Bị gan nhiễm mỡ kiêng ăn gì và lưu ý gì để cải thiện sức khỏe?

Vì sao người bị gan nhiễm mỡ nên ăn kiêng?

Bên cạnh các phương pháp điều trị khác, việc thay đổi lối sống nhằm tăng cường hoạt động thể chất và xây dựng một chế độ ăn uống phù hợp đóng một vai trò quan trọng trong điều trị bệnh gan nhiễm mỡ.

Lợi ích cơ bản của việc ăn kiêng đối với mỗi nhóm đối tượng mắc bệnh gan nhiễm mỡ cụ thể như sau:

1. Với người thừa cân hoặc béo phì

Bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu có liên quan với béo phì. Một chế độ dinh dưỡng phù hợp sẽ hỗ trợ bệnh nhân thừa cân béo phì giảm cân một cách an toàn và hiệu quả. Các bằng chứng cho thấy giảm từ 3%–5% trọng lượng cơ thể có thể giúp cải thiện tình trạng gan nhiễm mỡ. Bên cạnh đó, việc hiểu về chế độ ăn kiêng phù hợp sẽ giúp người bệnh tránh dung nạp các chất có hại cho gan như đường tinh luyện, chất béo chuyển hóa, chất bảo quản, cồn…. Nhờ vậy, hạn chế gây thêm tổn thương lên cơ quan này.

2. Với người bệnh đái tháo đường (tiểu đường)

Bệnh tiểu đường và gan nhiễm mỡ có mối liên hệ chặt chẽ với nhau. Theo thống kê, tỷ lệ mắc phải gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD) ở người bệnh tiểu đường tuýp 2 là 80%. Khi bệnh nhân mắc đồng thời cả hai bệnh thì có nguy cơ tiến triển đến các kết cục nghiêm trọng hơn, chẳng hạn như xơ gan và tử vong. Các chuyên gia khuyến cáo rằng, duy trì chế độ ăn kiêng phù hợp là yếu tố quan trọng giúp hạn chế khởi phát hoặc kiểm soát tình trạng gan nhiễm mỡ ở người bệnh tiểu đường.

Bị gan nhiễm mỡ kiêng ăn gì?

Người bị gan nhiễm mỡ nên kiêng ăn các loại thực phẩm có chứa các chất tiềm ẩn nguy cơ thúc đẩy bệnh tiến triển hoặc gây khởi phát biến chứng nguy hiểm như xơ gan, ung thư gan.

Trong chế độ ăn uống hàng ngày, người bệnh gan nhiễm mỡ cần kiêng các loại thực phẩm sau đây:

1. Thức ăn nhanh

Các loại thức ăn nhanh như khoai tây chiên, gà rán, cá viên chiên,… có chứa một lượng chất béo chuyển hóa (trans fat) đáng kể. Đây là loại chất béo được hình thành bởi quá trình hydro hóa dầu ăn. Tiêu thụ chất béo chuyển hóa có hại cho sức khỏe, bao gồm các vấn đề như tăng hàm lượng cholesterol trong máu, tăng đề kháng insulin, thúc đẩy khởi phát bệnh tim mạch, bệnh mạch máu, tiểu đường, ung thư…. Vì vậy, để giảm nguy cơ khởi phát biến chứng, người bệnh gan nhiễm mỡ cần kiêng ăn các loại thực phẩm chứa nhiều chất béo chuyển hóa như các loại thức ăn nhanh kể trên.

2. Các loại thịt mỡ

Lý do người bệnh gan nhiễm mỡ nên kiêng ăn các loại thịt mỡ là vì chúng có lượng calo cao và nhiều chất béo bão hòa. Khi ăn quá nhiều thịt mỡ sẽ khiến lượng calo nạp vào cơ thể tăng cao. Về lâu dài, điều này sẽ dẫn đến tình trạng thừa cân béo phì. Bên cạnh đó, chất béo bão hòa sẽ kích thích quá trình oxy hóa chất béo ở gan diễn ra mạnh mẽ, khiến cho màng tế bào gan phải đối mặt với nguy cơ bị vỡ. Khi đó, các tế bào gan có thể dần chết đi, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chức năng gan của người bệnh.

