Đau đầu kinh niên: Nguyên nhân, triệu chứng và cách chữa trị

Đau đầu kinh niên là bệnh gì?

Khác với đau đầu cấp tính diễn ra trong thời gian ngắn, đau đầu kinh niên (hay đau đầu mạn tính) được định nghĩa là tình trạng người bệnh trải qua từ 15 cơn đau đầu trở lên mỗi tháng và diễn ra trong ít nhất 3 tháng. Đau đầu kinh niên không phải là bệnh đơn lẻ mà là thuật ngữ bao gồm tất cả những cơn đau đầu mạn tính. (1)

Các loại đau đầu kinh niên và triệu chứng

Bệnh đau đầu mạn tính được chia thành 4 kiểu với các dấu hiệu nhận biết theo từng loại như sau:

1. Đau nửa đầu kinh niên

Đau nửa đầu kinh niên thường xảy ra ở những người bệnh có tiền sử bị đau nửa đầu từng đợt. Đặc điểm của chứng đau nửa đầu kinh niên gồm có: (2)

• Tác động đến một bên hoặc cả hai bên đầu
• Gây ra cảm giác đau vừa đến nặng
• Người bệnh cảm thấy mạch đập, đau nhói.

Chứng bệnh này gây ra tối thiểu một trong những vấn đề dưới đây:

• Nôn, buồn nôn hoặc cả hai
• Nhạy cảm với âm thanh
• Nhạy cảm với ánh sáng.

2. Đau đầu căng thẳng mạn tính

Đau đầu căng thẳng mạn tính có xu hướng:

• Tác động cả hai bên đầu
• Gây ra tình trạng đau nhẹ đến trung bình
• Người bệnh cảm thấy đau như bị ấn/thắt chặt nhưng không theo mạch đập.

3. Đau nhức đầu liên tục hàng ngày

Kiểu đau đầu này xuất hiện đột ngột, thường xảy ra ở người không có tiền sử đau đầu. Những cơn đau xuất hiện liên tục trong vòng 3 ngày kể từ cơn đau đầu đầu tiên. Một số biểu hiện đặc trưng của chứng đau nhức đầu liên tục hàng ngày như:

• Tác động cả hai bên đầu
• Đau như bị ấn/siết chặt nhưng không theo mạch đập
• Cảm giác đau tăng dần, từ nhẹ đến trung bình
• Có biểu hiện của chứng đau nửa đầu kinh niên hoặc đau đầu căng thẳng mạn tính.

4. Đau nửa đầu liên tục (Hemicrania continua)

Loại đau đầu kinh niên này chỉ tác động đến một bên đầu, diễn ra liên tục, hàng ngày (không khi nào ngừng đau). Đau nửa đầu liên tục diễn tiến từ mức vừa đến dữ dội. Bệnh có thể đáp ứng với thuốc giảm đau theo toa indomethacin (Indocin). Kiểu đau đầu này có thể diễn tiến nặng khi phát triển những triệu chứng giống đau nửa đầu. (4)

Ngoài ra, đau nửa đầu liên tục còn liên quan đến một trong các biểu hiện dưới đây:

• Đỏ mắt hoặc chảy nước mắt bên bị đau
• Chảy nước mũi hoặc nghẹt mũi
• Thu hẹp đồng tử hoặc sụp mí mắt
• Cảm giác bồn chồn.

Nguyên nhân gây đau đầu kinh niên

Những nguyên nhân có thể dẫn đến chứng nhức đầu kinh niên bao gồm: (3)

• Sử dụng thuốc thời gian dài: Nhức đầu kinh niên hay đau đầu kinh niên do lạm dụng thuốc rất thường gặp, chiếm khoảng 90% trong tổng số những trường hợp bị nhức đầu kinh niên. Khoảng 25 – 64% người bệnh đến khám với biểu hiện đau đầu rơi vào tình trạng đau đầu kinh niên do lạm dụng thuốc.
• Mắc những bệnh tiềm ẩn khác: Nhức đầu kinh niên kéo dài là do người bệnh bị một/nhiều bệnh khác như mất ngủ, viêm màng não, u màng não, u não, đột quỵ…
• Đau đầu Migraine hay đau nửa đầu chuyển dạng: Đây là tình trạng những cơn đau nửa đầu bắt đầu gia tăng tần suất, có thể thay đổi đặc điểm. Tình trạng đau đầu có thể ít nghiêm trọng hơn nhưng lại xuất hiện gần như mỗi ngày. Tuy nhiên, những cơn đau nửa đầu nặng, gây suy nhược vẫn có thể xảy ra.
• Những tác nhân khác: Tình trạng đau đầu kinh niên vẫn có thể xảy ra do căng thẳng, hạ huyết áp vô căn…

