Đo chức năng hô hấp để làm gì? Chỉ định và chống chỉ định

Đo chức năng hô hấp là gì?

Đo chức năng hô hấp là kỹ thuật thường dùng để đánh giá chức năng của đường hô hấp, đặc biệt là chức năng phổi thông qua thể tích không khí ra vào sau mỗi lần hít thở. Từ đó giúp chẩn đoán hay đánh giá các bệnh lý, tình trạng của đường hô hấp và phổi. Quá trình đo chức năng hô hấp được thực hiện bằng các thiết bị chuyên dụng, giúp ghi nhận chính xác, nhanh chóng các thông số liên quan như dung tích phổi, thể tích khí khi hít vào thở ra, khả năng lưu giữ khí…

Đây là phương pháp an toàn, không xâm lấn, thực hiện nhanh, phù hợp với nhiều đối tượng. Kết quả đo giúp bác sĩ chẩn đoán, theo dõi các vấn đề về rối loạn hô hấp (nếu có) và đưa ra hướng can thiệp phù hợp.

Đo chức năng hô hấp để làm gì?

Đo chức năng hô hấp là kỹ thuật quan trọng trong kiểm tra, đánh giá khả năng hoạt động của hệ hô hấp, với các mục đích như: (1)

• Chẩn đoán: Kiểm tra, xác định phổi, đường hô hấp đang hoạt động bình thường hay mắc phải một số bệnh lý như hen suyễn, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, xơ phổi…, thông qua các thông số quan trọng như dung tích phổi, chỉ số dung tích gắng sức, thể tích thở ra gắng sức…
• Theo dõi tiến triển bệnh: Đối với người đang trong quá trình điều trị các vấn đề về hô hấp, việc đo chức năng hô hấp được thực hiện nhằm theo dõi tiến triển của bệnh và mức độ hiệu quả của phương pháp điều trị. (2)
• Đánh giá trước, sau phẫu thuật: Phương pháp này còn giúp bác sĩ đánh giá chức năng phổi trước và sau phẫu thuật. Từ kết quả đo, bác sĩ sẽ đưa ra hướng xử lý tối ưu nhất, đảm bảo an toàn và hiệu quả điều trị bệnh.

Đối tượng nào nên đo chức năng hô hấp?

Đo chức năng hệ hô hấp thường được bác sĩ chỉ định cho đối tượng gặp các vấn đề như: (3)

• Triệu chứng hô hấp mạn tính: Những người có triệu chứng như ho kéo dài, khó thở, khò khè hoặc đau ngực không rõ nguyên nhân.
• Chẩn đoán và theo dõi bệnh lý hô hấp: Đặc biệt là các bệnh như hen suyễn, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), xơ phổi, và các bệnh phổi liên quan khác.
• Người có nguy cơ cao mắc bệnh hô hấp: Những người hút thuốc lá, làm việc trong môi trường ô nhiễm hoặc tiếp xúc với các hóa chất độc hại.
• Trước khi phẫu thuật: Đặc biệt là các phẫu thuật có thể ảnh hưởng đến chức năng hô hấp, như phẫu thuật ngực hoặc bụng.
• Kiểm tra sức khỏe định kỳ: Đối với những người có tiền sử gia đình mắc bệnh hô hấp hoặc những người muốn kiểm tra sức khỏe phổi định kỳ.
• Đánh giá chức năng phổi trước khi tham gia một số hoạt động thể chất: Đối với các vận động viên hoặc những người tham gia vào các hoạt động thể chất đòi hỏi sức bền cao.
• Đánh giá hiệu quả điều trị: Đối với những bệnh nhân đang điều trị các bệnh lý hô hấp, đo chức năng hô hấp giúp đánh giá hiệu quả của thuốc hoặc liệu pháp điều trị.

