Hội chứng thị giác màn hình (CVS): Nguyên nhân và triệu chứng

Hội chứng thị giác màn hình là gì?

Hội chứng thị giác màn hình (CVS) là một nhóm các triệu chứng khi sử dụng máy tính hoặc các thiết bị kỹ thuật số khác trong thời gian dài. Các triệu chứng như: kích ứng mắt, mờ mắt và đau đầu, cùng các triệu chứng khác. Những triệu chứng này thường tạm thời nhưng chúng có thể làm gián đoạn thời gian làm việc hoặc thói quen bình thường.

Hội chứng thị giác màn hình tuy không phải là một căn bệnh nguy hiểm, nhưng mang đến nhiều cảm giác khó chịu cho người mắc phải, ảnh hưởng sinh hoạt thường nhật, giảm chất lượng sống. Việc điều trị có thể giúp kiểm soát các triệu chứng, tuy nhiên về lâu dài, các triệu chứng tái phát có thể ảnh hưởng đến năng suất làm việc và cả đời sống cá nhân của người bệnh.

Triệu chứng hội chứng thị giác màn hình phổ biến

Người bị hội chứng thị giác màn hình có nhiều biểu hiện khác nhau, bao gồm:

• Khô mắt.
• Ngứa mắt.
• Chảy nước mắt.
• Nóng rát mắt.
• Cảm giác có dị vật ở trong mắt.
• Tầm nhìn bị mờ dần đi.
• Nhạy cảm với ánh sáng chói.
• Khó mở mắt.
• Đau hốc mắt.
• Đau đầu.
• Đau cổ, đau vai hoặc đau lưng.

Nguyên nhân thị giác màn hình và yếu tố rủi ro

Công nghệ thông tin ngày càng phát triển dẫn tới ngày càng có nhiều người mắc phải hội chứng thị giác màn hình. Thời gian nhìn vào màn hình càng dài thì nguy cơ mắc bệnh càng cao. Dù bạn dành nhiều thời gian để xem ti vi hay đọc sách giấy thì mắt vẫn cần hoạt động với một cường độ cao, tuy nhiên ánh sáng xanh từ màn hình điện tử có thể đem đến nhiều tác động xấu đến mắt:

• Mắt điều tiết liên tục: sử dụng màn hình điện tử sẽ làm mắt liên tục lấy nét. Mắt điều tiết quá mức sẽ dễ bị khô và mệt mỏi.
• Mức độ tương phản của màn hình: màn hình điện tử có độ tương phản thấp giữa chữ và nền, làm mắt hoạt động liên tục.
• Ít chớp mắt: thông thường mỗi phút chúng ta chớp mắt khoảng từ 18 – 22 lần để bôi trơn và giữ ẩm cho mắt. Nhưng khi sử dụng máy tính, hầu hết mọi người chỉ chớp mắt từ 3 – 7 lần mỗi phút. Điều này dễ làm cho mắt bị khô, là tác nhân hàng đầu gây kích ứng và các bệnh về mắt.

Người mắc bệnh khô mắt, các tật khúc xạ như cận thị hoặc người mắc các bệnh nhãn khoa ảnh hưởng đến khả năng tập trung của mắt có nhiều nguy cơ phát triển hội chứng thị giác CVS hơn. 

Hội chứng thị giác màn hình có nguy hiểm không?

Không. Hiện nay, vẫn chưa có bằng chứng chứng minh hội chứng thị giác màn hình gây ra bất kỳ tổn thương lâu dài nào cho mắt. Tuy nhiên, sử dụng thường xuyên máy tính có thể dẫn đến mỏi mắt và khó chịu, kích ứng mắt, từ đó dẫn đến nhiều vấn đề về mắt nghiêm trọng hơn.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Khám bác sĩ nhãn khoa định kỳ sẽ giúp kiểm tra hiện trạng mắt, phát hiện các bệnh lý nguy hiểm và theo dõi nếu mắt gặp các vấn đề nguy hiểm. Đến gặp bác sĩ ngay nếu bạn:

• Phát triển các triệu chứng hội chứng thị giác máy tính mới.
• Các triệu chứng ngày càng trầm trọng hơn mặc dù đã được hoặc đang trong quá trình điều trị.

