Đồ ăn nhanh gây béo phì và nhiều nguy hiểm tiềm ẩn nên biết

Những nguyên nhân gây béo phì

• Ăn quá nhiều: năng lượng từ thực phẩm ăn vào vượt quá nhu cầu của cơ thể, năng lượng dư thừa sẽ được chuyển thành mỡ tích lũy.
• Lối sống ít vận động: khiến cơ thể không thể đốt cháy năng lượng thừa.
• Thiếu ngủ: khi ngủ không đủ giấc, lượng ghrelin trong cơ thể tăng lên và làm tăng cảm giác đói, lâu dài dẫn đến sự thèm ăn mất kiểm soát.
• Tác dụng phụ của một số loại thuốc: như thuốc chống trầm cảm, thuốc chống loạn thần, glucocorticoid, Insulin.
• Yếu tố di truyền: nếu ba hoặc mẹ hoặc cả hai đều béo phì thì nguy cơ con bị thừa cân sẽ rất cao. Những người thừa cân, béo phì do yếu tố di truyền có tốc độ trao đổi chất chậm, khó cải thiện cân nặng.

Tại sao đồ ăn nhanh gây béo phì?

Có rất nhiều nguyên nhân khiến đồ ăn nhanh gây béo phì được liệt kê đầu tiên trong danh sách các nguyên nhân rủi ro gây lên tình trạng này, như:

1. Lượng calo cao

Đồ ăn nhanh chứa lượng calo cao, nhất là từ chất béo và đường. Đây là một trong những nguyên nhân chính khiến đồ ăn nhanh gây béo phì và nhiều vấn đề sức khỏe khác.

2. Chất béo và đường cao

Đồ ăn nhanh, nhất là đồ chiên rán, thường chứa nhiều chất béo bão hòa và trans fat (chất béo dạng trans). Cả hai đều làm tăng cholesterol xấu, dẫn đến nguy cơ mắc các bệnh về tim mạch. Các loại thức ăn nhanh nhiều đường và carbohydrate cũng có thể dẫn đến béo phì, đái tháo đường và nhiều bệnh khác.

3. Dễ tiêu thụ

Đồ ăn nhanh được nghiên cứu và chế biến có hương vị hấp dẫn, kích thích vị giác, kết hợp ưu điểm dễ mua và phục vụ nhanh, do đó có thể dẫn đến ăn quá nhiều.

4. Tăng khả năng thèm ăn

Nhiều loại thức ăn nhanh có khả năng kích thích não sản sinh “hormone hạnh phúc” dopamine, làm tăng cảm giác hưng phấn và thèm ăn.

5. Thiếu chất xơ và vitamin

Thức ăn nhanh thường thiếu chất xơ và các chất dinh dưỡng quan trọng, làm mất cân bằng dinh dưỡng bữa ăn. Đó là lý do người ăn nhiều đồ ăn nhanh có thể bị thiếu chất.

6. Nhiều phụ gia, chất bảo quản

Đồ ăn nhanh gây béo phì vì chứa phụ gia không tốt cho sức khỏe. Quá trình chế biến đồ ăn nhanh thường sử dụng rất nhiều phụ gia và chất bảo quản, đặc biệt là muối và gia vị. Ăn nhiều các chất này sẽ gây ra vấn đề về huyết áp và tim mạch.

7. Có thể ảnh hưởng đến hormone

Đồ ăn nhanh chứa nhiều đường như: bánh ngọt, kẹo, nước ngọt, các loại bánh mì trắng… chứa nhiều đường và tinh bột tinh chế. Lạm dụng đường có thể dẫn đến kháng insulin và mất cân bằng hormone trong cơ thể. Bên cạnh đó, đồ chiên như gà rán, đồ nướng… cũng chứa nhiều chất béo chuyển hóa, tăng nguy cơ viêm nhiễm và ảnh hưởng đến chức năng của các hormone, đặc biệt là hormone ở nữ giới.

Top những thức ăn nhanh gây béo phì phổ biến ngày này

1. Nước ngọt

Một trong những đồ ăn nhanh gây béo phì phổ biến là nước ngọt. Các loại nước ngọt có ga chứa nhiều calo và đường bổ sung, nhưng lại thiếu nhiều chất dinh dưỡng quan trọng như vitamin, khoáng chất, chất xơ và chất chống oxy hóa. Do đó, uống nước ngọt có ga thường xuyên có thể góp phần gây béo phì.

