Bị cứng khớp khuỷu tay: Cách điều trị, nguyên nhân và triệu chứng

Cứng khớp khuỷu tay là gì?

Cứng khớp khuỷu tay là thuật ngữ dùng để chỉ hiện tượng khớp khuỷu tay không thể duỗi quá 30° và gập quá 120°. Cứng khớp ở khuỷu tay khiến người bệnh khó thực hiện các chuyển động tay như co duỗi, lật lòng bàn tay lên xuống.

Việc hạn chế phạm vi chuyển động khớp khuỷu tay gây ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng cuộc sống của người bệnh. Đặc biệt, trường hợp cứng khớp đến từ chấn thương bên trong hoặc do bệnh lý có thể gây nên nhiều biến chứng nguy hiểm. (1)

Nếu tình trạng này kéo dài liên tục trong nhiều ngày kèm theo các triệu chứng bất thường, bạn cần đến trực tiếp cơ sở y tế để được thăm khám, chẩn đoán và can thiệp kịp thời.

Các nguyên nhân gây ra cứng khớp khuỷu tay

Việc xác định chính xác nguyên nhân gây bệnh giúp việc tiếp nhận điều trị diễn ra nhanh chóng, an toàn, hiệu quả. Dưới đây là một số nguyên nhân gây cứng khớp ở khuỷu tay thường gặp: (2)

1. Chấn thương và tai nạn

Nguyên nhân phổ biến nhất của cứng khớp khuỷu tay là chấn thương và tai nạn. Sau chấn thương, có thể xảy ra phản ứng cốt hóa, nghĩa là xương hình thành bên trong các mô mềm, gây cản trở chuyển động của khuỷu tay.

Chấn thương và tai nạn còn gây tổn thương các cơ quan quan trọng như sụn khớp, dây chằng, bao hoạt dịch… dẫn đến suy giảm chức năng và gây cứng khớp.

2. Viêm khớp dạng thấp

Viêm khớp dạng thấp xảy ra do hệ miễn dịch tấn công nhầm các tế bào khỏe mạnh như màng hoạt dịch khớp, gây ra cảm giác đau nhức, sưng cứng khớp. Viêm khớp dạng thấp có thể tác động đến nhiều khớp trên cơ thể, trong đó có khớp khuỷu tay.

Viêm khớp dạng thấp nếu không được kiểm soát sớm có thể tác động đến sụn, xương và bao hoạt dịch, làm trầm trọng hơn tình trạng viêm sưng, gây chèn ép dây thần kinh, dẫn đến đau nhức và giảm khả năng vận động của khớp khuỷu tay.

3. Thoái hóa khớp

Thoái hóa khớp liên quan đến sự lão hóa, thường xảy ra ở người trên 50 tuổi. Quá trình lão hóa khiến lớp sụn đệm bị hao mòn, các đầu xương bắt đầu cọ xát trực tiếp vào nhau, lâu ngày khiến khớp khuỷu tay trở nên cứng và đau nhức khó chịu.

Ngoài người già, thoái hóa khớp có thể xuất hiện ở người trẻ do di truyền, béo phì, chấn thương, ảnh hưởng từ các bệnh xương khớp khác. Do đó, người trẻ không nên chủ quan khi thường xuyên xuất hiện tình trạng cứng khớp ở khuỷu tay, đặc biệt là vào sáng sớm hoặc sau một khoảng thời gian không hoạt động.

4. Các nguyên nhân khác

Cứng khớp vùng khuỷu tay còn có thể đến từ đặc thù công việc, thói quen sinh hoạt hoặc do các bệnh lý khác như gout, viêm bao hoạt dịch, viêm khớp do lupus ban đỏ…

Triệu chứng của cứng khớp khuỷu tay

Một số triệu chứng có thể đi kèm với căng cứng khớp điển hình như:

1. Đau nhức tại khu vực khớp

Đau nhức là triệu chứng phổ biến đi kèm với hiện tượng cứng khớp ở khuỷu tay. Đặc biệt, khớp bị cứng do viêm hoặc do chấn thương, cảm giác đau nhức sẽ biểu hiện rõ ràng. Tùy vào nguyên nhân gây bệnh và mức độ nghiêm trọng mà cơn đau có thể đến đột ngột hoặc âm ỉ.

