Chế độ ăn cho bệnh nhân suy tim giúp cải thiện tình trạng bệnh

Tầm quan trọng của chế độ dinh dưỡng cho bệnh nhân suy tim

Suy tim là hội chứng rối loạn chức năng tâm thất khiến cơ tim không đủ khả năng bơm và cung cấp đủ máu cho các cơ quan, tế bào, gây ảnh hưởng đến hoạt động chung của cơ thể, khiến người bệnh gặp phải tình trạng đau tức ngực, mệt mỏi, khó thở, ho…

Đây là bệnh lý nguy hiểm. Bên cạnh các liệu pháp điều trị theo chỉ định của bác sĩ, người bệnh cần kết hợp chế độ ăn uống, tập luyện và nghỉ ngơi khoa học để hỗ trợ phục hồi sức khỏe tim. Trong đó, chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng vì có thể tác động đến sức khỏe tổng thể của người bệnh.

Chế độ ăn cho bệnh nhân suy tim cần phù hợp với giai đoạn điều trị nhằm hạn chế sự tiến triển và biến chứng của suy tim. Dinh dưỡng khoa học giúp giảm các triệu chứng như đau ngực, khó thở, ho, mệt mỏi… Ngoài ra, việc đa dạng và cân bằng các nhóm dưỡng chất thiết yếu sẽ giúp người bệnh kiểm soát được huyết áp, đường huyết và cholesterol. Điều này góp phần nâng cao sức khỏe tổng thể, hỗ trợ cải thiện tình trạng suy tim.

Hướng dẫn chế độ ăn cho người suy tim

Như đã đề cập, chế độ ăn rất quan trọng trong quá trình điều trị và phục hồi sau điều trị suy tim. Tuy nhiên, chế độ ăn này cần được xây dựng dựa trên hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa hoặc chuyên gia dinh dưỡng. Vậy người bệnh suy tim nên ăn uống như thế nào?

1. Hạn chế muối và các thực phẩm giàu natri

Tiêu thụ quá nhiều natri sẽ gây ra tình trạng tích nước, tăng huyết áp và áp lực lên tim, điều này có thể làm trầm trọng hơn tình trạng bệnh. Do đó, người bị suy tim chỉ nên tiêu thụ lượng muối ăn hoặc các thực phẩm giàu natri ở mức vừa phải. (1)

Theo các chuyên gia dinh dưỡng, người bị suy tim không nên ăn quá 5g muối hoặc không quá 2300mg natri mỗi ngày. Chế độ ăn cho người bệnh suy tim cần hạn chế nhóm thực phẩm giàu natri như muối ăn, phô mai, súp hoặc nước dùng đóng hộp, dưa chua, thịt nguội, đồ nướng…

2. Tăng cường thực phẩm giàu chất xơ

Thực phẩm giàu chất xơ không chỉ giúp cải thiện sức khỏe tim mạch mà còn hỗ trợ tiêu hóa, phòng tránh táo bón và các vấn đề về đường ruột khác. Thực phẩm giàu chất xơ bao gồm: bông cải xanh, đậu lăng, đậu Hà Lan, dâu tây, quả lê, quả bơ, ngũ cốc… nên có trong khẩu phần ăn của người bệnh.

3. Cân bằng lượng kali trong khẩu phần ăn

Kali là khoáng chất có khả năng hỗ trợ cân bằng nước và điện giải, tác động tích cực tới hoạt động của các cơ quan trong cơ thể, đặc biệt là hệ tim mạch. Tiêu thụ lượng kali vừa đủ giúp kiểm soát tốt huyết áp, hạn chế các cơn đau tim, giảm tần suất rối loạn nhịp tim…

Hơn nữa, trong quá trình điều trị bệnh lý suy tim, người bệnh thường được kê thuốc lợi tiểu, điều này có thể làm mất cân bằng kali. Do đó, chế độ ăn cho bệnh nhân suy tim cần bổ sung các thực phẩm giàu kali như thịt heo/ lợn nạc, khoai tây, cà chua, khoai lang, chuối… (2)

