3 nguyên nhân chuyển phôi thất bại nhiều lần và tiêu chí đánh giá

Chuyển phôi thất bại nhiều lần là gì?

Chuyển phôi thất bại nhiều lần là khái niệm thất bại phôi làm tổ nhiều lần trong y khoa (Repeated Implantation Failure – RIF), được hiểu là tình trạng phôi không làm tổ thành công sau từ 2 lần chuyển phôi trở lên với số phôi tốt được chuyển một cách hợp lý. Tình trạng này có thể gặp ở phụ nữ đang điều trị hỗ trợ sinh sản bằng kỹ thuật thụ tinh trong ống nghiệm (IVF).

Thông thường, người phụ nữ sẽ xét nghiệm nồng độ beta hCG trong máu sau chuyển phôi khoảng 10 ngày để xác định có mang thai hay không. Nếu beta hCG âm tính hoặc kiểm tra bằng siêu âm (một tháng sau chuyển phôi) không có sự hiện diện của túi thai trong tử cung, đồng nghĩa với chuyển phôi thất bại. Tình trạng này có thể lặp lại nhiều lần, gọi là chuyển phôi thất bại nhiều lần.

>> Xem thêm: Kích thước túi thai sau 14 ngày chuyển phôi đã phát triển chưa?

Nguyên nhân chuyển phôi nhiều lần thất bại có thể do yếu tố tuổi của người bệnh, chất lượng phôi kém, nội mạc tử cung kém, bệnh lý di truyền tiềm ẩn, đột biến gen… thậm chí không tìm ra nguyên nhân. Vì vậy trong trường hợp nhiều lần chuyển phôi không thành công, bệnh nhân cần bình tĩnh và thảo luận trực tiếp với bác sĩ điều trị để có hướng xử trí phù hợp. (1)

Tiêu chí đánh giá thất bại chuyển phôi nhiều lần

Trước đây, định nghĩa chuyển phôi thất bại sau nhiều lần chưa được thống nhất. Trong nghiên cứu của Orvieto và cộng sự, hiện tượng thất bại sau 3 chu kỳ chuyển phôi chất lượng tốt, trong khi đó Zeyneloglu đưa ra nhận định thất bại với 2 chu kỳ chuyển phôi chất lượng tốt đã được định nghĩa là RIF. Khác với hai quan điểm trên, Coughlan định nghĩa RIF là thất bại mang thai sau 4 lần chuyển phôi chất lượng tốt, với ít nhất 3 chu kỳ IVF chuyển phôi tươi hoặc trữ đông ở bệnh nhân dưới 40 tuổi.

Tuy nhiên hiện nay, theo khuyến cáo mới nhất của Hội Sinh Sản và Phôi Học Châu Âu (ESHRE), chuyển phôi thất bại nhiều lần được định nghĩa là thất bại sau ít nhất 2 lần chuyển phôi.

Nhìn chung, đánh giá thất bại chuyển phôi nhiều lần đòi hỏi sự xem xét kỹ lưỡng từ bác sĩ và chuyên viên phôi học.

Những nguyên nhân chuyển phôi thất bại nhiều lần

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến chuyển phôi thất bại nhiều lần. Một số nguyên nhân phổ biến như:

1. Yếu tố thất bại do phôi

Bất thường di truyền ở phôi: Đây là nguyên nhân chính dẫn đến chuyển phôi thất bại nhiều lần. Bác sĩ Trương Nguyễn Minh Tuấn, Trung tâm Hỗ trợ sinh sản, PlinkCare Quận 8 cho biết trong quá trình thực hiện thụ tinh trong ống nghiệm, khả năng phôi bất thường di truyền vẫn có thể xuất hiện như ở thai nhi được thụ tinh tự nhiên.