Chẩn đoán thị giác màn hình CVS thế nào?

CVS có thể được chẩn đoán thông qua quá trình thăm khám mắt toàn diện. Việc kiểm tra có thể bao gồm:

• Tiền sử bệnh lý có khả năng xác định các triệu chứng mà bệnh nhân đang gặp phải, bệnh nền, các loại thuốc đã và đang sử dụng, các yếu tố môi trường cũng có thể góp phần gây ra các triệu chứng liên quan đến việc sử dụng máy tính.
• Đo thị lực giúp xác định mức độ ảnh hưởng đến thị lực. Đo khúc xạ giúp xác định nếu người bệnh đã mắc phải các tật khúc xạ như cận thị, viễn thị hoặc loạn thị.
• Kiểm tra cách mắt tập trung, di chuyển và làm việc. Để có được hình ảnh rõ ràng, mắt phải thay đổi tiêu điểm, chuyển động và hoạt động đồng bộ một cách liên tục. Bài test sẽ giúp phát hiện các vấn đề khiến mắt không thể tập trung hoặc 2 mắt hoạt động không đồng bộ. Thử nghiệm này có thể được thực hiện mà không cần sử dụng thuốc nhỏ mắt để xác định xem mắt phản ứng như thế nào trong điều kiện bình thường. Trong một số trường hợp đặc biệt, nếu mắt điều tiết kém có thể sử dụng thuốc nhỏ mắt để hỗ trợ, chúng có tác dụng tạm thời ngăn mắt thay đổi tiêu điểm trong khi đang làm bài test. Sau khi thu thập đầy đủ thông tin, kết hợp cùng thăm khám lâm sàng và kết quả từ các bài kiểm tra và các xét nghiệm, bác sĩ sẽ đưa ra chẩn đoán về mức độ mắc hội chứng thị giác màn hình mà bạn mắc phải, đồng thời lên phác đồ theo dõi và điều trị cụ thể đối với từng cá nhân.

Điều trị hội chứng thị giác màn hình thế nào?

Gần 71% người gặp phải các triệu chứng của hội chứng thị giác màn hình cần đeo kính hoặc kính áp tròng kê toa. [2]

>> Xem thêm: 6 cách chữa hội chứng thị giác màn hình

1. Kính mắt

Đến gặp bác sĩ nhãn khoa để được khám và đo mắt là bước đầu tiên trong việc nâng cao hiệu quả của thiết bị hỗ trợ quang học trong việc loại bỏ các triệu chứng của CVS. Thói quen sinh hoạt và làm việc với máy tính của người bệnh sẽ giúp bác sĩ tìm ra đơn thuốc phù hợp với nhu cầu của từng cá nhân. Ngoài ra, bác sĩ nhãn khoa có thể chẩn đoán xem liệu một bệnh nghi ngờ khác có phải là nguyên nhân gây ra một số triệu chứng nhất định hay không và đề xuất các phương án điều trị.

Khi đeo kính, quang tâm của mỗi thấu kính được đặt ngay trước mắt. Nếu kính trượt xuống mũi, quang tâm sẽ dịch chuyển xuống dưới giữa mắt, làm mờ tầm nhìn và khiến mắt dễ mỏi hơn. Tránh để kính bị trượt xuống mũi sẽ làm mắt phải điều tiết nhiều hơn và gây căng cổ.

Người dùng kính 2 tiêu điểm, 3 tiêu điểm, cần đặc biệt chú ý đến độ vừa vặn của kính. Bản chất của kính sẽ khiến người đeo khó nhìn thẳng mọi thứ ở phía trước và ở khoảng cách 1 sải tay, thường là vị trí của màn hình máy tính.

Do đó, những người sử dụng các thiết bị hỗ trợ quang học đặc biệt này thậm chí còn xuất hiện nhiều triệu chứng liên quan đến CVS hơn, đặc biệt là mỏi mắt, cổ và các vấn đề về khả năng tập trung.

