Chế độ ăn cho người gan nhiễm mỡ giúp hỗ trợ điều trị, bảo vệ gan

Chế độ ăn là một trong các nguyên nhân gây gan nhiễm mỡ

Gan nhiễm mỡ là thuật ngữ y khoa dùng để mô tả tình trạng tích tụ mỡ trong gan vượt mức bình thường. Ở người bình thường, mỡ trong gan chỉ chiếm 2-4%, tuy nhiên ở người bị gan nhiễm mỡ, lượng mỡ tích tụ chiếm từ 5% trọng lượng gan trở lên, thường gặp là khoảng 5-10% trọng lượng của gan.

Gan nhiễm mỡ thường được chia làm 2 loại:

• Gan nhiễm mỡ do rượu: Xảy ra do người bệnh uống quá nhiều bia rượu dẫn đến suy giảm chức năng chuyển hóa mỡ khi gan bị tổn thương.
• Gan nhiễm mỡ không do rượu: Thường xuất phát từ chế độ dinh dưỡng không phù hợp kèm theo ít vận động. Ăn uống thiếu khoa học khiến cơ thể sản sinh, tích tụ quá nhiều mỡ, lúc này lượng mỡ thừa sẽ tích trữ trong các tế bào gan gây nên tình trạng gan nhiễm mỡ.

Do đó, để tránh bệnh chuyển nặng, người bệnh nên xây dựng một chế độ ăn cho người gan nhiễm mỡ phù hợp theo tư vấn của bác sĩ.

Chế độ ăn cho người gan nhiễm mỡ

Chế độ ăn uống phù hợp cùng lối sống khoa học có ý nghĩa rất lớn trong cải thiện chức năng gan, hỗ trợ điều trị gan nhiễm mỡ. Vậy những nhóm thực phẩm nào nên có mặt trong chế độ ăn cho người bị gan nhiễm mỡ?

1. Ăn đủ chất đạm

Chất đạm (Protein) là nhóm dưỡng chất quan trọng đóng góp vào quá trình tái tạo mô của cơ thể. Tỉ lệ đạm có trong mỗi cơ thể người là khoảng 10 – 20% tùy theo cân nặng, thể trạng và tuổi tác. Lượng đạm cần thiết mỗi ngày cho người bình thường là 0,8 gr/kg cân nặng. Người mắc bệnh lý về gan cần nạp 1-1,5 gr đạm/kg cân nặng để giúp gan hoạt động hiệu quả, giảm áp lực lên các mô cơ.

Tuy nhiên, người bệnh cần chọn nguồn protein phù hợp để có thể cân bằng chất đạm, không ảnh hưởng đến sức khỏe. Nguồn đạm đến từ thịt gà, cá, các loại đậu, hạt phù hợp với người bệnh hơn những thực phẩm khác.

2. Ăn đủ chất béo lành mạnh

Tế bào sử dụng Glucose để tạo năng lượng và insulin giúp đưa Glucose từ thức ăn được tiêu hóa vào các tế bào. Tuy nhiên, ở người bị gan nhiễm mỡ có thể xảy ra tình trạng kháng Insulin. Nghĩa là cơ thể tạo ra Glucose nhưng không thể sử dụng hiệu quả, lâu dần lượng glucose này tích tụ trong máu và gan tạo thành chất béo.

Một số chất béo lành mạnh từ dầu vừng, dầu đậu nành, các loại hạt, cá hồi, oliu, bơ… có thể giúp cơ thể sử dụng glucose tốt hơn. Các chuyên gia dinh dưỡng khuyến cáo người bị gan nhiễm mỡ nên dùng dầu chiết xuất từ các loại thực vật trên thay cho mỡ động vật. (1)

3. Ăn nhiều chất xơ

Chất xơ là thực phẩm quan trọng trong chế độ ăn của người gan nhiễm mỡ với vai trò hỗ trợ quá trình tiêu hóa, giúp kiểm soát Cholesterol và ổn định lượng đường trong máu. Chất xơ còn hỗ trợ giảm tải áp lực cho chức năng lọc máu của gan. Người bệnh nên chọn những loại thực phẩm chứa chất xơ hòa tan như yến mạch, lúa mạch, cà rốt, đậu, các loại trái cây thuộc họ cam quýt…

4. Bổ sung vitamin, chất chống oxy hóa

Khi chất dinh dưỡng không được phân hủy đúng cách, các tế bào rất dễ bị tổn thương. Điều này có thể dẫn đến gan bị tích tụ nhiều chất béo. Tuy nhiên, các hợp chất chống oxy hóa có thể giúp bảo vệ tế bào khỏi những tổn thương này.