Những yếu tố rủi ro làm gia tăng nguy cơ bị đau đầu kinh niên bao gồm:

• Một số nghiên cứu cho thấy phụ nữ có nguy cơ mắc bệnh đau đầu kinh niên cao hơn nam giới. Ví dụ: phụ nữ dùng thuốc chống viêm không steroid (NSAID) như aspirin… có nguy cơ bị đau đầu kinh niên tăng 13.6 lần hay triptans (thuốc giảm đau đầu) có nguy cơ mắc bệnh đau đầu mạn tính tăng gấp 2.9 lần so với phái mạnh dùng những loại thuốc này.
• Tình trạng đau đầu kinh niên xảy ra thường xuyên hơn ở nhóm người từ 40 – 50 tuổi.
• Sự chuyển đổi từ bệnh đau nửa đầu từng đợt sang đau nửa đầu kinh niên có liên quan đến chứng huyết áp động mạch thấp. Tuy nhiên, nguyên nhân gây ra mối liên quan này đến nay vẫn chưa tìm ra.
• Rối loạn tâm thần (đặc biệt là trầm cảm mức độ nặng và rối loạn lo âu) là yếu tố nguy cơ làm kích hoạt tình trạng đau đầu kinh niên.
• Một số yếu tố rủi ro khác gồm có mất ngủ, lạm dụng quá nhiều caffeine, béo phì…

Tác hại của bệnh đau đầu kinh niên

Đau đầu kinh niên kéo dài nếu không được chữa trị có thể ảnh hưởng xấu đến sức khỏe, gây suy giảm chất lượng cuộc sống:

• Cơn đau đầu khiến người bệnh bị mất tập trung, suy giảm hiệu suất học tập và làm việc.
• Người bị đau đầu liên tục dễ khiến tâm trạng xấu đi, thường cảm thấy lo âu, cáu gắt, trầm cảm.
• Đau đầu kinh niên có thể làm suy giảm trí nhớ, giảm tư duy logic và khả năng phán đoán nếu diễn ra thường xuyên.
• Cơn đau đầu diễn ra dữ dội có thể dẫn đến tình trạng đột quỵ hoặc hôn mê nếu không được cấp cứu kịp thời.
• Đau đầu kinh niên nhiều ngày không được thăm khám, điều trị có thể làm mất cơ hội điều trị sớm những căn bệnh tiềm ẩn liên quan. Lúc này, bệnh sẽ diễn ra ngày càng nghiêm trọng và khó chữa hơn.

Do đó, nếu bị đau đầu trong nhiều ngày liên tiếp, người bệnh không nên chủ quan, cần thăm khám ngay để tìm ra nguyên nhân và tiến hành chữa trị triệt để.

Chẩn đoán bệnh nhức đầu kinh niên

Để chẩn đoán chứng đau đầu kinh niên, bác sĩ sẽ tìm hiểu về tình trạng của người bệnh thông qua một số câu hỏi như: (5)

• Về nhân khẩu học (độ tuổi, giới tính, nghề nghiệp…) của người bệnh.
• Có thường bị đau đầu không?
• Cơn đau bắt đầu xuất hiện từ khi nào?
• Cơn đau tiến triển như thế nào?
• Cơn đau kéo dài bao lâu?
• Cơn đau xuất hiện ở đâu và cảm giác như thế nào?
• Cơn đau có xảy ra vào một thời điểm nhất định hoặc sau một hoạt động cụ thể nào không?
• Giấc ngủ có liên quan đến cơn đau không?
• Ngoài đau đầu, có triệu chứng nào đi kèm không?
• Trong gia đình có ai bị một số chứng đau đầu như đau nửa đầu không?
• Có đang dùng thuốc gì, tần suất dùng như thế nào?

Tiếp đó, bác sĩ tiến hành kiểm tra thể chất của người bệnh. Những kỹ thuật xét nghiệm thường không cần thiết, trừ khi người bệnh có các dấu hiệu nhiễm trùng hoặc mắc bệnh khác. Trong quá trình thăm khám, bác sĩ sẽ xem xét, loại trừ mọi nguyên nhân thứ phát có thể gây ra tình trạng đau đầu, có thể bao gồm:

• Nhiễm trùng (như viêm não, viêm màng não…)
• Khó thở khi ngủ
• Co giật
• U não
• Chấn thương sọ não
• Tiếp xúc với chất độc hại hoặc hóa chất.

Bác sĩ cũng có thể dùng các kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh như chụp MRI/CT để giúp chẩn đoán nguyên nhân gây ra tình trạng đau đầu.

