Chuyển phôi ngày 5 thất bại: Nguyên nhân, dấu hiệu và chẩn đoán

Chuyển phôi ngày 5 thất bại là gì?

Chuyển phôi ngày 5 thất bại là tình trạng sau khi chuyển phôi nang vào buồng tử cung, phôi không thể bám vào nội mạc tử cung hoặc ngưng phát triển thành thai nhi. Chuyển phôi ngày 5 thất bại được xác nhận khi xét nghiệm nồng độ beta hCG trong huyết thanh âm, siêu âm không thấy túi thai. Chuyển phôi nang thất bại là kết quả không mong muốn đối với bất kỳ cặp vợ chồng vô sinh nào cũng như chính bác sĩ điều trị.

Mặc dù chuyển phôi ngày 5 thất bại là điều rất đáng tiếc. Tuy nhiên việc quan trọng cần thực hiện là xác định nguyên nhân cụ thể gây thất bại khi chuyển phôi ngày 5. Các kết quả xét nghiệm kiểm tra là tiền đề để bác sĩ thay đổi kế hoạch điều trị, tối ưu khả năng mang thai trong chu kỳ IVF kế tiếp.

Nguyên nhân chuyển phôi ngày 5 thất bại

Các yếu tố liên quan đến một hoặc cả bố và mẹ đều góp phần gây ra thất bại khi chuyển phôi. Trong trường hợp chuyển phôi ngày 5 thất bại, bác sĩ sẽ xem xét thực hiện các xét nghiệm để xác định nguyên nhân chuyển phôi ngày 5 thất bại.

1. Chất lượng phôi

Bất thường nhiễm sắc thể trong phôi là nguyên nhân chính gây ra tình trạng chuyển phôi ngày 5 thất bại. Thông thường, mỗi trứng và tinh trùng có 23 nhiễm sắc thể chứa DNA và trong quá trình thụ tinh, tất cả 23 nhiễm sắc thể được di truyền từ bố và mẹ liên kết tạo thành 23 cặp nhiễm sắc thể. Tuy nhiên trong quá trình tạo thành phôi, các nhiễm sắc thể lỗi có thể phát sinh tạo thành những bất thường nhiễm sắc thể, gọi là lệch bội. Hệ quả của lệch bội tạo ra sự thay đổi về kích thước nhiễm sắc thể, cách tổ chức DNA trong phôi khiến phôi ngừng phát triển.

Yếu tố tuổi của người mẹ là nguyên nhân quan trọng nhất gây ra dị tật nhiễm sắc thể phôi thai. Tuổi mẹ càng cao, chất lượng trứng càng giảm, nguy cơ dị tật nhiễm sắc thể càng tăng.

2. Chất lượng của niêm mạc tử cung

Để phôi cấy thành công vào tử cung, nội mạc tử cung (mô phát triển trên lớp lót bên trong tử cung) phải trải qua những thay đổi sinh học. Độ dày lý tưởng của nội mạc tử cung lý tưởng để phôi làm tổ là 8-14mm.

3. Sức khỏe người mẹ giai đoạn chuyển phôi

Yếu tố sức khỏe và lối sống của người mẹ ảnh hưởng trực tiếp đến chuyển phôi thành công. Một số bệnh lý ở người phụ nữ ảnh hưởng khả năng tương tác giữa phôi và nội mạc tử cung như bệnh tuyến giáp, tiểu đường, rối loạn nội tiết, rối loạn tự miễn dịch, rối loạn đông máu… Bên cạnh đó, lối sống thiếu lành mạnh như hút thuốc lá, sử dụng rượu bia, chế độ dinh dưỡng thiếu dưỡng chất, thừa cân béo phì góp phần ảnh hưởng sự thành công sau chuyển phôi.

4. Các bệnh lý ở tử cung

Một số tình trạng gây viêm và sẹo, bệnh lý như u xơ, polyp, ứ dịch vòi trứng và lạc nội mạc tử cung… có thể ảnh hưởng đến cấu trúc, môi trường tử cung. Tình trạng bất thường tử cung do bệnh lý gây cản trở quá trình phôi bám vào lớp lót nội mạc tử cung để làm tổ và phát triển.

