4 cách điều trị hẹp niệu quản an toàn hiệu quả cao hiện nay

Hiểu sơ lược về hẹp niệu quản

Mỗi cơ quan trong hệ tiết niệu đều có chức năng riêng, bao gồm:

• Thận có chức năng lọc máu, thải độc thông qua nước tiểu, sản xuất một số loại hoóc môn như calcitriol, renin, erythropoietin,…
• Niệu quản dẫn nước tiểu được lọc bởi thận đến bàng quang.
• Bàng quang có chức năng chứa nước tiểu, cảm giác mắc tiểu sẽ xuất hiện khi bàng quang đầy.
• Niệu đạo có chức năng dẫn nước tiểu ra khỏi cơ thể.

Hẹp niệu quản là tình trạng niệu quản chít hẹp, khiến nước tiểu từ thận không thể lưu thông bình thường xuống bàng quang. Tình trạng hẹp niệu quản nhẹ thường không ảnh hưởng đến sức khỏe và chất lượng sống của người bệnh. Nếu hẹp niệu quản nặng, người bệnh có thể gặp nhiều biến chứng gây ảnh hưởng đến sức khỏe. Lúc này, bác sĩ buộc phải can thiệp điều trị hẹp niệu quản bằng phương pháp phẫu thuật. (1)

1. Nguyên nhân gây bệnh

Có nhiều nguyên nhân gây hẹp niệu quản như:

• Do quá trình phẫu thuật điều trị bệnh khiến niệu quản tổn thương, hình thành mô sẹo. Mô sẹo ở niệu quản phát triển gây tình trạng chít hẹp ống niệu quản.
• Khi niệu quản nhiễm trùng, vùng viêm sưng có thể gây tắc nghẽn bên trong niệu quản. Có nhiều tác nhân gây nhiễm trùng như phẫu thuật, sỏi thận, vi khuẩn xâm nhập qua đường niệu đạo lên niệu quản.
• Khối u bên trong hoặc bên ngoài niệu quản chèn gây nghẽn, hẹp lòng niệu quản.
• Xạ trị ung thư niệu quản hoặc các cơ quan xung quanh (như thận, bàng quang, tuyến tiền liệt) vô tình gây tổn thương, sẹo cho niệu quản.
• Chấn thương hoặc tai nạn cũng có thể gây nên tình trạng hẹp niệu quản.
• Một số loại bệnh như lupus ban đỏ, u hạt hay lao niệu quản có thể gây ra viêm sưng, bít tắc niệu quản.
• Hẹp niệu quản bẩm sinh.

Một số nguyên nhân khác có thể gây tắc nghẽn tạm thời ở niệu quản như sỏi niệu quản hay thai nhi phát triển chèn ép niệu quản.

2. Đối tượng nguy cơ cao mắc bệnh

Những yếu tố nguy cơ làm tăng tỷ lệ mắc hẹp niệu quản bao gồm:

• Giới tính: Tỷ lệ nam giới mắc hẹp niệu quản cao hơn nữ giới dù chưa có số liệu thống kê chính xác tỷ lệ mắc giữa nam/nữ.
• Di truyền: Người có thành viên trong gia đình từng mắc hẹp niệu quản bẩm sinh có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.
• Phẫu thuật: Phẫu thuật nội soi bên trong hoặc khu vực xung quanh niệu quản làm tăng nguy cơ mắc hẹp niệu quản.
• U bướu: Người mắc bệnh u bướu vùng bụng có thể bị chèn ép niệu quản do khối u phát triển.
• Xạ trị: Thực hiện xạ trị các bệnh ung thư khu vực gần niệu quản có thể làm tăng nguy cơ tổn thương niệu quản.
• Mang thai: Trong khi mang mai, phụ nữ có thể mắc hẹp niệu quản tạm thời do sự chèn ép của thai lên niệu quản.

3. Triệu chứng nhận biết

Người bệnh hẹp niệu quản thường gặp rối loạn đường tiểu dưới (LUTS) với những biểu hiện như:

• Tiểu ít, dòng tiểu yếu, thậm chí bí tiểu.
• Tiểu nhiều lần, đặc biệt vào ban đêm.
• Són tiểu, tiểu không kiểm soát.
• Khi tiểu có cảm giác nóng, rát.
• Trong nước tiểu có máu.

