Hạch nách ở trẻ em: Nguyên nhân, triệu chứng và cách chẩn đoán

Hạch nách ở trẻ em là gì?

Hạch nách ở trẻ em là một nhóm hạch bạch huyết, có cấu trúc nhỏ hình hạt đậu, nằm ở vùng nách của trẻ. Trung bình ở nách có khoảng 20 – 40 hạch bạch huyết. (1)

Thực tế, hạch (hạch bạch huyết) là một phần của hệ miễn dịch, chứa các tế bào lympho (tế bào bạch cầu). Hạch bạch huyết có vai trò lọc các chất di chuyển qua dịch bạch huyết, từ đó chống chọi lại với các tác nhân gây bệnh (vi khuẩn, virus) và các bệnh lý khác. Hạch bạch huyết có thể được tìm thấy ở khắp cơ thể, có thể ở cổ, nách, ngực, bụng và háng, được liên kết chặt chẽ với nhau bằng mạch bạch huyết.

Thông thường, hạch không nổi lên và không thể sờ rõ được. Nhưng khi gặp phải một vấn đề sức khỏe nào đó như nhiễm bệnh nhiễm trùng, tiếp xúc với các dị nguyên,… hạch có thể nổi lên, có thể nhìn thấy và sờ rõ hoặc không sờ rõ nhưng gây đau đớn khi chạm vào.

Nguyên nhân trẻ nổi hạch ở nách

Trẻ nổi hạch ở nách có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, thường gặp như:

1. Phản ứng miễn dịch ở trẻ sau khi tiêm vaccine ngừa lao

Nổi hạch ở nách do phản ứng miễn dịch sau khi tiêm vaccine ngừa lao xảy ra khá phổ biến. Vị trí của hạch nổi lên có thể ở bên nách trái hoặc nách phải, tương ứng với vị trí tiêm phòng. Viêm hạch bạch huyết sau chích BCG có thể xuất hiện sớm nhất là 2 tuần đến 6 tháng sau tiêm ngừa. (2)

Ở trường hợp này, bố mẹ không nên quá lo lắng. Nổi hạch có thể khiến trẻ cảm thấy đau nhẹ, sốt nhẹ nhưng không mưng mủ và sẽ tự biến mất sau một khoảng thời gian ngắn. Tuy nhiên, bố mẹ vẫn nên theo dõi các biểu hiện của trẻ và đưa trẻ đến bệnh viện ngay khi có các triệu chứng nguy hiểm như: vị trí tiêm sưng, tấy đỏ, chảy mủ, trẻ sốt cao, quấy khóc dữ dội,…

2. Do bị nhiễm trùng

Cơ thể bị viêm nhiễm, đặc biệt các nhiễm trùng ở khu vực nách hay gần nách như ngực, cánh tay, bàn tay như viêm khớp dạng thấp (RA), bệnh Lyme, viêm mô tế bào,… cũng có thể gây nổi hạch nách ở trẻ em. Thông thường hạch sẽ sưng to và gây đau đớn, có thể đi kèm với sốt, ớn lạnh, phát ban, đau đầu, mệt mỏi, đau khớp, đau cơ, buồn nôn, nôn và loét da.

Nếu viêm nhiễm vùng nách mạn tính dẫn dẫn đến nổi hạch nách, hạch sưng dai dẳng, có xu hướng ngày càng sưng to hơn và nhiều hơn. Trường hợp nặng, hạch nổi nhiều, kết dính với nhau tạo thành chùm, ảnh hưởng đến thần kinh và và các tổ chức xung quanh, hạn chế vận động.

3. Trẻ mắc bệnh lý ác tính

Một số trường hợp hiếm gặp, trẻ nổi hạch ở nách do mắc bệnh lý ác tính như ung thư hắc tố, ung thư bạch cầu, HIV – AIDS, Brucella, u lympho Hodgkin, u lympho không Hodgkin (NHL), tăng globulin đại phân tử Waldenström, u lympho ở da, ung thư vú, scrofula, bệnh mèo cào, lupus ban đỏ,… Nổi hạch nách do ung thư thường đi kèm với các triệu chứng như sụt cân, sốt, mệt mỏi, đổ mồ hôi về đêm. (3)

Triệu chứng sưng hạch ở nách của trẻ

Hiện tượng sưng hạch nách ở trẻ em thường dễ phát hiện hơn so với người trưởng thành. Nếu hạch có kích thước nhỏ hơn 2cm, không di chuyển khi chạm vào hay sờ nắn, không đau, không sưng và không có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào, phần lớn các trường hợp này là hạch lành tính.