3. Các loại bánh ngọt

Bệnh gan nhiễm mỡ kiêng ăn những gì để hỗ trợ điều trị? Câu trả lời tiếp theo chính là các loại bánh ngọt. Tiêu thụ nhiều bánh ngọt sẽ gây tăng đường huyết do chúng có chứa nhiều chất bột đường hấp thu nhanh. Lượng chất bột đường dư thừa này sẽ được chuyển hóa thành các axit béo tự do, làm tăng tích tụ mỡ tại gan và làm trầm trọng thêm tình trạng bệnh.

Vì vậy, tránh ăn nhiều thực phẩm chứa đường như các loại bánh ngọt có thể góp phần kiểm soát bệnh gan nhiễm mỡ, đồng thời ngăn chặn tình trạng thừa cân.

4. Các loại nước giải khát có đường, nước ép trái cây đóng hộp

Nguyên nhân người bệnh gan nhiễm mỡ cần hạn chế uống các loại nước giải khát có đường và nước ép trái cây đóng hộp là vì lượng fructose được sử dụng trong sản xuất các loại nước này có thể làm tăng quá trình tân tạo mỡ, thúc đẩy tình trạng đề kháng insulin và rối loạn lipid máu, đồng thời làm giảm quá trình oxy hóa axit béo và tạo điều kiện thuận lợi cho tình trạng nhiễm mỡ tại gan.

5. Rượu, bia, đồ uống có cồn

Khi uống bia, rượu và các đồ uống có cồn thì gan sẽ chuyển hóa cồn (ethanol) thành hợp chất acetaldehyde. Đây là hợp chất có tác động gây ức chế quá trình chuyển hóa chất béo tại gan do giảm quá trình oxy hóa axit béo ở gan và giảm sản xuất lipoprotein. Khi đó, thải trừ chất béo từ gan giảm sẽ có thể làm nặng thêm tình trạng gan nhiễm mỡ.

6. Đồ ăn đóng hộp

Người bị gan nhiễm mỡ cần kiêng các loại đồ ăn đóng hộp vì chúng chứa nhiều các chất gây hại cho sức khỏe gan, bao gồm:

• Đường: Ăn nhiều đường sẽ gây tăng đường huyết, đồng thời kích thích gan tích trữ nhiều mỡ hơn.
• Chất béo bão hòa: Tiêu thụ nhiều loại chất béo này có thể thúc đẩy phản ứng viêm và tình trạng đề kháng insulin, từ đó gây tổn thương gan và cản trở quá trình xử lý chất béo dư thừa ở cơ quan này.

Gan nhiễm mỡ kiêng gì trong chế độ sinh hoạt?

Bên cạnh việc tìm hiểu gan nhiễm mỡ kiêng ăn gì để tốt cho sức khỏe, người bệnh cần kết hợp xây dựng lối sống khoa học và tránh hoặc hạn chế tối đa các vấn đề sau:

1. Hút thuốc lá

Theo các nghiên cứu, hút thuốc lá có liên quan chặt chẽ đến bệnh gan nhiễm mỡ. Hút thuốc thụ động làm tăng tỷ lệ mắc bệnh gan nhiễm mỡ lên gấp 1,38 lần. Ngoài ra, thuốc lá còn liên quan đến việc làm tăng mức độ nghiêm trọng của bệnh gan nhiễm mỡ bởi vì:

• Chứa chất hóa học gây hại cho gan: Thuốc lá có chứa 4-aminobiphenyl – một chất hóa học có khả năng thúc đẩy bệnh gan nhiễm mỡ tiến triển nhanh chóng, đồng thời làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư gan.
• Gây tăng lượng chất béo ở gan: Ngoài ra, nicotine trong thuốc lá có thể gây hưng phấn giao cảm và tăng giải phóng catecholamin và glucagon, góp phần gây bệnh gan nhiễm mỡ.

