Chế độ ăn cho người chạy thận nhân tạo giúp bữa ăn đủ dinh dưỡng

Vai trò quan trọng của chế độ ăn trong chạy thận nhân tạo

Chế độ ăn đóng vai trò quan trọng đối với người bệnh đang chạy thận nhân tạo bởi những lý do sau: (1)

• Khi thận không còn chức năng đầy đủ, chất thải không được thải ra ngoài hiệu quả. Chế độ ăn phù hợp giúp kiểm soát sự tích tụ các chất thải trong máu.
• Người chạy thận nhân tạo nên kiểm soát chặt chẽ lượng kali, natri, phốt pho trong chế độ ăn uống vì nếu cơ thể tích tụ các chất này sẽ dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng như bệnh tim, cao huyết áp, loãng xương,…
• Hạn chế thiếu hụt dinh dưỡng là điều cần thiết đối với người chạy thận nhân tạo, đảm bảo cơ thể được cung cấp đủ vitamin và khoáng chất thiết yếu. Tránh để cơ thể thiếu hụt các chất dinh dưỡng, nhất là vitamin B, C, canxi,…
• Duy trì năng lượng và sức khỏe tổng thể, giảm các triệu chứng do bệnh thận mạn tính gây nên. Ăn uống đủ chất giúp tăng cường sức khỏe tim mạch, cơ bắp, hai yếu tố quan trọng đối với người bệnh đang chạy thận.
• Khi chế độ ăn uống được điều chỉnh hợp lý, lượng chất thải trong máu và chạy thận giảm bớt, giúp máy lọc hoạt động hiệu quả, giảm bớt gánh nặng lên cơ thể.

Chế độ ăn cho người chạy thận nhân tạo đảm bảo đủ dưỡng chất

1. Giảm phốt pho, kali và natri

• Phốt pho: Người chạy thận nhân tạo nên hạn chế thực phẩm chứa nhiều phốt pho vì thận không đào thải phốt pho hiệu quả. (2)
• Kali: Người chạy thận cần giảm lượng kali trong chế độ ăn vì điều này rất quan trọng, thận không thể loại bỏ kali dư thừa trong cơ thể dẫn đến rối loạn nhịp tim.
• Natri: Người chạy thận nhân tạo giúp giảm phù nề, kiểm soát huyết áp.

2. Tăng cường canxi và vitamin

• Canxi: Khi chạy thận nhân tạo khiến mức canxi trong cơ thể bị ảnh hưởng, tăng cường bổ sung canxi là điều cần thiết. Nguồn cung cấp canxi tốt cho người chạy thận là sản phẩm sữa không chứa phốt pho hoặc các sản phẩm được bác sĩ tư vấn, khuyên dùng.
• Vitamin: Vai trò của vitamin D vô cùng quan trọng trong việc hấp thu canxi và sức khỏe của xương. Nên bổ sung vitamin D trong chế độ ăn hàng ngày nhưng cần tham khảo ý kiến của bác sĩ khi sử dụng.

3. Kiểm soát lượng nước

Người chạy thận nhân tạo cần kiểm soát lượng nước nạp vào cơ thể, tránh quá tải cho thận. Cần tuân thủ lượng nước uống hàng ngày theo chỉ định của bác sĩ, hạn chế các thực phẩm chứa lượng nước cao như súp, trái cây nhiều nước,…

4. Tính toán nhu cầu calo hằng ngày

Người chạy thận cần tính toán lượng calo hàng ngày theo chỉ định, sự tư vấn của bác sĩ nhằm cung cấp đủ năng lượng cho cơ thể nhưng không làm tăng gánh nặng cho thận. Nhu cầu calo có thể thay đổi, tùy thuộc vào mức độ và tình trạng sức khỏe của người bệnh.

5. Nguồn cung cấp calo phù hợp

Người bệnh cần lựa chọn nguồn calo lành mạnh, nhất là các thực phẩm chứa protein cao nhưng không có nhiều phốt pho, ví dụ như cá, trứng, thịt gà,… Ngoài ra, các loại ngũ cốc nguyên hạt, rau củ quả cũng là nguồn năng lượng tốt nhưng cần cân nhắc lượng phốt pho và kali nạp vào cơ thể.

Chạy thận nhân tạo nên ăn gì?

Người chạy thận nhân tạo cần lưu ý chế độ ăn uống nhằm hỗ trợ sức khỏe, giảm quá tải cho thận.

• Đạm: Ưu tiên thực phẩm chứa nhiều đạm động vật như thịt, cá, trứng, sữa,… thường dễ tiêu hóa, cung cấp đủ axit amin. Tuy nhiên, cần hạn chế lượng đạm thực vật như đậu, lạc, vừng,… vì nhóm thực phẩm này có thể chứa phốt pho, kali không tốt cho thận.
• Ngũ cốc và tinh bột: Người chạy thận nên chọn ngũ cốc có hàm lượng đạm thấp như khoai lang, khoai sọ, sắn,… Lưu ý chỉ nên ăn gạo, mì,… dưới 200gr mỗi ngày, tránh nạp quá nhiều carbohydrate, phốt pho,…
• Rau củ: Nên dùng các loại rau củ như mướp, bầu, bí, dưa leo, cải trắng, bắp cải, su su,… Những thực phẩm này sẽ chứa ít kali và phốt pho.