Để giảm các triệu chứng hội chứng thị giác màn hình này, có thể cần phải tăng chiều cao của kính hai tròng, điều chỉnh độ sáng của thấu kính hoặc kính đặc biệt được thiết kế dành riêng cho sử dụng máy tính có thể cần phải được bác sĩ nhãn khoa chỉ định.

2. Kính áp tròng

Người đeo kính áp tròng cần nhớ thường xuyên chớp mắt khi làm việc với máy tính. Việc sử dụng máy tính khiến tỷ lệ chớp mắt giảm xuống gần 1/3 so với mức bình thường, trong khi ánh mắt nhìn thẳng về phía trước để nhìn vào màn hình sẽ khiến mắt tiếp xúc với không khí nhiều hơn.

Điều này khiến mắt bị khô và ngứa nhanh hơn nhiều so với bình thường, đặc biệt là khi đeo kính áp tròng trên giác mạc. Nếu chớp mắt thường xuyên không đủ để loại bỏ tình trạng khô và ngứa, bác sĩ nhãn khoa có thể kê đơn thuốc nhỏ mắt dành riêng cho kính áp tròng.

Phòng ngừa hội chứng thị giác màn hình

Để phòng ngừa hội chứng thị giác CVS, cách hiệu quả nhất là giảm thời gian tiếp xúc với thiết bị điện tử. Các biện pháp sau đây sẽ giúp giảm cảm giác mỏi mắt và phòng ngừa hội chứng thị giác màn hình:

1. Điều chỉnh vị trí ngồi

• Màn hình máy tính nên để thấp hơn tầm mắt, khoảng cách từ mắt đến màn hình máy tính nên vào khoảng 50 – 70cm. Màn hình cũng nên dựng thẳng trước mặt thay vì lệch sang một bên để giảm mỏi mắt. Tâm của màn hình phải thấp hơn mắt khoảng 10 – 20cm để cổ được thư giãn và giảm diện tích mắt tiếp xúc với không khí, sẽ làm giảm cảm giác khô và ngứa.
• Ngồi thẳng lưng, tránh tư thế chồm người về phía trước.
• Cải thiện tư thế bằng cách sử dụng thiết bị có thể điều chỉnh để giảm căng thẳng cho lưng, cổ, vai và mắt. Điều chỉnh độ cao của ghế sao cho đầu gối cong một góc 90 độ với bàn chân đặt phẳng trên sàn hoặc chỗ để chân. Ngồi thẳng lưng vào tựa lưng, cẳng tay đặt trên tay vịn và khuỷu tay uốn cong một góc 90 độ. Bàn phím và chuột phải được đặt ở vị trí thấp hơn khuỷu tay và trong tầm tay dễ dàng tiếp cận. Đầu nên hơi nghiêng xuống khi nhìn vào giữa màn hình máy tính.
• Nên đặt tài liệu tham khảo càng gần màn hình càng tốt. Điều này sẽ làm giảm nhu cầu liên tục lấy nét lại của mắt cũng như nhu cầu lắc đầu qua lại giữa tài liệu và màn hình. Sử dụng giá đỡ tài liệu bên cạnh màn hình sẽ giảm thiểu chuyển động của đầu và mắt cũng như những thay đổi về tiêu điểm, đồng thời sẽ giảm mỏi cơ, đau đầu và mỏi mắt.

2. Điều chỉnh ánh sáng và độ chói

• Điều chỉnh ánh sáng phòng để giảm tác động lên màn hình máy tính. Tránh tình trạng phòng bật đèn hoặc ánh sáng mặt trời từ ngoài hắt vào, ánh sáng chói mắt gây ra sự phản chiếu, ảnh hưởng đến tầm nhìn của mắt.
• Sử dụng thêm bộ lọc chói màn hình để giảm lượng ánh sáng phản chiếu từ màn hình.
• Điều chỉnh độ sáng của màn hình và độ chênh lệch màu sắc giữa màn hình và văn bản để mang lại cảm giác thoải mái nhất cho mắt.

