Đau đầu do viêm xoang: Triệu chứng, cách điều trị và phòng ngừa

Bài viết được tư vấn bởi Trung tâm thông tin y khoa, PlinkCare TP.HCM.

Khi người bệnh bị đau đầu kéo dài hoặc tái đi tái lại trong thời gian dài kèm dấu hiệu bất thường ở đường hô hấp, mũi, họng thì rất có thể đó là chứng đau đầu do viêm xoang. Ngoài ra, có thể có những trường hợp đau đầu nguy hiểm có triệu chứng tương tự như chứng đau đầu viêm xoang mà người bệnh không thể chủ quan.

Vậy viêm xoang có đau đầu không? Làm sao để nhận biết bệnh nhức đầu do viêm xoang? Cách phòng ngừa, điều trị viêm xoang nhức đầu hay viêm xoang đau đầu như thế nào?

Đau đầu do viêm xoang là gì?

Đau đầu do viêm xoang là tình trạng đau nhức, khó chịu ở vùng đầu và mặt gây ra bởi tình trạng viêm mũi xoang. Thông thường, khi người bệnh có biểu hiện triệu chứng của bệnh viêm mũi xoang, các dịch tiết sẽ được cơ thể dẫn lưu theo hệ thống xoang mũi chảy ra ngoài. Một vài nguyên nhân như dị ứng, nhiễm trùng, siêu vi, ký sinh trùng… có thể khiến hệ thống xoang bị ứ trệ, phù nề và tắc nghẽn. Từ đó, xoang mũi bị tăng áp lực và xuất hiện các biểu hiện khó chịu của chứng đau đầu viêm xoang. (1)

Triệu chứng đau đầu do viêm xoang

Viêm xoang có đau đầu không? Viêm xoang cấp và mạn tính có gây ra tình trạng đau đầu giống nhau không? Trên thực tế, viêm xoang cấp có một số biểu hiện tương đối dễ nhận biết, chẳng hạn như: (2)

• Đau đầu: Đây là một trong những triệu chứng chính, đau đầu khiến người bệnh viêm xoang cảm thấy rất khó chịu. Giữa thể viêm xoang cấp và viêm xoang mạn thì biểu hiện đau đầu có đôi chút khác biệt. Trong đợt viêm cấp tính, người bệnh thường có cảm giác nặng, đặc biệt là ở các vị trí xoang mũi như vùng trên 2 bên má, trán và xung quanh mắt. Thậm chí, người bệnh có thể thấy nặng ở vùng sau đầu.
• Sốt: Người bệnh viêm xoang cấp có thể gặp tình trạng sốt nhẹ. Triệu chứng sốt có thể tăng cao và kèm ớn lạnh khi có tình trạng nhiễm trùng.
• Nghẹt mũi, chảy nước mũi: Đây cũng là biểu hiện của bệnh lý viêm mũi xoang.
• Hắt xì nhiều, đỏ mắt, ngứa họng, chảy nước mũi liên tục: Gợi ý nguyên nhân viêm mũi xoang do dị ứng.
• Một số biểu hiện kèm theo: Viêm họng, sưng đau amidan, nổi hạch dưới hàm… có thể xuất hiện kèm theo đau đầu do viêm xoang hay viêm xoang đau đầu.

Khi viêm xoang chuyển sang mạn tính, đau đầu viêm xoang sẽ có biểu hiện tương tự với một vài bệnh lý đau đầu mạn khác như đau đầu migraine hay đau đầu căng cơ. Đôi lúc, bác sĩ phải chỉ định cho người bệnh thực hiện các xét nghiệm để loại trừ những nhóm bệnh kể trên trước khi đưa ra kết luận, chẩn đoán chứng đau đầu do viêm xoang.

Nguyên nhân viêm xoang gây đau đầu

Có nhiều nguyên nhân gây ra chứng đau đầu do viêm xoang. Một số nhóm nguyên nhân thường gặp bao gồm: (3)

