Việt Nam
English
2 phương pháp điều trị đột quỵ xuất huyết não phổ biến, chữa ở đâu?
Đột quỵ xuất huyết não có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm, thậm chí đe dọa tính mạng người bệnh. Do đó, nắm rõ những thông tin về cách sơ cấp cứu, điều trị đột quỵ xuất huyết não là vô cùng cần thiết, nhằm nâng cao hiệu quả cứu sống người bệnh.
Sơ cấp cứu trong điều trị đột quỵ xuất huyết não
Để điều trị đột quỵ xuất huyết não thành công, việc sơ cấp cứu ban đầu đóng vai trò vô cùng quan trọng. Thời gian lúc này là vàng. Bởi vì não có thể chống chọi lại tình trạng thiếu oxy trong khoảng 3 – 6 phút, tuy nhiên điều này khác nhau ở mỗi người. Khi não không nhận được oxy lâu hơn thời gian kể trên thì có thể bị tổn thương nghiêm trọng và không thể phục hồi.
Do đó, trước khi tiếp cận phương pháp điều trị đột quỵ xuất huyết não thành công, việc nhận biết dấu hiệu đột quỵ và sơ cấp cứu ngay lập tức là rất quan trọng. Nếu bạn thấy ai đó đang bị đột quỵ, hãy gọi xe cấp cứu ngay lập tức. Người bệnh được tiến hành điều trị càng sớm thì cơ hội sống sót và phục hồi sức khỏe càng cao.
Để nhận diện một ai đó đang có nguy cơ bị đột quỵ và tiến hành can thiệp điều trị đột quỵ xuất huyết não khẩn cấp, bạn cần dựa trên quy tắc FAST: (1)
- F – FACE: Nhìn vào khuôn mặt của người bệnh, kiểm tra xem người bệnh có bị lệch méo miệng hay không. Méo lệch miệng càng dễ thấy khi người bệnh cười.
- A – ARMS: Xem người bệnh có thể giơ cả hai tay lên không. Nếu người đó chỉ có thể nhấc một cánh tay lên, đó có thể là dấu hiệu của đột quỵ.
- S – SPEECH: Yêu cầu người bệnh nói chuyện. Nếu người bệnh không thể nói rõ ràng thì đó là điều bất thường.
- T – TIME: Nếu có một hay tất cả các dấu hiệu trên, hãy gọi cấp cứu để nhận sự trợ giúp y tế ngay lập tức.
Những giờ phút đầu tiên rất quan trọng, người bệnh cần được điều trị đột quỵ xuất huyết não sớm để ngăn ngừa tổn thương não nghiêm trọng. Chúng ta cần sơ cấp cứu người bệnh trong điều trị đột quỵ xuất huyết não như sau:
- Nếu người bệnh còn tỉnh:
- Đặt người bệnh ở tư thế đầu và vai được nâng cao (có thể sử dụng một số chiếc gối để kê).
- Nới lỏng quần áo nếu bị chật, giữ thân nhiệt và nhiệt độ phòng bình thường, thoải mái.
- Đảm bảo đường thở của người bệnh thông suốt và không bị tắc nghẽn. Nếu người bệnh có đờm dãi thì dùng khăn mềm và ngón tay làm sạch cho người bệnh.
- Không cho người bệnh ăn/uống hay dùng bất cứ thuốc gì khi chưa đưa đến bệnh viện.
- Nếu người bệnh bất tỉnh:
- Kiểm tra hơi thở, nghiêng đầu ra sau và nâng cằm người bệnh lên.
- Kiểm tra xem ngực người bệnh có nhô lên không. Hãy lắng nghe tiếng thở của người bệnh.
- Nếu người bệnh không thở, hãy chuẩn bị thực hiện kỹ thuật hồi sức tim phổi (CPR) như hướng dẫn cơ bản ở các bước bên dưới.
- Đặt người bệnh nằm ngửa. Quỳ bên cạnh người bệnh và ấn xuống vùng ngực 30 lần, đẩy mạnh, nhanh.
