Dị tật dính ngón chân: Nguyên nhân, dấu hiệu, chẩn đoán và điều trị

Tật dính ngón chân là gì?

Tật dính ngón chân là một dạng của dị tật bàn chân. Đây là bất thường bẩm sinh gây ảnh hưởng đến chức năng và hình dáng của bàn chân và ngón chân. Dị tật xảy ra ngay khi trẻ mới sinh, xuất hiện đơn lẻ hoặc kết hợp với các loại dị tật khác ở bàn chân.

Thống kê cho thấy, cứ 2000 trẻ sơ sinh sẽ có 1 trẻ bị dị tật dính ngón chân. Bệnh không phổ biến, nhưng nếu gia đình có người đã từng mắc bị tật dính ngón, hoặc các hội chứng về rối loạn di truyền thì trẻ sẽ có tỷ lệ mắc phải cao hơn. Một số thống kê cũng chỉ ra rằng bé gái có nguy cơ cao hơn bé trai. (1)

Trẻ bị dị tật dính ngón chân có tình trạng ngón chân bị dính vào nhau hoặc giữa hai ngón có một màng liên kết 2 ngón.

Dính ngón chân được chia thành hai dạng:

• Đơn giản: là sự kết hợp của mô mềm
• Phức tạp: có hiện tượng kết hợp xương

Hình thái của dị tật này khá đang dạng:

• Dính 2 hoặc nhiều ngón chân trên cùng một bàn chân
• Dính hoàn toàn hoặc không hoàn toàn
• Dính có biến dạng trục ngón chân hoặc không ảnh hưởng đến trục ngón chân

Dù hình thái hay dạng dị tật ngón chân nào thì trẻ cũng cần được điều trị sớm. Sự bất thường hình dáng chân không chỉ là vấn đề thẩm mỹ mà có thể ảnh hưởng đến phát triển, tăng nguy cơ bị các bệnh liên quan đến chức năng vận động bàn chân và trở thành mặc cảm lớn khi trẻ trưởng thành.

Ngoài ra, một dị tật dính ngón khác cũng rất phổ biến ở trẻ em là tật dính ngón tay, tỷ lệ ước tính là 1/2.000 – 3.000 trẻ có nguy cơ mắc phải.

Nguyên nhân tật dính ngón chân

Tật dính ngón chân thường xuất hiện vào tuần thứ 6 của thai kỳ, khi thai nhi bắt đầu hình thành bàn tay và bàn chân. Không thể xác định cụ thể nguyên nhân gây ra tình trạng này. Sự gián đoạn gen, hay các hội chứng rối loạn di truyền được cho là có liên quan đến dị tật này. (2)

Những rối loạn di truyền có khả năng gây ra tật dính ngón chân bao gồm:

• Hội chứng down: Bệnh đột biến gen do dư 1 nhiễm sắc thể 21. Trẻ bệnh down mắc chứng thiểu năng trí tuệ, cùng với những đặc điểm gương mặt như đầu nhỏ, mắt xếch, mũi tẹt, dáng tai bất thường… Tỷ lệ dị tật chi bẩm sinh ở trẻ bệnh down cũng cao hơn trẻ khỏe mạnh.
• Hội chứng Crouzon: Là chứng rối loạn di truyền loạn phát xương sọ mặt, khi sự kết hợp xương sọ xảy ra, gây cản trở hộp sọ. Trẻ có bất thường đặc trưng ở đầu và mặt. Đồng thời có xu hướng mắc các dị tật bẩm sinh khác bao gồm dính ngón chân
• Hội chứng Apert: Hội chứng Apert có tính chất tương tự như hội chứng Crouzon với biểu hiện đặc trưng là ngón chân bị dính vào nhau hay các dị tật chi khác.

Dấu hiệu nhận biết dị tật dính ngón chân

Triệu chứng rõ ràng nhất là trẻ có các ngón chân dính liền với nhau hoặc nối với nhau bằng một lớp màng hay mô. Dấu hiệu này có thể phát hiện khi người mẹ thực hiện siêu âm thai định kỳ. Tuy nhiên, số ngón chân bị dính chỉ có thể xác định được sau khi trẻ sinh ra.

Dấu hiệu của dị tật dính ngón chân sẽ khác hoàn toàn với dị tật thừa ngón chân. Trẻ vẫn có đủ 5 ngón chân bình thường, nhưng các ngón bị dính không tách rời như bình thường. Tình trạng dính ngón chân liên quan đến mô mềm hay xương được xác định thông qua chụp X quang.