Người bệnh có thể đến Hệ thống PlinkCare để thăm khám chứng đau đầu kinh niên. Nơi đây quy tụ đội ngũ bác sĩ Thần kinh dày dặn kinh nghiệm, giỏi chuyên môn. Bệnh viện còn có trang bị hệ thống máy móc tiên tiến hàng đầu thế giới, phục vụ tối ưu cho quá trình thăm khám, chữa trị.

Cách chữa trị đau đầu kinh niên

Khoa Thần kinh, Trung tâm Khoa học Thần kinh, Hệ thống PlinkCare là đơn vị uy tín được hàng ngàn người bệnh tin tưởng lựa chọn, đến thăm khám và điều trị các bệnh lý thần kinh nói chung, trong đó có đau đầu kinh niên.

Đau đầu kinh niên là loại đau đầu nghiêm trọng, khó chữa trị. Cách chữa đau đầu kinh niên cần căn cứ vào nguyên nhân gây ra tình trạng đau đầu. Thông qua việc khám lâm sàng và kết quả cận lâm sàng, bác sĩ có thể xác định được đau đầu có phải do nguyên nhân bệnh lý. Nếu có, người bệnh được chữa trị, kiểm soát bệnh, song song với làm giảm nhẹ triệu chứng đau đầu kinh niên, tiến đến kiểm soát bệnh. Đối với người lạm dụng thuốc thường không đáp ứng với thuốc chữa trị chứng đau nửa đầu. Do đó, việc chữa đau đầu kinh niên sẽ khác nhau giữa hai nhóm có và không lạm dụng thuốc. Cụ thể:

1. Đau đầu kinh niên không lạm dụng thuốc

Phần lớn người bị đau nửa đầu kinh niên thường dùng thuốc giảm đau như paracetamol, panadol, ibuprofen… để khắc chế các cơn đau đầu cấp tính. Tuy nhiên, đến nay thời điểm chính xác nên sử dụng thuốc để chữa trị những cơn đau đầu cấp tính vẫn chưa được xác định. Dù việc chữa trị sớm góp phần làm giảm tần suất, mức độ nghiêm trọng của cơn đau, từ đó giảm việc dùng thuốc nhưng việc sử dụng thuốc ngay khi cơn đau đầu xuất hiện, trước khi triệu chứng chuyển nặng cũng có thể gây ra tình trạng lạm dụng thuốc.

Vì thế, người bệnh nên tham khảo ý kiến của bác sĩ về thời điểm dùng thuốc giảm đau đầu. Bác sĩ cũng có thể hướng dẫn một số biện pháp giúp cải thiện cơn đau như thiền, tập yoga, áp dụng những kỹ thuật thư giãn…

2. Đau đầu kinh niên do lạm dụng thuốc

Mục đích của việc chữa trị kiểu đau đầu này là làm giảm đau đầu, giảm tần suất xuất hiện cơn đau và giảm việc dùng thuốc. Mục tiêu của việc chữa trị chứng đau đầu kinh niên do lạm dụng thuốc là giảm hơn 50% số ngày đau đầu trong vòng 6 tháng. Một số phương pháp chữa trị chứng đau đầu kinh niên do lạm dụng thuốc bao gồm:

Ngưng uống những loại thuốc giảm đau đã dùng quá lâu

Người bệnh đau đầu kinh niên do lạm dụng thuốc cần ngưng dùng loại thuốc đang sử dụng. Đây là bước quan trọng đầu tiên trong quá trình điều trị. Tuy nhiên, người bệnh có thể gặp tác dụng phụ (như rối loạn giấc ngủ, buồn nôn, nôn…) khi ngưng dùng thuốc đột ngột. Các triệu chứng này có thể kéo dài từ 1 – 4 tuần, tùy vào loại thuốc và mức độ lạm dụng thuốc.

Bác sĩ có thể chỉ định cho người bệnh dùng một loại thuốc khác (như NSAID) để đối phó với tình trạng này hoặc có thể cần nhập viện trong lúc cai thuốc.

Dùng thuốc giảm đau đầu

Việc dùng những loại thuốc thay thế thường phức tạp do phản ứng của người bệnh với những loại thuốc này. Thuốc thay thế cũng có thể bị hạn chế hoặc không phù hợp. Trong khoảng thời gian ngắn, việc thay đổi thuốc giảm đau có thể làm giảm các triệu chứng đau đầu nhưng cũng có nguy cơ kéo dài chu kỳ lạm dụng thuốc. Do đó, việc dùng thuốc phải được bác sĩ cân nhắc cẩn thận, kỹ lưỡng.