2. Giảm khả năng vận động

Căng cứng khớp khiến phạm vi hoạt động của khuỷu tay bị ảnh hưởng, dẫn đến giảm khả năng vận động hay thực hiện các động tác yêu cầu lực tay như xoay cánh tay, cầm đồ vật, chơi thể thao, đánh máy…

3. Sưng tấy và nóng đỏ

Trường hợp cứng khớp do chấn thương, viêm khớp, viêm bao hoạt dịch, gout… có thể khiến vùng xung quanh khớp bị sưng tấy, nóng đỏ bất thường.

4. Âm thanh lạ khi di chuyển

Trường hợp cứng khớp do viêm hoặc khô khớp, khi chuyển động khuỷu tay có thể xuất hiện các âm thanh lạ như lục cục, lạo xạo, lục khục…

Trường hợp dễ bị cứng khớp khuỷu tay

Dưới đây là các trường hợp thường bị cứng khớp ở khuỷu tay mà bạn nên lưu tâm:

1. Cứng khớp khuỷu tay sau bó bột

Việc không hoạt động liên tục trong nhiều tuần hoặc nhiều tháng khiến các dây chằng, mô mềm quanh khớp bị yếu dần, mất đi tính đàn hồi và dần xơ hóa, gây hạn chế khả năng vận động hay khớp khuỷu tay bị cứng. Lúc này, bạn có thể tham khảo ý kiến bác sĩ về các bài tập phục hồi chức năng nhằm cải thiện nhanh chóng.

2. Cứng khớp khuỷu tay sau phẫu thuật

Sau phẫu thuật, các mô sẹo có thể hình thành xung quanh khớp, gây ảnh hưởng đến chức năng khớp, bao gồm cả hiện tượng căng cứng khớp ở khuỷu tay. Ngoài ra, vết thương khi mới phẫu thuật có thể còn sưng, chưa khỏi hẳn cũng là lý do gây căng cứng, hạn chế tầm hoạt động của khớp khuỷu tay.

Phương pháp chẩn đoán cứng khớp khuỷu tay

Để xây dựng phác đồ điều trị phù hợp, người bệnh cần được chẩn đoán tình trạng bệnh lý thông qua các phương pháp sau: (3)

1. Khám lâm sàng

Đầu tiên, bác sĩ sẽ quan sát, sờ nắn, kiểm tra phạm vi hoạt động để đánh giá các bất thường vùng khớp khuỷu tay. Đồng thời, khai thác các thông tin liên quan như bệnh sử, chế độ ăn uống – sinh hoạt, đặc thù công việc, môi trường sống… nhằm xác định tình trạng sơ bộ, từ đó chỉ định thực hiện các phương pháp cận lâm sàng phù hợp.

2. Xét nghiệm máu

Trường hợp co cứng khớp khuỷu nghi ngờ do các bệnh lý viêm nhiễm đặc trưng như viêm xương khớp, bác sĩ sẽ yêu cầu xét nghiệm máu nhằm đánh giá chính xác bệnh lý. Thông thường, người bệnh có thể được chỉ định thực hiện các loại xét nghiệm như xét nghiệm yếu tố dạng thấp (Rheumatoid factor – RF), xét nghiệm anti – cyclic citrullined peptide, kiểm tra tốc độ lắng máu VSS (Erythrocyte sedimentation rate) hoặc CRP (C-reactive protein), kiểm tra nồng độ axit uric…

3. Xét nghiệm hình ảnh

Chẩn đoán hình ảnh giúp bác sĩ quan sát cấu trúc bên trong vùng khớp khuỷu tay, từ đó phát hiện các bất thường như khớp lỏng lẻo, gai xương, vật thể lạ, canxi lắng đọng, gãy xương, cấu trúc xương bất thường… Hiện tại các bệnh viện lớn đang ưu tiên ứng dụng một số phương pháp chẩn đoán hình ảnh như siêu âm, chụp X-quang, chụp CT (cắt lớp vi tính), chụp MRI (cộng hưởng từ).