Các thực phẩm người chạy thận cần tránh ăn

1. Thực phẩm giàu phốt pho

Người bệnh nên tránh các thực phẩm như sữa, phô mai, các loại hạt, và thịt chế biến sẵn. Thay vào đó, chọn thực phẩm có lượng phốt pho thấp như các loại trái cây và rau xanh.

2. Thực phẩm giàu kali

Nên hạn chế các thực phẩm chứa nhiều kali như khoai tây, chuối và cà chua. Thay vào đó, nên ăn các loại thực phẩm có kali thấp như bông cải xanh, dưa hấu,…

3. Thực phẩm nhiều natri

Tránh dùng các thực phẩm chế biến sẵn, muối, hạn chế sử dụng gia vị có chứa nhiều natri. Người bệnh nên ăn các loại gia vị tự nhiên như hành, tỏi và các loại thảo mộc.

Mẫu thực đơn cho người chạy thận nhân tạo

Chế độ ăn uống cho người chạy thận nhân tạo cần được thiết kế, tư vấn bởi bác sĩ, chuyên gia dinh dưỡng nhằm kiểm soát lượng muối, kali, phốt pho nạp vào cơ thể. Dưới đây là mẫu thực đơn cho người chạy thận nhân tạo, bạn cần tham khảo ý kiến bác sĩ để đảm bảo phù hợp với tình trạng, sức khỏe của cơ thể.

1. Buổi sáng

• Nên ăn một chén ngũ cốc không đường như ngũ cốc dạng hạt hoặc bột yến mạch.
• Dùng một ly sữa không đường, ít béo nếu bác sĩ cho phép.
• Nên ăn một quả táo nhỏ hoặc nửa trái chuối.
• Một quả trứng luộc hoặc nửa quả trứng chiên nhưng không cho muối.

2. Bữa trưa

• 100-150gr ức gà nướng hoặc cá hấp (chọn những phần thịt ít mỡ, không nêm thêm gia vị)
• Một chén rau củ quả hấp như bông cải xanh, cà rốt (không nên ăn rau củ chứa nhiều kali như cà chua, khoai tây,…)
• Nửa chén cơm trắng.
• Nửa quả lê hoặc một quả táo (không ăn trái cây chứa nhiều kali).

3. Bữa tối

• 100-150gr thịt gà nạc hoặc bò nạc (không thêm muối, gia vị).
• Một chén xà lách.
• Nửa chén khoai lang hoặc khoai tây hấp.
• Một quả cam hoặc một chén dưa hấu.

Chạy thận ăn được gì, nên lưu ý tham khảo ý của của bác sĩ nhằm điều chỉnh thực đơn phù hợp nhu cầu, tình trạng sức khỏe của bạn.

Mẹo nấu ăn cho người chạy thận

Khi nấu ăn cho người chạy thận nhân tạo, cần lưu ý một số mẹo, kỹ thuật để đảm bảo người bệnh ăn ngon miệng nhưng vẫn đảm bảo chế độ dinh dưỡng phù hợp. Dưới đây là một số mẹo cần lưu ý nhằm giữ nguyên dưỡng chất, món ăn thêm phần hấp dẫn, ngon miệng:

1. Kỹ thuật nấu ăn giữ nguyên được dưỡng chất

• Nấu bằng cách hấp giúp giữ lại nhiều vitamin, khoáng chất hơn so với việc chiên, luộc,…
• Nấu với nhiệt độ cao bằng cách xào, nướng với thời gian ngắn giúp giữ lại nhiều dưỡng chất.
• Dùng nồi áp suất giúp thực phẩm chín nhanh, giữ nhiều khoáng chất, vitamin hơn so với phương pháp truyền thống.
• Không nấu quá lâu tránh thực phẩm bị mất chất dinh dưỡng.

2. Dùng gia vị thay thế muối

• Có thể sử dụng gừng, tỏi làm tăng hương vị món ăn, tốt cho sức khỏe.
• Dùng giấm, nước cốt chanh tăng hương vị, nhất là các món salad hoặc sốt.
• Tiêu và ớt giúp tăng hương vị món ăn mà không tăng lượng natri.

3. Bí quyết làm món ăn ngon và hấp dẫn

• Trang trí rau củ và trái cây tươi giúp món ăn tăng hương vị, thêm phần hấp dẫn.
• Tìm kiếm các công thức sáng tạo cho bữa ăn.
• Dùng hạt và ngũ cốc như hạt chia, yến mạch,… giúp thực đơn phong phú hơn, cung cấp nhiều chất dinh dưỡng hơn.

Có thể bạn quan tâm: Chạy thận tốn bao nhiêu tiền cho mỗi lần chạy?

Để đặt lịch khám và tư vấn tại khoa Nội thận – Lọc máu, Trung tâm Tiết niệu – Thận học – Nam khoa, PlinkCare TP.HCM, bạn có thể liên hệ:

Chế độ ăn cho người chạy thận nhân tạo vô cùng quan trọng mà người bệnh cần lưu ý. Khoa Nội thận – Lọc máu, Trung tâm Tiết niệu – Thận học – Nam khoa, PlinkCare TP.HCM luôn ứng dụng những thành tựu y học hiện đại, trở thành đơn vị y tế hàng đầu trong việc điều trị, theo dõi các bệnh về thận.