Dấu hiệu bệnh sởi ở trẻ dưới 1 tuổi và cách điều trị hiệu quả

Tỉ lệ mắc bệnh sởi ở trẻ dưới 1 tuổi

Sởi gây ra bởi virus sởi (Polinosa morbillarum) với triệu chứng đặc trưng là phát ban toàn thân, khi ban bay đi để lại thâm, còn gọi là “vằn da hổ”.

Ước tính mỗi năm, trên Thế giới có khoảng 10 triệu người bị bệnh sởi, 100.000 – 200.000 người tử vong do sởi (chủ yếu là trẻ em). Trong khoảng 2 tháng đầu năm 2022, tổng số ca mắc sởi tăng 79% so với 2 tháng đầu năm 2021. Đây là một con số đáng báo động, cần đẩy mạnh công tác phòng ngừa bệnh sởi.

Tại Việt Nam, vào năm 2014, dịch sởi bùng phát với hơn 6.000 ca mắc gây tử vong do 147 người. Đối tượng nguy cơ cao của bệnh sởi là trẻ từ 9 tháng đến 24 tháng tuổi, chưa được tiêm chủng. Tính từ tháng 3/2024 đến 11/6/2024, dịch sởi bùng phát tạo thành nhiều cụm dịch ở nhiều địa phương như 45 ca mắc tại 11 huyện, thành thị thuộc tỉnh Nghệ An, 16 ca mắc tại TP.HCM…

Dấu hiệu bệnh sởi ở trẻ dưới 1 tuổi

Dấu hiệu bệnh sởi ở trẻ dưới 1 tuổi thường sẽ có sự thay đổi theo 4 giai đoạn của bệnh:

1. Giai đoạn ủ bệnh

Thời gian ủ bệnh của sởi thường kéo dài từ 7 – 21 ngày, trung bình 10 ngày, được tính từ khi trẻ bị nhiễm virus sởi. Hầu hết giai đoạn này trẻ chưa có triệu chứng bất thường nào.

2. Giai đoạn khởi phát

Giai đoạn khởi phát, còn được gọi là giai đoạn viêm long, kéo dài khoảng 2 – 4 ngày. Trẻ sốt cao và có các triệu chứng viêm long đường hô hấp, viêm kết mạc, viêm thanh quản, xuất hiện đốm Koplik trong niêm mạc má, phía trong miệng. Một số trẻ có triệu chứng sởi không rõ ràng, thường nhẹ và thoáng qua.

3. Giai đoạn phát ban

Trẻ sốt cao, phát ban hồng toàn thân. Ban thường sẽ bắt đầu từ sau tai, gáy, lan rộng ra vùng mặt cổ và sau đó xuống phần mình, tay, chân và lòng bàn tay, chân. Tình trạng này thường kéo dài trong khoảng 2 – 5 ngày. Khi trẻ hạ sốt, ban đã lan rộng toàn thân.

4. Giai đoạn hồi phục

Các triệu chứng của sởi dần biến mất. Vết ban nhạt dần, bong ra lần lượt theo thứ tự xuất hiện để lại thâm, “vằn da hổ”. Triệu chứng ho có thể kéo dài lâu hơn, khoảng 1 – 2 tuần sau khi đã hết ban.

Trẻ dưới 1 tuổi mắc bệnh sởi có nguy hiểm không?

Có. Trẻ dưới 1 tuổi mắc sởi là một tình trạng rất nguy hiểm, cần được đưa đến bệnh viện để bác sĩ khám và điều trị đúng cách, kịp thời.

Với sức đề kháng và hệ miễn dịch non nớt, khi trẻ bị nhiễm sởi ở độ tuổi này, bệnh có thể tiến triển rất nhanh, dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như viêm phổi, viêm não, tiêu chảy nặng, và thậm chí có nguy cơ tử vong nếu không được điều trị kịp thời. Vậy nên, khi nghi ngờ trẻ bị sởi hoặc phát hiện trẻ tiếp xúc với người bị sởi cần đưa trẻ đến bệnh viện để được bác sĩ khám và tư vấn chăm sóc, điều trị phù hợp.