• Nhiễm trùng: Nhiễm trùng xuất hiện khi cơ thể bị các vi sinh vật xâm nhập và kích thích các đáp ứng miễn dịch chống nhiễm trùng của cơ thể. Vi sinh vật ở đây có thể là vi khuẩn, vi nấm hoặc nhiễm các loại siêu vi.
• Dị ứng: Thường được biết đến với tên gọi “viêm mũi dị ứng”. Đây là tình trạng xoang mũi bị viêm sau khi gặp tác nhân dị nguyên. Có rất nhiều tác nhân có thể trở thành dị ứng nguyên, điển hình như phấn hoa, bụi nhà, thời tiết, lông động vật (mèo, cún…), vật liệu làm vải, nước hoa, thực phẩm… Chính vì sự đa dạng của thể bệnh dị ứng, nên một khi gặp các dấu hiệu mẫn cảm, hắt xì, nổi mề đay, bạn cần ghi nhận lại tác nhân có thể là dị ứng nguyên để chủ động phòng tránh về sau.
• Bất thường cấu trúc giải phẫu mũi xoang: Nhóm bệnh này thường gây tắc hẹp hệ thống xoang mũi lâu dài. Các bệnh lý cấu trúc như vách ngăn mũi lệch, polyp mũi hay u ở vùng mũi xoang… cần được giải quyết bằng phẫu thuật.

Ngoài ra, một số yếu tố nguy cơ dưới đây cũng khiến cơ thể dễ “khởi phát” viêm xoang gây nhức đầu:

• Hệ miễn dịch yếu, thường do dung nạp không đủ dinh dưỡng hoặc điều trị bằng thuốc.
• Đã và đang mắc một loại dị ứng với tác nhân nào đó.
• Dễ bị cảm cúm theo mùa.
• Thường xuyên hít phải khói thuốc lá và khí thải độc hại.
• Lạm dụng các chất xịt mũi, đặc biệt là corticosteroid.
• Tình trạng vách ngăn lệch dù nhẹ vẫn góp phần làm hẹp đường dẫn lưu của xoang.

Các yếu tố nguy cơ kể trên đóng vai trò quan trọng trong việc dự phòng những đợt viêm xoang nhức đầu ở người bệnh.

Viêm xoang gây đau đầu có nguy hiểm không?

Triệu chứng đau đầu do viêm xoang cấp tính khi được điều trị có thể thoái lui sau vài ngày đến một tuần. Với nhức đầu do viêm xoang mạn tính, việc điều trị có thể khó khăn và cần nhiều thời gian ổn định hơn. Ngoài ra, đau đầu do viêm xoang khi kéo dài mạn tính có nhiều điểm tương đồng với các bệnh lý đau đầu đến từ nguyên nhân ở thần kinh trung ương. Do đó người bệnh cần được thăm khám để loại trừ các bệnh lý này trước khi khởi trị viêm xoang đau đầu.

Nếu xét về mặt thời gian, chứng đau đầu được xem là mạn tính khi cơn đau kéo dài dai dẳng hơn 8 tuần. Bạn đang gặp cơn đau đầu tái đi tái lại nếu có từ 3 đợt đau đầu nặng trong một năm. Dưới đây là một số tình trạng đau đầu kéo dài thường gặp, trong đó có cả do viêm xoang:

• Đau đầu Migraine.
• Đau đầu căng cơ, căng thẳng.
• Đau đầu chuỗi hay đau đầu cụm.
• Đau đầu sau tai biến mạch máu não, sau chấn thương, sau phẫu thuật.
• Đau đầu do viêm xoang.

Mỗi loại đau đầu kể trên đều có mức độ nghiêm trọng thay đổi từ nhẹ đến nặng, đồng thời có phương thức điều trị riêng. Do đó, khi có những cơn đau đầu không giảm sau 1 – 2 tháng, bạn nên đến cơ sở y tế gần nhất để tiến hành thăm khám, đánh giá sớm.

Cách chẩn đoán đau nhức đầu do viêm xoang

Khi đi khám, bác sĩ có thể trao đổi thông tin về các triệu chứng bệnh, thực hiện thủ thuật nội soi mũi xoang đơn giản để đánh giá tình trạng viêm mũi xoang. Trong một số trường hợp, người bệnh có thể được yêu cầu thực hiện thêm phương pháp chụp cắt lớp vi tính (CT) hoặc chụp cộng hưởng từ (MRI) để bác sĩ khảo sát và loại trừ các bất thường đáng lưu tâm khác.

Cách điều trị viêm xoang gây nhức đầu

Để làm thuyên giảm tình trạng khó chịu do đau đầu viêm xoang nói chung, viêm mũi xoang nói riêng, hiện có hai nhóm phương pháp điều trị là phương pháp nội khoa và can thiệp ngoại khoa. Các bác sĩ sẽ chọn phương pháp điều trị phù hợp với đặc điểm bệnh lý của từng người bệnh. Một số điểm chung cơ bản bao gồm: (4)

1. Điều trị nội khoa

Việc điều trị chứng viêm xoang nhức đầu và các biểu hiện khác của bệnh viêm mũi xoang bằng nội khoa thường được chú trọng. Vì các triệu chứng này khiến chất lượng cuộc sống của người bệnh bị ảnh hưởng.

