Chụp X quang toàn thân: Đối tượng, chẩn đoán bệnh gì và quy trình

Chụp X quang toàn thân là gì?

Chụp X quang toàn thân là phương pháp chẩn đoán hình ảnh sử dụng tia bức xạ để mô phỏng toàn bộ cơ quan, xương và cơ bắp bên trong cơ thể, từ não đến ngón chân. Tia X đi qua các phần tiếp xúc của cơ thể, sau đó, các cơ quan nội tạng sẽ hấp thụ bức xạ phát ra, các tia không được hấp thụ sẽ được xử lý bởi máy dò.

Khi nào cần chụp X quang toàn thân?

Chụp X quang toàn thân được chỉ định thực hiện trong các trường hợp sau đây:

• Kiểm tra tình trạng gãy xương
• Xác định nguyên nhân gây ra các triệu chứng đau và sưng trên cơ thể
• Tìm kiếm và phát hiện các vật lạ trong cơ thể
• Đánh giá cấu trúc xương, khớp hoặc mô mềm
• Đánh giá phương pháp điều trị và lập phác đồ điều trị
• Sàng lọc định kỳ bệnh ung thư và các bệnh lý khác

Đối tượng nào cần chụp X quang toàn thân?

Đối tượng chỉ định và chống chỉ định với chụp X quang toàn thân như sau:

1. Chỉ định

Chụp X quang toàn thân có thể chỉ định thực hiện cho nhiều đối tượng khác nhau, bao gồm:

• Bệnh nhân có tiền sử gia đình mắc chứng phình động mạch hoặc bệnh động mạch vành
• Bệnh nhân bị thừa cân
• Người trên 45 tuổi
• Người có lối sống ít vận động
• Bệnh nhân có nồng độ cholesterol cao, mắc các bệnh liên quan đến huyết áp hoặc tiểu đường
• Người có thói quen hút ít nhất một gói thuốc lá mỗi ngày

2. Chống chỉ định

Những trường hợp chống chỉ định chụp X quang toàn thân gồm:(1)

• Không chụp X quang toàn thân để xác định các tình trạng bất thường ở mô mềm. MRI hoặc siêu âm nên được ưu tiên hơn trong những trường hợp này.
• Không chụp X quang toàn thân đánh giá mức độ thẳng hàng của cột sống hoặc đánh giá tư thế
• Bệnh nhân đang mang thai
• Bệnh nhân xuất hiện các cơn đau cấp tính (dưới 6 tuần) nhưng không có dấu hiệu cảnh báo nguy hiểm
• Bệnh nhân phải tiếp xúc với tia bức xạ trong quá trình chụp X quang, do đó nên hạn chế thực hiện nếu không thực sự cần thiết.

X quang toàn thân chẩn đoán bệnh gì?

Chụp X quang toàn thân có thể giúp phát hiện sớm những căn bệnh nguy hiểm như ung thư ở giai đoạn đầu, đồng thời hỗ trợ đánh giá tình trạng sức khỏe của các cơ quan trong cơ thể. Một số tình trạng có thể chẩn đoán thông qua chụp X quang bao gồm:

• Gan nhiễm mỡ
• Sỏi thận
• U nang
• Sưng lá lách
• Viêm hạch bạch huyết
• Khối u hoặc tế bào ung thư

Từ kết quả chụp X quang, người bệnh có thể giảm khả năng phải thực hiện các cuộc phẫu thuật thăm dò, đồng thời giúp xác định phương án điều trị tối ưu và sàng lọc, phát hiện sớm các bệnh lý mạn tính, nguy hiểm.

Quy trình chụp X quang toàn thân

Quy trình chụp X quang toàn thân diễn ra như sau:

1. Chuẩn bị gì?

Người bệnh đến khám cần trình bày với bác sĩ về tiền sử bệnh lý, tình trạng dị ứng (nếu có) hay bất kỳ loại thuốc nào đang sử dụng. Điều quan trọng là nên báo với bác sĩ về tình trạng đang mang thai hoặc đang cho con bú để có chỉ định phù hợp và an toàn.

Người bệnh thường không phải chuẩn bị quá nhiều trước khi chụp X quang toàn thân. Những yêu cầu cơ bản bao gồm:

• Tránh sử dụng nước hoa
• Loại bỏ các đồ vật bằng kim loại như đồ trang sức, kẹp tóc hoặc máy trợ thính đang mang trên người để tránh làm mờ hoặc ảnh hưởng đến chất lượng hình ảnh
• Ngừng ăn hoặc uống trước vài giờ (nếu có thể)
• Mặc quần áo thoải mái

2. Thực hiện chụp X quang

Trong quá trình chụp X quang, bác sĩ sẽ sử dụng liều lượng nhỏ bức xạ ion hóa để thu được hình ảnh chi tiết về các bộ phận bên trong cơ thể. Thủ tục chẩn đoán này được sử dụng tương tự cho cả người lớn và trẻ em.(2)

• Người bệnh sẽ được yêu cầu giữ yên tư thế bên trong máy chụp X quang để có thể chụp được hình ảnh chính xác nhất. Hình chụp thu được phải cận cảnh để phát hiện các dấu hiệu sức khỏe bất thường, bao gồm ung thư.
• Người bệnh sẽ được yêu cầu đứng lên hoặc nằm xuống tùy thuộc vào loại máy chụp X quang và chỉ định của bác sĩ. Toàn bộ quá trình chỉ mất khoảng 10 – 20 phút và hoàn toàn không gây đau đớn.

