Đau khớp háng ở trẻ em có nguy hiểm không? Nguyên nhân, điều trị

Đau khớp háng ở trẻ em là gì?

Đau khớp háng ở trẻ em là tình trạng xuất hiện các cơn đau do tổn thương hoặc sự phát triển bất thường của xương khớp háng. Khi trẻ bị đau khớp háng, gia đình cần nhận biết sớm để có thể sớm can thiệp.

Tính phổ biến của tình trạng này ở trẻ em

Nhiều người cho rằng đau khớp háng chỉ xảy ra ở người lớn, nhưng thực tế đã chứng minh trẻ bị đau khớp háng cũng là vấn đề thường gặp, đặc biệt ở trẻ 7-14 tuổi. Điều này cho thấy, đối tượng mắc bệnh cơ xương khớp đang dần mở rộng, có thể gặp phải ở bất kỳ độ tuổi nào. Vì vậy, tìm hiểu nguyên nhân, cách điều trị và phòng ngừa đau khớp háng là việc làm quan trọng, kể cả người trưởng thành và trẻ em. (1)

Tìm hiểu thêm: Đau khớp háng ở người già

Tầm quan trọng khi nhận biết sớm tình trạng bệnh

Tình trạng đau khớp háng ở trẻ em có thể chuyển biến xấu nếu không được phát hiện và can thiệp sớm. Chẩn đoán và điều trị chậm trễ có thể gây ra nhưng di chứng đáng tiếc, ảnh hưởng đến khả năng đi lại cũng như lao động sau này của trẻ. Do đó việc phát hiện và can thiệp sớm các tổn thương là rất quan trọng.

Nguyên nhân gây đau khớp háng ở trẻ em

Bị đau khớp háng ở trẻ em do nhiều nguyên nhân gây ra. Bên cạnh những chấn thương cơ học thường gặp, trẻ còn bị đau khớp háng do mắc bệnh cơ xương khớp, điển hình là viêm khớp dạng thấp, nhiễm trùng khớp… (2)

1. Viêm khớp dạng thấp

Không chỉ người lớn, trẻ em cũng có thể bị viêm khớp dạng thấp, còn gọi là viêm đa khớp dạng thấp hoặc viêm khớp vô căn. Với trẻ dưới 16 tuổi mắc bệnh, tình trạng viêm và cứng khớp có thể kéo dài khoảng 6 tuần.

Viêm khớp dạng thấp là bệnh tự miễn, tức là cơ thể nhầm lẫn tế bào bình thường với tác nhân gây hại. Hệ miễn dịch của cơ thể tấn công các tế bào khỏe mạnh gây ra phản ứng viêm. Viêm khớp dạng thấp ở trẻ chủ yếu ảnh hưởng khớp háng, khớp gối, khớp bàn tay và bàn chân… Bên cạnh biểu hiện bị trẻ có cơn đau khớp háng, bệnh còn gây sốt và nổi ban trên da.

2. Nhiễm trùng khớp

Nhiễm trùng khớp háng là một tình trạng nghiêm trọng nhưng dễ bị bỏ qua ở trẻ em. Vi khuẩn có thể xâm nhập trực tiếp vào khớp thông qua các vết thương hoặc qua đường máu, thường gặp nhất là sau một đợt viêm đường hô hấp trên (viêm mũi, viêm họng…). Khi bị nhiễm trùng, trẻ sẽ bắt đầu xuất hiện sốt và đau khớp háng, do triệu chứng đau háng ban đầu không rõ ràng hoặc đau nhẹ nên rất dễ bị bỏ qua hoặc nhầm lẫn với bệnh cảnh khác.

Đây được coi là một cấp cứu ngoại khoa, trẻ cần được phát hiện và phẫu thuật làm sạch, dẫn lưu mủ sớm. Nếu điều trị chậm trễ nhiễm trùng có thể lan rộng sang xung quanh hoặc thậm chí là tình trạng nhiễm trùng huyết. Một biến chứng khác cần lưu ý là trẻ có thể bị tiêu mất chỏm xương đùi, gây ảnh hưởng rất lớn đến sinh hoạt và khả năng lao động sau này của bé. Vì vậy nếu bố mẹ thấy bé nhà mình bị sốt kèm theo đau khớp háng hoặc đi lại tập tễnh cần phải đưa trẻ đi khám ngay tại các cơ sở y tế chuyên sâu.