Các loại thuốc trị đau đầu do viêm xoang không kê toa

Sau khi loại trừ những bệnh lý nguy hiểm, người bị viêm xoang gây đau đầu thường được bác sĩ chỉ định cho dùng các loại thuốc giảm đau không kê đơn như acetaminophen (paracetamol) hoặc thuốc thuộc nhóm giảm đau không gây nghiện NSAID. Đây chỉ là cách điều trị triệu chứng đau đầu do viêm xoang. Khi các xoang thông thoáng, biểu hiện đau đầu cũng thuyên giảm theo.

Các loại thuốc trị đau đầu do viêm xoang cần kê toa

Tình trạng tắc nghẽn mũi xoang không nhiễm trùng hoặc dị ứng có thể dùng các loại kháng hoạt chất Histamin để ngăn chặn phản ứng xuất tiết tại niêm mạc mũi. Khi có nhiễm trùng, thuốc kháng sinh sẽ được ưu tiên sử dụng. Nếu có dấu hiệu nhiễm nấm thì người bệnh sẽ được kê thuốc kháng nấm. Tuy nhiên, các thuốc này đều có tác động lên dạ dày. Vì vậy, khi bạn hay người thân đến khám bệnh đau đầu viêm xoang mà có tiền sử viêm loét hay trào ngược dạ dày thực quản thì nên thông báo cho bác sĩ biết để được dùng kèm thuốc bảo vệ dạ dày.

Ở một số người bệnh có tình trạng tắc nghẽn lâu dài, mạn tính, gặp hiện tượng viêm xung huyết nhiều, các chuyên gia thường chỉ định cho sử dụng thêm thuốc xịt mũi chứa corticosteroid. Loại thuốc kê đơn này có khả năng kháng viêm mạnh, thường mang đến hiệu quả rất tốt với nhóm nguyên nhân đau đầu viêm xoang do dị ứng.

Một vấn đề quan trọng người bệnh thường bỏ qua đó là lạm dụng những loại thuốc xịt mũi chứa corticosteroid khi không có chỉ định từ bác sĩ, tiềm ẩn nhiều tác dụng phụ. Ngoài tình trạng giãn mạch thứ phát khiến chứng đau đầu trở nặng, các biến chứng lệ thuộc cortisol, suy thượng thận thứ phát do lạm dụng thuốc cũng thường được các bác sĩ cảnh báo.

Một số phương pháp giúp cải thiện đau đầu viêm xoang tại nhà

Một số chế phẩm xịt mũi cũng có thể được dùng kèm theo với vai trò hỗ trợ điều trị tình trạng đau đầu do viêm xoang. Dung dịch vệ sinh mũi với nước muối sinh lý, sát khuẩn chỉ có tác dụng làm vệ sinh tạm thời các hốc mũi xoang, giúp quá trình phục hồi diễn ra nhanh chóng và góp phần cải thiện biểu hiện viêm xoang gây đau đầu.

Xông mũi bằng nước ấm cũng là một cách cổ truyền hỗ trợ làm thông thoáng mũi họng. Khi thực hiện liệu pháp này tại nhà, người bệnh không nên cho thêm dược phẩm hay tinh dầu vào phần nước ấm xông mũi. Vì những dược phẩm này có thể vô tình gây tổn thương niêm mạc mũi, khiến biểu hiện tắc nghẽn trở nên dai dẳng, làm cơn đau đầu do viêm xoang diễn ra nghiêm trọng hơn.

2. Điều trị đau đầu do viêm xoang bằng cách phẫu thuật

Phẫu thuật là phương pháp điều trị phù hợp với tình trạng đau đầu do viêm xoang mạn tính gây ra. Cụ thể hơn là nhóm nguyên nhân bất thường giải phẫu vùng mũi xoang như có polyp, vẹo vách ngăn mũi xoang hoặc giải quyết khối u trong xoang. Bác sĩ có thể thực hiện phẫu thuật nội soi mũi xoang (FESS) để loại bỏ hoặc sửa những bất thường kể trên. Đây là phương pháp phẫu thuật xâm lấn tối thiểu, song người bệnh vẫn nên lựa chọn những cơ sở y tế uy tín để thực hiện nhằm đảm bảo tính an toàn và hiệu quả.

