Glocom thứ phát là gì? Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Glocom thứ phát là gì?

Glocom thứ phát (Secondary glaucoma) là di chứng của các bệnh mắt khác hoặc bệnh toàn thân khi hệ thống dẫn lưu thủy dịch của nhãn cầu bị tổn thương. Áp lực trong mắt tăng cao, cũng gây tổn thương dây thần kinh thị giác, dẫn đến mất dần thị lực, thậm chí mù lòa. Bệnh glocom thứ phát chia thành 2 loại: Glocom thứ phát góc đóng và glocom thứ phát góc mở, bệnh có thể xảy ra ở một hoặc cả hai mắt.

Nguyên nhân gây Glocom thứ phát

Có nhiều nguyên nhân gây bệnh glocom thứ phát, tuy nhiên các nguyên nhân chính và yếu tố nguy cơ gây bệnh thường bao gồm:

1. Viêm màng bồ đào

Viêm màng bồ đào là tình trạng sưng và viêm màng bồ đào, lớp giữa của mắt. Trong đó, màng bồ đào có cấu trúc dạng lưới mạch cung cấp phần lớn lượng máu cho võng mạc. Áp lực mắt tăng lên khi bị viêm màng bồ đào, nguyên nhân có thể do viêm nhiễm gây dính, tắc nghẽn các vị trí trên đường lưu thông thủy dịch hoặc sử dụng thuốc (steroid) trong điều trị.

2. Xuất huyết tiền phòng

Các tế bào hồng cầu thoái hóa có thể làm tắc nghẽn mạng lưới bè củng giác mạc ở góc tiền phòng và có thể làm tăng áp lực nội nhãn thứ phát. Hơn nữa, nếu xuất huyết là kết quả của một chấn thương nặng, ví dụ như tổn thương lưới bè xương và góc của tiền phòng, việc lành vết thương sau đó bằng xơ hóa có thể gây ra một loại tăng áp lực nội nhãn thứ phát nghiêm trọng (sau chấn thương).

3. Bệnh Glocom tân mạch

Bệnh tăng nhãn áp tân mạch là do sự hình thành bất thường của các mạch máu mới trên mống mắt và trên các kênh dẫn lưu của mắt. Bệnh không tự xảy ra mà thường đi kèm với các bệnh khác, điển hình là bệnh tiểu đường. Các mạch máu mới xuất hiện, ngăn chặn chất lỏng của mắt thoát ra ngoài qua mạng lưới bè và làm tăng áp lực trong mắt.

4. Giả bong bao

Một chất bong tróc giống như gàu bong ra khỏi lớp ngoài của thủy tinh thể. Lâu ngày, chất bong tróc tích tụ lại ở góc giữa giác mạc và mống mắt gây tắc nghẽn góc thoát nước, khiến áp lực trong mắt tăng lên. Đây là một dạng bệnh tăng nhãn áp nguyên phát.

5. Bệnh u ác tính ở mắt

Sự xuất hiện của các khối u nội nhãn như: khối u màng bồ đào và võng mạc… cũng là nguyên nhân gây bệnh glocom thứ phát. Những bệnh nhân mắc u ác tính mống mắt dạng lưới trabecular, u lympho mống mắt, u ác tính màng đệm và u tủy biểu mô… kích thước khối u sẽ tăng theo thời gian và gây tắc nghẽn dòng chảy thủy dịch.

6. Chấn thương

Chấn thương ở mắt có thể gây ra bệnh glocom thứ phát góc mở. Bệnh có thể xảy ra ngay sau khi mắt bị chấn thương hoặc phát triển nhiều năm sau đó. Các chấn thương bao gồm: Chấn thương cùn đụng giập, vết thương xuyên qua mắt… Nhận biết sớm chấn thương để xác định rõ nguyên nhân gây bệnh là việc quan trọng để ngăn ngừa mất thị lực.

7. Tổn thương thủy tinh thể

Trong một số trường hợp, phẫu thuật đục thủy tinh thể, đặc biệt ở trẻ bẩm sinh cũng được xác định là yếu tố nguy cơ gây bệnh glocom thứ phát. Trong đó, đục thủy tinh thể là một bệnh về mắt, được xác định bằng hiện tượng mờ đục dần dần ở thủy tinh thể. Việc phẫu thuật thay thế thủy tinh thể nhân tạo sẽ giúp người bệnh có tầm nhìn rõ nét. Tuy nhiên, nguy cơ phát triển bệnh glocom thứ phát ở trẻ em tăng lên do phẫu thuật có rủi ro viêm ở góc tiền phòng.