3. Lưu ý sau khi X quang toàn thân

Phản ứng dị ứng với chất cản quang khi chụp X quang toàn thân là rất hiếm. Các triệu chứng có thể xuất hiện sau 1 – 2 ngày làm xét nghiệm. Người bệnh nên đi khám bác sĩ ngay nếu xuất hiện các dấu hiệu bất thường sau đây:

• Phát ban da, ngứa da
• Nhức đầu
• Buồn nôn hoặc nôn mửa
• Khó thở

Tia bức xạ trong quá trình chụp X quang có thể gây hại cho mô sống. Nguy cơ này tương đối nhỏ nhưng tăng lên khi phơi nhiễm tích lũy do tiếp xúc quá nhiều với tia bức xạ, về lâu dài có thể gây ung thư. Ngoài ra, tia bức xạ cũng có thể gây đục thủy tinh thể, bỏng da, nhưng chỉ xảy ra khi sử dụng mức độ phóng xạ quá cao. Do đó, để đảm bảo an toàn, người bệnh nên cân nhắc các lưu ý sau đây:

• Thông báo với bác sĩ về lịch sử, những vấn đề gặp phải trong lần chụp X quang trước (nếu có)
• Hỏi bác sĩ liệu có thể thực hiện các xét nghiệm thay thế cho chụp X quang toàn thân hay không
• Nếu đang mang thai hoặc nghi ngờ mang thai, cần thông báo với bác sĩ khi có chỉ định chụp X quang

Thắc mắc hay gặp

Dưới đây là phần giải đáp một số thắc mắc thường gặp liên quan đến chụp X quang toàn thân:

1. Phụ nữ mang thai chụp X quang toàn thân được không?

Phụ nữ mang thai thường được khuyến cáo không nên chụp X quang toàn thân. Nguyên nhân do khi chụp X quang bụng, dạ dày, thận, lưng dưới hoặc xương chậu, thai nhi có thể tiếp xúc với tia X.

Thai nhi rất nhạy cảm với tác động của tia bức xạ, một số loại thuốc, rượu, tình trạng nhiễm trùng, do tế bào đang phân chia, phát triển nhanh chóng để trở thành các tế bào và mô chuyên biệt. Trong khi đó, bức xạ có thể ảnh hưởng trực tiếp đến các tế bào này, làm tăng nguy cơ dị tật bẩm sinh hoặc một số bệnh lý nhất định, đặc biệt là bệnh bạch cầu. Tùy thuộc vào tình trạng của thai phụ và khu vực cần chụp X quang, bác sĩ có thể hủy hoặc hoãn thủ thuật này để chờ đến thời điểm thích hợp.

2. Chụp X quang toàn thân có rủi ro không?

Chụp X quang toàn thân vẫn tiềm ẩn một số rủi ro nhất định. Bức xạ tia X được hấp thụ vào cơ thể có thể phá vỡ cấu trúc phân tử, gây tổn hại đến tế bào nếu sử dụng liều cao. Rủi ro có thể gặp phải là bỏng da, rụng tóc và tăng tỷ lệ mắc bệnh ung thư. Tuy nhiên, hiện tại không có bằng chứng khoa học nào chứng minh tiếp xúc tia X liều lượng thấp (chẳng hạn như liều dùng trong chẩn đoán hình ảnh) có thể gây ung thư.

3. Chụp X quang có áp dụng bảo hiểm không?

Căn cứ theo mục II điểm A Phụ lục III ban hành kèm theo Thông tư 13/2019/TT-BYT, chụp X quang nằm trong danh mục được hưởng bảo hiểm y tế khi khám đúng tuyến.

4. Chi phí chụp x quang toàn thân là bao nhiêu?

Hiện nay, chi phí chụp X quang toàn thân có sự chênh lệch giữa các cơ sở y tế. Mức giá có thể thay đổi theo thời gian, đồng thời tùy thuộc vào từng chẩn đoán, hệ thống trang thiết bị máy móc, trình độ của bác sĩ, chất lượng dịch vụ… Do đó, nếu có nhu cầu, người bệnh nên liên hệ trực tiếp đến bệnh viện để nhận báo giá chính xác.

5. Chụp x quang toàn thân ở đâu tốt?

Trung tâm Chẩn đoán Hình ảnh và Điện quang Can thiệp tại Hệ thống PlinkCare là địa chỉ uy tín về dịch vụ chụp X quang nói chung và X quang toàn thân nói riêng. Bệnh viện quy tụ đội ngũ bác sĩ, kỹ thuật viên giỏi, chuyên môn cao, có nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực chẩn đoán hình ảnh. Đặc biệt, hệ thống máy móc, thiết bị được trang bị tiên tiên như Hệ thống chụp X quang kỹ thuật số MXHF-1500DR, Hệ thống chụp X quang kỹ thuật số treo trần GXR-52SD Ceiling System, Hệ thống chụp X quang vú DMX – 600, Hệ thống chụp X quang C-arm (System ID: 181251)…

Hệ thống PlinkCare triển khai đa dạng các dịch vụ chụp X quang kỹ thuật số, áp dụng công nghệ tiên tiến, chẩn đoán cho nhiều bộ phận cơ thể, giúp tầm soát, phát hiện sớm các bệnh lý. Các hệ thống máy chụp X quang tại PlinkCare được nhập khẩu từ các quốc gia hàng đầu trong lĩnh vực nghiên cứu và chế tạo công nghệ thiết bị y tế trên thế giới, đảm bảo kết quả nhanh, chuẩn xác.

Để đặt lịch thăm khám, tư vấn các vấn đề về sức khỏe răng miệng tại PlinkCare, Quý khách vui lòng liên hệ:

Trên đây là bài viết tổng hợp thông tin liên quan đến chụp X quang toàn thân, chỉ định, chống chỉ định, ưu nhược điểm và quy trình thực hiện. Hy vọng qua những chia sẻ trên, người bệnh đã có thêm nhiều thông tin về kiến thức chăm sóc sức khỏe.