Đau bàng quang (tức): Nguyên nhân, triệu chứng, điều trị, phòng ngừa

Đau bàng quang là gì?

Đau bàng quang là một trạng thái đau biểu hiện rất khác nhau: từ cảm giác đau mơ hồ, tưng tức ở vùng bụng dưới, đau ngay sau xương mu, đau ở bìu, dương vật hay âm hộ cho đến cảm giác đau nhiều, đau như xé, rất khó chịu. Đau bàng tức quang thường kèm theo những rối loạn tiểu tiện như tiểu buốt, tiểu nhiều lần, tiểu khó, són tiểu, tiểu máu tùy theo những nguyên nhân khác nhau nhưng kết quả là ảnh hưởng đến sức khỏe, thể chất cũng như chất lượng cuộc sống và đời sống tình dục của bệnh nhân.

Nguyên nhân đau bàng quang

1. Viêm bàng quang

• Do vi khuẩn: đôi khi vi khuẩn có thể xâm nhập vào đường tiết niệu qua niệu đạo gây nhiễm trùng đường tiết niệu và bàng quang thường dễ bị nhất. Phụ nữ có nguy cơ đau bàng quang cao hơn nhiều so với nam giới. Viêm bàng quang có thể do vi khuẩn thông thường hoặc do trực khuẩn lao gây nên (viêm bàng quang đặc hiệu).
• Viêm bàng quang do hóa trị: người bệnh có tiền sử hóa trị toàn thân, hóa trị trong bàng quang.
• Viêm bàng quang do xạ trị: thường xạ trị vùng tiểu khung, trực tràng trong điều trị ung thư tuyến tiền liệt, ung thư trực tràng, ung thư ống hậu môn.
• Các triệu chứng đau bàng quang có thể bao gồm: Đau hoặc cảm giác nóng rát khi đi tiểu, nước tiểu đục, có máu hoặc có mùi hôi, kèm theo đi tiểu nhiều lần, sốt nhẹ.

2. Viêm bàng quang kẽ

Viêm bàng quang kẽ hay còn được gọi là hội chứng đau vùng chậu mạn tính, thường xảy ra với phụ nữ trên 40 tuổi. Một số dấu hiệu thường gặp của viêm bàng quang kẽ, bao gồm:

• Đau, căng tức ở bàng quang, vùng xương chậu.
• Nóng, rát khi đi tiểu, tiểu nhiều hơn bình thường.
• Đối với phụ nữ sẽ đau giữa vùng âm đạo và hậu môn, còn nam giới sẽ đau giữa bìu và hậu môn.
• Viêm bàng quang kẽ có thể do nhiều yếu tố nguy cơ như: di truyền, giới tính, yếu tố môi trường và lối sống.

3. Sỏi bàng quang

Bệnh này còn xuất hiện thêm nhiều triệu chứng như đau khi đi tiểu, đau vùng bụng dưới, tiểu nhiều lần, tiểu không hết,… Nguyên nhân gây sỏi bàng quang thường liên quan đến các vấn đề về tiểu tiện như nhiễm trùng đường tiểu, tắc nghẽn đường tiểu hoặc uống ít nước khiến nước tiểu bị cô đặc dễ tạo sỏi.

4. Ung thư bàng quang

Ngoài đau bàng quang, còn có một số triệu chứng khác như: đau khi tiểu tiện, có máu lẫn trong nước tiểu, tiểu nhiều lần, đau thắt lưng,…

Ung thư bàng quang là bệnh nguy hiểm, thường gặp trong các bệnh ung thư về đường tiết niệu, nhất là ở nam giới trên 50 tuổi. Những Loại ung thư này do nhiều yếu tố nguyên nhân như: hút thuốc lá thường xuyên, chế độ ăn uống nhiều thịt đỏ, nghiện rượu,, làm việc trong môi trường độc hại tiếp xúc với thuốc nhuộm, các amin thơm, nhiễm ký sinh trùng (sán máng) có thể gây ung thư bàng quang.

Để chẩn đoán ung thư, bác sĩ có thể chỉ định các phương pháp như: xét nghiệm máu, nước tiểu, siêu âm, chụp CT, chụp MRI, nội soi bàng quang, sinh thiết.

