5 cách điều trị tắc ruột đảm bảo hiệu quả và an toàn

Yếu tố nguy cơ gây tắc ruột

Tắc ruột là tình trạng thức ăn và chất thải trong lòng ruột bị tắc nghẽn, không thể lưu thông qua ruột non hay ruột già. Đây là một bệnh lý tiêu hóa nghiêm trọng, gây ra nhiều hệ lụy như gây viêm đoạn ruột tắc nghẽn, giãn ruột phía trên chỗ tắc. Nếu không được điều trị kịp thời có thể gây vỡ ruột, viêm phúc mạc phân, ảnh hưởng nặng nề đến sức khỏe, thậm chí đối diện nguy cơ tử vong.

Tắc ruột có thể xảy ra với mọi đối tượng và độ tuổi. Yếu tố nguy cơ gây ra tắc ruột khá đa dạng, chủ yếu được chia thành 2 nhóm chính dựa theo phân loại tắc ruột như sau:

• Tắc ruột cơ năng (hay liệt ruột) xảy ra khi các vấn đề về cơ hoặc thần kinh làm giảm nhu động ruột, khiến ruột không thể co bóp để đẩy dịch tiêu hóa xuống dưới.
• Tắc ruột cơ học là tắc ruột do nguyên nhân thực thể, như tắc ruột do bã thức ăn, nuốt phải dị vật hoặc khối u trong lòng ruột… gây tắc nghẽn cơ học, ứ đọng dịch tiêu hóa.

Ngoài ra, một số nguyên nhân bệnh lý khác cũng có thể gây tắc ruột như:

• Bệnh viêm ruột mạn
• Viêm túi thừa
• Dính ruột sau phẫu thuật
• Thoát vị thành bụng hoặc thoát vị bẹn
• Lồng ruột
• Xoắn ruột
• Ung thư hoặc các u nang đường tiêu hóa

Hướng dẫn cách điều trị tắc ruột đúng

Phương pháp điều trị tắc ruột được chỉ định dựa theo nguyên nhân gây tắc ruột. Đầu tiên, bác sĩ sẽ tiến hành khám để đánh giá biểu hiện lâm sàng, bao gồm:

• Tần suất và mức độ cơn đau bụng
• Tình trạng nôn mửa, bí đại tiện và trung tiện
• Đánh giá tình trạng chướng bụng, các sẹo mổ cũ có khả năng gây dính ruột
• Đánh giá khả năng bị thoát vị thành bụng hoặc thoát vị bẹn
• Thăm khám trực tràng và kiểm tra có sự xuất hiện của khối u trực tràng hay không

Tiếp theo, người bệnh được chỉ định thực hiện các cận lâm sàng để hỗ trợ chẩn đoán như siêu âm bụng, X Quang bụng, CT-SCAN bụng. Từ đó bác sĩ đưa ra kết luận về mức độ tắc ruột, nguyên nhân tắc ruột và hướng điều trị phù hợp.

Các phương pháp điều trị có thể bao gồm: điều trị nội khoa bằng thuốc giảm đau, chống co thắt…; truyền dịch, dinh dưỡng tĩnh mạch; đặt ống thông dạ dày giải áp hoặc phẫu thuật.

1. Điều trị nội khoa

Đối với tắc ruột cơ năng (liệt ruột) hoặc trong một số trường hợp tắc ruột cơ học (tắc ruột do dính, tắc ruột do bã thức ăn…), bác sĩ có thể chỉ định điều trị nội khoa trước. Các phương pháp thường dùng trong điều trị nội khoa:

• Hút dạ dày qua ống thông mũi – dạ dày để giải áp dịch trong dạ dày và ruột non.
• Dùng kháng sinh để giảm nguy cơ nhiễm trùng.
• Nhịn ăn đường miệng, truyền dịch tĩnh mạch.

Nếu đáp ứng với điều trị nội khoa sau khoảng thời gian 24 – 48 tiếng, tình trạng tắc ruột không cải thiện, người bệnh sẽ cần được phẫu thuật để giải quyết triệt để.