Trẻ dưới 1 tuổi mắc bệnh sởi có lây không?

Có. Bệnh sởi ở trẻ dưới 1 tuổi có khả năng lây lan nhanh chóng, bùng phát thành dịch theo chu kỳ 4 – 5 năm/lần. Virus sởi có thể lây lan trực tiếp từ người này qua người khác khi tiếp xúc với giọt bắn có chứa virus do người bệnh phát tán ra môi trường bên ngoài khi ho. hắt hơi hay nói chuyện. Bên cạnh đó, virus sởi có thể tồn tại khá lâu ở môi trường bên ngoài, bám trên các bề mặt và gây bệnh khi trẻ vô tình chạm vào.

Ước tính, tỷ lệ mắc bệnh sởi lên đến 90% ở trẻ chưa tiêm vaccine sau tiếp xúc với người bị sởi. Trẻ đã tiêm vaccine sởi cũng có nguy cơ mắc bệnh; tuy nhiên, tỷ lệ này thấp hơn. (1)

Chẩn đoán bệnh sởi ở trẻ dưới 1 tuổi

Khi khám lâm sàng cho trẻ bị sởi, ngoài đánh giá về tình trạng sức khỏe và các triệu chứng của bệnh, bác sĩ sẽ hỏi thêm bố mẹ một số thông tin như tiền sử bệnh, trước đó bé có tiếp xúc với ai bị sởi hay có triệu chứng giống vậy không… Tiếp đó, trẻ sẽ được chỉ định thực hiện một số cận lâm sàng để xác định virus gây bệnh như: (2)

• Xét nghiệm huyết thanh học;
• Phản ứng khuếch đại gen (RT-PCR);
• Một số cận lâm sàng khác nhằm phân biệt sởi với các nhóm bệnh khác có triệu chứng tương tự.

Cách điều trị sởi cho trẻ dưới 1 tuổi

Tùy vào số tháng tuổi, thể trạng sức khỏe, đề kháng và mức độ nghiêm trọng của bệnh sởi, bác sĩ sẽ chỉ định điều trị phù hợp. Bệnh sởi chưa có thuốc đặc trị, vậy nên mục tiêu của các phương pháp điều trị hiện có là hỗ trợ trẻ chống lại virus sởi, ngăn ngừa bệnh sởi gây biến chứng. Trẻ sơ sinh và trẻ có đề kháng kém có thể phải nhập viện để bác sĩ theo dõi và điều trị tích cực.

Lưu ý: Tất cả các loại thuốc sử dụng khi điều trị cho trẻ bị sởi cần tuân theo đúng chỉ định của bác sĩ. Việc tự ý điều trị tại nhà bằng các phương pháp dân gian như tắm nước lá, đắp lá… hay dùng lại toa thuốc cũ có thể khiến bệnh sởi trở nên nguy hiểm hơn, thậm chí gây biến chứng. Do đó, trẻ dưới 1 tuổi bị sởi, bố mẹ cần đưa trẻ đến bệnh viện để bác sĩ khám và tư vấn điều trị, chăm sóc phù hợp.

Biện pháp chăm sóc trẻ dưới 1 tuổi mắc bệnh sởi

Trẻ bị sởi cần được chăm sóc và điều trị trong phòng cách ly nhằm hạn chế sự lây lan. Bố mẹ, người chăm sóc trẻ cần chú ý thực hiện các biện pháp phòng ngừa sự lây lan của sởi như đeo khẩu trang, găng tay, khử trùng tay trước và sau khi tiếp xúc trẻ.