Chỉ định đo chức năng hô hấp

Đo chức năng hô hấp thường được bác sĩ chỉ định khi cần khai thác các thông tin cần thiết liên quan đến phổi, gồm 2 yếu tố chính:

1. Chẩn đoán cần thiết

• Chẩn đoán các bệnh lý về hô hấp khi người bệnh xuất hiện các triệu chứng như khó thở, khò khè, ho kéo dài, dị dạng lồng ngực… nhằm xác định nguyên nhân và đánh giá mức độ tổn thương phổi.
• Sàng lọc các nguy cơ gây bệnh liên quan đến phổi như hút thuốc, thường xuyên tiếp xúc với bụi bẩn, hệ miễn dịch yếu, chế độ sinh hoạt thiếu khoa học…
• Đánh giá, tiên lượng, xác định mức độ đáp ứng của phổi trước và sau các ca phẫu thuật liên quan nhằm hạn chế rủi ro có thể gặp.
• Đánh giá tình trạng sức khỏe trước khi thực hiện nghiệm pháp gắng sức để đảm bảo an toàn cho người bệnh.

2. Ước lượng khả năng đáp ứng điều trị

• Theo dõi hiệu quả của các phương pháp điều trị bao gồm dùng thuốc, liệu pháp oxy, thông khí cơ học, tăng cường dinh dưỡng…
• Đánh giá ảnh hưởng của một số bệnh lý lên chức năng phổi.
• Đánh giá tiến triển bệnh và khả năng cải thiện chức năng hô hấp.
• Theo dõi các phản ứng phụ của thuốc hoặc liệu pháp điều trị khác.
• Đánh giá người bệnh khi tham gia phục hồi chức năng.
• Đánh giá mức độ tàn tật.

Chống chỉ định đo chức năng hô hấp

Đo chức năng hô hấp là phương pháp an toàn, phù hợp với nhiều đối tượng khác nhau. Một số trường hợp có thể chống chỉ định đo chức năng hô hấp, cần tuân thủ chỉ định của bác sĩ như:

• Người mới thực hiện phẫu thuật mắt.
• Người mới phẫu thuật bụng hoặc ngực.
• Người bị đau tim, đau ngực mà chưa kiểm soát được bệnh lý.
• Người bị phình động mạch ở ngực, bụng hoặc não.
• Người đang điều trị bệnh lao hoặc các bệnh lý liên quan đến nhiễm trùng đường hô hấp.

Lưu ý: Danh sách chống chỉ định trên có thể chưa đầy đủ. Sau khi khám lâm sàng và cận lâm sàng, bác sĩ sẽ dựa trên các thông số liên quan để quyết định các trường hợp không thể thực hiện phương pháp này.

Máy đo chức năng hô hấp

Máy đo chức năng hệ hô hấp là thiết bị y tế dùng để kiểm tra các thông số liên quan đến hô hấp. Hiện nay, các cơ sở y tế đang ưu tiên ứng dụng máy đo chức năng hô hấp thế hệ mới, hiện đại, mang lại độ an toàn, hiệu quả cao và tiết kiệm thời gian như:

• Máy cầm tay.
• Máy MCG diagnostics.
• Máy Koko.
• Máy Spirolab.
• Máy Spirolab III.

Cách đo chức năng hô hấp

Đo chức năng hệ hô hấp là kỹ thuật đơn giản, người bệnh thường không cần chuẩn bị quá nhiều. Trước khi thực hiện, bác sĩ sẽ khai thác các thông tin liên quan như bệnh sử, các loại thuốc đang sử dụng, tình trạng sức khỏe hiện tại. Trường hợp được chỉ định đo chức năng hô hấp, người bệnh sẽ được tư vấn về thời gian thực hiện, lưu ý trước và trong quá trình thực hiện, mức phí, thời gian nhận kết quả.

Trong quá trình đo, người bệnh cần thực hiện đúng hướng dẫn của bác sĩ để đảm bảo quá trình đo diễn ra thuận lợi và hiệu quả.

Quy trình kỹ thuật đo chức năng hô hấp

Để đảm bảo kết quả chính xác, phương pháp kiểm tra chức năng hô hấp thường được thực hiện với quy trình sau:

1. Chuẩn bị

• Người bệnh mặc trang phục đơn giản, thoải mái, không quá bó sát hoặc cồng kềnh.
• Tháo bỏ trang sức, phụ kiện hoặc những đồ vật có khả năng ảnh hưởng tới kết quả kiểm tra.
• Không dùng thuốc giãn phế quản hoặc thuốc chẹn beta adrenergic trong vòng 6 giờ trước khi đo.
• Đảm bảo ăn no khoảng 2 giờ trước khi thực hiện kỹ thuật.
• Không sử dụng rượu, bia, đồ uống có cồn. Trường hợp có dùng nhóm thức uống này, cần hoãn đo trong khoảng 4 giờ.
• Không hút thuốc trong khoảng 24 giờ trước khi đo. Nếu có hút thuốc, người bệnh cần hoãn đo khoảng 1 giờ.

