Chụp CT u gan: Khi nào cần thực hiện, quy trình ra sao?

* Bài viết linh hoạt sử dụng “chụp CT u gan” hoặc “CT u gan” để gần gũi với người dân.

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi THS.BSNT. Trần Hữu Cường – Trung tâm Chẩn đoán Hình ảnh & Điện quang Can thiệp, PlinkCare TP.HCM

Chụp CT u gan cho kết quả hình ảnh có độ chính xác cao về tình trạng của gan, đặc biệt là vị trí, kích thước, tính chất của các khối u nguyên phát hoặc di căn đến gan. Vậy, Chụp CT u gan là gì? Khi nào cần thực hiện? Quy trình chụp ra sao?

Chụp CT u gan là gì?

Chụp CT u gan là một kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh không xâm lấn, không gây đau đớn cho người bệnh, sử dụng chùm tia bức xạ X và hệ thống máy vi tính chuyên dụng để tạo ra hình ảnh nhiều chiều, đa lát cắt về cấu trúc giải phẫu gan. Qua đó, chụp CT u gan không chỉ giúp chẩn đoán, phát hiện các dấu hiệu tổn thương ở gan (đặc biệt là khối u gan) mà còn cung cấp cho bác sĩ những thông tin cần thiết khác trong quá trình chẩn đoán và điều trị bệnh lý về gan.

So với siêu âm, kết quả hình ảnh CT u gan chi tiết, đa chiều hơn. Do vậy, CT u gan có giá trị chẩn đoán chuyên sâu cao hơn, thường được các bác sĩ chỉ định thực hiện bổ sung để có thêm các dữ liệu chuyên sâu trong trường hợp đã xác định người bệnh mắc khối u ở gan. Ngoài ra, bác sĩ cũng có thể chỉ định cho người bệnh chụp CT u gan khi có triệu chứng lâm sàng hay kết quả xét nghiệm cận lâm sàng khác nghi ngờ u gan.

Chụp CT u gan bao gồm hai dạng là có tiêm thuốc cản quang và không tiêm thuốc cản quang. Tuy nhiên trên thực tế, hầu hết người bệnh u gan hoặc nghi ngờ mắc khối u ở gan nếu không thuộc các trường hợp chống chỉ định thường được bác sĩ chỉ định cho chụp CT chẩn đoán u gan có tiêm thuốc cản quang qua đường tĩnh mạch. Một số trường hợp khác có thể được bác sĩ chỉ định cho chụp MRI. Lý do là vì tính chất ngấm thuốc cản quang của từng loại khối u gan có nhiều điểm khác nhau trên phim chụp CT. Từ đó có thể cung cấp thông tin quan trọng giúp bác sĩ đánh giá được tính chất, vị trí, kích thước, mối tương quan của mỗi khối u gan với cấu trúc xung quanh…

Ngoài ra, kết quả chụp CT u gan còn cung cấp thông tin chính xác giúp bác sĩ đánh giá được mức độ lan tỏa, xâm lấn của khối u đối với các mô gan và mạch máu lân cận, thậm chí là di căn sang những cơ quan khác trong cơ thể…Đây đều là những thông tin có ý nghĩa quan trọng, không chỉ giúp bác sĩ nhận diện, đánh giá được đặc tính của từng khối u gan mà còn góp phần nâng cao hiệu quả điều trị cho người bệnh, đặc biệt là những trường hợp bị ung thư gan.

Khi nào cần chụp CT u gan?

Chụp CT u gan liên quan tới việc sử dụng chùm tia bức xạ X, do đó cần tuân thủ theo chỉ định của bác sĩ. Thông thường, CT u gan chỉ được tiến hành khi có chỉ định của bác sĩ điều trị trong các trường hợp điển hình sau đây:

• Nghi ngờ mắc u gan: Thông qua việc khám lâm sàng, bác sĩ có thể ghi nhận một số triệu chứng nghi ngờ người bệnh mắc u gan như: đau, sưng vùng bụng trên, hạ sườn phải; mắt và da chuyển màu vàng sậm; nước tiểu sẫm màu; mệt mỏi, chán ăn, giảm cân nhanh không rõ lý do; mẩn ngứa tại nhiều vùng da trên cơ thể nhưng không rõ lý do; xuất hiện khối u hoặc nổi cục tại vùng bụng… Ngoài ra, kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh cận lâm sàng khác như siêu âm cũng có thể phát hiện được dấu hiệu của khối u tại gan. Để có đủ thông tin đánh giá tổn thương và chẩn đoán chính xác bệnh u gan. khi đó, bác sĩ có thể chỉ định cho người bệnh chụp thêm CT u gan.