- Tiếp theo thổi hơi vào miệng người bệnh bằng cách nghiêng đầu người bệnh về phía sau và nâng cằm, bịt mũi và tiến hành thổi ngạt vào miệng người bệnh. Thực hiện hai lần.
- Sau đó tiếp tục lại, thực hiện các đợt ép tim và hô hấp nhân tạo tiếp theo cho đến khi người bệnh có dấu hiệu sống hoặc nhân viên y tế đến.
Xem thêm: Cấp cứu đột quỵ: Sơ cứu, chuyển viện và can thiệp thế nào hiệu quả?
Các phương pháp điều trị đột quỵ xuất huyết não phổ biến
Điều trị đột quỵ xuất huyết não phụ thuộc vào nguyên nhân gây chảy máu. Bước đầu tiên trong việc điều trị là nhanh chóng xác định nguyên nhân và làm giảm áp lực do chảy máu. (2)
Điều trị đột quỵ xuất huyết não kịp thời có thể làm giảm tình trạng tổn thương não. Tốt hơn hết là điều trị trong vòng 24 giờ và chuẩn nhất là phẫu thuật lấy huyết khối trước 8 giờ kể từ khi người bệnh có dấu hiệu đột quỵ. Mặc dù việc chăm sóc y tế ngay lập tức là rất quan trọng, nhưng nhiều trường hợp đột quỵ xuất huyết có thể mở rộng thời gian phẫu thuật cấp cứu lên 48-72 giờ.
Hiện có 2 phương pháp điều trị đột quỵ xuất huyết não được áp dụng phổ biến, bao gồm phẫu thuật, coiling (thuyên tắc nội mạch).
1. Phẫu thuật
Phẫu thuật có thể giúp loại bỏ khối máu tụ, kẹp mạch máu đang bị vỡ, làm giảm các vấn đề về tái chảy máu, phù nề, hoại tử, cứu sống người bệnh. Phương pháp phẫu thuật điều trị đột quỵ xuất huyết não có thể được tiến hành như sau:
Bác sĩ cưa và mở một mảnh xương sọ, để lộ não để loại bỏ cục máu đông. Nếu cục máu đông nằm gần bề mặt não hoặc ở vị trí dễ lấy thì việc phẫu thuật loại bỏ càng dễ thực hiện. Các kỹ thuật hiện đại như ứng dụng robot mổ não AI, định vị dẫn đường thần kinh Neuro-Navigation AI… giúp loại bỏ cục máu đông hiệu quả, ngay cả khi chúng nằm sâu bên trong não.
Tại PlinkCare TP.HCM, khi tiếp nhận những ca bệnh cấp cứu điều trị đột quỵ xuất huyết não, các bác sĩ Khoa Phẫu thuật Thần kinh sẽ phân tích, đánh giá, hội chẩn và có thể áp dụng phương pháp mổ não thức tỉnh bằng Robot ứng dụng trí tuệ nhân tạo Modus V Synaptive, mang lại hiệu quả cao vượt trội.
Sau khi khám lâm sàng, bác sĩ sẽ nhanh chóng chỉ định cho người bệnh chụp cộng hưởng từ (MRI) lồng ghép chụp các bó sợi thần kinh (DTI), phân tích, hội chẩn lên kế hoạch mổ thức tỉnh bằng robot để hút khối máu tụ.
Bác sĩ thực hiện cuộc mổ mô phỏng trên máy tính trước, từ đó chọn đường tiếp cận loại bỏ khối xuất huyết an toàn, không va chạm, làm tổn thương các bó sợi thần kinh. Trong ca phẫu thuật thực tế, bác sĩ sẽ thực hiện theo đúng đường mổ mô phỏng, hút khối máu tụ ở vùng não bị tổn thương, ngay cả những ngóc ngách sâu và khó nhất trong não.
Người bệnh được phẫu thuật trong trạng thái thức tỉnh. Trong suốt quá trình phẫu thuật, các bác sĩ tương tác với người bệnh khi tiếp cận vào những vùng chức năng vận động, ngôn ngữ… để bác sĩ đánh giá, kiểm soát nguy cơ, bảo toàn chức năng thần kinh cho người bệnh.