Các thực phẩm giúp bổ sung vitamin và chất chống oxy hóa bao gồm: hạt hướng dương, quả hạnh, dầu thực vật như dầu oliu hoặc dầu hạt cải, cà phê, trà xanh, tỏi sống, rau, các loại quả mọng…

5. Ăn nhạt, ít đường và ít muối

Ăn quá nhiều gia vị là một trong những nguyên nhân gây nên các bệnh lý về gan, trong đó có gan nhiễm mỡ. Để giảm tải áp lực cho gan, mỗi người nên xây dựng thói quen ăn nhạt, hạn chế gia vị, đặc biệt là đường và muối. Đây cũng là lưu ý khi xây dựng chế độ ăn cho người gan nhiễm mỡ hay chế độ ăn cho người bị gan nhiễm mỡ.

Ăn nhiều đường sẽ khiến cơ thể tích tụ chất béo trong gan, người bị gan nhiễm mỡ chỉ nên ăn 25gr đường mỗi ngày và nên bổ sung đường từ trái cây, mật ong, tinh bột… Tương tự như sử dụng đường, quá nhiều muối trong bữa ăn sẽ gây hại cho cơ thể. Theo các chuyên gia dinh dưỡng, người mắc bệnh gan chỉ nên dùng tối đa 5gr muối mỗi ngày.

6. Người bệnh gan nhiễm mỡ nên ăn ít tinh bột

Tinh bột là thành phần chính có trong cơm, khoai tây, bánh mì… Với người bị gan nhiễm mỡ, khi chức năng gan suy giảm không thể chuyển hóa hết lượng carbohydrate dư thừa sẽ tạo áp lực lên gan. Do đó, để giảm tải áp lực cho gan, người bệnh nên ăn ít tinh bột. (2)

Thông thường, người khỏe mạnh có thể nạp vào cơ thể lượng tinh bột chiếm khoảng 30% tổng năng lượng của mỗi bữa ăn. Tuy nhiên ở người gặp vấn đề về gan và đang thực hiện chế độ ăn cho người gan nhiễm mỡ, con số này chỉ nên dừng lại khoảng 20% và có thể thay thế bằng gạo lứt, bánh mì nguyên cám và bổ sung thêm rau xanh, củ quả.

Những thực phẩm tốt cho người gan nhiễm mỡ

Dưới đây là một số thực phẩm tốt cho bệnh gan nhiễm mỡ, người bệnh có thể cân nhắc cho vào chế chế độ ăn cho người bị gan nhiễm mỡ hay chế độ ăn của người gan nhiễm mỡ.

1. Thực phẩm giàu Omega 3

Tiêu thụ axit béo omega-3 có thể cải thiện gan nhiễm mỡ; giảm cholesterol và hỗ trợ cải thiện chỉ số BMI cho người bệnh. Người bệnh nên dùng các loại thực phẩm giàu Omega 3 như cá hồi, cá mòi, quả óc chó, hạt lanh… (3)

2. Bông cải xanh

Bông cải xanh là thực phẩm điển hình nên xuất hiện trong chế độ ăn uống cho người gan nhiễm mỡ. Một nghiên cứu trên động vật vào năm 2022 cho thấy bông cải xanh giúp gan phân hủy chất béo nhanh hơn, giảm sự tích tụ của mỡ thừa.

3. Trà xanh

Trà xanh từ lâu đã được khuyên dùng trong chế độ ăn cho người bị gan nhiễm mỡ vì nhiều lợi ích mà nó mang lại như: tăng cường chất chống oxy hóa, ngăn ngừa bệnh đái tháo đường, giảm nguy cơ phát triển của một số loại ung thư trong đó có gan.