• Trong quá trình thực hiện chu kỳ IVF, khả năng làm tổ của phôi được tiên đoán bằng các phân tích hình thái phôi bên ngoài. Các phân tích này không đánh giá được các vấn đề di truyền tiềm ẩn bên trong phôi (bất thường số lượng nhiễm sắc thể, bất thường cấu trúc nhiễm sắc thể, bệnh lí di truyền đơn gen…) Để sàng lọc các bất thường di truyền bên trong phôi, cần một xét nghiệm chuyên biệt hơn, đó chính là xét nghiệm di truyền tiền làm tổ (PGT).
• Các yếu tố gây ảnh hưởng chất lượng giao tử: Chất lượng của giao tử do nhiều yếu tố tác động. Các yếu tố nội sinh như tuổi tác của người bệnh (tuổi càng cao, chất lượng trứng càng giảm) có thể là nguyên nhân dẫn đến những bất thường liên quan đến trứng. Tương tự, các yếu tố ngoại sinh như tiếp xúc với các chất kích thích, thói quen hút thuốc lá, chất gây rối loạn nội tiết, môi trường làm việc tiếp xúc với hóa chất độc hại, thuốc trừ sâu… đều có ảnh hưởng đến chất lượng noãn và tinh trùng.
• Ngoài ra, các yếu tố lối sống thiếu lành mạnh như thường xuyên thức khuya, căng thẳng mệt mỏi kéo dài… đều có thể ảnh hưởng đến chất lượng noãn và tinh trùng. Noãn và tinh trùng chất lượng thấp khi được thụ tinh trong ống nghiệm có thể dẫn đến các dị tật bất thường ở phôi thai, dẫn đến tăng nguy cơ chuyển phôi thất bại.

Lưu ý, xét nghiệm di truyền tiền làm tổ không thể phát hiện tất cả các bất thường trong phôi và độ chính xác của xét nghiệm này cũng không phải là tuyệt đối. Mặc dù vậy, kết quả xét nghiệm là căn cứ giúp đánh giá khái quát chất lượng phôi trước khi chuyển.

>> Xem thêm: Vì sao sau chuyển phôi không có beta? 3 nguyên nhân thường gặp

2. Các bệnh lý ở tử cung

Bên cạnh các nguyên nhân liên quan bất thường phôi thai, yếu tố tử cung của người phụ nữ cũng có thể ảnh hưởng đến kết quả điều trị thụ tinh trong ống nghiệm (IVF).

• Chu kỳ kinh nguyệt bất thường: Trong một chu kỳ kinh nguyệt bình thường, nội mạc tử cung lần lượt trải qua các giai đoạn thoái triển, tái tạo và trưởng thành. Ở giai đoạn nội mạc tử cung trưởng thành sẽ tiếp nhận phôi vào một thời điểm, được gọi là cửa sổ làm tổ của phôi. Chu kỳ kinh nguyệt bất thường có thể là nguyên nhân dẫn đến những khiếm khuyết trong quá trình nội mạc tử cung tái tạo và trưởng thành. Điều này kéo theo hệ quả nội mạc tử cung không đủ dày hoặc không tiếp nhận phôi làm tổ phát triển.
• Dị tật tử cung: Một số dị tật tử cung bẩm sinh như tử cung hai sừng, tử cung có vách ngăn, tử cung nhi hóa, tử cung bị tổn thương… đều có thể ảnh hưởng đến quá trình phôi làm tổ.
• Rối loạn miễn dịch: Khi chuyển phôi vào lòng tử cung, hệ thống miễn dịch của cơ thể người phụ nữ có thể nhận diện phôi là tác nhân lạ gây nguy hại cho cơ thể. Các phản ứng miễn dịch được kích hoạt, phản ứng miễn dịch từ tử cung sẽ giảm độ bám dính giữa phôi và nội mạc tử cung nhằm đào thải phôi ra khỏi cơ thể gây ra tình trạng thất bại làm tổ.
• Bệnh lý nội mạc tử cung: Lạc nội mạc tử cung, u xơ tử cung, polyp, nhiễm trùng… đều có thể ảnh hưởng đến chất lượng nội mạc tử cung, dẫn đến nguy cơ suy phôi gây chuyển phôi thất bại. Chăm sóc và điều trị chuyển phôi thất bại ở những phụ nữ có các bệnh lý liên quan nội mạc tử cung thường phức tạp. Tùy thuộc vào từng trường hợp bệnh lý, tiền sử bệnh, bác sĩ sẽ lên kế hoạch điều trị cá thể hóa phù hợp. (2)

>> Xem thêm: Sau chuyển phôi thất bại bao lâu có kinh lại như bình thường?

3. Do tương tác giữa phôi và niêm mạc tử cung

Chuyển phôi thất bại nhiều lần có thể do việc phôi không tương tác hoặc không bám vào nội mạc tử cung. Một số nguyên nhân có thể là:

• Một số phôi có thể không đủ “sức mạnh” hoặc chất lượng kém, không thể tương tác và bám vào nội mạc tử cung thành công.
• Phôi và niêm mạc tử cung có thể không tương tác, bám vào như mong đợi.
• Niêm mạc tử cung quá dày hoặc quá mỏng có thể gây thất bại khi chuyển phôi.
• Tử cung bị viêm nhiễm, tổn thương nội mạc hoặc rối loạn hormone.
• Môi trường trong tử cung như pH, dòng chảy của dịch niêm mạc, các tế bào hệ thống miễn dịch…
• Các yếu tố sinh lý như tuổi cao, thể trạng thừa cân béo phì, sức khỏe không đảm bảo cũng có thể ảnh hưởng sự tương tác của phôi và nội mạc tử cung.

>> Xem thêm: Niêm mạc tử cung dày bao nhiêu thì dễ có thai? Chuyên gia IVF giải đáp

Cơ hội nào để thành công đối với bệnh nhân chuyển phôi thất bại nhiều lần?

1. Thực hiện sàng lọc di truyền tiền làm tổ

Khi tiến hành chuyển phôi, bác sĩ thường chọn các phôi chất lượng tốt để chuyển. Ở đây “phôi chất lượng tốt” được đánh giá dựa trên sự phân chia bình thường, “hình thái” bên ngoài của phôi đẹp, không có ý nghĩa đánh giá chuyên sâu về “yếu tố bất thường di truyền” bên trong của phôi.

Hiện nay chỉ có xét nghiệm di truyền tiền làm tổ (PGT) mới có thể xác định với độ chính xác cao các dị tật di truyền tiềm ẩn trong phôi. Hiện nay kỹ thuật này được áp dụng cho những cặp vợ chồng có các bất thường về nhiễm sắc thể, các trường hợp lớn tuổi hoặc chuyển phôi không thành công nhiều lần.

2. Chuyển phôi ngày 5

Chuyển phôi ngày 5 (chuyển phôi giai đoạn blastocyst) có thể tăng khả năng thành công khi thực hiện quá trình thụ tinh trong ống nghiệm (IVF). Đây là thời kỳ phôi thai đã phát triển tốt và sẵn sàng được chuyển vào tử cung người mẹ. Chuyển phôi ngày 5 chất lượng tốt giúp tăng khả năng mang thai thành công nhờ:

• Phôi phát triển tốt hơn: Giúp đảm bảo chỉ những phôi khỏe mạnh nhất được chọn để chuyển.
• Đánh giá chất lượng phôi tốt hơn: Nuôi và theo dõi phôi đến giai đoạn ngày 5 giúp các chuyên viên phôi học và bác sĩ điều trị có thêm nhiều thông tin về chất lượng phôi, căn cứ vào các thông tin phôi để chọn ra những phôi chất lượng tốt nhất để chuyển.
• Tăng khả năng bám dính: Một số nghiên cứu cho biết chuyển phôi ngày 5 có thể tăng khả năng gắn kết, bám dính với nội mạc tử cung để làm tổ.
• Giảm nguy cơ sảy thai: Phôi ngày 5 có tỷ lệ sống sót cao hơn khi chuyển vào tử cung, giảm nguy cơ chuyển phôi thất bại, sảy thai sớm.

>> Xem thêm:

• Tại sao chuyển phôi ngày 5 vẫn thất bại? Giải pháp tăng cơ hội
• Chuyển phôi thất bại sau bao lâu chuyển lại được? Chờ lâu không?

3. Xử lý các bệnh lý đi kèm trước giai đoạn chuyển phôi

Nếu phát hiện các bệnh lý đi kèm có thể ảnh hưởng đến khả năng làm tổ của phôi cũng như sự phát triển của thai nhi, bác sĩ sẽ đưa ra các chỉ định nhằm điều trị dứt điểm các bệnh lý mới tiến hành chuyển phôi để tăng cơ hội mang thai thành công. Tùy thuộc vào từng bất thường, bệnh lý cụ thể, bác sĩ có thể tiến hành điều trị nội khoa bằng thuốc hoặc thực hiện phẫu thuật điều chỉnh.

4. Chuẩn bị niêm mạc tử cung

Niêm mạc tử cung “đẹp” nghĩa là phải đạt độ dày ít nhất 8mm và đảm bảo các tiêu chuẩn về hình dáng, sự đồng đều… Niêm mạc đạt độ dày 8-14mm được đánh giá là lí tưởng nhất để đưa phôi vào buồng tử cung. Bên cạnh yếu tố nội mạc, bác sĩ sẽ đưa ra quyết định đưa phôi vào tử cung người mẹ dựa trên nhiều yếu tố khác nữa. Vì vậy để tìm hiểu chi tiết về quá trình chuẩn bị niêm mạc tử cung để chuyển phôi, chị em có thể liên hệ bác sĩ IVF Tâm Anh qua hotline để được tư vấn chi tiết.

5. Phương pháp bơm huyết tương giàu tiểu cầu tự thân (PRP)

Huyết tương giàu tiểu cầu tự thân (PRP) được áp dụng trong kế hoạch điều trị thụ tinh trong ống nghiệm trên trường hợp bệnh nhân có nội mạc tử cung mỏng. Huyết tương giàu tiểu cầu thu được bằng cách lấy máu từ bệnh nhân, sau đó máu đó được xử lý để tách riêng thành các thành phần biệt lập, bao gồm tiểu cầu.

Số tiểu cầu này tập trung trong huyết tương, tạo thành huyết tương giàu tiểu cầu tự thân. PRP không chỉ thúc đẩy việc loại bỏ các mô bị thoái hóa và hoại tử, mà còn kích thích sự tái tạo mô và lành hóa. Kỹ thuật này được áp dụng trên bệnh nhân thiểu sản nội mạc tử cung và được thử nghiệm lâm sàng thành công ở nhiều quốc gia.

Cần làm gì sau khi chuyển phôi thất bại nhiều lần?

Rất khó để đối mặt với kết quả thất bại sau quá trình dài điều trị IVF. Mặc dù vậy, các bác sĩ luôn động viên, khích lệ tinh thần bệnh nhân sớm ổn định để chuẩn bị cho một chu kỳ IVF mới.

Một số cách giúp bạn vượt qua khó khăn sau điều trị IVF thất bại cũng như chuẩn bị tốt hơn, sẵn sàng cho lần chuyển tiếp theo:

• Đối diện với cảm xúc: Bác sĩ Trương Nguyễn Minh Tuấn khuyên cả hai vợ chồng nên cho phép bản thân đối mặt với cảm giác thất vọng, buồn bã và xác định thời gian cần thiết để bản thân cần vượt qua khó khăn này.
• Thảo luận trực tiếp với bác sĩ điều trị: Bạn nên trao đổi trực tiếp với bác sĩ điều trị về kết quả cũng như kế hoạch điều trị tiếp theo. Bác sĩ sẽ cung cấp các thông tin về nguyên nhân chuyển phôi thất bại nhiều lần và có hướng xử lý, điều chỉnh kế hoạch điều trị hiện tại dựa trên các thông tin từ kết quả thất bại trước đó.
• Cân nhắc phương pháp khác thay thế: Trong trường hợp chuyển phôi nhiều lần thất bại có liên quan đến các bất thường di truyền nặng không thể sàng lọc hoặc bệnh lý khó điều trị, hai vợ chồng có thể cân nhắc sử dụng noãn/tinh trùng hiến tặng vì mục đích nhân đạo. Đối với trường hợp thất bại liên tiếp do các bệnh lý ở tử cung không thể điều trị cũng như là do sức khoẻ người vợ không đảm bảo khi mang thai, vợ chồng có thể cân nhắc mang thai hộ vì mục đích nhân đạo.
• Hỗ trợ tâm lý: Hãy tìm kiếm sự hỗ trợ tâm lý từ người thân, bạn bè, chuyên gia tâm lý hoặc chính những bệnh nhân điều trị IVF thành công. Nhằm xây dựng cộng đồng các gia đình hiếm muộn trao đổi thông tin, chia sẻ kinh nghiệm IVF, hiện nay bạn có thể tham gia nhóm IVF Tâm Anh – Hội các mẹ mong con và Hội IVF Tâm Anh HCM để kết nối với các cặp vợ chồng đã/đang điều trị IVF. Bên cạnh đó, bạn cũng có thể cập nhật thông tin y khoa mới nhất trên Fanpage PlinkCare và IVF Tâm Anh để trang bị kiến thức hữu ích, chuẩn bị cho hành trình tìm con.

Khi nào nên tiếp tục chuyển phôi sau thất bại làm tổ? Bác sĩ khuyên vợ chồng nên bắt đầu một chu kỳ IVF mới sau ít nhất 1-2 chu kỳ kinh nguyệt. Trong thời gian này, bạn nên để cơ thể phục hồi sức khỏe bằng cách sử dụng thuốc điều hòa nội tiết tố theo chỉ định của bác sĩ, thiết lập chế độ dinh dưỡng đa dạng và đầy đủ, duy trì lối sống khỏe mạnh, nghỉ ngơi và thư giãn…

>> Xem thêm:

• Sau khi chuyển phôi thất bại nên làm gì để chuẩn bị cho lần sau?
• Sau chuyển phôi thất bại có quan hệ được không? Bao lâu thì được?

Người bệnh không tự ý sử dụng các loại thuốc, thực phẩm chức năng hoặc các mẹo dân gian chưa được đánh giá chất lượng mà chưa tham khảo ý kiến của bác sĩ điều trị.

Liên hệ PlinkCare để được tư vấn thêm về chuyển phôi thất bại nhiều lần

Tại Trung tâm Hỗ trợ sinh sản Hệ thống PlinkCare, tỷ lệ mang thai thành công sau chuyển phôi trung bình là 71,5%, riêng với người bệnh từ 28 tuổi trở xuống, tỷ lệ này lên tới 80,5%, tự hào là một trong những trung tâm có tỷ lệ mang thai cao hàng đầu cả nước. (3)

Tại IVF Tâm Anh, việc áp dụng các thiết bị hiện đại, làm chủ nhiều kỹ thuật điều trị mới như bơm huyết tương làm giàu tiểu cầu tự thân (PRP) cải thiện nội mạc tử cung mỏng, ứng dụng trí tuệ nhân tạo AI trong nuôi cấy phôi, sinh thiết phôi làm xét nghiệm di truyền tiền làm tổ (PGT), ứng dụng EmbryoGlue® gắn kết phôi vào lòng tử cung, xét nghiệm ERA xác định cửa sổ làm tổ… cùng đội ngũ y bác sĩ vững chuyên môn, giàu kinh nghiệm, điều dưỡng tận tình, tâm lý luôn đồng hành với người bệnh nhằm tối ưu hiệu quả điều trị.

IVF Tâm Anh hy vọng là nơi gieo mầm hạnh phúc, giúp các cặp vợ chồng vô sinh hiếm muộn chạm vào hạnh phúc đón con về nhà. Để đặt lịch thăm khám và tư vấn sau chuyển phôi nhiều lần thất bại tại IVF Tâm Anh, bạn có thể liên hệ qua thông tin sau:

Chuyển phôi thất bại nhiều lần là tình huống không ai mong muốn. Tuy nhiên đối mặt với khó khăn và tìm kiếm giải pháp điều trị phù hợp là điều quan trọng nhất. Nếu nhiều lần chuyển phôi không thành công, hãy trao đổi trực tiếp với bác sĩ điều trị để được điều chỉnh kế hoạch điều trị sớm và phù hợp.