Hiến tinh trùng có ảnh hưởng gì không? Có tác hại, hệ lụy gì không?

Hiến tinh trùng có ảnh hưởng gì không?

Hiến tinh trùng là một thủ tục y tế trong đó một người đàn ông tự nguyện cung cấp tinh trùng của mình để sử dụng cho các kỹ thuật hỗ trợ sinh sản, chẳng hạn như thụ tinh trong ống nghiệm (IVF), nhằm giúp phụ nữ độc thân hoặc các cặp vợ chồng vô sinh hiếm muộn hoàn thành ước mơ có con.

Tuy nhiên, nhiều người lo ngại về nguy cơ cận huyết, đồng huyết khi những đứa trẻ được sinh ra từ tinh trùng của cùng một người “bố” không may gặp nhau, yêu nhau rồi lấy nhau.

Về nguy cơ này, ông Nguyễn Viết Tiến – Thứ trưởng Bộ Y tế, Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ sinh sản quốc gia cho biết mọi người không nên quá lo lắng vì quá trình hiến tặng tinh trùng tại Việt Nam đã có quy định cụ thể, rõ ràng. (1)

Theo đó, quy định về việc cho và nhận tinh trùng nêu rõ người hiến tặng chỉ được phép cho duy nhất một lần tại trung tâm y tế được Bộ Y tế công nhận, tinh trùng hiến tặng cũng chỉ được sử dụng cho một người nhận. Mọi mẫu hiến tặng tại ngân hàng tinh trùng đều trải qua quá trình sàng lọc khắt khe và được đánh mã số nhằm đảm bảo tính vô danh của người hiến cũng như người sử dụng mẫu tinh trùng sau này.

Những tinh trùng đã được mã hoá và chọn ngẫu nhiên trong hàng nghìn mẫu để tiến hành thụ tinh ống nghiệm. “Thêm một nguyên tắc mỗi người chỉ được hiến tặng một lần, vì vậy chuyện hai đứa trẻ sinh ra từ cùng một mẫu tinh trùng gặp nhau, kết hôn là rất khó.”, ông Tiến chia sẻ thêm.

Hiến tinh trùng có để lại hệ luỵ gì cho người hiến không?

Quá trình hiến/tặng tinh trùng hầu như không có một nguy cơ nào đến sức khỏe. Trên thực tế, người hiến tinh trùng có thể lo ngại về việc hiến tinh trùng có thể dẫn tới hôn nhân cận huyết. Tuy vậy, nguy cơ này gần như không thể xảy ra vì theo tinh thần quy định tại Nghị định số 10/2015/NĐ-CP ngày 15/03/2015 của Chính phủ, mỗi người đàn ông chỉ được hiến/tặng tinh trùng duy nhất một lần và chỉ được sử dụng cho một lần mang thai thành công.

Mặt khác, những năm gần đây, số người có nhu cầu xin tinh trùng ngày càng nhiều nhưng chỉ một ít trong số đó may mắn nhận được mẫu tinh trùng hiến tặng. Lý do là vì số người hiến tinh trùng ngày càng ít đi, nên ngân hàng tinh trùng yêu cầu người xin cần phải có mẫu tinh trùng khác để đổi lấy tinh trùng từ ngân hàng.

Điều này tạo ra thử thách lớn với những người đi xin tinh trùng vì thường họ không có nguồn tinh trùng để đổi. Vì tâm lý “khát con”, nhiều người có xu hướng tìm tinh trùng ở những cơ sở “chui” không được đảm bảo về chất lượng.

Việc này đã gây ra nhiều hệ lụy đáng tiếc cho người nhận tinh trùng, chẳng hạn như lây nhiễm các bệnh qua đường tình dục, không thể kiểm soát được các vấn đề quan trọng của người hiến tinh trùng ví dụ như họ có các bệnh liên quan đến di truyền nào, tiền sử gia đình ra sao… Từ đó ảnh hưởng đáng kể đến sức khoẻ, tâm lý người mẹ cũng như đứa trẻ được sinh ra có nhiều nguy cơ mắc dị tật và các bệnh lý từ tinh trùng hiến tặng không được đảm bảo.

