3 phương pháp điều trị chứng khó nuốt hiệu quả, an toàn

Chứng khó nuốt là gì?

Chứng khó nuốt là tình trạng khó khăn trong việc nuốt thức ăn, nước uống hoặc thậm chí là nước bọt. Hoạt động nuốt thức ăn từ miệng xuống dạ dày là một quy trình phối hợp nhịp nhàng của não bộ, dây thần kinh cùng các cơ vùng hầu họng và thực quản.

Nếu khó nuốt do thói quen ăn quá nhanh, nhai chưa kỹ, thức ăn chưa được nghiền nhỏ… thì không đáng lo ngại. Tuy nhiên, nếu khó nuốt diễn ra thường xuyên thì cần xem xét đến các dấu hiệu của một vấn đề nghiêm trọng hơn như các rối loạn về thần kinh – não bộ, rối loạn về cơ, hẹp/tắc nghẽn hoặc các vấn đề về cấu trúc… hay do bệnh lý như trào ngược dạ dày thực quản thì cần áp dụng những phương pháp điều trị chứng khó nuốt.

Dù khó nuốt có thể gặp ở mọi đối tượng, nhưng chủ yếu thường xảy ra ở người lớn tuổi. Tìm được nguyên nhân gây khó nuốt sẽ giúp xác định phương pháp trị khó nuốt hiệu quả.

Dựa vào vị trí xảy ra tình trạng khó nuốt có thể chia thành hai loại chính:

• Khó nuốt hầu họng: Gặp khó khăn khi bắt đầu nuốt thức ăn từ miệng xuống. Liên quan đến các vấn đề rối loạn, tổn thương thần kinh – cơ… thậm chí ung thư gây ảnh hưởng đến khả năng phối hợp của các cơ quan.
• Khó nuốt thực quản: Cảm giác thức ăn bị mắc kẹt trong cổ họng hoặc ngực sau khi nuốt. Có nhiều nguyên nhân gây ra tình trạng này, bao gồm các rối loạn chức năng thực quản, bất thường về cấu trúc…

Phương pháp điều trị khó nuốt hiệu quả

Các phương pháp điều trị chứng khó nuốt phổ biến bao gồm:

1. Điều trị nội khoa

• Bài tập điều trị chứng khó nuốt
  • Các bài tập chữa khó nuốt vùng hầu họng sẽ được hướng dẫn bởi chuyên gia trị liệu ngôn ngữ. Thông qua bài tập nuốt đúng này sẽ giúp cải thiện khả năng kiểm soát các cơ quan tham gia vào hoạt động nuốt.
  • Luyện kỹ thuật nuốt nếu gặp khó khăn trong việc uống thuốc, bác sĩ có thể khuyên bạn kết hợp thuốc với những thực phẩm mềm như sữa chua hoặc bánh pudding… giúp việc uống thuốc trở nên dễ dàng hơn.
• Thay đổi chế độ ăn uống để điều trị chứng khó nuốt: Nhằm giảm áp lực lên hệ thống nuốt, bác sĩ sẽ kết hợp cùng với chuyên gia dinh dưỡng để đưa ra một chế độ ăn cân bằng và đầy đủ dinh dưỡng, đáp ứng những yêu cầu như:
  • Loại bỏ thực phẩm gây khó nuốt.
  • Tập trung vào thực phẩm mềm, lỏng, dễ tiêu hóa.
• Sử dụng thuốc điều trị: Đối với chứng khó nuốt thực quản, bác sĩ có thể kê các loại thuốc điều trị nguyên nhân cơ bản, bao gồm:
  • Corticosteroid: Giảm viêm.
  • Thuốc kháng axit hoặc ức chế bơm proton (PPI): Điều trị trào ngược dạ dày thực quản.
  • Thuốc giãn cơ: Giảm căng ở thực quản, hỗ trợ quá trình nuốt diễn ra trơn tru hơn.

2. Điều trị ngoại khoa

Nếu liệu pháp nội khoa không mang lại hiệu quả, các phương pháp ngoại khoa có thể được cân nhắc để điều trị chứng khó nuốt dứt điểm.

• Phẫu thuật loại bỏ nguyên nhân tắc nghẽn: Áp dụng trong trường hợp khó nuốt do tắc nghẽn ở thực quản.
• Đặt stent thực quản: Kỹ thuật được sử dụng trong trường hợp khó nuốt do hẹp thực quản.

3. Điều trị chứng khó nuốt tại nhà

Cùng với các phương pháp điều trị trên, việc kết hợp các cách điều trị chứng khó nuốt tại nhà cũng giúp hỗ trợ quá trình điều trị khó nuốt đạt hiệu quả hơn.

• Thực hành thói quen ăn uống an toàn
  • Ăn chậm, nhai kỹ
  • Chia bữa ăn thành từng phần nhỏ, tránh ăn quá no
• Áp dụng chế độ ăn uống hợp lý
  • Thức ăn mềm, dễ nuốt
  • Dùng chất làm đặc trong đồ uống nếu cần
• Nhận hỗ trợ từ đội ngũ chuyên gia
  • Tập luyện với chuyên gia trị liệu ngôn ngữ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để cải thiện kỹ năng nuốt và áp dụng tại nhà.
  • Sử dụng dụng cụ hỗ trợ điều trị như thìa, dĩa ăn, cốc thiết kế đặc biệt giúp kiểm soát lượng thức ăn.