5. Do tương tác giữa phôi và niêm mạc tử cung

Trong một số trường hợp, tương tác giữa phôi nang và niêm mạc tử cung không tối ưu, dẫn đến tình huống phôi không thể bám vào lớp lót niêm mạc tử cung để tiến hành làm tổ.

>> Xem thêm: Tại sao chuyển phôi ngày 5 vẫn thất bại? Cùng tìm hiểu các nguyên nhân thường gặp và giải pháp tối ưu giúp tăng cơ hội cho lần chuyển phôi sau.

Dấu hiệu chuyển phôi ngày 5 thất bại

Bác sĩ Bảo Yến thông tin tỷ lệ chuyển phôi thất bại dao động 18-27%. Dấu hiệu chuyển phôi ngày 5 thất bại khác nhau giữa mỗi người, thậm chí một số trường hợp không có triệu chứng chuyển phôi thất bại.

Các dấu hiệu thất bại khi làm tổ sau chuyển phôi khá giống các triệu chứng sắp đến thời kỳ kinh nguyệt của người phụ nữ, bao gồm:

• Chuột rút.
• Chảy máu âm đạo. (1)

Đồng thời, các triệu chứng mang thai sau chuyển phôi giảm dần như:

• Buồn nôn.
• Đau tức ngực.

Mặc dù vậy, chuyển phôi ngày 5 thất bại chỉ được xác nhận khi:

• Que thử thai âm tính: Que thử thai chỉ có 1 vạch.
• Beta hCG trong huyết thanh âm tính: Xét nghiệm nồng độ beta hCG trong huyết thanh thường được thực hiện khoảng 2 tuần sau chuyển phôi. Nếu mức độ hormone beta hCG trong máu không tăng hoặc giảm đi, đồng nghĩa người phụ nữ không có thai hoặc sảy thai sớm.
• Xuất hiện kinh nguyệt: Chu kỳ kinh nguyệt bắt đầu có thể là dấu hiệu cho thấy phôi nang không làm tổ thành công.
• Siêu âm không thấy túi thai: Nếu siêu âm không thấy túi thai có nghĩa phôi nang không làm tổ thành công, đồng nghĩa chuyển phôi thất bại.

>> Xem thêm: Sau chuyển phôi bao nhiêu ngày thì siêu âm thấy túi thai?

Sau khi chuyển phôi thất bại, bác sĩ sẽ xem xét chỉ định các xét nghiệm tìm kiếm nguyên nhân chuyển phôi ngày 5 thất bại. Các kết quả xét nghiệm đóng vai trò quan trọng, là tiền đề để đề xuất các kế hoạch điều trị IVF tiếp theo, cải thiện cơ hội thành công chu kỳ kế tiếp.

Tỷ lệ chuyển phôi ngày 5 thất bại có cao không?

Ngay cả khi lựa chọn chuyển phôi ngày 5 khỏe mạnh, việc chuyển phôi vẫn có thể thất bại. Các vấn đề ảnh hưởng đến phôi làm tổ thành công thường do tử cung như u xơ, polyp hoặc nội mạc tử cung mỏng (độ dày niêm mạc tử cung lý tưởng để phôi làm tổ từ 8-14mm); hay phôi có thể phân chia bình thường, đánh giá hình thái đẹp nhưng mang các vấn đề bất thường hoặc nhiễm sắc thể không được phát hiện.

Nhiều nghiên cứu cho thấy hơn 50% trường hợp chuyển phôi ngày 5 thất bại. Mặc dù vậy, tỷ lệ chuyển phôi nang thành công cao hơn nhóm chuyển phôi ngày 3 (36,6%) và nhóm chuyển phôi ngày 2 (25,75%). Vì vậy việc chuyển phôi ngày 5 vẫn là lựa chọn ưu tiên của các trung tâm hỗ trợ sinh sản.

Bác sĩ Bảo Yến cho biết nếu nếu thực hiện sàng lọc di truyền tiền làm tổ PGT, tỷ lệ thành công khi chuyển phôi ngày 5 lên đến 70%.

Một số chẩn đoán xác định nguyên nhân chuyển phôi ngày 5 không thành công

Nếu chuyển phôi ngày 5 không thành công, thậm chí chuyển phôi thất bại nhiều lần, bác sĩ cần thực hiện một số xét nghiệm kiểm tra nhằm tìm kiếm nguyên nhân dẫn đến thất bại khi chuyển phôi. Căn cứ vào kết quả kiểm tra, một số phương pháp điều trị sẽ được tiến hành.