Vì vậy, để bảo vệ sức khỏe toàn diện cũng như duy trì chức năng gan, người bệnh gan nhiễm mỡ cần tránh cả hút thuốc lá chủ động lẫn thụ động.

2. Lạm dụng thuốc, thực phẩm chức năng

Tiêu thụ thuốc và thực phẩm chức năng khi chưa tham khảo ý kiến bác sĩ có thể tiềm ẩn các nguy cơ khiến cho gan bị rối loạn chuyển hóa. Để tránh gây tổn thương gan và hạn chế nguy cơ khởi phát biến chứng, người bệnh gan nhiễm mỡ nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng bất kỳ loại thuốc hoặc thực phẩm chức năng nào.

Một số lưu ý cho người bị gan nhiễm mỡ

Cùng với việc hiểu rõ gan nhiễm mỡ kiêng ăn gì, người bệnh cần tuân thủ một số lưu ý về thói quen ăn uống, sinh hoạt được các chuyên gia khuyến nghị để hỗ trợ tối ưu hiệu quả điều trị bệnh, bao gồm:

• Cân bằng dinh dưỡng: Khẩu phần ăn của người bị gan nhiễm mỡ cần đảm bảo cung cấp đủ các nhóm chất dinh dưỡng cần thiết với tỉ lệ cân đối, phù hợp với bệnh lý.
• Tăng cường bổ sung chất xơ: Bổ sung chất xơ, đặc biệt là chất xơ hòa tan sẽ giúp kiểm soát sự hấp thu cholesterol và chất béo trong cơ thể, từ đó làm giảm tình trạng tích trữ mỡ thừa ở gan. Đồng thời, tiêu thụ nhiều chất xơ còn hỗ trợ hoạt động của hệ tiêu hóa và kiểm soát cân nặng hiệu quả.
• Thường xuyên rèn luyện thể chất: Duy trì rèn luyện thể chất ít nhất 30 phút/lần, tối thiểu 5 lần mỗi tuần với cường độ trung bình bằng các môn thể thao phù hợp như bơi lội, đạp xe, chạy bộ, nhảy dây… để giúp cơ thể tăng cường trao đổi chất, đồng thời cải thiện tình trạng gan nhiễm mỡ hiệu quả.
• Luôn tham khảo ý kiến bác sĩ: Để đạt hiệu quả hỗ trợ điều trị bệnh và đảm bảo an toàn cho sức khỏe, việc xây dựng chế độ dinh dưỡng cần dựa trên chỉ định của bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng. Người bị gan nhiễm mỡ có thể đến thăm khám tại chuyên khoa dinh dưỡng tại các cơ sở y tế uy tín, đơn cử như Khoa Dinh dưỡng Tiết chế tại Hệ thống PlinkCare.

Khoa Dinh dưỡng Tiết chế, Bệnh viện Tâm Anh quy tụ đội ngũ y bác sĩ, chuyên viên dinh dưỡng chuyên môn cao, kinh nghiệm dày dặn cùng hệ thống trang thiết bị y tế chuyên dụng hiện đại. Khoa Dinh dưỡng Tiết chế tại bệnh viện đã tiếp nhận và hỗ trợ, phối hợp điều trị hiệu quả cho rất nhiều trường hợp người mắc bệnh nguy hiểm như gan nhiễm mỡ, ung thư, bệnh tim mạch, bệnh về thận….

Tóm lại, việc tìm hiểu bị gan nhiễm mỡ kiêng ăn gì để tốt cho sức khỏe đóng vai trò quan trọng giúp tăng hiệu quả điều trị, kiểm soát bệnh. Nếu cần thêm thông tin giải đáp thắc mắc bệnh gan nhiễm mỡ nên kiêng ăn gì, người bệnh có thể sớm đến thăm khám tại Khoa Dinh dưỡng Tiết chế, Hệ thống PlinkCare để được bác sĩ trực tiếp khám, đánh giá, tư vấn.