Phương pháp mổ não thức tỉnh bằng Robot Modus V Synaptive trong cấp cứu điều trị đột quỵ xuất huyết não mang lại hiệu quả cho cả người lớn tuổi mắc nhiều bệnh nền. Người bệnh được hưởng nhiều lợi ích, tránh gặp biến chứng của gây mê. Việc đặt ống gây mê nội khí quản, rút ống gây mê cho những người bệnh lớn tuổi thường gặp nhiều khó khăn.
Bên cạnh loại bỏ khối máu tụ, phẫu thuật trong cấp cứu điều trị đột quỵ xuất huyết não còn giúp kẹp hay loại bỏ túi phình hay khối dị dạng mạch máu não đang bị vỡ.
2. Coiling (thuyên tắc nội mạch)
Mục đích của phương pháp can thiệp nội mạch trong cấp cứu, điều trị đột quỵ xuất huyết não là ngăn chặn dòng máu chảy vào túi phình mạch máu (đang hoặc có nguy cơ bị vỡ) thông qua cách lấp đầy chỗ phình bằng vật liệu chuyên dụng. Điều này giúp ngăn ngừa chứng phình động mạch chảy máu hoặc tái chảy máu.
Phương pháp điều trị đột quỵ xuất huyết não đã được thực hiện tại Hệ thống PlinkCare. Kỹ thuật này được thực hiện dưới hình thức gây mê toàn thân. Sau khi dùng thuốc gây mê, bác sĩ can thiệp mạch thần kinh sẽ rạch một đường nhỏ ở háng. Qua đó, một ống thông nhỏ được dẫn qua động mạch đùi và tiến vào mạch não. Các cuộn dây bạch kim mềm đi qua ống thông siêu nhỏ vào chỗ phình động mạch. Khi ở đúng vị trí, cuộn dây được giải phóng bằng cách sử dụng dòng điện áp rất thấp làm cho cuộn dây tách ra khỏi dây đẩy, lấp đầy túi phình hoặc làm tắc mạch không cho máu chảy qua.
Phương pháp điều trị đột quỵ xuất huyết não bằng can thiệp bít tắc mạch máu có thể được tiến hành trước phẫu thuật để giúp tăng hiệu quả phẫu thuật. Các bác sĩ có thể áp dụng đồng thời 2 kỹ thuật can thiệp nội mạch và phẫu thuật để cấp cứu các ca đột quỵ xuất huyết não.
Phục hồi chức năng sau đột quỵ xuất huyết não
Phục hồi sau đột quỵ là quá trình giúp người bệnh điều trị đột quỵ xuất huyết não quay về cuộc sống bình thường (nhiều nhất có thể) bằng cách tập lại các kỹ năng sống hàng ngày. Phục hồi chức năng cũng nhằm mục đích giúp người bệnh hiểu, thích nghi với khó khăn, ngăn ngừa các biến chứng thứ phát và cung cấp kiến thức cho những thành viên trong gia đình đóng vai trò hỗ trợ. (3)
Sau điều trị đột quỵ xuất huyết não, việc phục hồi chức năng cho người bệnh cần có tính đa ngành, bao gồm các nhân viên y tế có kỹ năng khác nhau làm việc cùng nhau để giúp đỡ người bệnh. Nhóm nhân viên y tế này bao gồm nhân viên điều dưỡng, vật lý trị liệu, trị liệu nghề nghiệp, trị liệu ngôn ngữ và âm ngữ, bác sĩ được đào tạo về y học phục hồi chức năng. Một số nhóm cũng có thể bao gồm các nhà tâm lý học, nhân viên xã hội và dược sĩ.
Người bệnh vừa điều trị đột quỵ xuất huyết não cũng cần được chăm sóc da, quan tâm đến cách ăn – uống, tư thế và theo dõi các dấu hiệu quan trọng như nhiệt độ, mạch, huyết áp. Phục hồi chức năng đột quỵ nên được bắt đầu ngay sau khi người bệnh được cấp cứu.