Điều trị ung thư bàng quang phụ thuộc vào mức độ xâm lấn của ung thư và mức độ di căn.

5. Tổn thương hoặc kích thích bàng quang

Tổn thương hoặc kích thích bàng quang gây đau bàng quang và nhiều triệu chứng khó chịu khác. Nguyên nhân có thể do chấn thương hoặc tác động trực tiếp từ tai nạn, phẫu thuật, chấn thương thể thao khiến bàng quang bị kích thích, tổn thương.

6. Dị ứng thực phẩm

Dị ứng thực phẩm gây nên nhiều triệu chứng khác nhau, trong đó nhiều người sẽ bị đau vùng bàng quang. Dị ứng thực phẩm ảnh hưởng đến bàng quang do các cơ chế tác động: viêm, kích thích, rối loạn chức năng bàng quang,…

Nếu có dấu hiệu cho rằng dị ứng thực phẩm là nguyên nhân gây đau bàng quang, bạn cần khám với bác sĩ chuyên khoa để được chẩn đoán, điều trị.

7. Yếu tố tâm lý

Yếu tố tâm lý là một trong những nguyên nhân đau bàng quang nhưng không phải là nguyên nhân chính. Khi người bệnh căng thẳng, lo âu có thể khiến các cơn đau bàng quang trở nên trầm trọng hơn do cơ thể phản ứng bằng cách tăng cường cảm giác đau, kích thích trong các cơ quan nội tạng, trong đó có bàng quang.

8. Các nguyên nhân khác hiếm gặp hơn:

Yếu tố gia đình (gen), hội chứng ruột kích thích (IBS), đau xơ cơ, lạc nội mạc tử cung, đau âm hộ và dị ứng, giai đoạn trước hành kinh, một số bệnh tự miễn như Lupus ban đỏ hệ thống…

Phân loại đau tức bàng quang

1. Đau bàng quang cấp tính

Đau bàng quang cấp tính thường xảy ra đột ngột, kéo dài trong khoảng thời gian ngắn tùy vào mức độ đau của từng người, có thể kéo dài vài giờ đến vài ngày. Nguyên nhân của tình trạng cấp tính do nhiễm trùng đường tiểu, tổn thương, chấn thương trực tiếp. Ngoài ra, sỏi bàng quang cũng gây đau cấp tính khi sỏi kẹt ở cổ bàng quang gây tắc nghẽn và bí tiểu. (1)

2. Đau bàng quang mạn tính

Đau bàng quang mạn tính kéo dài 3-6 tháng, có thể tái đi tái lại mà không có nhiều dấu hiệu rõ rệt. Bệnh này thường liên quan đến tình trạng mãn tính như hội chứng đau bàng quang, viêm bàng quang hoặc các rối loạn chức năng bàng quang.

Người bệnh đau bàng quang mạn tính thường xuất hiện các triệu chứng như: đau kéo dài, cảm giác khó chịu ở vùng bụng dưới hoặc xung quanh bàng quang.

Triệu chứng đau bàng quang

Triệu chứng đau bàng quang của mỗi người có thể khác nhau, tùy vào nguyên nhân và đối tượng mắc bệnh.

1. Triệu chứng đau bàng quang ở nam giới

• Đau, áp lực ở vùng bụng dưới, nhất là khu vực xung quanh bàng quang.
• Đau, rát khi tiểu tiện.
• Tiểu thường xuyên, nhiều hơn bình thường.
• Cảm giác tiểu không hết.
• Nước tiểu có màu đỏ hoặc hồng do có lẫn máu trong nước tiểu.
• Đau vùng lưng dưới hoặc xương chậu.
• Rối loạn chức năng tình dục hoặc các vấn đề về cương dương.

2. Triệu chứng đau bàng quang ở nữ giới

Tương tự như nam giới, nữ giới cũng có một số triệu chứng:

• Đau, áp lực vùng bụng dưới.
• Đau khi tiểu tiện, nhiều người cảm giác bị rát.
• Tiểu không hết, tiểu nhiều hơn bình thường.
• Đau, không thoải mái ở vùng chậu.
• Rối loạn chu kỳ kinh nguyệt.