Nhưng nếu trẻ nổi hạch kèm theo các dấu hiệu bất thường như sốt dai dẳng, sụt cân, quấy khóc, đổ mồ hôi vào ban đêm,… trẻ có thể đang mắc phải một bệnh lý nào đó. Khi phát hiện trẻ có các bất thường này, bố mẹ đưa trẻ đến bệnh viện để được bác sĩ thăm khám ngay lập tức.

Chẩn đoán hạch nách ở trẻ em

Bên cạnh thăm khám lâm sàng, khai thác tiền sử bệnh của trẻ, bác sĩ có thể yêu cầu thực hiện thêm một số thủ thuật cận lâm sàng để chẩn đoán và tìm ra nguyên nhân gây sưng hạch nách:

• Xét nghiệm máu;
• Xét nghiệm nước tiểu;
• Siêu âm;
• Chụp X-quang;
• Chụp CT;
• Chụp MRI;
• Sinh thiết hạch bạch huyết.

>>>Tham khảo ngay: Nguyên nhân và triệu chứng hạch ở cổ trẻ em

Điều trị hạch ở nách trẻ em

Dựa vào kết quả chẩn đoán, thể trạng sức khỏe và nguyên nhân gây sưng hạch nách ở trẻ em, bác sĩ sẽ lựa chọn phương pháp điều trị khác nhau. Đa số hạch ở trẻ sẽ teo nhỏ dần theo tuổi.

Hạch nách ở trẻ em do phản ứng của hệ miễn dịch sau khi tiêm vaccine ngừa bệnh lao không gây đau hay có biểu hiện nghiêm trọng. Phụ huynh bổ sung đầy đủ dinh dưỡng cho trẻ, đảm bảo các yếu tố vệ sinh môi trường sống và cá nhân cho trẻ sẽ giúp trẻ khỏe mạnh, hạch nhanh chóng biến mất. Bố mẹ có thể giúp giảm sưng và đau cho trẻ bằng cách chườm ấm (dùng khăn sạch, mềm, thấm nước ấm, vắt ráo rồi chườm lên vị trí hạch bị sưng).

Hạch nách gây sưng đau, sốt, mưng mủ,… do nhiễm trùng sẽ sớm co lại và khỏi hẳn sau khi được bác sĩ thăm khám và hướng dẫn điều trị dứt điểm tình trạng viêm nhiễm. Thuốc kháng sinh và dẫn lưu hạch bạch huyết có thể được sử dụng khi trẻ nổi hạch nách do nhiễm trùng vi khuẩn. (4)

Acetaminophen và Ibuprofen là hai loại thuốc hạ sốt, giảm đau có thể được sử dụng với liều lượng phù hợp để trẻ cảm thấy dễ chịu hơn, phòng trừ sốt cao dẫn đến co giật. Một số hạch có kích thước to >3cm hoặc chùm hạch (>2 hạch) có kích thước lớn cần thiết phải can thiệp phẫu thuật cắt trọn hạch vì không thể tự hết và có thể diễn tiến sưng đỏ đau.

Ngoài ra, phẫu thuật, xạ trị, hóa trị có thể được thực hiện nếu trẻ nổi hạch nách do ung thư.

Biến chứng khi trẻ bị nổi hạch nách

Thường xuyên sờ, nắn hạch; tự ý dùng thuốc kháng sinh, hay điều trị hạch nách ở trẻ em bằng các phương pháp dân gian có thể khiến hạch sưng to hơn, tăng nguy cơ biến chứng. Khi trẻ nổi hạch ở nách do nhiễm trùng hay các bệnh lý khác, việc kéo dài tiếp nhận điều trị sẽ khiến nhiễm tình trạng nhiễm trùng, bệnh lý trở nên nghiêm trọng hơn.

>>>Có thể bạn chưa biết: Nổi hạch ở háng trẻ em là gì? Nguyên nhân và triệu chứng

Khi nào nên đưa trẻ đến cơ sở y tế?

Trẻ bị sưng hạch nách nên được đưa đến bệnh viện để được thăm khám để xác định nguyên nhân và hướng điều trị phù hợp, đặc biệt, khi trẻ có các triệu chứng sau:

• Sốt cao;
• Xuất hiện co giật;
• Hạch sưng to gây cảm giác đau đớn;
• Hạch có xu hướng tăng về kích thước và số lượng;
• Hạch ở nách gây ảnh hưởng đến các hoạt động của tay;
• Hạch sưng to đột ngột không rõ nguyên nhân;
• Hạch sưng kéo dài trên 2 tuần;
• Hạch nổi lên ở nhiều vị trí khác nhau;
• Trẻ sụt cân.