Cách phòng ngừa nhức đầu do viêm xoang

Người bệnh với triệu chứng đau đầu mạn tính do dị ứng có thể xuất hiện triệu chứng theo mùa. Các chuyên gia có thể tư vấn sử dụng liệu trình điều trị dự phòng bằng thuốc chống dị ứng. Tuy nhiên, yếu tố thay đổi lối sống vẫn đóng một vai trò quan trọng nhất định. Một số lưu ý giúp làm giảm tần suất mắc chứng đau đầu do viêm xoang bao gồm:

• Nâng cao sức đề kháng với chế độ dinh dưỡng và sinh hoạt phù hợp, ăn đủ bữa, ngủ đủ giấc.
• Nếu có cơ địa dễ bị dị ứng, cúm mùa, chủ động nâng cao sức khỏe và chủng ngừa là việc làm không thể thiếu.
• Giữ cơ thể đủ ấm và tạo bầu không khí đủ ấm, đủ ẩm.
• Ghi lại những tác nhân gây dị ứng và cố gắng tránh xa các dị nguyên này là biện pháp hữu hiệu.

Câu hỏi thường gặp

Dưới đây là một số câu hỏi thường gặp về chứng đau đầu do viêm xoang:

1. Đau đầu do viêm xoang kéo dài bao lâu?

Một đợt viêm xoang nhức đầu cấp tính thường kéo dài âm ỉ từ vài ngày đến 2 tuần tùy vào sức đề kháng của người bệnh. Một số người bị viêm xoang mạn tính thường tái đi tái lại nếu không được kiểm soát tốt. Trong bối cảnh đó, tình trạng đau đầu có thể kéo dài lâu hơn.

2. Đau đầu do viêm xoang khác chứng đau nửa đầu như thế nào?

Bệnh đau nửa đầu migraine có nhiều đặc điểm tương đồng với các triệu chứng đau đầu do viêm xoang. Cả hai bệnh lý này đều có những đặc điểm chung như sau:

• Đều tăng nặng hơn khi cúi người về trước.
• Vị trí đau trong một số trường hợp có thể xuất hiện cùng vị trí.
• Có triệu chứng nặng mặt, chảy mũi dịch trong.

Các triệu chứng này làm nhiều người bệnh phát hiện ra bệnh migraine khi đến khám viêm xoang. Tuy nhiên, người bệnh đau đầu do viêm xoang sẽ không có các biểu hiện kích thích bởi ánh sáng hay âm thanh, vốn là những triệu chứng đặc trưng của bệnh đau nửa đầu migraine. Người bị bệnh viêm xoang thường gặp những tình trạng dưới đây:

• Xuất hiện biểu hiện nhiễm cảm hoặc viêm hô hấp.
• Dịch mũi nhầy, có màu vàng hoặc xanh.
• Đau đầu do viêm xoang thường kéo dài hơn. Tuy nhiên cơn đau nửa đầu migraine thường kéo dài vài giờ đến vài ngày.
• Cơn nhức đầu viêm xoang thường đau ở vị trí từ gò má trở lên.

3. Khi nào cần gặp bác sĩ?

Nếu bạn cảm thấy cơn đau đầu của mình có những đặc điểm như sau, đừng ngần ngại đến cơ sở y tế thăm khám:

• Khi cơn đau đầu kéo dài hơn 15 ngày hoặc phải dùng thuốc giảm đau thường xuyên.
• Cơn đau đầu diễn ra đột ngột dữ dội, kể cả khi dùng thuốc giảm đau nhưng cũng không giảm.
• Cơn đau đầu lần này không giống với những cơn đau đầu do viêm xoang trước đó.
• Bạn nên nhập viện khi chứng nhức đầu viêm xoang ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày.

PlinkCare TP.HCM quy tụ đội ngũ chuyên gia nhiều kinh nghiệm, trang thiết bị hiện đại cùng với sự chăm sóc liên ngành là cơ sở y tế uy tín để người bệnh gửi gắm sức khỏe.

Để đặt lịch thăm khám, tư vấn các vấn đề về sức khỏe tại Hệ thống PlinkCare, Quý khách vui lòng liên hệ:

Tình trạng đau đầu viêm xoang có thể điều trị hiệu quả. Thế nhưng, việc chẩn đoán đúng thời điểm để theo dõi và dự phòng sớm vẫn là yếu tố then chốt giúp người bệnh kiểm soát bệnh hiệu quả, hạn chế bị ảnh hưởng bởi những cơn đau đầu gây ra. Vì thế, người bệnh nên đến thăm khám ngay khi có dấu hiệu đau đầu và nghi ngờ đau đầu do viêm xoang.