Quy định về vấn đề hiến tinh trùng ở Việt Nam

Năm 2015, Bộ Y tế đã ban hành nghị định 10/2015/NĐ-CP quy định về sinh con bằng kỹ thuật thụ tinh ống nghiệm và điều kiện mang thai hộ vì mục đích nhân đạo. Trong đó, ở Điều 4 có những quy định cho phép về việc cho – nhận tinh trùng như sau:

• Người cho tinh trùng phải được khám và làm các xét nghiệm cần thiết để xác định: không bị bệnh di truyền ảnh hưởng đến thế hệ sau; không mắc bệnh tâm thần hoặc mắc các bệnh khác có liên quan dẫn đến không thể nhận thức, không làm chủ được hành vi của mình; không bị nhiễm HIV.
• Tự nguyện cho tinh trùng và chỉ thực hiện quá trình hiến tinh trùng tại cơ sở khám bệnh, chữa bệnh được Bộ Y tế công nhận được thực hiện kỹ thuật thụ tinh trong ống nghiệm.
• Cơ sở khám bệnh, chữa bệnh không được cung cấp tên, tuổi, địa chỉ và hình của của người hiến tặng tinh trùng.
• Tinh trùng hiến tặng chỉ được sử dụng cho một người, nếu không sinh con thành công mới được sử dụng cho người khác. Trường hợp đã sinh con thành công thì tinh trùng chữa được sử dụng hết phải huỷ hoặc hiện tặng cho cơ sở làm nghiên cứu khoa học.

Như vậy, quy định trên đã nói rõ một người chỉ được phép hiến tặng tinh trùng duy nhất một lần và chỉ được sử dụng cho một người. Chính vì thế, nguy cơ sinh con cận huyết khi sử dụng tinh trùng hiến tặng là rất khó xảy ra. Đặc biệt, người xin tinh trùng nên đến các trung tâm y tế hoặc bệnh viện uy tín để đảm bảo tinh trùng hiến tặng đã được sàng lọc chặt chẽ, đồng thời đảm bảo đứa trẻ sinh ra được khỏe mạnh và phát triển bình thường như những đứa trẻ khác.

Những yếu tố cần đáp ứng khi quyết định hiến tinh trùng

Căn cứ theo quy định từ Chính phủ Việt Nam, nam giới quyết định hiến tinh trùng cần đáp ứng những yếu tố sau:

• Nam từ đủ 20 tuổi trở lên, có năng lực hành vi dân sự đầy đủ.
• Việc hiến tinh trùng phải được thực hiện theo quy định của Chính phủ.
• Có sức khoẻ tốt, không mắc các bệnh về tâm thần hoặc di truyền có thể ảnh hưởng đến thế hệ sau.
• Không mắc các bệnh lây nhiễm như HIV hoặc các bệnh lý mãn tính.
• Tinh trùng của người hiến tặng cần đáp ứng các tiêu chuẩn về số lượng, khả năng di chuyển và hình dạng.

Sau khi thực hiện tất cả các xét nghiệm đầy đủ và chắc chắn không có các bệnh lây qua đường tình dục và bất thường nhiễm sắc thể, sẽ được lấy ba mẫu tinh trùng cách nhau tối thiểu ba ngày (riêng tại IVFTA sẽ lấy 2 mẫu). Sau đó, 3 tháng sau người hiến tặng tinh trùng cần quay lại để làm xét nghiệm HIV, nếu kết quả âm tính thì các mẫu tinh trùng mới đủ điều kiện để lưu trữ tại ngân hàng tinh trùng và lựa chọn ngẫu nhiên khi cần thực hiện phương pháp Hỗ trợ sinh sản.

4 bước thực hiện hiến/tặng tinh trùng tại IVF Tâm Anh TP.HCM, bao gồm:

Bước 1:

• Hỏi bệnh sử bản thân và gia đình, khám nam khoa xét nghiệm máu giúp xác định công thức máu, nhóm máu, HIV, viêm gan B, viêm gan C.
• Làm xét nghiệm tinh dịch đồ.
• Bổ sung giấy từ hành chính (CMND/CCCD + giấy chứng nhận độc thân (nếu độc thân) hoặc CMND/CCCD của vợ/chồng + giấy đăng ký kết hôn (nếu có gia đình)).

Bước 2:

Khám tâm lý cho người hiến và cặp vợ chồng người nhận (trong trường hợp người hiến có gia đình thì khám tâm lý cho cả vợ người hiến).

Bước 3:

Lấy 2 mẫu tinh trùng trữ cách nhau 3-5 ngày.