Một số trường hợp trẻ bị tật dính ngón chân còn có biểu hiện độ dài các ngón không đều nhau hay một trong các ngón chân dính nhau không phát triển hoàn toàn (như không có móng chân, độ dài ngón quá ngắn…)

Biến chứng khi bị dính ngón chân

Biến chứng khi bị dính ngón chân liên quan nhiều đến chức năng bàn chân khiến hoạt động của chân trở nên khó khăn hơn bao gồm việc giữ thăng bằng và đi lại. Mức độ nặng hơn, trẻ có thể bị tăng biến dạng, ảnh hưởng đến trục ngón chân hoặc mắc các vấn đề về rối loạn tăng trưởng.

Ngoài ra, biến chứng cũng có thể xảy ra sau khi trẻ thực hiện phẫu thuật điều trị tật dính ngón chân. Phẫu thuật này sẽ khó khăn hơn nếu tình trạng dị tật dính ngón chân ở dạng phức tạp. Lúc này, việc xử lý xương, hệ thống các dây chằng, gân và mạch máu sẽ khó khăn, đòi hỏi bác sĩ phẫu thuật có chuyên môn cao và giàu kinh nghiệm. Điều này giúp tránh nguy cơ xảy ra các biến chứng như:

• Hoại tử ngón chân do thiếu nguồn máu nuôi
• Co rút ngón chân
• Tật dính ngón chân tái phát

Chẩn đoán dị tật dính ngón chân

Tật dính ngón chân có thể được xác định qua quan sát bên ngoài vì triệu chứng khá rõ ràng. Tuy nhiên, bác sĩ cũng sẽ chỉ định chụp X quang để xác định các ngón chân bị dính có liên quan đến xương và xác định xương có liên quan.

Nếu trong quá trình chẩn đoán cận lâm sàng có bằng chứng liên quan đến tính chất gia đình hoặc các hội chứng di truyền, bác sĩ có thể chỉ định làm thêm xét nghiệm di truyền. Đồng thời, đánh giá chi tiết hơn về thể trạng, những bất thường cơ xương khác mà trẻ có thể mắc phải.

Cách điều trị tật dính ngón chân

Mục tiêu trong điều trị căn bệnh này là tách các ngón chân bị dính, hồi phục chức năng hoạt động, đảm bảo thẩm mỹ và hạn chế tối đa các rủi ro biến dạng sau này.

Tùy vào nguyên nhân, phân loại và các biến dạng hình thái mà bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp điều trị. Bác sĩ cần khám và lên kế hoạch điều trị cho trẻ bị tật dính ngón chân trước, trong và sau khi phẫu thuật.

Phẫu thuật điều trị tật dính ngón chân có mục tiêu là: (3)

• Tạo khe kẽ cho các ngón chân như cấu trúc sinh lý bình thường
• Hạn chế tối đa các đường rãnh dọc ở gan bàn chân, giảm thiểu các tác động đến hệ thống dây thần kinh, mạch máu, ngăn ngừa các rủi ro biến chứng sẹo co gấp sau này
• Thực hiện ghép da, da được lấy từ các vị trí khác của cơ thể (ưu tiên lấy phần da dày)

Sau phẫu thuật, trẻ được đeo nẹp bột tại vị trí ngón chân phẫu thuật để ổn định cấu trúc ngón chân. Bác sĩ cũng có thể chỉ định một số bài tập vật lý trị liệu kéo dãn để phục hồi khả năng vận động ngón chân cho trẻ.

Phẫu thuật giải phóng tật dính ngón chân nên thực hiện với trẻ từ 6 tháng tuổi trở lên để đảm bảo an toàn về mặt sức khỏe. Đây là cuộc phẫu thuật mở phức tạp, thời gian điều trị kéo dài nên trẻ cần có nền sức khỏe ổn định. Do đó, trẻ cần được thăm khám kỹ càng để bác sĩ đánh giá điều kiện sức khỏe có phù hợp với phẫu thuật hay không.