Những lưu ý khi điều trị khó nuốt

Khó nuốt không thường xuyên có thể chỉ là một hiện tượng thoáng qua, hết nhanh sau đó. Tuy nhiên, nếu tình trạng thức ăn mắc kẹt quá 15 phút hoặc cảm thấy khó thở khi đang ăn, bạn cần đến cơ sở y tế khẩn cấp. (1)

 

Việc thăm khám với bác sĩ kịp thời là điều cần thiết để chẩn đoán và điều trị chứng khó nuốt nhằm tránh những biến chứng như ho, nghẹt thở do đường thở bị chặn hay viêm phổi khi hít phải thức ăn nhỏ gây kích ứng… Điều trị khó nuốt tránh kéo dài dẫn đến tình trạng kém hấp thu dinh dưỡng hoặc mất nước…

Thắc mắc thường gặp

1. Khó nuốt có chữa được không?

Tùy vào nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng sẽ có các phương pháp điều trị chứng khó nuốt phù hợp, chẳng hạn như:

• Thay đổi chế độ ăn uống: Ưu tiên những thực phẩm mềm, lỏng và dễ nuốt như cháo, súp hay đồ nghiền để quá trình nuốt diễn ra dễ dàng hơn. (2)
• Bài tập phục hồi chức năng: Cơ hầu họng cũng như các cơ khác cần được luyện tập để khỏe mạnh và hoạt động hiệu quả. Các chuyên gia trị liệu có thể hướng dẫn:
  • Bài tập tăng cường cơ cổ họng để “nâng cấp” khả năng nuốt.
  • Kỹ thuật nuốt chuẩn xác như điều chỉnh tư thế hoặc cách nuốt giúp thức ăn trôi xuống dễ dàng hơn.
• Dùng thuốc: Như đã nói ở trên, khi chứng khó nuốt bắt nguồn từ các vấn đề như trào ngược dạ dày thực quản, bác sĩ có thể chỉ định uống thuốc để điều trị triệu chứng.
• Phẫu thuật: Khi các biện pháp trên không phát huy hiệu quả, phẫu thuật là giải pháp tối ưu để lưu thông thực quản.

2. Chứng khó nuốt có tự khỏi được không?

Nếu khó nuốt do các hoạt động sinh lý như nhai quá nhanh, nuốt thức ăn vội vàng… thì có thể tự khỏi ngay sau đó. Nhưng nếu triệu chứng khó nuốt xảy ra thường xuyên và có tần suất tăng lên, đặc biệt kèm theo khó thở, yếu cơ đột ngột… thì đây có thể là dấu hiệu của một vấn đề nghiêm trọng liên quan đến hệ tiêu hóa hoặc thần kinh. Vì vậy, bạn nên đi khám càng sớm càng tốt để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

3. Khám và điều trị khó nuốt ở đâu?

Trung tâm Nội soi và Phẫu thuật Nội soi Tiêu hóa, PlinkCare TP.HCM và Phòng khám Tiêu hóa của Trung tâm Khám chữa bệnh Tâm Anh Quận 7 là một trong những cơ sở y tế uy tín, chuyên cung cấp các dịch vụ thăm khám và điều trị các bệnh lý về đường tiêu hóa, từ nhẹ đến nặng. Nơi đây quy tụ đội ngũ bác sĩ có chuyên môn cao và dày dặn kinh nghiệm trong các lĩnh vực Nội Tiêu hóa, Nội soi tiêu hóa, Ngoại Tiêu hóa – Gan Mật Tụy, hậu môn trực tràng… mang lại sự yên tâm cho người bệnh trong việc điều trị chứng khó nuốt và các bệnh lý tiêu hóa khác.

Ngoài ra, Trung tâm còn sở hữu hệ thống trang thiết bị y tế hiện đại như Hệ thống máy nội soi ứng dụng trí tuệ nhân tạo AI Olympus EVIS X1 CV 1500 hay Fuji 7000, Robot phẫu thuật nội soi cầm tay và hệ thống mổ nội soi 3D/4K ICG Rubina Storz… hỗ trợ việc thăm khám, chẩn đoán, điều trị chính xác, nhanh chóng và hiệu quả. Người bệnh sẽ được tư vấn toàn diện và nhận được lời khuyên hữu ích từ các chuyên gia hàng đầu nhằm cải thiện tình trạng khó nuốt của mình.

Để đặt lịch thăm khám, điều trị bệnh tại Hệ thống PlinkCare, Quý khách vui lòng liên hệ:

Việc điều trị chứng khó nuốt cần xem xét các dấu hiệu, xác định được nguyên nhân thông qua các xét nghiệm chẩn đoán (nếu nghi ngờ là do những vấn đề về bệnh lý, rối loạn nuốt, bất thường cấu trúc…) để có hướng điều trị sớm và phù hợp. Bên cạnh đó, việc thăm khám định kỳ cũng là cách bảo vệ sức khỏe và giúp phát hiện sớm bệnh lý, bao gồm cả các nguyên nhân gây khó nuốt.