1. Chụp X-quang tử cung vòi trứng (HSG)

Đánh giá tử cung được thực hiện trước khi thực hiện chu kỳ IVF và sau khi nhận kết quả chuyển phôi thất bại. Chụp X-quang vòi tử cung giúp kiểm tra tử cung và ống dẫn trứng. ThS.BS.CKI Phạm Thị Bảo Yến cho biết dịch từ ống dẫn trứng có thể giảm 50% khả năng làm tổ, thậm chí khiến phôi ngừng phát triển. Vì vậy trong trường hợp phát hiện bất thường ống dẫn trứng và tử cung, bác sĩ sẽ xem xét điều trị phù hợp trước khi chuyển phôi. (2)

2. Xét nghiệm phân mảnh DNA tinh trùng

Xét nghiệm phân mảnh DNA tinh trùng có tác dụng kiểm tra tính toàn vẹn của DNA trong tinh trùng. Một số báo cáo cho thấy ở trường hợp kết quả mức độ phân mảnh DNA trong tinh trùng cao bất thường, sẽ dẫn tới tỷ lệ thụ tinh thấp hơn, tỷ lệ phôi làm tổ thấp hơn và tỷ lệ sảy thai cao hơn. Nam giới có kết quả tinh dịch đồ bình thường vẫn có thể nhận kết quả phân mảnh DNA bất thường. Vì vậy, bác sĩ sẽ cân nhắc thực hiện xét nghiệm phân mảnh DNA nếu nghi ngờ yếu tố gây chuyển phôi ngày 5 thất bại liên quan tinh trùng của người chồng.

3. Xét nghiệm ERA

Xét nghiệm khả năng tiếp nhận nội mạc tử cung (Endometrial receptivity array – ERA) là xét nghiệm “cao cấp” nhằm đánh giá khả năng tiếp nhận phôi của lớp lót nội mạc tử cung. Xét nghiệm được bắt đầu thực hiện từ những năm 1990, giúp phân tích mức độ biểu hiện của hàng trăm gen ở nội mạc tử cung để tối ưu hóa thời điểm thuận lợi nhất đặt phôi vào buồng tử cung. Thời gian này được gọi là “Window of Implantation”: Giai đoạn cửa sổ cấy ghép.

Để thực hiện, bác sĩ tiến hành sinh thiết nội mạc tử cung và nghiên cứu, đánh giá các loại gen để xác định khả năng phôi bám nội mạc tử cung để phát triển thành thai nhi.

4. Xét nghiệm di truyền tiền làm tổ tìm nguyên nhân

Xét nghiệm di truyền tiền làm tổ để phát hiện lệch bội (PGT) nhằm kiểm tra hàm lượng nhiễm sắc thể có trong phôi, chọn lọc các phôi có nhiễm sắc thể bình thường để giúp cải thiện khả năng mang thai, giảm tỷ lệ sảy thai do bất thường phôi ở các chu kỳ điều trị IVF. Bên cạnh đó, xét nghiệm PGT góp phần làm giảm nguy cơ đa thai, cải thiện tỷ lệ mang thai chỉ với một phôi chuyển duy nhất.

Nghiên cứu cho thấy tỷ lệ làm tổ của phôi được sàng lọc bằng xét nghiệm di truyền tiền làm tổ (PGT) là khoảng 50-70% mỗi lần chuyển.​​

5. Xét nghiệm miễn dịch tử cung

Xét nghiệm miễn dịch tử cung giúp phát hiện các tế bào hoặc protein miễn dịch ảnh hưởng đến quá trình phôi bám lớp lót nội mạc và phát triển. Bác sĩ Bảo Yến cho biết quả xét nghiệm miễn dịch tử cung có vai trò quan trọng trong việc tìm kiếm nguyên nhân gây chuyển phôi thất bại liên tiếp.

Hướng đảo ngược tình thế khi chuyển phôi ngày 5 thất bại

Đối với các cặp vợ chồng vô sinh không may chuyển phôi ngày 5 thất bại, điều chỉnh kế hoạch điều trị IVF là yếu tố cần thiết và rất quan trọng. Một số cải thiện và điều chỉnh cần được xem xét và áp dụng nhằm cố gắng tăng tỷ lệ thành công sau chuyển phôi.