Phẫu thuật điều trị tật dính ngón chân khá phức tạp, đòi hỏi bác sĩ phẫu thuật có nhiều kinh nghiệm

Khả năng phục hồi sau điều trị dính ngón chân

Tật dính ngón chân hoàn toàn có thể điều trị khỏi bằng phẫu thuật, đảm bảo tính thẩm mỹ và chức năng hoạt động của ngón chân. Thời gian phục hồi sau phẫu thuật khá nhanh. Vì vậy, nếu điều trị kịp thời, dị tật này sẽ không ảnh hưởng đến quá trình phát triển xương khớp tự nhiên của trẻ trong tương lai. (4)

Để quá trình phục hồi sau điều trị được diễn ra nhanh chóng, ba mẹ cần tuân theo chỉ định và lưu ý trong sinh hoạt của trẻ. Tăng cường sức khỏe bằng chế độ dinh dưỡng phù hợp sẽ hỗ trợ quá trình lành thương diễn ra tối ưu hơn. Đặc biệt, ba mẹ cần đưa trẻ đi tái khám đúng lịch hẹn để bác sĩ đánh giá tình hình hồi phục của trẻ. Trường hợp xảy ra bất thường, bác sĩ có thể kịp thời xử lý, ngăn biến chứng.

Biện pháp phòng ngừa dị tật dính ngón chân

Để phòng ngừa tật dính ngón chân xảy ra ở trẻ sơ sinh, thai phụ cần duy trì chế độ dinh dưỡng và sinh hoạt hợp lý để hạn chế tối đa các bất thường có thể xảy ra với thai nhi:

• Không uống rượu bia
• Không hút thuốc hay bất cứ sản phẩm nào liên quan đến thuốc lá
• Cần trao đổi với bác sĩ sản khoa để có một chế độ dinh dưỡng phù hợp trong từng giai đoạn mang thai

Người mẹ cũng cần thực hiện đầy đủ những hạng mục thăm khám cần thiết trước khi mang thai, thực hiện các xét nghiệm khi mang thai theo chỉ định để phòng ngừa dị tật này đến từ các rối loạn di truyền. Những xét nghiệm bao gồm:

• Xét nghiệm di truyền trước khi mang thai
• Khám tiền sản trước khi mang thai
• Tiêm ngừa vaccine đầy đủ các mũi được chỉ định bởi Bộ Y tế
• Chỉ dùng thuốc khi có chỉ định của bác sĩ
• Khám thai định kỳ
• Thực hiện NIPT, hoặc các phương pháp sàng lọc trước sinh khác theo chỉ định của bác sĩ

Trung tâm Chấn thương chỉnh hình, Hệ thống PlinkCare, là nơi quy tụ đội ngũ chuyên gia đầu ngành, bác sĩ ngoại khoa giàu kinh nghiệm, tận tâm. Bệnh viện còn được trang bị hệ thống máy móc, trang thiết bị chẩn đoán hình ảnh hiện đại như: máy chụp CT 1975 lát cắt, CT 768 lát cắt Somatom Drive, máy cộng hưởng từ thế hệ mới Magnetom Amira BioMatrix, robot Artis Pheno, máy đo mật độ xương, máy siêu âm…; hệ thống kính vi phẫu thuật Opmi Vario 700 Zeiss, bàn mổ Meera-Maquet… để có thể phát hiện sớm các tổn thương và điều trị hiệu quả các bệnh lý về cơ xương khớp…

Hệ thống PlinkCare còn sở hữu hệ thống phòng khám khang trang, khu nội trú cao cấp; khu vực phục hồi chức năng hiện đại; quy trình chăm sóc hậu phẫu toàn diện giúp bệnh nhân nhanh chóng hồi phục và ổn định sức khỏe sau phẫu thuật.

Để đặt lịch khám và điều trị với các chuyên gia đầu ngành tại Trung tâm Chấn thương chỉnh hình, PlinkCare, Quý khách vui lòng liên hệ:

Tật dính ngón chân là một dạng dị tật bẩm sinh xảy khi 2 hoặc nhiều ngón chân không có kẽ hở mà bị dính vào nhau bởi mô mềm hoặc xương dính liền (trường hợp nặng). Tật dính ngón chân có thể xảy ra đơn lẻ hoặc cùng lúc với những dị tật bẩm sinh khác xảy ra ở bàn chân. Trẻ bị dính ngón chân sẽ bị ảnh hưởng về mặt hình thái và thẩm mỹ, gây ra những hạn chế nhất định trong vận động và mặc cảm về sau. Dị tật có thể điều trị bằng phẫu thuật tách rời 2 ngón chân bị dính. Tuy nhiên, ba mẹ cần chọn đơn vị y tế uy tín, bác sĩ có tay nghề cao, trang bị đầy đủ máy móc kỹ thuật để ca phẫu thuật diễn ra thuận lợi, đảm bảo hiệu quả điều trị và hồi phục nhanh, tiết kiệm chi phí.