Việt Nam
English
Bệnh đục thủy tinh thể ở người già (Cườm khô): Nguyên nhân, điều trị
Đục thủy tinh thể ở người già là gì?
Đục thủy tinh thể ở người già là tình trạng mờ dần của thủy tinh thể do quá trình lão hóa. Điều này dẫn đến sự suy giảm dần về thị lực, khiến người bệnh gặp khó khăn trong các hoạt động hàng ngày như đọc, lái xe, nhận dạng khuôn mặt và thực hiện các công việc đòi hỏi sự tỉ mỉ.
Thủy tinh thể là một phần quan trọng của hệ thống thị giác, trong suốt và nằm ngay sau mống mắt và giữ vai trò như một “thấu kính” để tập trung ánh sáng vào võng mạc, từ đó giúp chúng ta nhìn rõ các vật thể xung quanh. Tuy nhiên, với sự lão hóa tự nhiên của cơ thể, thủy tinh thể có thể dần trở nên đục và mờ đi, gây ảnh hưởng đến khả năng nhìn rõ.
Phân loại đục thủy tinh thể ở người già
Hầu hết các bệnh đục thủy tinh thể đều liên quan đến tuổi tác do những thay đổi bình thường ở mắt khi già đi. Nhưng có thể bị đục thủy tinh thể vì những lý do khác như: sau chấn thương mắt hoặc sau phẫu thuật cho một vấn đề về mắt khác (như bệnh tăng nhãn áp).
1. Đục thủy tinh thể xơ cứng nhân
Đây là dạng đục thủy tinh thể phổ biến nhất ở người cao tuổi. Trong trường hợp này, nhân của thủy tinh thể trở nên đục và cứng, dẫn đến khó khăn trong việc tập trung ánh sáng vào võng mạc. Điều này ảnh hưởng đến khả năng nhìn rõ các vật thể, đặc biệt là khi trời tối hoặc khi cần phân biệt các chi tiết nhỏ.
2. Đục thủy tinh thể vùng vỏ
Xảy ra khi lớp vỏ bên ngoài của thủy tinh thể trở nên đục và mờ dần. Điều này có thể bắt đầu từ ngoại vi và dần lan rộng về trung tâm, gây ra các vùng mờ ảnh hưởng đến tầm nhìn của người bệnh.
3. Đục thủy tinh thể dưới bao sau
Bệnh thường phát triển từ vị trí phía sau của thủy tinh thể, trong lớp bao bọc bên ngoài của nó và có thể lan dần đến trung tâm, ảnh hưởng đến khả năng nhìn rõ của người bệnh. Đục thủy tinh thể dưới bao sau có thể làm giảm thị lực trong điều kiện ánh sáng mạnh và gây ra hiện tượng chói hoặc quầng sáng xung quanh đèn vào ban đêm. Đây là dạng bệnh có xu hướng phát triển nhanh hơn những loại đục thủy tinh thể khác.
Mỗi dạng đục thủy tinh thể có những đặc điểm và biểu hiện riêng, vì vậy việc phân loại chính xác sẽ giúp bác sĩ lập kế hoạch điều trị phù hợp cho từng trường hợp cụ thể.
Nguyên nhân đục thủy tinh thể ở người già
Nguyên nhân chính gây ra bệnh đục thủy tinh thể là sự phân hủy dần dần các protein trong thủy tinh thể làm cho mắt bị mờ đục bao gồm:
1. Lão hóa
Nguyên nhân chính gây ra đục thủy tinh thể ở người già là quá trình lão hóa tự nhiên của cơ thể. Theo thời gian, các protein trong thủy tinh thể bị biến đổi và kết tụ lại, dẫn đến sự đục và cứng hóa của nó. Tại Việt Nam khoảng 70-80% người trên 60 tuổi có dấu hiệu đục thủy tinh thể [1].
Với sự gia tăng tuổi tác, nguy cơ mắc bệnh đục thủy tinh thể cũng tăng lên đáng kể. Đây là một quá trình tự nhiên, không thể tránh khỏi, nhưng có thể được kiểm soát và điều trị kịp thời bằng việc khám mắt định kỳ.
2. Tác hại từ môi trường
Ngoài yếu tố lão hóa, một số tác nhân từ môi trường cũng có thể góp phần gây ra đục thủy tinh thể ở người già như: Tiếp xúc quá mức với ánh nắng mặt trời đặc biệt là tia cực tím, hút thuốc lá, uống rượu bia trong thời gian dài. Những yếu tố này có thể làm tăng tốc quá trình lão hóa của thủy tinh thể, dẫn đến sự đục hóa sớm hơn so với bình thường.
3. Yếu tố rủi ro về y tế
Một số bệnh lý khác cũng có thể là nguyên nhân gây ra đục thủy tinh thể, bao gồm:
- Tiểu đường: Tình trạng tăng đường huyết kéo dài có thể làm thay đổi cấu trúc và tính chất của thủy tinh thể.