• Đang điều trị u gan: Khối u tại gan có thể là lành tính hoặc ác tính, nguyên phát hoặc thứ phát (di căn). Ung thư gan là bệnh lý có tỷ lệ mắc và tử vong hàng đầu tại nước ta. Trong quá trình điều trị u gan, đặc biệt là ung thư gan, kết quả chụp CT u gan có vai trò quan trọng. Nó không chỉ giúp bác sĩ chẩn đoán và đề ra phương án chữa trị phù hợp mà còn cung cấp thông tin để theo dõi quá trình diễn tiến bệnh, khả năng đáp ứng điều trị…(1)
• Theo dõi sau điều trị u gan: Những người bệnh u gan đã được chữa khỏi, đặc biệt là u lành tính vẫn có nguy cơ tái phát trở lại hoặc có thể hình thành khối u khác tại gan. Do vậy, người bệnh nên tuân thủ chỉ định tái khám định kỳ và có thể chụp CT u gan nhằm kịp thời phát hiện những vấn đề bất thường (nếu có). Từ đó, bác sĩ có thể đề ra phương án điều trị phù hợp, tối ưu.

Quy trình chụp CT u gan

Quy trình chụp CT u gan cần được thực hiện đúng khoa học để đảm bảo an toàn cho người bệnh và những người xung quanh, cũng như góp phần đảm bảo chất lượng hình ảnh chụp CT được rõ nét, chính xác.

1. Chuẩn bị chụp CT u gan

Thông thường, bác sĩ và kỹ thuật viên sẽ hỏi lại vài lần về tình trạng sức khỏe của người bệnh để đảm bảo chắc chắn rằng người bệnh không thuộc trường hợp chống chỉ định chụp CT u gan. Bởi vì, tia bức xạ X sử dụng trong kỹ thuật chụp CT có thể gây ảnh hưởng đến các đối tượng như: phụ nữ đang mang thai hoặc nghi ngờ có thai; người có tiền sử suy thận hoặc có dấu hiệu suy thận; người có tiền sử dị ứng với thuốc cản quang hoặc dị ứng với đồ ăn và các loại thuốc khác…

Ngoài ra, tia bức xạ X cũng có thể ảnh hưởng bất lợi đến quá trình phát triển của trẻ em. Do vậy, chụp CT u gan không phải là chỉ định ưu tiên cho trẻ em, trừ những trường hợp thật sự cần thiết hoặc không có lựa chọn nào khác tốt hơn.

Người bệnh nên nhịn ăn trước lúc chụp CT u gan tối thiểu 4 – 6 giờ. Mục đích là để đảm bảo lượng dịch mật còn đầy bên trong túi mật, giúp cho kết quả hình ảnh được rõ nét, chính xác. Không chỉ vậy, nhịn ăn có thể giúp giảm thiểu được tình trạng trào ngược dạ dày thực quản trong quá trình chụp. Điều này giúp người bệnh cảm thấy thoải mái hơn, góp phần đảm bảo chất lượng hình ảnh.

Trước khi vào phòng chụp CT u gan, người bệnh nên tháo hết các vật dụng, đồ trang sức, thiết bị bằng kim loại hoặc có chứa kim loại ra khỏi cơ thể. Nếu người bệnh có đặt các thanh kim loại trong cơ thể để cố định xương hoặc nghi ngờ có một vài mảnh kim loại còn sót lại trong cơ thể vì lý do nào đó… thì nên thông báo cho bác sĩ và kỹ thuật viên biết. Ngoài ra, tùy thuộc vào từng cơ sở y tế, người bệnh có thể cần thay quần áo theo mẫu chuyên dụng trước khi tiến hành chụp CT u gan.

2. Thực hiện chụp CT u gan

Khi chụp CT u gan, kỹ thuật viên luôn hướng dẫn chi tiết cho người bệnh để thực hiện đúng tư thế nằm ngửa, đưa 2 tay qua đầu. Nếu vì một nguyên nhân nào đó, người bệnh không thể thực hiện tư thế này thì nên trao đổi với kỹ thuật viên để có hướng dẫn phù hợp. Đồng thời, người bệnh nên duy trì tư thế nằm yên trong suốt quá trình chụp, thường kéo dài trong khoảng 3 – 5 phút. Ở một số trường hợp có thể mất nhiều thời gian hơn khoảng 15 – 30 phút.

Để hình ảnh thể hiện rõ nét, chi tiết về cấu trúc của gan và các tổn thương, khối u (nếu có), trong quá trình chụp CT u gan, người bệnh nên nín thở đúng theo hướng dẫn của kỹ thuật viên. Nếu chưa quen hoặc cảm thấy khó thực hiện, người bệnh có thể trao đổi lại với kỹ thuật viên hay thử tập trước vài lần.