3. Tổn thương hoặc chấn thương

Nếu sau một chấn thương lớn ví dụ như tai nạn giao thông hoặc ngã cao, trẻ xuất hiện sưng đau quanh háng, kèm theo không vận động được chân cùng bên thì bố mẹ cần cho trẻ đi viện ngay để kịp thời phát hiện các chấn thương, gãy xương quanh khớp háng. Khớp háng là khớp lớn trong cơ thể, khi chấn thương, gãy xương vùng này trẻ có thể bị sốc chấn thương do đau và mất máu.

4. Một số nguyên nhân khác

Trẻ bị thừa cân, béo phì dễ bị đau xương khớp hơn so với trẻ có cân nặng ổn định. Vì trọng lượng cơ thể quá lớn có thể gây tăng áp lực lên khớp gối, khớp háng, hông và bàn chân, khiến các khớp dễ bị tổn thương, gây đau và hạn chế vận động.

Tiền sử mắc bệnh xương khớp của gia đình cũng là yếu tố liên quan vấn đề đau khớp háng ở trẻ em. Trẻ có ông bà, cha mẹ, anh chị em cùng huyết thống… đã từng bị viêm khớp háng sẽ có tỷ lệ mắc bệnh cao hơn, khớp háng của trẻ dễ bị đau hơn so với bạn bè đồng trang lứa.

Triệu chứng đau khớp háng ở bé

Khi bé bị đau khớp háng có thể xuất hiện những triệu chứng sau: Đau nhức ở vùng khớp háng, giảm khả năng vận động, cứng khớp, sưng đỏ ở chỗ khớp bị đau…

1. Đau nhức tại vùng khớp háng

Khi bị đau khớp háng, trẻ sẽ than đau quanh vùng này, có biểu hiện khó chịu. Ngay cả khi không cử động, khớp háng của trẻ vẫn có cảm giác ê ẩm, một số trường hợp khác bị nhói, thậm chí đau nhức dữ dội. Mức độ đau sẽ tùy thuộc vào tình hình bệnh lý hoặc dạng chấn thương, khả năng chịu đau của trẻ.

2. Giảm khả năng vận động

Cơn đau ở khớp háng sẽ tăng lên khi trẻ cử động. Trẻ bước đi tập tễnh, đứng lên hoặc ngồi xuống khó khăn, không thể sải chân quá dài. Trẻ bị đau khớp háng ngại phải di chuyển thường xuyên, giới hạn tầm vận động của khớp háng. Khi bị hạn chế vận động trong thời gian dài, trẻ không còn linh hoạt như trước, trở nên mặc cảm và tự ti.

3. Cứng khớp buổi sáng

Cơn đau ở khớp háng thường đi kèm với biểu hiện cứng khớp, chủ yếu xuất hiện vào buổi sáng. Sau khi ngủ dậy, trẻ không cử động được khớp háng đồng thời cảm thấy đau. Khi trẻ thực hiện động tác gập, duỗi các khớp khoảng 15-20 phút thì có thể vận động gần như bình thường.

4. Sưng tấy hoặc đỏ tại vùng khớp

Đau khớp háng ở trẻ em thường xuất hiện đồng thời với biểu hiện sưng tấy, đỏ ở vùng khớp bị tổn thương. Các trường hợp bị viêm khớp hoặc nhiễm trùng khớp có biểu hiện sưng tấy rõ rệt hơn. Nếu bị đau khớp háng nghiêm trọng, tình trạng sưng có thể lan sang đùi, vùng da bị sưng chạm vào cảm thấy nóng, áp dụng liệu pháp nhiệt (chườm nóng hoặc chườm lạnh) vẫn không thuyên giảm.

Chẩn đoán đau khớp háng ở trẻ em

1. Xem lịch sử bệnh và khám lâm sàng

Khi thăm khám và chẩn đoán bệnh cho đối tượng là trẻ bị đau khớp háng, bác sĩ đặc biệt quan tâm lịch sử bệnh lý và các biểu hiện lâm sàng của trẻ. Bác sĩ sẽ hỏi về thời gian và mức độ đau khớp háng, xác định các triệu chứng liên quan như sốt, nổi ban, chán ăn, mệt mỏi… Bác sĩ cũng quan sát dáng đi của trẻ, so sánh chuyển động của hai bên khớp háng.