3. Triệu chứng khác

• Đau toàn thân, cảm giác mệt mỏi, khó chịu, một số người có thể bị sốt.
• Khó chịu khi ngồi hoặc đứng quá lâu.
• Nôn hoặc buồn nôn do nhiễm trùng.
• Đau, không thoải mái khi quan hệ tình dục.
• Nước tiểu có thể có màu khác thường, có mùi lạ hoặc có lẫn mủ.

Đối tượng nào dễ bị đau tức bàng quang? Các yếu tố nguy cơ

Đau nhức bàng quang có thể xuất hiện ở nhiều đối tượng khác nhau kèm theo các yếu tố nguy cơ. Dưới đây là một số đối tượng dễ bị đau tức bàng quang và các yếu tố nguy cơ chính.

1. Đối tượng dễ bị đau tức bàng quang

• Người mắc các bệnh về tiết niệu như viêm bàng quang, sỏi bàng quang, u bàng quang,…
• Phụ nữ mang thai khiến gia tăng áp lực từ tử cung gây đau tức bàng quang. (2)
• Người bị hội chứng đau bàng quang gây đau mạn tính, tức bàng quang.
• Người lớn tuổi ảnh hưởng đến chức năng bàng quang do quá trình lão hóa.
• Người có tiền sử tiểu tiện bất thường kèm theo đau tức bàng quang.

2. Các yếu tố nguy cơ

• Nhiễm trùng đường tiết niệu gây viêm, đau bàng quang.
• Sỏi bàng quang gây đau, khó chịu.
• Chấn thương hoặc phẫu thuật vùng bụng, bàng quang gây đau, tức.
• Vấn đề liên quan đến hệ thần kinh làm tăng cảm giác đau vùng bàng quang.
• Uống không đủ nước làm tăng nguy cơ nhiễm trùng.
• Tình trạng sức khỏe khác như tiểu đường, bệnh tự miễn, các vấn đề tiêu hóa ảnh hưởng đến bàng quang, gây đau tức.

Hội chứng đau nhức bàng quang có nguy hiểm không?

Hội chứng đau nhức bàng quang tuy không quá nguy hiểm nhưng gây ra những triệu chứng khó chịu, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh. Mức độ nguy hiểm của bệnh đau bàng quang phụ thuộc vào nhiều yếu tố ảnh hưởng đến người bệnh.

Hội chứng đau nhức bàng quang gây nguy hiểm, ảnh hưởng đến người bệnh:

• Chất lượng cuộc sống: Đau tức bàng quang gây đau đớn, cảm giác khó chịu, ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống hàng ngày, gồm hiệu suất làm việc, sinh hoạt hàng ngày, chất lượng giấc ngủ… dẫn đến người bệnh bị stress, giảm chất lượng cuộc sống.
• Triệu chứng mạn tính: Đây là tình trạng bệnh mạn tính, triệu chứng kéo dài nhiều năm gây lo âu, căng thẳng cho người bệnh.
• Tăng nguy cơ nhiễm trùng: Một số người bệnh có nguy cơ cao hơn, nhất là tăng nguy cơ nhiễm trùng đường tiết niệu do đi tiểu thường xuyên, viêm nhiễm mạn tính.
• Ảnh hưởng tâm lý: Đau mạn tính, khó chịu liên tục dẫn đến vấn đề sức khỏe như lo âu, trầm cảm.
• Mặc dù đau bàng quang không gây khó khăn, đe dọa tính mạng nhưng ảnh hưởng chất lượng cuộc sống hàng ngày và sức khỏe tổng thể. Người bệnh cần khám, tư vấn để được điều trị sớm.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Khi có các dấu hiệu, triệu chứng của hội chứng đau bàng quang, người bệnh không nên chủ quan, tránh những biến chứng nguy hiểm về sau. Người bệnh có thể khám, tư vấn, điều trị tại Trung tâm Tiết niệu – Thận học – Nam khoa, PlinkCare TP.HCM.