8. Phẫu thuật giác mạc, võng mạc, thủy tinh thể

Các phẫu thuật về giác mạc, võng mạc, thủy tinh thể cũng có thể gây tình trạng phản ứng và nguy cơ viêm ở góc tiền phòng gây ảnh hưởng đến dòng chảy thủy dịch. Viêm nhiễm tăng cao có thể gây tắc nghẽn, ứ đọng thủy dịch, làm tăng áp lực trong mắt

9. Nhiễm trùng Herpes Simplex

Nhiễm trùng Herpes Simplex có thể gây viêm giác mạc gây cộm, chảy nước mắt, sợ ánh sáng và cương tụ kết mạc. Loại viêm này ảnh hưởng đến bề mặt giác mạc, lớp đệm giác mạc, nội mô, góc tiền phòng và mống mắt. Viêm giác mạc do Herpes Simplex là một trong những nguyên nhân chính gây mù lòa trên toàn thế giới.

10. Sử dụng Corticosteroid

Việc sử dụng lâu dài corticosteroid tại chỗ và toàn thân có thể dẫn đến tăng áp lực nội nhãn, nguyên nhân gây glocom thứ phát. Để ngăn chặn và giảm nguy cơ tăng nhãn áp cần kiểm soát việc sử dụng corticosteroid.

Triệu chứng của bệnh Glocom thứ phát

Người mắc bệnh glôcôm thứ phát, giai đoạn đầu thường không có các biểu hiện rõ ràng. Nhưng càng về sau triệu chứng bệnh càng rõ, cụ thể như sau:

• Nhìn mờ, giảm thị lực, nhìn thấy quầng xanh đỏ, sợ ánh sáng
• Đỏ mắt, đau nhức mắt
• Tăng nhãn áp, đồng tử giãn
• Phù giác mạc, phù gai thị, kết mạc cương tụ
• Tiền phòng nông
• Thông động tĩnh mạch cảnh – xoang hang

>> Đọc thêm về: Bệnh glocom góc mở

Chẩn đoán tình trạng bệnh Glocom thứ phát

Phương pháp chẩn đoán bệnh Glocom thứ phát được thực hiện như sau:

• Bác sĩ hỏi về tiền sử bệnh: Chấn thương, phẫu thuật, sử dụng thuốc…
• Khám lâm sàng: Nhằm phát hiện những bất thường liên quan đến bệnh glocom thứ phát. Các bất thường bao gồm: tiền phòng nông, phù gai thị, phù giác mạc, giác mạc cương tụ, đồng tử giãn…
• Đo chức năng mắt: Nếu bệnh nhân mắc bệnh glocom, bác sĩ sẽ phát hiện thấy thị lực giảm, nhãn áp cao.
• Soi góc tiền phòng: Quan sát góc tiền phòng, tìm kiếm những bất thường, góc tiền phòng đóng đồng nghĩa với việc bị bệnh glôcôm.
• Cận lâm sàng: Bác sĩ thực hiện một số phương pháp chẩn đoán như thị trường trung tâm, OCT gai thị, chụp nhãn cầu.

Phương pháp điều trị Glocom thứ phát

Các phương pháp điều trị glocom thứ phát thường bao gồm: Sử dụng thuốc, liệu pháp laser, điều trị phẫu thuật [2].

>> Tham khảo thêm về: Bệnh glocom có chữa được không?

1. Sử dụng thuốc

Thuốc co đồng tử thuộc nhóm cholinergic thường được sử dụng trong điều trị và quản lý tất cả các loại bệnh tăng nhãn áp. Thuốc có tác dụng kích thích sự co bóp của đồng tử khiến mống mắt bị kéo ra khỏi mạng lưới phân tử. Điều này giúp ích cho quá trình thoát nước của thủy dịch trở nên dễ dàng, đồng thời làm giảm nhãn áp. Thuốc còn có tác dụng làm giảm sự giải phóng sắc tố trong điều trị bệnh tăng nhãn áp sắc tố.

Thuốc ức chế sản xuất thủy dịch bao gồm: thuốc chẹn beta, chất chủ vận alpha và chất ức chế anhydrase carbonic. Thuốc hiệu quả trong điều trị điều trị corticosteroid, uveitic, aphakic, pseudophakic và bệnh tăng nhãn áp sau chấn thương.