Đối với hầu hết người bệnh vừa điều trị đột quỵ xuất huyết não, vật lý trị liệu (PT) và lao động trị liệu (OT) là nền tảng của quá trình phục hồi chức năng. Thông thường, công nghệ hỗ trợ như xe lăn, xe tập đi, gậy và dụng cụ chỉnh hình là những vật dụng có ích cho người bệnh. Vật lý trị liệu liên quan đến việc học lại các chức năng như di chuyển, đi bộ và những chức năng vận động thô khác.
Lao động trị liệu tập trung vào các bài tập để giúp người bệnh học lại những hoạt động hàng ngày như: ăn, uống, mặc quần áo, tắm rửa, nấu ăn, đọc, viết và đi vệ sinh. Trị liệu ngôn ngữ và lời nói thích hợp cho những người bệnh có vấn đề về việc hiểu lời nói hoặc chữ viết, gặp vấn đề khi diễn đạt lời nói, ăn uống (nuốt) khó khăn.
Sau điều trị đột quỵ xuất huyết não, người bệnh có thể gặp các vấn đề như không thể nuốt hoàn toàn hoặc khó nuốt. Khi nuốt thức ăn có nguy cơ sặc vào phổi và gây viêm phổi do sặc. Theo thời gian, tình trạng này có thể cải thiện. Nếu việc nuốt vẫn không an toàn sau một tuần thì người bệnh được thông ống thông dạ dày qua nội soi qua da. Ống này có thể duy trì vô thời hạn. (4)
Phục hồi chức năng sau điều trị đột quỵ xuất huyết não nên được bắt đầu càng sớm càng tốt và có thể kéo dài từ vài ngày đến vài tháng. Hầu hết chức năng hoạt động trở lại trong vài ngày và tuần đầu tiên. Sau đó sự cải thiện giảm đi và dừng sau 6 tháng. Tuy nhiên, người bệnh có thể tự tập luyện và phục hồi chức năng trong nhiều năm để lấy lại các khả năng như viết, đi lại, chạy, nói. Các bài tập phục hồi chức năng hàng ngày nên tiếp tục là một phần thói quen của người bệnh đột quỵ.
Phục hồi chức năng hoàn toàn sau điều trị đột quỵ xuất huyết não không phải là không thể và cần có sự kiên nhẫn. Hầu hết người bệnh có thể cải thiện chức năng ở một mức độ nào đó. Chế độ ăn uống, tập thể dục phù hợp giúp não và cơ quan chức năng tự phục hồi.
Di chứng có thể gặp phải sau điều trị xuất huyết não
Người bệnh đột quỵ xuất huyết não nếu được cấp cứu kịp thời có thể được cứu sống và bảo toàn tối đa các chức năng thần kinh. Với những trường hợp nặng hoặc cấp cứu muộn, có thể gặp phải các biến chứng, di chứng liên quan. Suy giảm chức năng sau điều trị đột quỵ xuất huyết não có thể bao gồm: khó nói, khó cử động ở một bên cơ thể, mất cảm giác một bên cơ thể, tê yếu, liệt, khó nuốt, khó suy nghĩ hoặc khó chú ý.
Ngoài ra, sau điều trị xuất huyết não, người bệnh có thể gặp các cơn co giật, động kinh. Mặc dù đây có thể là một trong những triệu chứng đầu tiên. Tăng áp lực nội sọ do phù não hoặc chảy máu bên trong hộp sọ cũng có thể xảy ra. Tăng áp lực nội sọ có thể dẫn đến một số biến chứng nghiêm trọng, làm mất oxy của não, gây tổn thương não vĩnh viễn, thậm chí tử vong…
Các biến chứng cấp tính sau điều trị đột quỵ xuất huyết não còn có thể bao gồm: tái đột quỵ xuất huyết não, tái đột quỵ xuất huyết não ở một vị trí khác, nhiễm trùng não, tổn thương các dây thần kinh sọ, hôn mê… Quá trình phục hồi sau điều trị đột quỵ xuất huyết não có thể kéo dài. Một số biến chứng có thể phát sinh trong thời gian điều trị, ví dụ như:
Phòng ngừa đột quỵ tái phát sau điều trị
Cứ 4 người sống sót sau cơn đột quỵ thì có 1 người sẽ bị một cơn đột quỵ khác tấn công trong thời gian sau đó. Phần lớn các cơn đột quỵ có thể được ngăn ngừa thông qua thay đổi lối sống như kiểm soát bệnh nền, vận động nhiều hơn, ăn uống khoa học, kiểm soát huyết áp, ngủ ngon… Người bệnh cần trao đổi với bác sĩ để quản lý các yếu tố nguy cơ, giúp ngăn ngừa đột quỵ.