Khi thận ứ nước do tắc nghẽn niệu quản, người bệnh có thể gặp phải những triệu chứng như đau âm ỉ vùng hông lưng, đau bão thận, buồn nôn,…

Hẹp niệu quản có chữa được không?

Hẹp niệu quản hoàn toàn có thể được chữa trị. Phẫu thuật là cách điều trị hẹp niệu quản phổ biến, hiệu quả nhất. Ngoài ra, tùy theo nguyên nhân gây hẹp niệu quản, bác sĩ có thể dùng thêm một số phương pháp điều trị khác.

Cách điều trị hẹp niệu quản mang lại hiệu quả cao

1. Phương pháp dẫn lưu nước tiểu

Dẫn lưu nước tiểu bằng ống thông double J (ống sonde JJ) là phương pháp phổ biến trong điều trị tình trạng nghẽn, hẹp niệu quản.

Ống sonde JJ dài khoảng 22-26cm, đường kính 5-7Fr (khoảng 1,8-2,3mm), thường làm bằng silicon hoặc nhựa dẻo. Hai đầu ống được làm cong theo hình chữ J nên thường được gọi là ống double J. Ống thông double J giúp dẫn lưu nước tiểu từ niệu quản xuống bàng quang khi niệu quản gặp tắc nghẽn.

Ống double J thường được đưa đến niệu quản thông qua đường niệu đạo và hoạt động tốt trong vòng 12-18 tháng. Bác sĩ thường dùng sonde JJ trong các trường hợp hẹp niệu quản do:

• Cục máu đông (huyết khối) bên trong niệu quản.
• Ung thư xâm lấn hoặc các cơ quan khác chèn ép niệu quản.
• Niệu quản xơ dính sau phúc mạc.
• Viêm đài bể thận do sỏi.
• Lạc nội mạc tử cung.

Ngoài mở rộng niệu quản bị hẹp, ống double JJ cũng giúp giảm rủi ro niệu quản bị hẹp sau phẫu thuật điều trị các bệnh đường tiết niệu.

2. Phẫu thuật

Để điều trị hẹp niệu quản triệt để, bác sĩ thường dùng 2 phương pháp phẫu thuật xẻ rộng đoạn hẹp niệu quản hoặc tạo hình niệu quản.

Phẫu thuật xẻ rộng niệu quản thường được thực hiện nội soi xuôi dòng qua da hoặc ngược dòng qua ngả niệu đạo. Với nội soi xuôi dòng qua da, bác sĩ mở một đường nhỏ trên lưng người bệnh, sau đó đưa thiết bị nội soi qua thận đến khúc hẹp niệu đạo. Với nội soi ngược dòng, bác sĩ sẽ luồn thiết bị nội soi qua đường niệu đạo lên niệu quản mà không cần vết mổ.

Khi tiếp cận được đoạn hẹp, bác sĩ phẫu thuật sẽ xẻ rộng khúc hẹp bằng dao laser, sau đó đặt nòng thông double J cho niệu quản. Nòng thông double J sẽ được dùng từ 4-8 tuần, sau đó được lấy ra khỏi niệu quản của người bệnh.

Phương pháp xẻ rộng đoạn hẹp niệu quản được chỉ định khi người bệnh bị hẹp nội tại trong lòng niệu quản (nguyên nhân hẹp từ bên trong niệu quản), hẹp ở mức độ nhẹ – vừa, niệu quản không bị chèn ép từ bên ngoài.

Với phương pháp phẫu thuật tạo hình niệu quản, bác sĩ có thể mổ nội soi hoặc mổ mở. Với mổ nội soi, bác sĩ phẫu thuật qua ổ bụng hoặc sau phúc mạc (bên hông) người bệnh. Đa số phẫu thuật tạo hình niệu quản dùng phương pháp nội soi, tuy nhiên, trong một số trường hợp đặc thù, bác sĩ có thể tiến hành mổ mở.

Trong phẫu thuật tạo hình niệu quản, bác sĩ cắt đi đoạn niệu quản bị hẹp, sau đó tạo hình và nối lại niệu quản. Người bệnh cũng được đặt ống nong double JJ trong khoảng 4-8 tuần để niệu quản lành lại. Ngoài ra, bác sĩ có thể mổ tạo hình niệu quản với cánh tay robot, ít xâm lấn hơn phẫu thuật nội soi truyền thống.