Thuốc ức chế miễn dịch đôi khi kết hợp cùng corticosteroid ứng dụng trong điều trị bệnh tăng nhãn áp viêm màng bồ đào. Ngoài ra, với những bệnh tăng nhãn áp do viêm, bác sĩ có thể điều trị bằng cách sử dụng thuốc liệt thể mi

2. Liệu pháp laser

Phẫu thuật cắt mống mắt ngoại biên và tạo hình trabeculoplasty bằng laser là những thủ thuật phổ biến trong điều trị bệnh glocom thứ phát. Cả hai phương pháp đều giúp tạo ra các kênh thoát nước để thủy dịch chảy ra ngoài và giúp làm giảm áp lực cho mắt.

• Mống mắt bằng laser: Phương pháp phù hợp cho người bệnh glocom góc đóng. Theo đó, bác sĩ sẽ sử dụng tia laser để tạo ra một lỗ nhỏ trên mống mắt. Lỗ này giúp chất lỏng chảy đến góc thoát nước nhanh hơn.
• Trabeculoplasty (Tạo hình vùng bè bằng laser): Phẫu thuật phù hợp với người mắc bệnh tăng nhãn áp góc mở và có thể được sử dụng thay thế hoặc bổ sung cho thuốc. Theo đó, bác sĩ nhãn khoa sử dụng tia laser để làm cho góc thoát nước hoạt động tốt hơn. Lúc này, chất lỏng sẽ chảy ra nhanh hơn và làm giảm áp lực mắt.

Phẫu thuật cắt mống mắt ngoại biên bằng laser có hiệu quả cao trong điều trị bệnh tăng nhãn áp sắc tố. Còn tạo hình trabeculoplasty bằng laser Argon có hiệu quả trong việc kiểm soát bệnh tăng nhãn áp do corticosteroid và sắc tố. Đối với bệnh tăng nhãn áp màng bồ đào, điều trị bằng phẫu thuật tạo hình trabeculoplasty laser chọn lọc có ít tác dụng phụ và tỷ lệ thành công cao.

3. Điều trị phẫu thuật

Người mắc bệnh glocom thứ phát trong trường hợp điều trị bằng thuốc không thành công hoặc không phù hợp. Điều trị phẫu thuật sẽ là lựa chọn lúc này. Một số phẫu thuật được thực hiện nhằm tạo ra kênh thoát nước mới để thủy dịch chảy ra khỏi mắt.

• Cắt bè củng mạc: Bác sĩ phẫu thuật sẽ cắt bỏ một phần bề củng mạc và mống mắt nhằm tạo ra đường thoát cho thủy dịch. Theo đó, nước có thể chảy ra khỏi mắt theo đường này và làm giảm áp lực trong mắt.
• Cấy ghép ống thoát thủy dịch: Bác sĩ cấy một ống thoát nước nhỏ vào mắt, tạo thành ống thoát thủy dịch. Theo đó, chất lỏng sẽ đến khu vực thu gom (gọi là bể chứa). Bể chứa được bác sĩ tạo ra bên dưới kết mạc, chất lỏng sau đó được hấp thụ vào các mạch máu lân cận.
• Phẫu thuật đục thủy tinh thể: Đối với một số người có góc hẹp, việc tháo thấu kính tự nhiên của mắt có thể làm giảm áp lực trong mắt. Với góc hẹp, mống mắt và giác mạc quá gần nhau khiến kênh thoát nước của mắt bị chặn lại. Do đó, thực hiện phẫu thuật đục thủy tinh thể sẽ giúp tạo ra nhiều không gian hơn cho chất lỏng thoát ra khỏi mắt và làm giảm áp lực cho mắt.

Để đặt lịch khám bệnh với chuyên gia, bác sĩ nhãn khoa tại Trung tâm Mắt PlinkCare hoặc cần tư vấn các vấn đề liên quan đến bệnh glocom hay các bệnh lý về mắt khác, quý khách vui lòng liên hệ:

Glocom thứ phát là bệnh lý nguy hiểm, nếu không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời có thể dẫn đến mù lòa. Theo đó, mỗi chúng ta nên có biện pháp phòng ngừa và thường xuyên thăm khám mắt định kỳ để giảm nguy cơ mắc bệnh và tránh những biến chứng về mắt sau này.