Thông qua biểu hiện lâm sàng, bác sĩ có thể bước đầu xác định nguyên nhân gây đau khớp háng ở trẻ là do bệnh cơ xương khớp hay chấn thương. Trong những trường hợp cần thiết, bác sĩ sẽ đề xuất làm xét nghiệm liên quan hoặc chụp chiếu để chẩn đoán chính xác, chi tiết hơn.

2. Các xét nghiệm cần thiết

• Xét nghiệm máu: Kiểm tra chỉ số hồng cầu, tiểu cầu, bạch cầu… giúp bác sĩ xác định mức độ viêm nhiễm trong cơ thể, theo dõi sức khỏe tổng quan của trẻ. Cụ thể, nếu trẻ mắc bệnh liên quan cơ xương khớp, lượng hồng sẽ giảm, lượng bạch cầu và tiểu cầu tăng lên.
• Xét nghiệm hóa sinh: Giúp bác sĩ đánh giá quá trình trao đổi chất trong cơ thể của trẻ có bình thường hay không. Thông qua đó có thể chẩn đoán vấn đề về xương khớp (nếu có). Ngoài ra, chỉ số trong xét nghiệm hóa sinh còn giúp khảo sát chức năng gan, thận…
• Xét nghiệm dịch khớp: Là thu thập mẫu dịch từ khớp để phân tích, đánh giá sức khỏe cơ xương khớp. Thông qua xét nghiệm này, bác sĩ sẽ có thể xác định được nguyên nhân gây bệnh.

Ngoài những dạng xét nghiệm vừa nêu, bác sĩ còn có thể chỉ định thực hiện xét nghiệm tốc độ lắng máu ESR, xét nghiệm CRP, xét nghiệm kháng thể kháng nhân ANA… trong những trường hợp cần thiết để chẩn đoán nguyên nhân khiến trẻ bị đau khớp háng.

3. Hình ảnh học trong chẩn đoán

• Chụp X-quang: Hình ảnh từ phim chụp X-quang giúp bác sĩ quan sát được có tổn thương nào ở khớp háng của trẻ hay không. Thông thường, kỹ thuật này chỉ định với các trường hợp nghi ngờ là viêm khớp dạng thấp.
• Chụp cộng hưởng từ (MRI): Hình ảnh chi tiết được tạo ra từ sóng vô tuyến, từ trường và máy tính giúp bác sĩ xác định mức độ tổn thương khớp háng của trẻ. Ngoài ra, kỹ thuật này còn hỗ trợ bác sĩ theo dõi diễn tiến của bệnh, tối ưu quá trình điều trị.
• Chụp CT: Phương pháp này sử dụng tia X và công nghệ để tạo ra hình ảnh lát cắt của xương khớp. Hình chụp CT thể hiện chi tiết cấu trúc mô và xương khớp bên trong, nhờ đó bác sĩ có thể quan sát tình trạng khớp háng của trẻ một cách chính xác hơn.

Phương pháp điều trị đau khớp háng cho trẻ em

Bị đau khớp háng ở trẻ em là vấn đề không thể xem nhẹ, cần can thiệp sớm để cải thiện sức khỏe và tâm lý trẻ nhỏ. Tùy thuộc vào nguyên nhân gây đau chúng ta có thể lựa chọn các phương án điều trị thích hợp như điều trị nội khoa kết hợp với vật lý trị liệu hoặc can thiệp ngoại khoa khi có chỉ định. (3)

1. Điều trị nội khoa

Trẻ bị đau khớp háng mức nhẹ sẽ dùng thuốc kháng sinh, thuốc giảm đau, thuốc kháng viêm… theo chỉ định bác sĩ để giảm bớt tình trạng sưng đau. Nên cho trẻ uống thuốc đúng liều, đúng giờ, tuyệt đối không tự ý thay đổi liều lượng thuốc nếu chưa có sự đồng ý của bác sĩ. Một số thuốc trẻ thường dùng để điều trị đau khớp háng là paracetamol, thuốc kháng viêm chứa corticoid hoặc không chứa corticoid…

2. Vật lý trị liệu

Vật lý trị liệu thường kết hợp với điều trị nội khoa để tình trạng đau khớp háng ở trẻ không chuyển biến xấu, giúp trẻ cải thiện chức năng vận động tốt hơn. Bài tập dành cho trẻ cần nhẹ nhàng, đồng thời trẻ phải tập đúng cách và đều đặn theo lịch. Kế hoạch tập luyện thích hợp cho trẻ sẽ được thiết kế bởi chuyên viên, người nhà cần đồng hành cùng trẻ khi luyện tập.