2. Truyền dịch, dinh dưỡng tĩnh mạch

Người bệnh tắc ruột sẽ không thể ăn uống bằng đường miệng nên cần được bù dịch, dinh dưỡng qua đường tĩnh mạch.

3. Đặt ống thông dạ dày giải áp

Đặt ống thông dạ dày (hay đặt sonde dạ dày) giúp hút dịch dạ dày, giảm áp lực trong dạ dày và ruột non hiệu quả hơn. Đây vừa là phương pháp điều trị nội khoa, vừa là để chuẩn bị cho phẫu thuật.

4. Điều trị ngoại khoa

Mục tiêu của điều trị tắc ruột là giải quyết nguyên nhân và tình trạng ruột hiện tại. Tắc ruột một phần thông thường có thể khỏi sau khi người bệnh được nhịn ăn, đặt sonde dạ dày giải áp. (1)

Nếu tắc ruột hoàn toàn, hay không đáp ứng với điều trị nội khoa, bệnh nhân sẽ cần được phẫu thuật. Những bệnh lý phổ biến gây tắc ruột và cách điều trị bao gồm:

• Tắc ruột do dính ruột: Cắt dây chằng, gỡ dính ruột.
• Thoát vị nghẹt tại thành bụng hoặc bẹn: Giải phóng khối thoát vị. Xử lý phần ruột hoại tử (nếu có), khâu phục hồi thành bụng vị trí thoát vị.
• Lồng ruột: Tháo lồng ruột đối với trẻ em hoặc cắt đoạn ruột đối với người lớn.
• Xoắn ruột non: Tháo xoắn với các đoạn ruột chưa hoại tử và cắt nối ruột với các đoạn đã hoại tử.
• Ung thư đại tràng: Cắt bỏ khối u, đưa hậu môn nhân tạo ra ngoài thành bụng.

5. Chăm sóc hậu phẫu

Điều trị tắc ruột được đánh giá thành công khi đã giải quyết được nguyên nhân gây tắc, người bệnh có thể xì hơi, đại tiện bình thường, hết chướng bụng.

Bác sĩ sẽ theo dõi và chăm sóc hậu phẫu trong thời gian người bệnh phục hồi sau mổ. Các biện pháp hỗ trợ bao gồm:

• Hút dịch dạ dày giải áp
• Bổ sung nước và điện giải bị thiếu hụt
• Sử dụng thuốc giảm đau và kháng sinh
• Theo dõi các biến chứng có thể xảy ra sau mổ như viêm phúc mạc, tụ dịch, tắc ruột sớm sau mổ…

Lưu ý cách chăm sóc người bị tắc ruột

Người bệnh cần tuân theo dặn dò của bác sĩ về cách sinh hoạt, chế độ ăn uống và thuốc sau mổ để quá trình hồi phục sau điều trị tắc ruột được rút ngắn thời gian, tăng cao hiệu quả.

Phẫu thuật tuy có thể giải quyết triệt để nguyên nhân, nhưng không phải lúc nào cũng an toàn. Vẫn có nguy cơ tồn tại các rủi ro nhất định, vì vậy người bệnh cần phải chủ động theo dõi sức khỏe và những dấu hiệu bất thường của cơ thể. Nếu có các triệu chứng như nổi mề đay, ngứa, buồn nôn, chướng bụng, đại tiện phân đen hoặc bí trung đại tiện,… cần đi khám sớm để được kịp thời xử lý các biến chứng. (2)

Những lưu ý trong chế độ dinh dưỡng mà người bệnh cần biết sau khi điều trị tắc ruột là:

• Bắt đầu bằng các thức ăn dạng lỏng, chế biến đơn giản và dễ tiêu hóa
• Không ăn quá no. Không ăn thức ăn có nhiều dầu mỡ.
• Nên chia phần ăn thành các bữa nhỏ trong ngày để tăng cường trao đổi chất và giảm áp lực lên ruột.
• Sinh hoạt nghỉ ngơi hợp lý. Người bệnh nên ngủ đủ giấc để cơ thể được phục hồi toàn diện sau điều trị tắc ruột.