Trẻ sốt cao, bố mẹ hạ sốt cho trẻ bằng thuốc hạ sốt Acetaminophen hoặc Ibuprofen với liều dùng phù hợp. Đảm bảo các yếu tố vệ sinh, tắm rửa cho trẻ đúng cách nhằm ngăn ngừa nhiễm trùng. Vệ sinh mũi họng với nước muối thường xuyên giúp cải thiện tình trạng nghẹt mũi, đau loét miệng.

Cho trẻ ăn uống đầy đủ, ăn thực phẩm giàu dinh dưỡng và năng lượng, dễ tiêu. Chia nhỏ cữ ăn hàng ngày để trẻ không cảm thấy quá no. Trẻ còn bú mẹ hoàn toàn, mẹ cho trẻ bú thường xuyên, tăng số cữ bú. Đặc biệt, tham khảo ý kiến bác sĩ về hàm lượng vitamin A cần bổ sung khi trẻ bị sởi.

Ngoài ra, bố mẹ cần theo dõi sát sao các biểu hiện của trẻ. Cần đưa trẻ đến bệnh viện để được hỗ trợ ngay lập tức nếu bệnh sởi không có dấu hiệu thuyên giảm hoặc nghi ngờ xuất hiện biến chứng như ban bay đi nhưng trẻ vẫn sốt, trẻ sốt cao không hạ dù đã dùng thuốc hạ sốt, li bì, thở nhanh…

Phòng tránh bệnh sởi cho trẻ dưới 1 tuổi

Trẻ từ 9 tháng tuổi trở lên cần được tiêm vaccine ngừa sởi đủ mũi và đúng lịch để cơ thể sản sinh kháng thể ngăn ngừa bệnh sởi ở trẻ, hiệu quả lên đến 97%. Ở trẻ nhỏ hơn, chăm sóc đúng cách và tránh cho trẻ tiếp xúc với người đang có nguy cơ bị sởi hoặc đang mắc bệnh sởi là cách tốt nhất để phòng ngừa bệnh lý này.

Trẻ nên được bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu đời bởi sữa mẹ không chỉ chứa nhiều dưỡng chất thiết yếu mà còn có các kháng thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Trẻ từ 6 tháng trở lên, bố mẹ thực hiện chế độ dinh dưỡng đa dạng, đầy đủ và khoa học cho trẻ. Bên cạnh đó cần đảm bảo vệ sinh cá nhân và môi trường sống.

Địa chỉ khám, điều trị trẻ bị sởi ở đâu đáng tin cậy?

PlinkCare được đầu tư hệ thống trang thiết bị hiện đại, đội ngũ y bác sĩ chuyên môn cao, giàu kinh nghiệm hiện đang là cơ sở y tế được nhiều gia đình gửi gắm, chăm sóc sức khỏe của trẻ. Hệ thống phòng khám được kiểm soát nhiễm khuẩn nghiêm ngặt, phòng ngừa lây nhiễm chéo nâng cao tính an toàn cho trẻ và gia đình khi đến thăm khám tại đây. Do đó, khi trẻ bị sởi, bố mẹ có thể đưa trẻ đến Khoa Nhi – PlinkCare hoặc Trung tâm sơ sinh – PlinkCare (nếu trẻ dưới 30 ngày tuổi) để được bác sĩ khám và tư vấn phù hợp.

Để biết thêm thông tin về cách chăm sóc trẻ và những vấn đề về sức khỏe khác của trẻ, bạn có thể liên hệ tới bệnh viện theo địa chỉ:

Hy vọng với những thông tin trên, quý phụ huynh đã hiểu rõ hơn về bệnh sởi cũng như dấu hiệu bệnh sởi ở trẻ dưới 1 tuổi. Sởi ở trẻ dưới 1 tuổi đặc biệt nguy hiểm bởi trẻ chưa được tiêm đủ mũi vaccine ngừa sởi, sức đề kháng non nớt. Do vậy, cần chủ động phòng ngừa sởi cho trẻ dưới 1 tuổi.