Chẩn đoán tình trạng đau tức bàng quang

Chẩn đoán tình trạng đau bàng quang cần dựa vào các phương pháp cụ thể.

• Khám lâm sàng, hỏi về lịch sử bệnh: Bác sĩ hỏi chi tiết các triệu chứng, mức độ đau, hỏi về tiền sử bệnh của cá nhân, gia đình, bao gồm các bệnh liên quan.
• Khám vùng bụng và xương chậu nhằm kiểm tra mức độ, cảm giác đau hoặc dấu hiệu bất thường vùng bụng, xương chậu.
• Xét nghiệm máu: Kiểm tra các chỉ số liên quan đến sức khỏe, loại trừ các bệnh khác.
• Xét nghiệm nước tiểu: Tìm kiếm dấu hiệu nhiễm trùng.
• Siêu âm bụng: Kiểm tra cấu trúc bàng quang và các cơ quan xung quanh.
• Chụp X-quang hoặc chụp CT scan: Kiểm tra sỏi bàng quang, khối u hoặc các bất thường khác.
• Nội soi bàng quang: Quan sát trực tiếp bàng quang, niệu đạo giúp kiểm tra các dấu hiệu viêm, tổn thương, khối, u,…
• Chẩn đoán chính xác tình trạng đau vùng bàng quang là vô cùng quan trọng. Người bệnh cần thăm khám để được tư vấn, điều trị.

Cách điều trị đau bàng quang

Thông thường, điều trị đau bàng quang phụ thuộc vào nguyên nhân cụ thể và mức độ nghiêm trọng của triệu chứng. Dưới đây là một số phương pháp điều trị mang tính chất tham khảo.

• Viêm bàng quang (nhiễm trùng đường tiết niệu): Bác sĩ chỉ định dùng thuốc điều trị nhiễm trùng do vi khuẩn, kê đơn thuốc kháng sinh dựa vào kết quả xét nghiệm nước tiểu. Ngoài ra, bác sĩ yêu cầu người bệnh uống nhiều nước và thực hiện các biện pháp chăm sóc khác.
• Sỏi bàng quang: Nếu sỏi quá lớn, nghiêm trọng, cần được thực hiện phẫu thuật loại bỏ sỏi bằng các phương pháp tiên tiến. Ngoài ra, bác sĩ sẽ kê đơn thuốc giảm đau và các loại thuốc khác.
• Hội chứng bàng quang nhạy cảm: Bác sĩ cho thuốc giảm đau, thuốc chống viêm không steroid, thuốc kháng histamine,… Người bệnh cũng được khuyến khích tránh dùng thực phẩm, đồ uống kích thích bàng quang như rượu bia, cà phê, thức ăn cay, nóng.

Phòng ngừa đau bàng quang

Để phòng ngừa đau vùng bàng quang, bạn cần lưu ý những vấn đề dưới đây:

• Uống đủ 1,5-2 lít nước/ngày.
• Đi tiểu ngay khi có cảm giác mắc, không được nhịn tiểu.
• Phụ nữ sau khi đi tiểu nên lau từ trước ra sau sau khi vệ sinh xong.
• Khuyến khích tắm vòi sen, không nên ngâm mình trong bồn tắm tần suất nhiều lần hoặc tắm dưới ao hồ, sông suối.
• Lựa chọn quần lót phù hợp, rộng rãi, nên chọn chất liệu cotton.
• Thay quần lót mỗi ngày.
• Đi tiểu tiện trước và sau khi quan hệ tình dục.
• Vệ sinh sạch sẽ vùng kín mỗi ngày.
• Tích cực điều trị dứt điểm bệnh tuyến tiền liệt, tiết niệu.
• Vận động thể dục thể thao thường xuyên với các bài tập tốt cho hệ bài tiết, lưu thông nước tiểu dễ dàng hơn.
• Chế độ ăn uống khoa học, hợp lý giúp phòng bệnh, nhất là các bệnh nhiễm trùng.

Đau bàng quang khiến nhiều người khó chịu, ảnh hưởng đến công việc, cuộc sống. Khi có các dấu hiệu bất thường, người bệnh cần thăm khám, điều trị để tránh những biến chứng ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe.