Có nên tiêm trưởng thành phổi không? Đối tượng cần tiêm là ai?

Tiêm trưởng thành phổi là gì?

Tiêm trưởng thành phổi trước sinh (còn được gọi là liệu pháp corticosteroid trước sinh) là phương pháp tiêm thuốc corticosteroid vào cơ thể mẹ bầu. Thuốc đi vào hệ tuần hoàn của thai phụ, đến thai nhi nhằm kích thích cơ thể thai nhi sản sinh surfactant giúp phổi phát triển, tăng cơ hội sống sót và giảm nguy cơ gặp biến chứng do non tháng cho trẻ khi chào đời. Hiện nay, hai loại thuốc corticosteroid thường được sử dụng trong liệu pháp tiêm trưởng thành phổi là Betamethasone và Dexamethasone.

Có nên tiêm trưởng thành phổi không?

Trong giai đoạn từ 26 đến 32 tuần tuổi thai, phổi thai nhi đẩy nhanh tốc độ phát triển nhằm đảm bảo độ giãn nở và các chức năng của phổi, ngăn ngừa xẹp phổi sau sinh. Vì vậy, trẻ sinh non thường gặp phải các vấn đề về hô hấp, mắc bệnh màng trong. Ngoài ra, khi sinh non các cơ quan khác như hệ thần kinh, hệ tiêu hóa chưa phát triển hoàn thiện. Do đó, trẻ sinh non rất dễ gặp phải các vấn đề về sức khỏe; trẻ sinh càng con, nguy cơ này càng cao và càng nguy hiểm.

Có nên tiêm trưởng thành phổi không? Tùy từng trường hợp cụ thể, bác sĩ sẽ cân nhắc có nên tiêm trưởng thành phổi hoặc không; do đó mẹ bầu nên đến bệnh viện để được bác sĩ thăm khám và tư vấn phù hợp. Không có chỉ định hoàn toàn nào cho mọi thai kỳ, bác sĩ sẽ tư vấn về các lợi ích của tiêm trưởng thành phổi và việc quyết định sẽ phụ thuộc vào gia đình và thai phụ.

Đối với trẻ sinh non, tiêm trưởng thành phổi mang đến nhiều lợi ích như giúp trẻ có thêm cơ hội sống sót, giảm nguy cơ gặp phải các vấn đề về hô hấp, não bộ, đường ruột và phát triển sau này. Theo nghiên cứu của Hội Sản Phụ khoa Mỹ (ACOG) các lợi ích mà phương pháp tiêm trưởng thành phổi mang lại cho trẻ sinh non bao gồm: (1)

• Tăng cơ hội sống sót sau sinh.
• Giảm nguy gặp phải các vấn đề về hô hấp như loạn sản phổi, viêm phổi mãn tính, suy hô hấp sơ sinh – bệnh màng trong.
• Giảm nguy cơ xuất huyết não, xuất huyết não thất, nhuyễn chất trắng não thất…
• Giảm nguy cơ gặp phải các vấn đề về đường ruột như viêm ruột hoại tử.

Đối tượng tiêm trưởng thành phổi

Hiện nay, phương pháp tiêm trưởng thành phổi có thể được thực hiện từ  lúc thai 24 tuần đến 33 tuần 6 ngày, bao gồm các trường hợp thai phụ đa thai, vỡ ối sớm. Trường hợp thai 23 tuần có nguy cơ sinh non trong 7 ngày tới, không kể vỡ ối sớm hay số lượng thai, tiêm trưởng thành phổi có thể được cân nhắc thực hiện, tuỳ thuộc quyết định của thai phụ và người nhà.

Liệu pháp thường chỉ được chỉ định một đợt điều trị (gồm 2 mũi tiêm) nếu thai được 34 tuần đến 36 tuần 6 ngày có nguy cơ sinh non trong 7 ngày tới và chưa từng điều trị corticosteroid trước đó. Nếu thai nhỏ hơn 34 tuần có nguy cơ sinh non, một đợt điều trị corticosteroid có thể được cân nhắc thực hiện nếu nếu đợt điều trị trước đó đã hơn 14 ngày. Việc điều trị hơn 2 đợt corticosteroid hiện không được khuyến cáo.

>>>Tham khảo thêm: Biến chứng khi tiêm trưởng thành phổi?

Tác dụng phụ của tiêm trưởng thành phổi

Bên cạnh những lợi ích mà phương pháp này mang lại, vẫn còn nhiều lo ngại về các tác dụng phụ có thể xảy ra do tiêm trưởng thành phổi. Tuy nhiên hiện vẫn chưa có bằng chứng khoa học nào ghi rõ các tác dụng phụ nghiêm trọng đến mẹ bầu và thai nhi. Về mặt tăng trưởng, trẻ được tiêm trưởng thành phổi không có khác biệt rõ ràng nào so với trẻ không thực hiện phương pháp này. Cân nặng khi mới sinh của một số trẻ được tiêm 2 đợt steroid có thể thấp hơn so với trẻ được tiêm 1 đợt, nhưng điều này sẽ được cải thiện trong vài tháng sau sinh. (2)

Theo một số nghiên cứu, trẻ sinh đủ tháng (sau 37 tuần) có thể bị ảnh hưởng đến sức khỏe tâm thần về sau nếu chúng được tiêm steroid trong khoảng tuần 22 đến 37 thai kỳ. Tiêm trưởng thành phổi khi thai được hơn 35 tuần có thể dẫn đến tình trạng đường huyết thấp cho trẻ lúc mới sinh.

Về phía thai phụ, hầu như không có bất kỳ ảnh hưởng nghiêm trọng nào khi quyết định tiêm trưởng thành phổi. Sau tiêm, mẹ bầu có thể thấy đau nhẹ tại vị trí tiêm; đây là phản ứng bình thường của cơ thể. Nếu thai phụ bị đái tháo đường, việc tiêm thuốc steroid có thể ảnh hưởng đến đường huyết, vì vậy thai phụ cần được theo dõi chặt chẽ tại bệnh viện. Một số trường hợp, thai phụ tiêm corticosteroid gặp vấn đề về rối loạn giấc ngủ, chiếm 1%; tuy nhiên, vẫn chưa có bằng chứng cụ thể rằng tác dụng này do corticosteroid gây ra. (3)

Để biết thêm thông tin về cách chăm sóc trẻ và những vấn đề về sức khỏe khác của trẻ, bạn có thể liên hệ tới bệnh viện theo địa chỉ:

Có nên tiêm trưởng thành phổi không? Hy vọng với những thông tin trên, quý phụ huynh đã hiểu rõ hơn về phương pháp này. Trong từng trường hợp cụ thể, cân nhắc giữa lợi ích và các tác dụng phụ có thể xảy ra, bác sĩ sẽ trao đổi chi tiết hơn trong quá trình thăm khám để gia đình đưa ra quyết định phù hợp nhất.