Nghiên cứu “Lượng calo nạp vào, lượng đồ uống có đường tiêu thụ và tình trạng béo phì ở người lớn tại Thành phố New York” của Ryan Richard Ruff và cộng sự (2014) cho thấy: những người có chế độ ăn uống bình thường, kèm theo nước ngọt có ga sẽ tiêu thụ thêm 572 calo mỗi ngày. Ngoài ra, uống nước ngọt có ga có thể làm tăng nguy cơ mắc các bệnh như: đái tháo đường type 2, bệnh tim và một số loại ung thư. [1]

2. Kem

Kem thường có vị ngọt hấp dẫn, với rất nhiều đường bổ sung và chất béo. Vì kem thường được được ăn như món tráng miệng, nên nó có thể khiến cơ thể hấp thụ thêm quá nhiều calo sau bữa ăn chính. Đây là một trong những món đồ ăn nhanh gây béo phì thường gặp ở nhiều nơi.

3. Cà phê có đường

Cà phê là thức uống yêu thích của nhiều người. Cà phê chứa nhiều cafein và chất chống oxy hóa có lợi cho sức khỏe, nhưng khi thêm đường hoặc kem thì khác. Lúc này, cà phê cũng như các loại nước ngọt có ga và đồ uống có đường khác, tuy ngon miệng và hấp dẫn hơn nhưng lại chứa lượng đường cao, có thể góp phần làm tăng cân và gây hại cho sức khỏe.

4. Trà sữa

Trà sữa chứa rất nhiều đường và năng lượng. Trong phân tích “Tác động của việc tiêu thụ nước ngọt đến dinh dưỡng và sức khỏe” (2007) của Vartanian LR và các cộng sự, tổng hợp kết quả từ 88 nghiên cứu cho thấy mối liên hệ giữa việc sử dụng nước ngọt với việc tăng năng lượng và trọng lượng cơ thể.

Nghiên cứu “Đồ uống có đường và nguy cơ béo phì do di truyền” (2012) của Qi Q và các cộng sự đăng trên Tạp chí Y học New England Journal of Medicine, thực hiện trên 33.097 tình nguyện viên cũng cho thấy, trong số những người có nguy cơ béo phì do di truyền, những người sử dụng đồ uống có đường dễ bị béo phì hơn những người không uống.

5. Pizza

Hầu hết các loại pizza đều chứa nhiều chất béo, tinh bột tinh chế và calo. Thêm vào đó là các loại phô mai, thịt hun khói, ướp muối… được rắc trên bánh.  Những thành phần này đều có liên quan đến tình trạng béo phì, tăng nguy cơ mắc bệnh tim và một số loại ung thư.

6. Khoai tây chiên

117g khoai tây chiên chứa khoảng 378 calo. Đây là một trong những loại đồ ăn nhanh gây béo phì do chứa lượng calo cao. Ngoài ra, khoai tây chiên còn có nhiều muối và chất béo, kích thích vị giác và có thể khiến bạn ăn quá nhiều. Nhiều người có thói quen ăn khoai tây chiên kèm các loại sốt, nước ngọt có ga…, càng khiến lượng calo nạp vào cơ thể tăng cao.

7. Gà rán

Một thức ăn nhiều người thích và cũng là một loại đồ ăn nhanh gây béo phì là gà rán. Thực phẩm chiên ngập dầu chứa rất nhiều calo và chất béo chuyển hóa, không chỉ làm tăng nguy cơ béo phì, rối loạn chuyển hóa mà còn nhiều vấn đề sức khỏe khác như bệnh tim, đái tháo đường và một số loại ung thư.

8. Bơ đậu phộng

32g bơ đậu phộng (khoảng 2 muỗng canh) chứa 190 calo. Bơ đậu phộng là thực phẩm dinh dưỡng có lượng calo cao. Tuy hầu hết chất béo trong bơ đậu phộng đều tương đối lành mạnh nhưng bản thân đậu phộng cũng chứa một số chất béo bão hòa, có thể dẫn đến các vấn đề về cân nặng và tim mạch nếu ăn quá nhiều trong thời gian dài.