3. Nghỉ ngơi mắt

• Áp dụng biện pháp 20 – 20 – 20: sau mỗi 20 phút tiếp xúc với màn hình điện tử, bạn nên dừng lại và nhìn vào 1 điểm cách xa khoảng 20 feet (khoảng 6m) trong vòng 20 giây.
• Cho mắt và cơ thể nghỉ ngơi thường xuyên khi làm việc trên máy tính để giảm mỏi mắt và cơ bắp. Vì việc sử dụng máy tính kéo dài đòi hỏi một người phải ngồi một tư thế trong thời gian dài nên việc dành thời gian để đứng, duỗi người và nhìn xung quanh không chỉ giúp ích cho cơ bắp mà còn giúp mắt có cơ hội thư giãn. Nếu không thường xuyên có cơ hội đứng dậy để nghỉ giải lao hoàn toàn, thì những lần nghỉ giải lao “nhỏ” sẽ đủ bằng cách nhìn từ máy tính ra xa khoảng 15 phút một lần. Thường xuyên chớp mắt hoặc sử dụng thuốc nhỏ mắt cũng sẽ giúp mắt không bị khô và ngứa.

4. Khám mắt định kỳ

• Chớp mắt thường xuyên sẽ giúp giữ ẩm cho mắt. bạn có thể sử dụng nước mắt nhân tạo nếu mắt quá khô.
• Thăm khám mắt định kỳ với bác sĩ nhãn khoa để được kiểm tra hiện trạng mắt thường xuyên, giúp ngăn ngừa hoặc làm giảm sự phát triển của các triệu chứng liên quan đến hội chứng thị giác màn hình.

Câu hỏi thường gặp thị giác màn hình

1. Cách giảm thiểu tác hại của thị giác màn hình? 

Để giảm thiểu tác hại từ hội chứng màn hình, bạn nên giảm thời gian tiếp xúc với máy tính và thường xuyên để mắt nghỉ ngơi. Điều chỉnh kích thước phông chữ phù hợp, điều chỉnh độ tương phản và thay đổi nhiệt độ màu để giảm ánh sáng xanh có thể giúp bớt khô mắt. Nên khám bác sĩ ngay khi mắt xuất hiện các triệu chứng bất thường.

2. Nên nghỉ ngơi mắt như thế nào khi dùng màn hình nhiều?

Điều chỉnh tư thế để mắt có thời gian nghỉ ngơi, ngoài ra cần tránh tác nhân gây hại như khói, bụi và các chất kích thích như rượu bia, thuốc lá,… Thăm khám mắt định kỳ cũng rất quan trọng, góp phần bảo vệ thị lực giúp mắt sáng khỏe. Thường xuyên chớp mắt để tránh tình trạng khô mắt. Bổ sung thêm độ ẩm cho mắt bằng cách dùng nước mắt nhân tạo.

Hạn chế tối đa để mắt tiếp xúc với màn hình điện tử là biện pháp đơn giản và hiệu quả nhất. Ánh sáng xanh gây rối loạn nhịp sinh học nghiêm trọng, vì vậy 2-3 tiếng trước khi ngủ bạn không nên sử dụng điện thoại hay xem ti vi mà có thể thay những thói quen này bằng những sở thích khác như nghe nhạc, nghe radio, đọc sách, đi dạo,…

Trung tâm Mắt PlinkCare là nơi quy tụ đội ngũ chuyên gia, bác sĩ đầu ngành với nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực thăm khám, sàng lọc, tư vấn và điều trị các bệnh về mắt như: viêm loét giác mạc, lẹo mắt, giác mạc hình nón, viêm màng bồ đào, tăng nhãn áp, viêm kết mạc, đục thủy tinh thể, thoái hóa điểm vàng,…

Hy vọng bài viết trên đã cung cấp thêm thông tin cho độc giả về hội chứng thị giác màn hình. Nếu bạn xuất hiện những dấu hiệu như mỏi mắt, khô mắt hoặc tầm nhìn bị suy giảm đột ngột, bạn nên đi khám bác sĩ ngay để phòng tránh những biến chứng nguy hiểm cho mắt.