vừa để ngăn ngừa hôi miệng.

Đánh răng sạch sẽ, dùng thêm tăm nước, chỉ nha khoa, bàn chải kẽ, dụng cụ cạo lưỡi, nước súc miệng,… để làm sạch hoàn toàn khoang miệng.

2. Uống nhiều nước

Khi bị hôi miệng tạm thời, bạn có thể cải thiện tình trạng này nhanh chóng bằng cách uống nhiều nước sau khi ăn. Nước sẽ giúp “cuốn trôi” phần thức ăn thừa còn “bám víu” trong khoang miệng. Để hiệu quả hơn, bạn nên dùng thêm nước muối sinh lý để sát khuẩn, làm sạch.

3. Không hút thuốc, hạn chế thực phẩm nặng mùi

Không hút thuốc nhiều là cách để ngăn ngừa hôi miệng. Ngoài ra, bạn nên hạn chế sử dụng các thực phẩm nhiều tỏi, hành, chất béo, đường vì chúng để lại mùi rất lâu trong khoang miệng. Nếu yêu thích và dùng những nhóm thực phẩm này thường xuyên, bạn nên vệ sinh kỹ càng sau khi ăn, hạn chế thức ăn để lại mùi trong miệng.

4. Khám sức khỏe định kỳ mỗi 6 tháng

Khám sức khỏe định kỳ 6 tháng một lần là điều cần thiết nhằm đảm bảo cơ thể khỏe mạnh sớm phát hiện, điều trị hiệu quả các bệnh răng miệng và toàn thân.

Hôi miệng ảnh hưởng không ít đến cuộc sống của người bệnh. Nếu có dấu hiệu, triệu chứng của bệnh hôi miệng, bạn có thể khám tại chuyên khoa Răng Hàm Mặt, PlinkCare, TP.HCM.