Cách điều trị cứng khớp khuỷu tay

Đối với cứng khớp khuỷu tay, tùy vào nguyên nhân gây bệnh, mức độ nghiêm trọng và thể trạng của người bệnh mà bác sĩ sẽ chỉ định một số phương pháp điều trị như:

1. Điều trị nội khoa

Nội khoa là bước đầu của kế hoạch điều trị hầu hết các bệnh lý cứng khớp. Sau khi thăm khám, nếu người bệnh chỉ bị đau cứng hoặc viêm mức độ nhẹ, bác sĩ sẽ kê đơn thuốc phù hợp như thuốc giảm đau, thuốc chống viêm không steroid, thuốc giãn cơ, corticoid…

Người bệnh cần tuân thủ đúng liều dùng, cách dùng và thời gian dùng thuốc theo hướng dẫn của bác sĩ. Tuyệt đối không tự ý mua, tăng giảm liều hoặc ngừng thuốc khi chưa được sự cho phép của bác sĩ.

2. Vật lý trị liệu

Để hỗ trợ hồi phục chức năng tay hiệu quả, bác sĩ sẽ xây dựng kế hoạch tập vật lý trị liệu cho người bệnh theo hướng cá nhân hóa dựa trên tình trạng bệnh lý và khả năng tiếp nhận các bài tập. Việc tham gia tập vật lý trị liệu giúp lưu thông khí huyết, cải thiện tính linh hoạt, giảm đau viêm và sưng cứng.

Tại các bệnh viện lớn, tập vật lý trị liệu – phục hồi chức năng thường sẽ có các thiết bị hỗ trợ tiên tiến như máy laser robot scan hay sóng xung kích hội tụ giúp giảm đau, đẩy nhanh tốc độ phục hồi chức năng khớp khuỷu tay cho người bệnh.

3. Phẫu thuật

Đối với phẫu thuật khuỷu tay, hiện có 2 phương pháp thường được áp dụng là mổ mở và phẫu thuật nội soi. Nội soi giúp bác sĩ quan sát khớp tốt hơn, hạn chế để lại sẹo, giảm nguy cơ nhiễm trùng, ít đau, phục hồi nhanh… Tuy nhiên, phương pháp này có phạm vi chỉ định hẹp hơn, không phù hợp cho người bị chấn thương nặng, viêm khớp dạng thấp nặng, từng phẫu thuật khuỷu tay hoặc bị dị tật bẩm sinh…

Phẫu thuật mổ mở phù hợp với nhiều đối tượng hơn, tuy nhiên cần được thực hiện cẩn thận để tránh các rủi ro, biến chứng không đáng có trong và sau phẫu thuật.

Tùy vào tình trạng cụ thể mà mỗi đối tượng sẽ được chỉ định phương pháp phẫu thuật phù hợp nhằm đảm bảo tính an toàn và hiệu quả. Tuy nhiên, phẫu thuật chỉ nên thực hiện sau khi được cân nhắc kỹ bởi bác sĩ chuyên môn cao tại các bệnh viện lớn, uy tín. (4)

4. Sử dụng nẹp

Trường hợp bị cứng khớp khuỷu tay sau chấn thương, người bệnh có thể được yêu cầu sử dụng nẹp. Nẹp giúp nâng đỡ, giảm áp lực lên vùng xương khớp bị tổn thương và hỗ trợ nâng cao tốc độ phục hồi sau chấn thương, từ đó cải thiện tình trạng cứng khớp. Đối với chấn thương khuỷu tay, người bệnh thường được đề nghị đeo một số loại nẹp sau:

• Nẹp tĩnh: Giữ phần khuỷu tay hoàn toàn bất động và không thể điều chỉnh nẹp được.
• Nẹp tĩnh tiến triển: Người bệnh không thể di chuyển khuỷu tay nhưng vẫn có thể điều chỉnh vị trí của nẹp theo thời gian để phù hợp với quá trình phục hồi.
• Nẹp động: Người bệnh có thể di chuyển khuỷu tay trong phạm vi được bác sĩ hướng dẫn. Bác sĩ có thể điều chỉnh phạm vi chuyển động khuỷu tay theo quá trình phục hồi bệnh lý.

Biện pháp phòng ngừa cứng khớp khuỷu tay

Để phòng ngừa hiện tượng cứng khớp vùng khuỷu tay, bạn cần lưu ý một số vấn đề dưới đây:

1. Duy trì lối sống lành mạnh

• Hình thành thói quen đi đứng, ngồi đúng tư thế nhằm hạn chế áp lực lên hệ xương khớp, trong đó có khớp khuỷu tay.
• Ngủ đủ giấc, người trưởng thành nên ngủ đủ khoảng 7 – 9 tiếng mỗi ngày và tránh thức khuya.
• Duy trì thói quen tắm sớm và tắm bằng nước ấm để hỗ trợ lưu thông máu.
• Giữ tâm trạng tích cực, thoải mái, tránh xa các yếu tố có thể gây stress.