2. Thực hiện

Người bệnh cần ngồi đúng tư thế, kẹp mũi, ngậm chặt phế dung kế trong suốt quá trình đo và thực hiện các động tác sau:

• Động tác thứ nhất: Hít vào thở ra bình thường 3 lần để đo thể tích khí lưu thông, sau đó gắng sức hít vào tối đa rồi thở ra nhanh, mạnh.
• Động tác thứ 2: Hít vào thở ra bình thường, sau đó gắng sức hít vào thật sâu và thở ra thật nhanh, mạnh, tiếp tục thở ra khoảng 6 giây.

Cách đọc kết quả đo chức năng hô hấp

Phương pháp này được thực hiện bằng cách đo các dòng khí khi hít vào, thở ra nhằm giúp bác sĩ kiểm tra các thông số như:

• Thể tích khí lưu thông (Tidal volume – TV): Lượng không khí hít vào, thở ra trong quá trình thở, người bình thường khoảng 500ml.
• Thể tích/phút (Minute volume – MV): Tổng lượng không khí thở ra ra mỗi phút.
• Dung tích sống (Vital capacity – VC): Tổng lượng không khí bạn có thể thở ra sau khi hít vào nhiều nhất có thể, người bình thường > 80%.
• Dung tích cặn chức năng (Functional residual capacity – FRC): Lượng không khí còn lại trong phổi sau khi thở ra bình thường.
• Thể tích khí cặn (Residual volume – RV): Lượng không khí còn lại trong phổi sau khi gắng sức thở hết ra.
• Tổng dung tích phổi (Total lung capacity – TLC): Tổng thể tích tối đa của phổi, người bình thường > 80%.
• Dung tích sống gắng sức (Forced vital capacity – FVC): Tổng lượng không khí bạn có thể thở ra tối đa sau khi hít vào nhiều nhất có thể, người bình thường > 80%.
• Thể tích thở ra gắng sức 1 (Forced expiratory volume – FEV1): Lượng không khí có thể thở ra trong giây đầu tiên, chỉ số FEV1 ở người bình thường > 80%.
• Lưu lượng thở ra gắng sức (Forced expiratory flow – FEF): Lưu lượng thở ra ở khoảng giữa của dung tích sống gắng sức, người bình thường > 80%.
• Lưu lượng đỉnh thở ra (Peak expiratory flow rate – PEF): Lưu lượng khí tối đa mà mà một người có thể thở ra, người bình thường > 80%.

Lưu ý khi đo chức năng hô hấp

Để đảm bảo quá trình đo diễn ra thuận lợi, an toàn và kết quả chính xác, mỗi người cần lưu ý một số vấn đề sau khi đo hô hấp: (4)

• Tuân thủ các chỉ dẫn của bác sĩ trong suốt quá trình thực hiện kiểm tra chức năng hô hấp.
• Một số loại thuốc có thể ảnh hưởng đến kết quả đo chức năng hô hấp. Vì vậy, người dân cần thông báo với bác sĩ những loại thuốc đang dùng bao gồm: thuốc kê đơn đặc biệt là thuốc dãn phế quản, thuốc không kê đơn và thực phẩm chức năng.
• Trường hợp đang mang thai hoặc cảm thấy mệt mỏi, sốt, đau nhức đầu… hãy thông báo với bác sĩ vì các yếu tố này có thể ảnh hưởng đến kết quả kiểm tra.
• Trước khi thực hiện kỹ thuật, người dân cần ngừng hút thuốc và ngừng uống rượu bia một khoảng thời gian nhất định theo hướng dẫn của bác sĩ
• Điều chỉnh, thay đổi chế độ ăn uống phù hợp (nếu có chỉ định từ bác sĩ).

Đo chức năng hô hấp bao nhiêu tiền?