1. Cá thể hóa điều trị đối với từng bệnh nhân

Quá trình điều trị IVF cần tùy chỉnh liệu pháp, phương pháp trên từng bệnh nhân cụ thể dựa trên các yếu tố bao gồm tuổi tác, bệnh sử gia đình, tiền sử bệnh cá nhân, các kết quả xét nghiệm và kết quả điều trị IVF trước đó. Đồng thời, yếu tố sức khỏe tinh thần đóng vai trò rất quan trọng trong điều trị. Vì vậy bên cạnh điều trị cá thể hóa sức khỏe thể chất, bác sĩ và điều dưỡng nên đồng hành tư vấn, động viên và hỗ trợ tâm lý hết sức có thể để giúp bệnh nhân vững tin trên hành trình tìm con bằng kỹ thuật thụ tinh trong ống nghiệm.

ThS.BS.CKI Phạm Thị Bảo Yến cho biết đối với bệnh nhân chuyển phôi ngày 5 thất bại, cần xem xét lại kế hoạch điều trị IVF trước đó để có những điều chỉnh phù hợp, tối ưu hóa quá trình điều trị.

2. Giải quyết được nguyên nhân bệnh lý dẫn đến thất bại chuyển phôi

Tất cả những bệnh lý ảnh hưởng đến sự thành công sau chuyển phôi như bệnh tuyến giáp, rối loạn nội tiết tố, bệnh tự miễn… cần được kiểm soát và xử lý. Đối với trường hợp bất thường trong lòng tử cung như tử cung đôi, u xơ tử cung, tử cung có vách ngăn, tử cung có sừng… nên được điều trị triệt căn để ngăn ngừa bất thường và kết cục bất lợi sau khi chuyển phôi.

>> Xem thêm:

• 7 dấu hiệu chuyển phôi ngày 5 thành công có thể sớm nhận biết
• 10 kinh nghiệm chuyển phôi ngày 5 thành công từ các mẹ mong con

3. Tối ưu chất lượng phôi tốt nhất cho lần chuyển tiếp theo

Phôi ngày 5 khỏe mạnh đảm bảo hình thái đẹp và không phát hiện các dị thường nhiễm sắc thể, gen di truyền… có khả năng làm tổ và phát triển thành thai nhi cao hơn, tối ưu khả năng mang thai của người bệnh.

4. Xét nghiệm di truyền tiền làm tổ

Trước khi chuyển phôi, bác sĩ sẽ đánh giá chất lượng phôi ngày 5 của người bệnh bằng xét nghiệm di truyền tiền làm tổ (PGT). Xét nghiệm bao gồm PGT-A để sàng lọc các dị thường nhiễm sắc thể ngẫu nhiên hoặc PGT-SR để phát hiện bất thường sắp xếp cấu trúc nhiễm sắc thể. Xét nghiệm di truyền tiền làm tổ hỗ trợ chọn lọc phôi khỏe mạnh, có cơ hội làm tổ tốt nhất, tối ưu khả năng mang thai.

5. Chuẩn bị niêm mạc trước khi chuyển phôi

Môi trường tử cung thuận lợi góp phần hỗ trợ phôi làm tổ thành công. Vì vậy các vấn đề viêm nhiễm tử cung cần được điều trị triệt căn trước khi chuyển phôi. tùy thuộc vào nguyên nhân, vị trí và mức độ nghiêm trọng, bác sĩ có thể chỉ định điều trị nội khoa hoặc phẫu thuật. Vì vậy người bệnh nên trao đổi thông tin với bác sĩ để có kế hoạch điều trị phù hợp.

6. Phương pháp bơm huyết tương giàu tiểu cầu tự thân (PRP)

Phương pháp bơm huyết tương giàu tiểu cầu tự thân (PRP) thường được áp dụng trên bệnh nhân có nội mạc tử cung mỏng. Kỹ thuật PRP có khả năng kích thích và tái tạo tế bào trong niêm mạc tử cung, tạo điều kiện thuận lợi cho phôi đào tổ sau khi chuyển.