4. Rau lá xanh

Rau xanh là nguồn cung cấp các loại vitamin, khoáng chất và chất xơ dồi dào cho cơ thể. Các hợp chất có trong rau lá xanh đặc biệt là rau cải bó xôi như nitrat và các polyphenol có thể giúp chống lại bệnh gan nhiễm mỡ. Do đó người bệnh nên thêm rau lá xanh vào chế độ ăn cho người gan nhiễm mỡ để cải thiện bệnh lý.

5. Các loại đậu

Các loại đậu, bao gồm đậu nành đều cho thấy khả năng làm giảm nguy cơ mắc gan nhiễm mỡ. Các loại đậu như đậu lăng, đậu xanh, đậu nành, đậu Hà Lan… không chỉ là thực phẩm giàu dinh dưỡng mà còn giúp cải thiện sức khỏe đường ruột. Tiêu thụ các loại đậu có thể làm giảm lượng đường trong máu và chất béo trung tính, chống lại sự tích tụ mỡ nội tạng, giúp bảo vệ gan. (4)

6. Ngũ cốc nguyên cám

Một chế độ ăn uống khoa học với nhiều thực phẩm giàu chất xơ như ngũ cốc nguyên cám mang lại hiệu quả tốt đối với những người bị gan nhiễm mỡ, giúp giảm mức chất béo trung tính. Các loại ngũ cốc nguyên cám tốt cho sức khỏe có thể kể đến như lúa mạch, kiều mạch, lúa mì nứt, hạt kê, gạo lứt… (5)

7. Các loại hạt

Chế độ ăn nhiều hạt có khả năng hỗ trợ giảm viêm, kháng insulin, chống oxy hóa và cải thiện tình trạng tổn thương gan. Nghiên cứu cho thấy những người mắc bệnh gan nhiễm mỡ có thể cải thiện chức năng gan sau khi sử dụng hạt óc chó. Một số loại hạt như hạt điều, hạt mắc ca, hạt dẻ, hạt hướng dương… là những thực phẩm nên có trong chế độ ăn cho người gan nhiễm mỡ.

8. Củ nghệ

Theo chế độ ăn gan nhiễm mỡ, chất curcumin – hoạt chất có trong củ nghệ – có khả năng hỗ trợ quá trình chuyển hóa đường và chất béo nội bào, từ đó làm giảm các dấu hiệu tổn thương gan.

Thực phẩm người bị gan nhiễm mỡ nên tránh

Có rất nhiều thực phẩm được chuyên gia khuyên dùng trong chế độ ăn của người bị gan nhiễm mỡ. Vậy ngược lại, người bệnh gan nhiễm mỡ nên kiêng ăn gì?

1. Thực phẩm chứa nhiều cholesterol xấu

Cholesterol là một loại chất béo có nguồn gốc động vật, đây là chất béo quan trọng cần thiết cho việc sản xuất hormone, duy trì chức năng của màng tế bào. Tuy nhiên, lượng cholesterol quá cao sẽ ảnh hưởng xấu đến chức năng gan. Đặc biệt cholesterol xấu không nên xuất hiện trong chế độ ăn cho người bị gan nhiễm mỡ. Một số loại thực phẩm chứa nhiều cholesterol xấu người bệnh cần lưu ý như sữa nguyên kem, thịt đỏ, xúc xích, nội tạng động vật, đồ ăn nhanh…

2. Thực phẩm chứa nhiều trans fat

Trans fat là axit béo chuyển hóa hình thành trong quá trình chế biến thức ăn. Chất này giúp thực phẩm trông bắt mắt và duy trì độ tươi lâu hơn. Tuy nhiên người bệnh gan nhiễm mỡ cần tránh xa các thức ăn có chứa trans fat vì sẽ càng gây tích tụ mỡ trong gan.