Thắc mắc thường gặp

1. Có thể điều trị tắc ruột mà không cần phẫu thuật?

Tắc ruột là một bệnh lý nguy hiểm, tiềm ẩn nguy cơ cao diễn tiến thành các biến chứng phức tạp. Nếu được thăm khám sớm, ruột chưa bị tắc hoàn toàn hoặc chưa tiến triển thành các biến chứng khác. Bác sĩ sẽ điều trị nội khoa bằng cách đặt thông mũi dạ dày giải áp, nhịn ăn, truyền dịch, dinh dưỡng tĩnh mạch.

Nếu người bệnh đáp ứng tố với điều trị nội khoa (có thể xì hơi, giảm chướng bụng, giảm đau bụng…) thì không cần thực hiện phẫu thuật với một số nguyên nhân đặc thù.

Trường hợp người bệnh không giảm các triệu chứng tắc ruột dù đã tích cực điều trị nội khoa hoặc kết quả chẩn đoán cận lâm sàng gợi ý các biến chứng phức tạp hơn như thủng ruột, hoại tử ruột, viêm phúc mạc, ung thư đường ruột vỡ… cần phẫu thuật để xử lý triệt để biến chứng.

2. Uống nhiều nước có chữa được bệnh tắc ruột không?

Tùy vào nguyên nhân gây tắc ruột, tắc ruột một phần hay hoàn toàn, bác sĩ sẽ chỉ định cho người bệnh nhịn ăn uống tuyệt đối, hoặc chỉ ăn uống thức ăn lỏng. Người bệnh cần tuân thủ chế độ điều trị.

3. Thuốc nhuận tràng có thể làm sạch tắc ruột không?

Người bệnh tắc ruột không thể sử dụng thuốc nhuận tràng vốn có công dụng làm tăng thẩm áp, lấy nước vào đường ruột nhằm làm mềm phân, tăng đào thải phân ra khỏi cơ thể. Tuy nhiên, điều này ảnh hưởng lớn đến ruột vốn đang chịu áp lực do tắc nghẽn lưu thông.

4. Chữa tắc ruột ở đâu uy tín hiện nay?

Trung tâm Nội soi và Phẫu thuật nội soi tiêu hóa (PlinkCare TP.HCM) và Khoa Ngoại Tổng hợp (PlinkCare Hà Nội) thuộc Hệ thống PlinkCare là những trung tâm y tế chuyên khoa Tiêu hóa uy tín, cung cấp dịch vụ thăm khám và điều trị cao cấp, hiệu quả cho người bệnh gặp các vấn đề về đường tiêu hóa từ nhẹ đến nặng, trong đó có điều trị tắc ruột.

Nơi đây quy tụ đội ngũ bác sĩ Nội soi tiêu hóa – Nội khoa và Ngoại khoa Tiêu hóa – Gan Mật Tụy – Hậu môn trực tràng chuyên môn cao, giàu kinh nghiệm. Đặc biệt, các phương pháp ngoại khoa tiên tiến được áp dụng trong các lĩnh vực Nội soi và Phẫu thuật nội soi ít xâm lấn, giúp bệnh nhân nhanh hồi phục, không để lại sẹo bởi các tuổi hàng đầu. Ngoài ra, bệnh viện còn được trang bị hệ thống thiết bị y tế hiện đại, nhập khẩu từ nước ngoài, phục vụ tối đa nhu cầu thăm khám và điều trị của khách hàng.

Để đặt lịch thăm khám và điều trị các bệnh lý đường tiêu hóa với các chuyên gia bác sĩ về Tiêu hóa của Hệ thống PlinkCare, xin vui lòng liên hệ:

Điều trị tắc ruột cần được thực hiện nhanh chóng để hạn chế các biến chứng phức tạp hơn. Hầu hết, bệnh tắc ruột đều cần được điều trị tại bệnh viện. Người bệnh nên đến các cơ sở y tế, bệnh viện uy tín, với đội ngũ bác sĩ có tay nghề giỏi, kinh nghiệm cao để điều trị tắc ruột một cách an toàn và hiệu quả nhất.