Chi phí của kỹ thuật này có thể chênh lệch tùy thuộc vào cơ sở y tế thực hiện, thiết bị y tế, chất lượng dịch vụ của cơ sở y tế, thời điểm thực hiện, thời gian mong muốn nhận kết quả, phương pháp thực hiện… Người bệnh nên liên hệ trực tiếp tới các bệnh viện uy tín, có chuyên khoa Hô hấp để được tư vấn cụ thể về mức phí và các thông tin liên quan.

Đo chức năng hô hấp ở đâu đáng tin cậy?

Khoa Nội hô hấp, Nội Tổng hợp, Hệ thống PlinkCare là địa chỉ uy tín, được nhiều khách hàng tin tưởng, lựa chọn trong khám và điều trị các bệnh lý về hô hấp, trong đó có đo chức năng hô hấp tại TPHCM và Hà Nội. Bên cạnh 2 cơ sở chính tại Hà Nội và TP.HCM, Trung tâm khám chữa bệnh chất lượng cao Tâm Anh Quận 7 cũng vừa chính thức ra mắt, tạo điều kiện cho người dân khu vực phía Nam thành phố và các tỉnh miền Tây thăm khám chuyên sâu với dịch vụ tương đương PlinkCare TP.HCM.

Bệnh viện Tâm Anh, Tâm Anh Quận 7 quy tụ đội ngũ y bác sĩ chuyên môn cao, nhiều năm kinh nghiệm trong nghề cùng với hệ thống máy móc hiện đại, chuyên dụng cho lĩnh vực hô hấp, nhằm góp phần tối ưu hiệu quả thăm khám, chẩn đoán và điều trị bệnh.

Câu hỏi thường gặp

Một số thắc mắc chung của người dân về kiểm tra chức năng hô hấp:

1. Máy đo chức năng hô hấp có tốt cho phổi không?

Các loại máy đo hiện nay thường an toàn, không xâm lấn, không rạch mổ, không gây tổn thương phổi. Việc kiểm tra phổi bằng máy đo chức năng hô hấp tiên tiến còn giúp phát hiện các vấn đề liên quan từ sớm, hỗ trợ bác sĩ đưa ra phương pháp điều trị phù hợp nhằm đảm bảo sức khỏe cho người bệnh. Do đó, người bệnh có thể an tâm thực hiện đo chức năng phổi theo hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa hô hấp. (5)

2. Đo chức năng hô hấp có đau không?

Không! Đo chức năng phổi là kỹ thuật không xâm lấn, không gây cảm giác đau cho người bệnh. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện, nếu cảm thấy khó chịu, hãy thông báo với bác sĩ để được hỗ trợ.

3. Đo chức năng hô hấp mất bao lâu?

Thời gian thực hiện có thể giao động từ 15 – 30 phút tùy thuộc vào phương pháp, thiết bị đo và có sử dụng thuốc giãn phế quản hay không. Ngoài ra, trong một vài trường hợp, nếu kết quả đo giữa các lần chênh lệch quá lớn, bác sĩ có thể yêu cầu người bệnh thực hiện lại để đảm bảo kết quả chính xác.

4. Đo chức năng hô hấp bao lâu trả kết quả?

Sau khi đo, bác sĩ và kỹ thuật viên sẽ tiến hành phân tích chức năng hô hấp nhằm đưa ra chẩn đoán chính xác nhất. Thông thường, người bệnh sẽ được trả kết quả ngay sau khi hoàn thành kỹ thuật và kết quả sẽ gửi đến bác sĩ điều trị trên hệ thống.

Để được tư vấn về đo chức năng hô hấp cùng những thông tin liên quan, Quý khách hàng vui lòng liên hệ với Hệ thống PlinkCare hoặc phòng khám Tâm Anh Quận 7 theo thông tin:

Tóm lại, đo chức năng hô hấp là hoạt động cần thiết để kiểm tra, đánh giá sức khỏe hệ hô hấp. Ngay khi có dấu hiệu liên quan đến rối loạn chức năng hô hấp, người bệnh cần tới chuyên khoa Hô hấp tại các bệnh viện uy tín để được kiểm tra, thăm khám và chỉ định thực hiện kỹ thuật này.