Bước 4:

Xét nghiệm HIV lần 2 sau 3 tháng kể từ lần trữ mẫu thứ 2. Hoàn tất thủ tục và cấp giấy chứng nhận xin cho ngân hàng tinh trùng.

Một số câu hỏi liên quan

1. Hiến tinh trùng thông qua hình thức nào?

Sau khi đủ các điều kiện hiến tinh trùng và lựa chọn trung tâm y tế hoặc bệnh viện uy tín, người hiến tặng sẽ được yêu cầu kiêng xuất tinh trong khoảng từ 3-5 ngày để đảm bảo mẫu tinh trùng thu được đạt chất lượng tốt nhất.

Mẫu tinh trùng được thu thập bằng cách thủ dâm và đựng trong lọ đựng đã được vô trùng. Phòng phục vụ lấy mẫu được trang bị đầy đủ và kín đáo.

2. Người hiến tinh trùng có bị lộ danh tính không?

Theo quy định tại Khoản 1 Điều 3 Nghị định 10/2015/NĐ-CP, việc cho và nhận tinh trùng phải được thực hiện trên nguyên tắc vô danh giữa người cho và người nhận. Do đó người hiến tinh trùng không được biết thông tin người đã nhận tinh trùng của mình và ngược lại.

Bên cạnh đó, người tiết lộ thông tin để người cho và nhận tinh trùng biết nhau sẽ bị xử phạt theo Điểm 1 Khoản 3 Điều 42 Nghị định 117/2020/NĐ-CP, cụ thể là phạt tiền từ 10.000.000đ đến 20.000.000đ đối với một trong các hành vi sau đây:

• Không thực hiện nguyên tắc vô danh giữ người cho và người nhận trong quá trình cho và nhận tinh trùng;
• Không sử dụng biện pháp mã hoá các thông tin về người hiến tặng tinh trùng khi đưa vào cơ sở lưu giữ tinh trùng, trừ trường hợp hiến tặng vì mục đích nghiên cứu khoa học.

3. Người hiến tinh trùng có được hưởng quyền lợi nào không?

Người hiến tinh trùng thường thực hiện việc này trên cơ sở tự nguyện và không vì lợi ích tài chính hoặc quyền lợi cá nhân cụ thể. Tuy nhiên, vẫn có một số quyền lợi và người hiến tinh trùng có thể được hưởng, bao gồm tiền bồi dưỡng, khám sức khỏe miễn phí, chi phí y tế và tư vấn tâm lý miễn phí.

Các quyền lợi về tài chính, y tế, tư vấn và bảo mật thông tin có thể được cung cấp để khuyến khích và đảm bảo rằng quy trình hiến tặng diễn ra suôn sẻ và người hiến tinh trùng được hỗ trợ đầy đủ.

Tại Trung tâm Hỗ trợ sinh sản, PlinkCare (IVFTA), quá trình hiến tặng – xin tinh trùng được thực hiện theo đúng quy định nghiêm ngặt của Bộ Y tế. Đồng thời, cả quy trình luôn được kiểm soát chặt chẽ nhằm đảm bảo tinh trùng hiến tặng phải đủ điều kiện và đạt chất lượng tốt nhất.

Bên cạnh đó, IVFTA còn là một trong những trung tâm hỗ trợ sinh sản hàng đầu tại Việt Nam sở hữu trang thiết bị hiện đại cùng hệ thống phòng lab tiên tiến nhất, nhằm hỗ trợ việc tiếp nhận, xử lý và lưu trữ tinh trùng được an toàn và đảm bảo chất lượng.

Hiện nay, IVFTA đã triển khai ngân hàng tinh trùng, khách hàng có mong muốn điều trị vô sinh hiếm muộn hoặc có các vấn đề liên quan đến hiến tặng tinh trùng có thể liên hệ đến trung tâm để được các chuyên gia, bác sĩ giỏi tư vấn cụ thể nhất.

Hy vọng nội dung bài viết đã giúp bạn hiểu rõ hơn về vấn đề hiến tinh trùng có ảnh hưởng gì không. Bằng cách hiểu rõ về quy định cũng như các yêu cầu khi hiến tinh trùng, bạn sẽ có sự chuẩn bị tốt hơn và thực hiện quá trình hiến tặng một cách an toàn và hiệu quả.