2. Dinh dưỡng hợp lý

Xây dựng chế độ ăn uống đầy đủ, cân bằng các nhóm dưỡng chất đa lượng (protein, carbs, chất béo tốt). Tăng cường các vi chất dinh dưỡng có lợi cho xương khớp như canxi, vitamin D, collagen…

3. Tập thể dục thường xuyên

Để nâng cao sức khỏe tổng thể nói chúng và sức khỏe cơ xương khớp nói riêng, bạn nên chủ động tham gia các hoạt động thể dục thể thao thường xuyên. Tập thể dục đều đặn giúp tăng cường sức khỏe xương khớp, cải thiện sự cân bằng, kiểm soát cân nặng…

4. Tránh các chấn thương

Chấn thương là nguyên nhân phổ biến gây cứng khớp khuỷu. Do đó, trong quá trình sinh hoạt, làm việc, bạn cần cẩn thận khi tham gia các hoạt động có nguy cơ chấn thương khuỷu tay cao như lái xe, mang vác vật nặng, chơi các môn thể thao mạnh, tập thể hình…

Đặc biệt là với những người thường xuyên chơi thể thao hoặc tập thể hình, cần khởi động kỹ trước khi chơi thể thao hoặc tập các bài nặng; tránh lặp lại liên tục một động tác có sử dụng lực khuỷu tay; trường hợp không may bị chấn thương cần tạm ngưng các hoạt động này, tập trung điều trị dứt điểm chấn thương trước khi quay lại chơi thể thao hoặc tập thể hình.

Những biến chứng có thể xảy ra khi bị cứng khớp khuỷu tay

Cứng khớp ở khuỷu tay nếu không được nhận biết và điều trị kịp thời, có thể dẫn đến những biến chứng sau:

1. Hạn chế vận động

Cứng khớp làm giới hạn phạm vi chuyển động của khuỷu tay – cánh tay. Tình trạng này nếu diễn ra trong thời gian dài, người bệnh thường khó hoặc không thể thực hiện được các loại vận động yêu cầu lực tay.

2. Đau mãn tính

Cứng khớp thường đi kèm cảm giác đau nhức, trường hợp không được can thiệp sớm, có thể dẫn đến đau mạn tính, đặc biệt là khi thay đổi thời tiết hoặc thực hiện các động tác có yêu cầu lực tay nhiều.

3. Biến dạng khớp

Trường hợp cứng khớp khuỷu tay đến từ bệnh lý viêm khớp kéo dài, có thể gây biến dạng khớp như méo mó, lồi ra sau hoặc lệch sang một bên.

4. Teo cơ

Đau cứng khớp khuỷu tay khiến người bệnh có xu hướng ít hoặc không vận động cánh tay bị tổn thương trong thời gian dài. Điều này khiến các cơ bị yếu dần đi, dẫn đến hiện tượng teo cơ.

Chăm sóc, phục hồi chức năng cứng khớp khuỷu tại nhà

Dưới đây là một số lưu ý khi chăm sóc, hỗ trợ phục hồi chức năng sau điều trị co cứng khớp ở khuỷu tay.

1. Chế độ ăn uống lành mạnh

Bên cạnh thăm khám, điều trị theo kế hoạch của bác sĩ, người bệnh cũng cần lưu ý chế độ ăn uống khoa học để hỗ trợ phục hồi sức khỏe khớp khuỷu tay. Ưu tiên các thực phẩm tốt cho xương khớp, có khả năng chống viêm như cá béo (cá hồi, cá ngừ, cá thu), rau họ cải (cải xoăn, cải bó xôi, bông cải xanh, súp lơ), nghệ, sữa chua, gừng, trà xanh…

Đồng thời, hạn chế hoặc tránh các thực phẩm chế biến sẵn, đồ chiên rán nhiều dầu, rượu bia, nước ngọt có ga… vì chúng có thể tăng kích thích phản ứng viêm, khiến vùng khớp bị tổn thương mất nhiều thời gian hơn để hồi phục.