- Chấn thương mắt: Các vết thương, đặc biệt là ở vùng mắt, có thể dẫn đến sự đục hóa của thủy tinh thể.
- Sử dụng corticosteroid trong thời gian dài: Các loại thuốc này có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của thủy tinh thể.
4. Sử dụng rượu và chất kích thích trong thời gian dài
Việc sử dụng rượu bia hoặc các chất kích thích khác trong thời gian dài cũng có thể là một yếu tố nguy cơ đối với đục thủy tinh thể ở người già. Những chất này có thể tác động tiêu cực đến quá trình chuyển hóa và sự phát triển của thủy tinh thể.
5. Di truyền hoặc tiền sử gia đình
Một số nghiên cứu cho thấy, đục thủy tinh thể có thể liên quan đến yếu tố di truyền. Nếu trong gia đình có người mắc bệnh này, nguy cơ xuất hiện ở các thành viên khác cũng tăng lên.
Nhận thức rõ các nguyên nhân gây ra đục thủy tinh thể ở người già là rất quan trọng, vì nó giúp chúng ta có biện pháp phòng ngừa và điều trị kịp thời.
Triệu chứng đục thủy tinh thể ở người già
Các triệu chứng chính của đục thủy tinh thể ở người già bao gồm:
- Nhìn mờ: Do sự đục hóa của thủy tinh thể, người bệnh sẽ cảm thấy khó nhìn rõ các vật thể xung quanh, đặc biệt là các chi tiết nhỏ.
- Nhìn màu sắc nhạt hơn: Tình trạng đục của thủy tinh thể làm cho các màu sắc trở nên mờ đục, kém sắc nét hơn.
- Khó nhìn vào ban đêm: Khi ánh sáng yếu, như vào ban đêm hoặc trong điều kiện ánh sáng kém, người bệnh sẽ càng cảm thấy khó khăn trong việc nhìn rõ.
- Nhìn đôi: Do sự đục không đều của thủy tinh thể, người bệnh có thể gặp tình trạng nhìn đôi (diplopia).
- Bị chói sáng: Khi tiếp xúc với ánh sáng mạnh, như ánh nắng mặt trời hoặc đèn chiếu sáng, người bệnh sẽ cảm thấy khó chịu và chói mắt.
Các triệu chứng này thường xuất hiện và diễn biến từ từ, tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của tình trạng đục thủy tinh thể.
>> Tìm hiểu thêm: Đục thủy tinh thể có nguy hiểm không?
Bệnh đục thủy tinh thể ở người già thường hay bắt đầu ở độ tuổi nào?
Đục thủy tinh thể thường xuất hiện phổ biến ở những người cao tuổi. Tuy nhiên đến khoảng 40 tuổi, các protein trong thủy tinh thể của mắt bắt đầu phân hủy và vón cục lại với nhau [2]. Theo thời gian, tình trạng đục thủy tinh thể trở nên tồi tệ hơn.
Theo thống kê thì có tới khoảng 50% người ở độ tuổi 60 và 90% ở độ tuổi 85 bị đục thủy tinh thể. Điều này cho thấy, bệnh đục thủy tinh thể là một tình trạng phổ biến và hay gặp ở người cao tuổi, đặc biệt là ở những người bước vào giai đoạn tuổi già.
Biến chứng có thể gặp khi mắc bệnh đục thủy tinh thể ở người già
Mặc dù không phải là một bệnh lý nguy hiểm đe dọa tính mạng, đục thủy tinh thể ở người già vẫn có thể dẫn đến một số biến chứng tiềm ẩn, bao gồm:
- Giảm thị lực: Tình trạng đục của thủy tinh thể sẽ làm giảm khả năng nhìn rõ của người bệnh, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.
- Mất thị trường ngoại vi: Đục thủy tinh thể, đặc biệt là ở vùng ngoại vi, có thể làm thu hẹp vùng thị trường của người bệnh.
- Khó thích nghi với ánh sáng: Khi thủy tinh thể bị đục, người bệnh sẽ gặp khó khăn trong việc thích nghi với những thay đổi về mức độ chiếu sáng.
- Nguy cơ bị tai nạn: Do suy giảm thị lực, người bệnh có thể gặp nhiều rủi ro và tai nạn trong cuộc sống hàng ngày.
- Tăng nguy cơ mắc các bệnh lý khác: Đục thủy tinh thể có thể làm gia tăng nguy cơ mắc một số bệnh lý khác như đục dưới bao sau, tách võng mạc hoặc đục thể thủy tinh.
Vì vậy, việc phát hiện và điều trị sớm bệnh đục thủy tinh thể ở người già là cần thiết để ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng và duy trì chất lượng cuộc sống tốt nhất cho người bệnh.