Nếu người bệnh tắc nghẽn niệu quản do sỏi, các bác sĩ thường dùng phẫu thuật tán sỏi qua da hoặc tán sỏi nội soi ngược dòng bằng ống mềm.

3. Điều trị bằng thuốc

Một số người mắc lao tiết niệu (hay lao sinh dục) có thể gặp tình trạng nhiễm trùng, viêm sưng gây ra chít hẹp niệu quản. Bác sĩ thường dùng thuốc (điều trị nội khoa) để điều trị hẹp niệu quản do sưng viêm trong lòng niệu quản.

4. Điều trị bằng sóng xung kích

Sỏi là nguyên nhân phổ biến gây tắc nghẽn niệu quản. Đối với sỏi ở vị trí niệu quản, ngoài phẫu thuật, bác sĩ có thể dùng kỹ thuật tán sỏi bằng sóng xung kích để tán vụn sỏi. Sỏi sau khi được tán vụn có thể trôi theo nước tiểu ra ngoài hoặc được bác sĩ lấy ra bằng công cụ nội soi.

>> Có thể bạn quan tâm: Tán sỏi bằng sóng xung kích có thật sự hiệu quả không?

Những yếu tố ảnh hưởng đến quá trình chữa hẹp niệu quản

Có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến kết quả điều trị và khả năng tái phát của bệnh hẹp niệu quản, trong đó, nguyên nhân gây bệnh là yếu tố hàng đầu.

Người bị dị tật niệu quản bẩm sinh có thể được điều trị hiệu quả bằng phẫu thuật với rất ít khả năng tái phát. Trong khi đó, khả năng tái phát bệnh cao hơn rất nhiều ở người từng phải phẫu thuật, xạ trị nhiều lần ở khu vực gần niệu quản.

Ngoài nguyên nhân, bác sĩ cũng dựa trên tình trạng bệnh để chọn cách điều trị phù hợp. Bác sĩ thường không chỉ định điều trị nếu tình trạng hẹp niệu quản nhẹ, không gây biến chứng, triệu chứng lâm sàng ảnh hưởng đến chất lượng sống của người bệnh. Thay vào đó, người bệnh nên tái khám định kỳ để theo dõi tình trạng niệu quản và chức năng thận

Chăm sóc và phòng ngừa sau điều trị

Sau khi được phẫu thuật điều trị hẹp niệu quản, người bệnh nên:

• Uống đủ nước (khoảng 2 lít) mỗi ngày giúp giảm nguy cơ nhiễm trùng, đông máu tại vị trí mổ.
• Tránh vận động quá mức hoặc tham gia thể thao cường độ cao cho đến khi được lấy ống sonde JJ ra khỏi niệu quản.
• Nên tái khám định kỳ đúng lịch để bác sĩ đánh giá mức độ thành công sau phẫu thuật và can thiệp kịp thời nếu xuất hiện biến chứng như tạo sỏi quanh ống nông JJ, tắc niệu quản hay nhiễm trùng.

Trung tâm Tiết niệu – Thận học – Nam khoa, PlinkCare TP.HCM là địa chỉ uy tín hàng đầu trong điều trị các bệnh đường tiết niệu nói chung và hẹp niệu quản nói riêng. Với đội ngũ y bác sĩ là những chuyên gia đầu ngành trong lĩnh vực, bên cạnh hệ thống trang thiết bị y tế hiện đại, các bác sĩ tại trung tâm đã giúp hàng ngàn người bệnh lấy lại sức khỏe, cuộc sống bình thường của mình.

Năm 2023, PlinkCare TP.HCM đứng hạng 7/120 bệnh viện có chất lượng tốt nhất do Sở Y tế TP.HCM công bố, cũng là bệnh viện đa khoa tư nhân xếp hạng cao nhất trong danh sách.

Trên đây là những thông tin về nguyên nhân, triệu chứng cũng như những cách điều trị hẹp niệu quản hiệu quả nhất hiện nay. Hẹp niệu quản có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm, ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe của người bệnh. Phương pháp điều trị hẹp niệu quản chủ đạo hiện nay là phẫu thuật kết hợp đặt nòng thông double J, với 2 kỹ thuật chính là xẻ rộng khúc hẹp và tạo hình niệu quản.