2. Sử dụng thuốc giảm đau không kê đơn

Trường hợp cứng khớp đi kèm với triệu chứng đau nhức khó chịu, người bệnh có thể tham khảo một số loại thuốc giảm đau không kê đơn như paracetamol, ibuprofen, naproxen…

Mặc dù các thuốc này không phải là thuốc kê đơn, nhưng hiệu quả và mức độ tác dụng của thuốc lên cơ thể mỗi người là khác nhau. Chúng tôi không khuyến khích việc tự ý mua và sử dụng các loại thuốc giảm đau. Để đảm bảo an toàn trong điều trị tình trạng cứng khớp khuỷu tay, người bệnh nên thăm khám trực tiếp và dùng thuốc theo hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa.

3. Nghỉ ngơi và hạn chế vận động khớp

Trong thời gian điều trị cứng khớp tại nhà, người bệnh cần nghỉ ngơi đầy đủ để các tế bào bị tổn thương có thời gian hồi phục. Đồng thời, hạn chế các loại vận động có sử dụng lực tay mạnh vì điều này có thể làm trầm trọng hơn tình trạng bệnh lý.

4. Tập các bài tập nhẹ nhàng

Các bài tập nhẹ nhàng có thể giúp lưu thông máu tốt hơn, giảm cảm giác căng cứng, đau nhức, khó chịu. Để tránh chấn thương, bạn nên chọn các bài tập vừa sức như gấp duỗi cánh tay, xoay cổ tay, nâng cổ tay, nâng lòng bàn tay…

5. Xoa bóp, châm cứu

Massage, xoa bóp nhẹ xung quanh vùng khớp khuỷu tay giúp kích thích lưu thông máu, cải thiện sự linh hoạt khớp, giảm sự căng cứng, hỗ trợ giảm đau, tiêu viêm. Khi bị cứng khớp khuỷu tay, đặc biệt là vào buổi sáng, người bệnh có thể từ từ gập cánh tay và xoa bóp nhẹ nhàng cho tới khi cảm thấy dễ chịu hơn.

Gợi ý một số bài tập phục hồi chức năng cứng khớp khuỷu

Tập phục hồi chức năng giúp đẩy nhanh tốc độ hồi phục, cải thiện tình trạng căng cứng các khớp, trong đó có khớp khuỷu tay. Dưới đây là một số bài tập phù hợp mà người bệnh có thể tham khảo:

• Uốn cong khuỷu tay: Đứng thẳng, đặt cánh tay dọc thân mình, từ từ nâng cánh tay lên sao cho bàn tay chạm vào vai, giữ từ 10 – 30 giây → lặp lại động tác 10 lần.
• Xoay cổ tay: Gập khuỷu tay vuông góc, lòng bàn tay hướng lên trên → xoay cổ tay từ từ cho đến khi lòng bàn tay hướng xuống dưới, giữ trong 5 giây → lặp lại động tác 30 lần.
• Nâng cổ tay: Gập khuỷu tay vuông góc, lòng bàn tay hướng lên trên, cầm một món đồ vật có kích thước và trọng lượng vừa phải → gập cổ tay từ từ hướng về phía cơ thể, giữ 5 giây → lặp lại động tác 30 lần.

Cứng khớp khuỷu tay bao lâu thì gập được?

Trường hợp cứng khớp do thói quen sinh hoạt chưa phù hợp, va đập nhẹ hoặc lão hóa, hiện tượng cứng khớp thường chỉ diễn ra trong vài ngày, sau đó bạn có thể gập tay bình thường. Tuy nhiên, nếu khớp khuỷu tay của bạn bị đau cứng do bệnh lý, thời gian cứng khớp có thể diễn ra lâu hơn. Người bệnh nên tham vấn trực tiếp bác sĩ để được giải đáp thêm về vấn đề này.

Cứng khớp khuỷu tay là hiện tượng phổ biến, ảnh hưởng đến nhiều đối tượng. Nếu không được điều trị kịp thời có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm. Ngay khi có dấu hiệu cứng khớp khuỷu kèm theo các triệu chứng viêm đau bất thường khác, người bệnh cần đến trực tiếp các bệnh viện lớn để được bác sĩ chẩn đoán, xây dựng phác đồ điều trị phù hợp theo hướng cá nhân hóa.