Những tác hại khác của thức ăn nhanh bạn nên biết

Lạm dụng đồ ăn nhanh không chỉ gây béo phì mà còn dẫn đến nhiều nguy cơ sức khỏe khác, như:

1. Tăng nguy cơ đột quỵ

Tổ chức Y tế thế giới (WHO) khuyến cáo mỗi người chỉ nên ăn 5g muối/ngày, nhưng lượng muối trong đồ ăn nhanh có thể vượt quá con số này, đặc biệt là với các thực phẩm như: chả, lạp xưởng, bò khô, tôm khô, xúc xích, bánh mì sandwich, khoai tây chiên… Thường xuyên ăn nhiều muối sẽ làm tăng lượng natri nạp vào. Theo thời gian, lượng natri cao có thể gây tăng huyết áp và tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch, đột quỵ.

2. Ăn nhiều thức ăn nhanh dễ thiếu chất xơ và dưỡng chất

Thức ăn nhanh thường không chứa chất xơ, vitamin và khoáng chất. Chế độ ăn ít chất xơ sẽ ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa, gây: táo bón, đầy bụng, khó tiêu…; tăng cholesterol; nguy cơ ung thư ruột kết…

3. Tăng nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường type 2

Lạm dụng thức ăn nhanh dẫn đến thừa cân, béo phì, gián tiếp dẫn đến bệnh đái tháo đường type 2. Lượng mỡ thừa tập trung ở vùng bụng có thể dẫn đến kháng insulin (hormone kiểm soát lượng đường trong máu). Tình trạng này khiến đường không được vận chuyển từ máu vào tế bào. Đường liên tục tích tụ trong máu và làm mức đường huyết tăng không kiểm soát, dẫn đến bệnh đái tháo đường type 2.

Nghiên cứu “Thói quen ăn nhanh, tăng cân và kháng insulin” (2005) của Mark A Pereira và các cộng sự đã chứng minh: những người ăn hơn 2 bữa thức ăn nhanh/tuần đã tăng trung bình 4,5 kg trong 15 năm và tăng gấp 2 nguy cơ kháng insulin. [2]

4. Tăng cholesterol

Mỗi ngày, một người chỉ nên hấp thụ tối đa 22g chất béo bão hòa. Tuy nhiên, chỉ một bữa ăn thức ăn nhanh có thể khiến bạn hấp thụ tới 75% chất béo bão hòa trở lên. Một số loại thức ăn còn khiến bạn hấp thụ 100% – 150% lượng chất béo bão hòa tối đa được khuyến nghị hàng ngày.

Hấp thụ quá nhiều chất béo bão hòa làm tăng cholesterol LDL (cholesterol “xấu”) trong máu, gây nguy cơ bệnh tim mạch. Đây là yếu tố rủi ro nguy hiểm từ các đồ ăn nhanh gây béo phì cần lưu ý.

5. Gây hại cho hệ tiêu hóa

Dầu mỡ, phụ gia, chất bảo quản và muối có trong đồ ăn nhanh gây béo phì vì chúng không chỉ tạo nên hương vị hấp dẫn mà còn kích thích chúng ta ăn nhiều hơn. Đặc biệt, muối có khả năng giữ nước, gây nên tình trạng chướng bụng, đầy hơi và cảm giác nặng nề sau khi ăn. Thiếu hụt chất xơ trong đồ ăn nhanh cũng gây ảnh hưởng xấu đến quá trình tiêu hóa.

6. Suy giảm hệ miễn dịch

Các loại thức ăn nhanh nhiều muối có thể gây viêm, suy giảm miễn dịch và tăng nguy cơ mắc các bệnh tự miễn.

7. Ảnh hưởng xấu đến gan và thận

Lượng muối dư thừa trong đồ ăn nhanh cũng có thể làm tăng nguy cơ sỏi thận, viêm cầu thận hoặc thậm chí nhiễm trùng đường tiết niệu.

8. Tăng nguy cơ ung thư cao

Phân tích tổng hợp “Tiêu thụ thực phẩm siêu chế biến và nguy cơ ung thư” (2023) của Irja Minde Isaksen và cộng sự đã chỉ ra mối liên quan giữa việc lạm dụng đồ ăn nhanh với nguy cơ mắc một hoặc nhiều loại ung thư như: ung thư đại trực tràng, vú, tuyến tụy, bệnh bạch cầu lymphocytic mãn tính và khối u thần kinh trung ương. Tăng 10% đồ ăn nhanh trong chế độ ăn dẫn đến tăng nguy cơ ung thư nói chung, nhất là ung thư vú. Con số này cao hơn tương ứng với tăng nguy cơ mắc ung thư đại trực tràng và ung thư tuyến tụy.

9. Gây sâu răng

Đồ ăn nhanh gây béo phì và còn gây cả sâu răng, bánh ngọt và nước ngọt có ga chứa rất nhiều đường, khiến axit trong khoang miệng tăng lên, tạo điều kiện cho vi khuẩn dễ dàng tấn công vào men răng và nướu, gây tình trạng hôi miệng và sâu răng.

10. Tăng khả năng dậy thì sớm

Đồ ăn nhanh tuy có hương vị thơm ngon, kích thích vị giác của trẻ nhưng lại cung cấp quá nhiều năng lượng. Đặc biệt khi chế biến ở nhiệt độ cao, các thực phẩm này có thể biến đổi, tạo thành các chất gây hại cho sức khỏe, khiến trẻ bị rối loạn nội tiết, dậy thì sớm và nhiều bệnh nghiêm trọng khác.

Có cách nào dùng nhiều đồ ăn nhanh nhưng giảm nguy cơ béo phì không?

Làm thế nào để giảm tác hại của đồ ăn nhanh gây béo phì? Đây chắc chắn là thắc mắc của rất nhiều người yêu thích loại thực phẩm này. Dưới đây là một số mẹo giúp hạn chế nguy cơ béo phì khi khi ăn đồ ăn nhanh:

1. Lựa chọn thông minh

Nên hạn chế ăn các loại thức ăn nhanh quá nhiều dầu mỡ, các loại sốt, gia vị, phô mai… để giảm lượng calo hấp thụ. Ưu tiên nước ngọt có ga không đường, trà hoặc nước trái cây ít ngọt.

2. Kiểm soát lượng thức ăn

Đồ ăn nhanh có rất nhiều calo, do đó nếu đã lựa chọn ăn thức ăn nhanh, bạn nên hạn chế lượng thức ăn trong ngày hôm đó để cân bằng với nhu cầu calo trong ngày.

3. Bổ sung thêm rau và các loại trái cây, hạt

Rau xanh, trái cây và các loại hạt là nguồn cung cấp chất xơ, vitamin và khoáng chất dồi dào cho cơ thể, hỗ trợ hoạt động của hệ tiêu hóa và đảm bảo đáp ứng lượng chất xơ mỗi ngày, hạn chế nguy cơ béo phì do đồ ăn nhanh.

4. Luyện tập thể dục thường xuyên

Tập thể dục thường xuyên, đều đặn giúp đốt cháy lượng calo dư thừa từ đồ ăn nhanh, ổn định cân nặng và phòng ngừa bệnh tim mạch, béo phì, đái tháo đường… Các chuyên gia khuyến cáo nên tập luyện ít nhất 20 phút/ngày và duy trì đều đặn 3 – 4 ngày/tuần trở lên.

Để đặt lịch khám, tư vấn và điều trị thừa cân, béo phì tại PlinkCare TP.HCM, khách hàng có thể liên hệ theo thông tin sau:

Trên đây là những tác động của đồ ăn nhanh gây béo phì và nhiều nguy cơ sức khỏe khác. Bạn không nhất thiết phải từ bỏ những món ăn vặt, bánh ngọt hoặc khoai tây chiên yêu thích vì lo lắng béo phì do thức ăn nhanh, nhưng cần hạn chế số lần ăn và lượng ăn mỗi lần, bổ sung thêm nhiều rau xanh và trái cây để đảm bảo cân bằng dinh dưỡng cho cơ thể, giảm nguy cơ béo phì và các vấn đề sức khỏe khác.