Phương pháp chẩn đoán đục thể thủy tinh tuổi già
Để chẩn đoán chính xác bệnh đục thủy tinh thể ở người già, bác sĩ nhãn khoa sẽ tiến hành các bước sau:
- Kiểm tra thị lực: Đo thị lực giúp xác định mức độ suy giảm của người bệnh.
- Sử dụng đèn soi: Bác sĩ sẽ sử dụng đèn soi để quan sát trực tiếp tình trạng của thủy tinh thể, từ đó phân loại các dạng đục thủy tinh thể.
- Dùng thuốc nhỏ mắt mở rộng đồng tử: Việc này giúp bác sĩ quan sát rõ hơn cấu trúc của thủy tinh thể.
- Chụp ảnh võng mạc: Kỹ thuật chụp ảnh võng mạc cho phép bác sĩ đánh giá chính xác mức độ và vị trí của đục thủy tinh thể trong mắt.
- Kiểm tra áp lực mắt: Đo áp lực mắt giúp loại trừ khả năng mắc các bệnh lý khác như đau mắt, đục thủy tinh thể kèm theo tăng áp lực mắt.
Dựa vào kết quả của các phương pháp chẩn đoán này, bác sĩ sẽ đưa ra đánh giá chính xác về tình trạng đục thủy tinh thể của người bệnh và lên kế hoạch điều trị phù hợp.
Phẫu thuật điều trị bệnh đục thủy tinh thể người già
Trong một số trường hợp nếu tình trạng đục thủy tinh thể ở người già gây ra triệu chứng nghiêm trọng và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống, phẫu thuật có thể được đề xuất.
Các phương pháp mổ đục thủy tinh thể được áp dụng hiện nay như: Phẫu thuật đục thủy tinh thể bằng siêu âm (mổ phaco), Phẫu thuật đục thủy tinh thể trong bao (ICCE), Phẫu thuật thủy tinh thể ngoài bao.
Trước khi phẫu thuật bác sĩ sẽ chỉ định thực hiện kiểm tra mắt chuyên sâu để xác định cụ thể tình trạng bệnh và xác định đúng loại thấu kính cần thay ( ống kính nội nhãn hay IOL).
Trong một số trường hợp đục thủy tinh thể có thể không cần loại bỏ mà chỉ cần cấy thủy tinh thể nhân tạo thay thế. Phẫu thuật thường được thực hiện khoảng 10-15p bệnh nhân có thể ra về sau khoảng vài giờ theo dõi.
Thông thường bác sĩ sẽ chỉ định phẫu thuật từng mắt nếu cả 2 mắt đều bị đục thủy tinh thể và người bệnh cần cần đeo kính trong khoảng thời gian khoảng 3 ngày khi phẫu thuật và nên tái khám theo lịch của bác sĩ.
Sau phẫu thuật tùy theo tình trạng của từng bệnh nhân mà thị lực có thể cải thiện trong vòng vài ngày. Ban đầu có thể tầm nhìn sẽ bị mờ, sau đó mắt sẽ lành lại và tự động điều chỉnh để phù hợp với môi trường và cơ thể.
Làm gì để phòng ngừa tình trạng đục thủy tinh thể lúc còn trẻ?
Để ngăn ngừa tình trạng đục thủy tinh thể khi còn trẻ, bạn có thể thực hiện những biện pháp sau:
1. Không hút thuốc
Việc hút thuốc lá không chỉ gây hại cho sức khỏe tổng thể mà còn tác động tiêu cực đến mắt. Nicotine và các chất độc hại khác trong thuốc lá có thể làm suy giảm sự linh hoạt của thủy tinh thể và tăng nguy cơ mắc bệnh đục thủy tinh thể [3].
2. Bảo vệ mắt
Khi tiếp xúc với ánh nắng mặt trời hoặc ánh sáng mạnh, hãy đeo kính râm hoặc kính chống UV để bảo vệ mắt khỏi tác động tiêu cực từ tia UV.
3. Thăm khám mắt thường xuyên
Việc thăm khám mắt định kỳ giúp phát hiện sớm các vấn đề liên quan đến mắt, bao gồm cả đục thủy tinh thể. Khi phát hiện sớm bệnh sớm thì cơ hội điều trị kịp thời và ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng.
Việc chăm sóc và bảo vệ sức khỏe của mắt từ khi còn trẻ là yếu tố quan trọng giúp ngăn ngừa tình trạng đục thủy tinh thể ở tuổi già.
Để đặt lịch thăm khám, điều trị bệnh tại Trung tâm Mắt CNC, Hệ thống PlinkCare, Quý khách vui lòng liên hệ:
Đục thủy tinh thể ở người già là một vấn đề phổ biến và cần được quan tâm. Thông qua việc thực hiện các biện pháp phòng ngừa từ khi còn trẻ, chăm sóc sức khỏe mắt định kỳ và tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ, chúng ta có thể giảm nguy cơ mắc bệnh đục thủy tinh thể và duy trì sức khỏe mắt tốt nhất cho bản thân và gia đình.