Thay đổi lối sống có thể giúp một cá nhân giảm nguy cơ hoặc ngăn ngừa biến cố mạch máu não. Những người bị tăng huyết áp cần được kiểm tra thường xuyên và thực hiện các bước khoa học để hạ huyết áp.
Không hút thuốc cũng là điều quan trọng cần làm. Hút thuốc là một yếu tố nguy cơ đáng kể gây đột quỵ. Chất độc trong thuốc lá làm tổn thương hệ thống tim mạch, tích tụ mảng bám trong động mạch, khiến chúng hẹp hơn và có nguy cơ bị đột quỵ cao hơn.
Những người bị tiểu đường cần đảm bảo bản thân luôn kiểm soát được lượng đường trong máu. Nhiều người mắc bệnh tiểu đường cũng bị tăng huyết áp, cholesterol cao, thừa cân. Tất cả những yếu tố này đều tiềm ẩn nguy cơ gây đột quỵ.
Sau điều trị đột quỵ xuất huyết não, người bệnh nên quan tâm đến chế độ dinh dưỡng nhiều hơn. Nên áp dụng chế độ ăn uống hữu ích để cải thiện sức khỏe của tim và não, chẳng hạn như chế độ ăn Địa Trung Hải.
Trọng lượng cơ thể dư thừa có thể dẫn đến tình trạng tăng huyết áp, tiểu đường, bệnh tim mạch và đột quỵ. Bạn nên cố gắng duy trì hoạt động thể chất để giữ gìn vóc dáng cân đối, góp phần làm giảm nguy cơ đột quỵ. Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ (AHA) khuyến nghị nên tập thể dục với cường độ từ trung bình đến cao trong 150 phút mỗi tuần. (5)
Điều trị đột quỵ xuất huyết não ở đâu?
Hiện tại có nhiều bệnh viện lớn có thể điều trị đột quỵ xuất huyết não. Trong đó, Hệ thống PlinkCare là một trong những cơ sở y tế uy tín được người bệnh tin tưởng lựa chọn. Các ưu điểm khi điều trị đột quỵ xuất huyết não tại PlinkCare có thể kể đến như:
- Quy tụ đội ngũ bác sĩ, chuyên gia phẫu thuật thần kinh giỏi chuyên môn, dày dặn kinh nghiệm, tận tình, chu đáo với người bệnh.
- Trang bị máy móc hiện đại, tân tiến, phục vụ tích cực cho việc điều trị đột quỵ xuất huyết não, ví dụ như hệ thống chụp cộng hưởng từ MRI 1.5 – 3 Tesla, hệ thống Navigation dẫn đường AI, hệ thống Robot Modus V Synaptive AI hiện đại bậc nhất…
- PlinkCare cung cấp dịch vụ chuẩn 5 sao với cơ sở vật chất tiện nghi, sạch sẽ, sang trọng. Quy trình tầm soát đột quỵ, điều trị đột quỵ xuất huyết não tại Hệ thống PlinkCare diễn ra nhanh chóng, khoa học…
Để đặt lịch thăm khám, điều trị bệnh tại Hệ thống PlinkCare, Quý khách vui lòng liên hệ:
Việc điều trị đột quỵ xuất huyết não cần được thực hiện khẩn trương để đảm bảo an toàn cho người bệnh, hạn chế biến chứng, di chứng nguy hiểm. Khi có dấu hiệu nghi ngờ đột quỵ xuất huyết não, người bệnh cần được đưa đến cơ sở y tế cấp cứu càng sớm càng tốt.