Một số thực phẩm chứa nhiều trans fat có thể kể đến như:

• Các loại bánh: bánh ngọt, bánh gato, bánh nướng…
• Đồ chế biến sẵn: mì tôm, snack, bắp rang bơ…
• Đồ chiên rán nhiều dầu mỡ: chuối chiên, bánh rán, bánh khoai…
• Đồ ăn nhanh: Hamburger, gà rán, xúc xích, pizza…

3. Thịt đỏ, thịt chế biến sẵn

Thịt bò, thịt lợn và các loại thịt chế biến sẵn có nhiều chất béo bão hòa và natri. Nếu ăn quá nhiều sẽ làm tăng gánh nặng cho gan. Đặc biệt, những người bị suy giảm chức năng gan, không thể chuyển hóa hết khiến lượng mỡ trong gan càng tồn đọng nhiều hơn.

4. Rượu bia

Trong chế độ ăn cho người gan nhiễm mỡ không nên có sự xuất hiện của rượu bia. Khi uống rượu, chỉ có khoảng 10% lượng cồn được đào thải qua hơi thở, mồ hôi, nước tiểu; 90% còn lại sẽ đến thẳng gan. Uống rượu quá nhiều sẽ làm tổn thương gan và gây suy giảm chức năng chuyển hóa mỡ. Người bệnh nếu sử dụng rượu bia trong quá trình điều trị sẽ khiến bệnh tăng nặng, tăng nguy cơ viêm gan, xơ gan hoặc ung thư gan. (6)

5. Thực phẩm chứa nhiều đường

Lượng đường trong máu cao sẽ làm tăng lượng chất béo tích tụ trong gan. Do đó người bệnh không nên sử dụng các thực phẩm chứa nhiều đường như kẹo, kem, nước ngọt, nước trái cây, soda…

Kết hợp lối sống khoa học và chế độ ăn uống tốt cho gan nhiễm mỡ

Ngoài việc duy trì chế độ ăn cho người bị gan nhiễm mỡ, người bệnh cần kết hợp với lối sống khoa học, sinh hoạt điều độ để nâng cao hiệu quả điều trị bệnh, bảo vệ gan.

1. Giảm cân

Theo thống kê, chỉ giảm 5% trọng lượng cơ thể cũng có thể giúp giảm lượng đường trong máu, giảm từ 7-10% trọng lượng cơ thể giúp cải thiện tình trạng viêm cũng như nguy cơ tổn thương tế bào gan. Tuy nhiên, chỉ nên giảm từ 0,5 – 1 kg/ tuần để tránh tình trạng gây áp lực lên các cơ quan khác của người bệnh.

2. Thể dục thể thao

Tập thể dục thường xuyên có thể giúp giảm lượng mỡ trong gan. Các bài thể dục nhịp điệu, kháng lực, nâng tạ, chạy bộ… đều giúp giảm tình trạng tích tụ mỡ và viêm giảm đáng kể. Người bệnh nên tham khảo ý kiến của bác sĩ hay huấn luyện viên thể thao để được hướng dẫn chế độ tập luyện phù hợp.

Người bệnh cũng nên duy trì thói quen sinh hoạt khoa học như ngủ đủ giấc, giữ tâm trạng thoải mái, tinh thần tích cực… hỗ trợ điều trị gan nhiễm mỡ.

Nếu có những dấu hiệu bất thường nào về gan, người bệnh cần sớm đến các cơ sở y tế uy tín để được thăm khám, chẩn đoán và đưa ra hướng điều trị phù hợp. Đồng thời, bác sĩ sẽ tư vấn chế độ ăn cho người gan nhiễm mỡ cụ thể, khoa học, phù hợp với từng trường hợp người bệnh.

Để đặt lịch thăm khám, tư vấn về sức khỏe tại Hệ thống PlinkCare, Quý khách vui lòng liên hệ trực tiếp qua:

Trên đây là những thông tin cơ bản về chế độ ăn cho người gan nhiễm mỡ hay chế độ ăn cho người bị gan nhiễm mỡ, chế độ ăn của người gan nhiễm mỡ. Để biết chính xác thực phẩm nào nên ăn và không nên ăn phù hợp với tình trạng cá nhân, người bệnh cần gặp bác sĩ chuyên khoa để nhận tư vấn phù hợp.