3. Can thiệp phẫu thuật

Đối với các trường hợp nghiêm trọng hơn ví dụ viêm mủ khớp háng, chấn thương khớp háng hoặc các dị tật bẩm sinh ở khớp háng, chúng ta sẽ cần đến các biện pháp can thiệp ngoại khoa. Phẫu thuật khớp háng ở trẻ nhỏ luôn là một phẫu thuật chuyên sâu, đòi hỏi phẫu thuật viên được đào tạo bài bản và có kinh nghiệm, vì vậy nếu các bạn nhỏ không may nằm trong các trường hợp này thì bố mẹ nên cho trẻ đến các trung tâm y tế có các chuyên khoa sâu về phẫu thuật nhi.

Biện pháp chăm sóc tại nhà cho trẻ bị đau khớp háng

1. Nghỉ ngơi và hạn chế vận động mạnh

Bị đau khớp háng làm hạn chế tầm vận động, trẻ không nên cố sức cử động quá mạnh, nhất là tại vị trí khớp háng. Cử động nhiều có thể khiến cho tổn thương ở khớp háng nghiêm trọng hơn. Thay vào đó, trẻ nên dành thời gian nghỉ ngơi, đi đứng nhẹ nhàng, di chuyển có sự hỗ trợ của người thân, tuyệt đối không đạp xe, chạy bộ, đá banh… ở thời điểm này.

2. Chườm nóng/lạnh để giảm đau và viêm

Chườm nóng hoặc chườm lạnh là cách giúp trẻ giảm sưng đau khớp háng tạm thời. Với tác dụng của nhiệt, trẻ sẽ cảm thấy thoải mái hơn. Lưu ý, không nên dùng nước quá nóng hoặc nước đá chườm trực tiếp lên da của trẻ vì sẽ gây bỏng.

3. Chế độ dinh dưỡng cân bằng

Để cải thiện sức khỏe xương khớp của trẻ, thực đơn mỗi ngày cần giàu canxi, omega-3, vitamin… Không nên cho trẻ ăn nhiều thức ăn giàu chất béo và đường như kẹo, gà rán, khoai tây chiên… để kiểm soát cân nặng tốt hơn. Thay vào đó, sữa và trái cây, rau củ quả tươi rất thích hợp cho trẻ, đặc biệt là trẻ đang bị đau khớp háng.

Câu hỏi thường gặp

1. Đau khớp háng ở trẻ có nguy hiểm không?

Đau khớp háng ở trẻ là tình trạng nguy hiểm. Vì nếu không kịp thời can thiệp, trẻ sẽ bị ảnh hưởng thể chất lẫn tinh thần sau khi trưởng thành. Dù trẻ bị đau khớp háng là do chấn thương hay bệnh lý, tầm vận động và các bộ phận, cơ quan liên quan đều có thể bị ảnh hưởng. Vì vậy, đây là vấn đề không thể xem nhẹ.

2. Khi nào cần đưa trẻ đi khám bác sĩ?

Ngay khi trẻ có dấu hiệu đau nhức khớp háng mức độ nhẹ, phụ huynh cần thu xếp thời gian để đưa trẻ đến bệnh viện thăm khám. Không nên đợi đến khi cơn đau trở nặng mới đến gặp bác sĩ, vì lúc này vấn đề sẽ phức tạp và khó điều trị hơn.

Như vậy, đau khớp háng ở trẻ em là vấn đề rất đáng quan tâm. Bất cứ biểu hiện nào bất thường nào ở khớp háng của trẻ đều có thể là dấu hiệu của bệnh cơ xương khớp. Thăm khám và điều trị đau khớp háng cho trẻ càng sớm, tỷ lệ thành công sẽ càng cao.