IVFTA tự hào điều trị “đo ni đóng giày” cá thể cho từng bệnh nhân

IVF Tâm Anh tự hào là trung tâm hỗ trợ sinh sản quy tụ đội ngũ y bác sĩ, chuyên viên phôi học là những chuyên gia hàng đầu tại Việt Nam trong lĩnh vực điều trị hỗ trợ sinh sản. IVF Tâm Anh sở hữu phòng lab hiện đại hàng đầu Đông Nam Á, hệ thống phòng labo siêu sạch đạt chuẩn ISO 5, hệ thống nuôi cấy phôi tích hợp trí tuệ nhân tạo AI giúp tối ưu khả năng mang thai cho các cặp vợ chồng vô sinh hiếm muộn.

Đội ngũ y bác sĩ và chuyên viên phôi học đều có nhiều năm kinh nghiệm, được đào tạo chuyên sâu trong và ngoài nước, vững vàng kiến thức chuyên ngành phôi học của người, đảm nhận trách nhiệm theo dõi, xử lý và thực hiện các kỹ thuật tiên tiến trong lĩnh vực hỗ trợ sinh sản, tự tin với khả năng chăm sóc và nuôi dưỡng các “mầm sống” ngay từ giai đoạn khởi đầu.

Được đánh giá là những “tử cung ngoài bụng mẹ”, hệ thống tủ nuôi cấy phôi cần đảm bảo các điều kiện tốt nhất, giống với tử cung của người mẹ nhất để phôi tăng trưởng tốt, tăng khả năng đậu thai. Bất kỳ sự thay đổi hoặc tác động nào đều có thể ảnh hưởng đến chất lượng phôi thai. Chính vì vậy tại IVF Tâm Anh, hệ thống tủ nuôi cấy phôi Time-lapse Geri Plus (Geri®+) được đánh giá là bước đột phá, cải thiện tỷ lệ mang thai thành công vượt trội nhờ đáp ứng các điều kiện hoàn hảo như trong bụng mẹ, phôi được nuôi cấy trong môi trường ổn định, tối ưu.

Bên cạnh đó, tích hợp trí tuệ nhân tạo AI vào hệ thống tủ nuôi cấy giúp đánh giá phôi tự động, khắc phục tình trạng mở tủ nuôi cấy kiểm tra phôi làm ảnh hưởng môi trường nuôi phôi. Ứng dụng AI trong quan sát và đánh giá phôi giúp tăng độ chính xác trong việc lựa chọn các phôi tiềm năng để nuôi đến giai đoạn phôi ngày 5. Từ đó các chuyên viên phôi học lựa chọn phôi khỏe mạnh nhất để chuyển, tối ưu cơ hội mang thai.

Đặc biệt với thế mạnh bệnh viện đa khoa, sự kết hợp giữa các chuyên khoa Sản Phụ khoa, Nam khoa, Sơ sinh có đóng góp quan trọng giúp chăm sóc toàn diện cho cả mẹ và bé, từ giai đoạn phôi thai cho đến khi mẹ tròn con vuông, chăm sóc trẻ những năm đầu đời. Đối với bệnh nhân điều trị IVF gặp các vấn đề bệnh lý đa dạng, các cuộc hội chẩn liên chuyên khoa có vai trò tích cực trong việc chẩn đoán và điều trị vì mục tiêu chuyển phôi thành công và sinh con khỏe mạnh ở các cặp vợ chồng vô sinh.

Các cặp vợ chồng vô sinh cần tư vấn thông tin quy trình thực hiện thụ tinh trong ống nghiệm (IVF) sau chuyển phôi ngày 5 thất bại, vui lòng liên hệ qua thông tin:

Ngay cả khi chuyển phôi nang, rủi ro chuyển phôi ngày 5 thất bại vẫn xảy ra. Tuy nhiên chuyển phôi không thành công chưa phải là dấu chấm hết cho các cặp vợ chồng vô sinh trên hành trình tìm con. Các kỹ thuật hiện đại trong lĩnh vực hỗ trợ sinh sản hiện nay có khả năng phát hiện các bất thường, hỗ trợ điều trị giúp tăng tỷ lệ thành công khi thực hiện thụ tinh trong ống nghiệm. Quan trọng nhất bệnh nhân cần tin tưởng vào đội ngũ bác sĩ và luôn giữ tinh thần thoải mái, lạc quan trên hành trình tìm con.