>>>Xem ngay: Trẻ bị nổi hạch sau gáy: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Địa chỉ khám hạch nách đáng tin cậy cho trẻ em

Khi trẻ nổi hạch nách, phụ huynh nên lựa chọn các cơ sở y tế uy tín, có đội ngũ y bác sĩ giỏi, tay nghề cao và kiểm soát nhiễm khuẩn tốt. Khoa Nhi thuộc Hệ thống PlinkCare hiện đang là một trong những địa chỉ được nhiều bố mẹ “chọn mặt gửi vàng”.

Trẻ em, nhất là trẻ nhỏ, trẻ trong độ tuổi mầm non, tiểu học, rất dễ nhiễm bệnh do hệ miễn dịch còn non nớt và trẻ chưa ý thức phòng bệnh hiệu quả. Ngoài các bệnh thường gặp, bệnh dễ lây nhiễm như (cúm, cảm lạnh, sởi, thủy đậu,…), trẻ em vẫn có nguy cơ mắc phải các bệnh lý bẩm sinh, bệnh mạn tính nguy hiểm. Thăm khám sức khỏe cho trẻ định kỳ, thay vì chỉ thăm khám khi trẻ có dấu hiệu bất thường sẽ giúp trẻ được phát hiện và can thiệp sớm, giảm rủi ro và các ảnh hưởng xấu có thể xảy ra.

Không chỉ được trang bị cơ sở vật chất hiện đại, tiện nghi chuyên dụng cho bệnh nhi, Khoa Nhi – PlinkCare còn là nơi quy tụ các chuyên gia Nội nhi và Ngoại nhi. Tại đây, mỗi bệnh nhi sẽ được thăm khám và điều trị theo từng phác đồ riêng nhằm mang đến hiệu quả chăm sóc và điều trị tối ưu nhất, giúp trẻ nhanh khỏi bệnh, phát triển khỏe mạnh.

PlinkCare là một bệnh viện đa khoa chuyên sâu. Khi bệnh nhi thăm khám và điều trị tại khoa Nhi, nếu bệnh có liên quan đến các chuyên khoa khác như Trung tâm Tim mạch, khoa Tai Mũi Họng, khoa Ung bướu,… bác sĩ từ các chuyên khoa này sẽ phối hợp chặt chẽ, hội chẩn liên chuyên khoa để xây dựng phác đồ điều trị phù hợp nhất cho bệnh nhi.

Tính đến nay, phòng khám Ngoại Nhi thuộc khoa Nhi – PlinkCare đã điều trị thành công nhiều ca bệnh ở trẻ, như:

• Bệnh lý vùng rốn, bệnh lý ống bẹn ở trẻ em, hẹp bao quy đầu ở trẻ, tinh hoàn ẩn, tràn dịch màng tinh hoàn, thoát vị bẹn.
• Dư ngón, dính ngón, ngón tay cò súng (ngón tay bật), nang hoạt mạc ở khoeo tay, khoeo chân, cổ tay, chai mắt cá chân, móng quặp ở trẻ em.
• Nang nhầy môi dưới, rò vùng cổ – ngực bẩm sinh, nang giáp móng, hạch vùng nách, cổ, sau vai sau khi chích ngừa vaccine lao.
• Dính thắng lưỡi, dính thắng môi trên (hãm môi trên bám thấp), các u nhú – kén nhầy khoang miệng,…
• Bệnh ngoại nhi tổng quát: thoát vị rốn, thoát vị thành bụng, bệnh lý lồng ngực (lõm ngực, thoát vị hoành bẩm sinh,…)
• Bướu máu, bướu mạch bạch huyết kén mô mềm, các u vùng đầu mặt cổ kích thước nhỏ, áp xe quanh hậu môn, rò hậu môn,… cũng như các bệnh Ngoại khoa khác ở trẻ em.
• Tư vấn trước – sau sinh và điều trị các bệnh lý dị tật bẩm sinh ở trẻ em.

Để biết thêm thông tin về cách chăm sóc trẻ và những vấn đề về sức khỏe khác của trẻ, bạn có thể liên hệ tới bệnh viện theo địa chỉ:

Hy vọng với những thông tin trên, quý phụ huynh đã hiểu rõ hơn về hạch nách ở trẻ em. Trẻ bị nổi hạch nách, bố mẹ nên đưa đến bệnh viện để bác sĩ xác định rõ nguyên nhân và điều trị phù hợp.