3. Sau khi chụp CT u gan (đọc kết quả)

Sau khi chụp CT u gan người bệnh thường không cần kiêng cữ trong việc ăn uống, sinh hoạt, tiếp xúc với mọi người xung quanh… Mọi việc đều có thể diễn ra như bình thường. Tuy nhiên, có một vài trường hợp người bệnh cảm thấy ngứa da, nổi mẩn đỏ, buồn nôn, hoa mắt, chóng mặt, khó thở… Nếu xảy ra bất kỳ vấn đề bất thường nào, người bệnh nên thông báo cho bác sĩ biết để có hướng xử trí phù hợp.

Về việc hiểu kết quả chụp CT u gan như thế nào, người bệnh có thể trao đổi với bác sĩ điều trị để được tư vấn chi tiết. Ngoài ra, bạn có thể tham khảo một vài thông tin như sau:

• Phim chụp CT không tiêm thuốc cản quang thường không thể nhận biết được khối u gan. Các khối u bị vôi hóa hoặc chứa nhiều dịch lỏng thì có khả năng được phát hiện nhưng ít gặp, điều này còn tùy thuộc vào kinh nghiệm của bác sĩ đọc kết quả. Lý do là vì độ tương phản giữa khối u và mô gan xung quanh quá thấp.

• Hầu hết các trường hợp chụp CT u gan đều có tiêm thuốc cản quang. Khi đó, dưới tác dụng của thuốc cản quang, các khối u gan và mô gan bình thường có đậm độ khác nhau trên phim chụp CT. Nguyên nhân là do từng loại khối u ở gan, mô gan bình thường, mô gan bị xơ hoặc tổn thương khác… có tốc độ và mức độ ngấm thuốc cản quang khác nhau. Ngoài ra, đặc điểm đậm độ, tính chất bắt thuốc cản quang ở từng mốc thời gian sau tiêm thuốc cản quang có ý nghĩa quan trọng trong việc xác định đặc tính, phân loại từng khối u tại gan.

Hình ảnh u gan trên CT

Theo cấu trúc giải phẫu học, vị trí của gan và phổi nằm ở cạnh nhau. Do vậy, kết quả hình ảnh CT u gan có thể quan sát được cấu trúc phổi vùng đáy phổi, nhưng không khó để đánh giá đầy đủ các tính chất của u phổi. Hiện nay, ung thư gan và ung thư phổi là hai loại ung thư phổ biến. Thông qua kỹ thuật chụp CT u gan có thể giúp phát hiện sớm các khối u lành tính và ác tính tại gan và vùng đáy phổi.

Giá chụp CT u gan bao nhiêu?

Giá chụp CT u gan dao động từ 3.500.000 – 5.000.000 đồng. Tuy nhiên, tại mỗi thời điểm và mỗi cơ sở y tế, mức giá này sẽ có sự chênh lệch. Chi phí chụp CT u gan phụ thuộc vào nhiều yếu tố như các thiết bị, máy móc, trình độ chuyên môn của đội ngũ bác sĩ, kỹ thuật viên, chất lượng dịch vụ… Do vậy, người bệnh nên liên hệ trực tiếp với cơ sở y tế để được tư vấn mức giá CT u gan cụ thể.

*Lưu ý giá dịch vụ trên đây là giá tham khảo tại thời điểm cập nhật bài viết. Khách hàng vui lòng liên hệ trực tiếp bệnh viện để được tư vấn cụ thể về chi phí tại thời điểm sử dụng dịch vụ.

Chụp CT u gan ở đâu?

Hệ thống PlinkCare trang bị hệ thống chụp CT 768 lát cắt ứng dụng trí tuệ nhân tạo AI, giúp chụp CT u gan, nhận diện các khối u gan và tổn thương khác. Qua đó, góp phần hỗ trợ bác sĩ chẩn đoán chính xác các bệnh tại gan, bao gồm cả ung thư gan – một trong những bệnh lý hàng đầu có tỷ lệ tử vong cao tại nước ta.

Đồng thời, Hệ thống PlinkCare quy tụ đội ngũ chuyên gia, bác sĩ, kỹ thuật viên giàu kinh nghiệm về lĩnh vực chẩn đoán hình ảnh, trong đó có chụp CT u gan. Từ đó, góp phần nâng cao hiệu quả, chất lượng chẩn đoán và điều trị, tối ưu về thời gian và chi phí cho người bệnh.

Để đặt lịch thăm khám, điều trị bệnh tại Hệ thống PlinkCare, Quý khách vui lòng liên hệ:

Chụp CT u gan là kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh có giá trị chẩn đoán cao, có thể giúp phát hiện sớm các loại bệnh lý tại gan, đặc biệt là u gan lành tính hoặc ác tính. Người bệnh nên thực hiện kỹ thuật chụp CT u gan ở cơ sở y tế uy tín để nhận được kết quả chính xác, nhanh chóng, đảm bảo an toàn.