Điều trị dự phòng ngăn ngừa nguy cơ tái phát

Tái phát đau đầu thường xảy ra trong khoảng một năm sau khi điều trị thành công. Khoảng 41% người bệnh tái sử dụng thuốc giảm đau đã lạm dụng trước đó. Những trường hợp dễ tái phát chứng đau đầu kinh niên do lạm dụng thuốc thường bao gồm:

• Người bệnh tiếp tục trải qua những cơn đau đầu do căng thẳng/căng thẳng kết hợp đau nửa đầu.
• Người bệnh gặp chứng đau đầu thường xuyên (hơn 8 ngày/tháng) trong khoảng thời gian dài.
• Có sự cải thiện kém sau khi ngưng sử dụng thuốc.
• Đã thử áp dụng nhiều phương pháp chữa trị.
• Sử dụng thuốc giảm đau kết hợp có chứa caffeine hoặc codein.

Bác sĩ sẽ tư vấn các phương pháp chữa trị phòng ngừa phù hợp. Người bệnh không nên dùng thuốc giảm đau kết hợp (như thuốc chứa caffeine); kiểm soát bằng những phương pháp can thiệp không sử dụng thuốc, bao gồm xoa bóp, châm cứu, liệu pháp hành vi. Thuốc dự phòng có thể được dùng để tránh sử dụng thuốc cấp tính.

Cách phòng ngừa tình trạng nhức đầu kinh niên

Bên cạnh việc tìm hiểu cách chữa bệnh đau đầu kinh niên, mỗi người nên chủ động phòng bệnh thông qua các biện pháp dưới đây:

• Tránh những tác nhân gây đau đầu: Ghi lại nhật ký đau đầu để xác định nguyên nhân gây ra tình trạng đau đầu, từ đó chủ động phòng tránh. Nhật ký đau đầu bao gồm thông tin chi tiết về từng cơn đau đầu (ví dụ: thời điểm cơn đau bắt đầu, đau kéo dài bao lâu, bạn làm gì vào lúc đó…).
• Tránh lạm dụng thuốc: Bao gồm thuốc giảm đau, thuốc không kê đơn hơn 2 lần/tuần… vì có thể làm cơn đau đầu gia tăng tần suất và mức độ nghiêm trọng. Người bệnh cần tham khảo ý kiến bác sĩ về biện pháp cai thuốc để tránh các tác dụng phụ nghiêm trọng.
• Ngủ đủ giấc: Trung bình, người trưởng thành cần ngủ khoảng 7 – 8 giờ/đêm. Bạn nên đi ngủ và thức giấc cùng một thời điểm mỗi ngày. Nếu bị rối loạn giấc ngủ (như ngáy…), hãy sớm đi khám để có cách khắc phục.
• Tránh bỏ bữa: Duy trì những bữa ăn khoa học cùng một thời điểm mỗi ngày; tránh dùng đồ uống, thực phẩm có thể gây ra tình trạng đau đầu (như rượu bia). Nếu bị béo phì, cần lên kế hoạch giảm cân. Bạn có thể bổ sung thêm tinh chất thiên nhiên như ginkgo biloba (bạch quả), blueberry (việt quất)… giúp trung hòa gốc tự do, góp phần cải thiện tuần hoàn máu não, hạn chế tình trạng đau đầu.
• Tập thể dục đều đặn: Thường xuyên tập thể dục có thể giúp cải thiện sức khỏe thể chất, tinh thần, góp phần giảm căng thẳng. Nên nhận tư vấn từ bác sĩ để chọn ra những hoạt động phù hợp như bơi lội, đi bộ, đạp xe…; bắt đầu luyện tập từ từ, tránh bị chấn thương.
• Giảm stress: Căng thẳng có thể dẫn đến chứng đau đầu kinh niên. Do đó, mỗi người cần giữ tinh thần lạc quan, vui vẻ, sắp xếp thời gian học tập, làm việc hợp lý. Bạn có thể thực hiện những bài tập giảm căng thẳng như thiền, thái cực quyền, yoga.
• Giảm tiêu thụ caffeine: Một số loại thuốc đau đầu có chứa caffeine vì công dụng giảm đau đầu nhưng cũng có thể khiến cơn đau đầu diễn ra nặng hơn.

Để đặt lịch thăm khám, điều trị bệnh tại Hệ thống PlinkCare, Quý khách vui lòng liên hệ:

Đau đầu kinh niên không được thăm khám, chữa trị sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể và tâm lý, làm suy giảm chất lượng sống của người bệnh. Do đó, người bị nhức đầu kinh niên nên đến cơ sở y tế có chuyên khoa Thần kinh với đội ngũ bác sĩ chuyên môn cao, máy móc hiện đại để thăm khám, cải thiện tình trạng bệnh.