4. Hạn chế chất béo và thực phẩm sinh hơi

Chất béo, đặc biệt là chất béo xấu (chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa), có thể gây tăng cholesterol trong máu, dẫn đến nguy cơ tổn thương tim mạch. Do đó, người bệnh cần tránh các thực phẩm giàu chất béo xấu như thức ăn nhanh, đồ chiên rán nhiều dầu, thực phẩm chế biến sẵn,…; thay bằng nhóm chất béo tốt (chất béo không bão hòa) như cá hồi, cá ngừ, dầu oliu, bơ, đậu phộng… Điều này giúp hỗ trợ kiểm soát cholesterol trong máu, cải thiện sức khỏe tim mạch. (3)

5. Kiểm soát lượng nước

Nước là thành phần thiết yếu của cơ thể. Tuy nhiên, chế độ ăn cho bệnh nhân suy tim cần kiểm soát tốt lượng nước vì uống quá nhiều nước có thể gây loãng máu, khiến tốc độ máu lưu thông nhanh hơn, bắt buộc tim phải hoạt động với tần suất cao hơn. Điều này có thể làm trầm trọng hơn các triệu chứng của suy tim. Ngoài ra, trường hợp tim không hoạt động tốt cũng rất dễ gây tích nước, phù nề, khó thở… Do đó, người bệnh nên tham vấn bác sĩ về lượng nước phù hợp với bản thân trong mỗi giai đoạn điều trị. (4)

6. Không sử dụng rượu bia

Rượu bia là nguyên nhân hàng đầu gây nên những vấn đề nghiêm trọng về sức khỏe, trong đó có tim mạch. Rượu bia và đồ uống có cồn có thể gây rối loạn nhịp tim và gây ảnh hưởng không tốt đến chức năng tim. Hơn nữa, tiêu thụ quá nhiều rượu bia khiến người bệnh thiếu tỉnh táo, dễ vấp ngã, gây tổn thương cho cơ thể. Để bảo vệ sức khỏe tim mạch nói riêng và sức khỏe tổng thể nói chung, người bệnh lưu ý không nên uống rượu bia trong và sau quá trình điều trị suy tim.

7. Chế độ ăn kiểm soát calo duy trì cân nặng khỏe mạnh

Thừa cân là nguyên nhân gây nên những bệnh lý nguy hiểm như suy tim, đột quỵ hoặc các vấn đề về tim khác. Để bảo vệ sức khỏe tim mạch, bạn cần chú ý kiểm soát calo trong chế độ ăn cho bệnh nhân suy tim thông qua thực đơn dinh dưỡng khoa học, tránh các thực phẩm gây tích trữ mỡ thừa như đồ ăn nhanh, thực phẩm chế biến sẵn, bánh ngọt…

Xem thêm:

• Bệnh suy tim nên ăn gì, kiêng gì?

Chế độ dinh dưỡng của bệnh nhân suy tim theo giai đoạn

Trong mỗi giai đoạn điều trị, bác sĩ sẽ dựa vào diễn tiến của bệnh lý và mức độ đáp ứng của người bệnh để tư vấn xây dựng thực đơn cho người suy tim phù hợp nhất có thể. Dưới đây là một số hướng dẫn chung về nguyên tắc dinh dưỡng cho người suy tim theo giai đoạn:

1. Giai đoạn A

Đây là giai đoạn sớm của bệnh. Mục tiêu của chế độ dinh dưỡng trong giai đoạn này là quản lý các yếu tố nguy cơ gây suy tim như huyết áp cao, rối loạn lipid trong máu, xơ vữa động mạch, béo phì, sử dụng các loại thuốc có khả năng gây hại cho tim… Dưới đây là một số nguyên tắc dinh dưỡng chung cho người bệnh suy tim giai đoạn A:

• Năng lượng: Nạp tương ứng với mức độ hoạt động thường ngày. Thông thường, người bệnh cần cung cấp khoảng 30kcal/kg cân nặng lý tưởng/ngày.
• Chất đạm: Bổ sung 1 – 1,2 g/kg cân nặng lý tưởng/ngày.
• Chất béo: Tiêu thụ 15 – 20% tổng năng lượng, ưu tiêu bổ sung chất béo từ dầu thực vật hoặc cá béo. Tránh tiêu thụ chất béo bão hòa hoặc chất béo chuyển hóa.
• Chất đường bột: Bổ sung theo nhu cầu của cơ thể.
• Vitamin và khoáng chất: Tăng cường tiêu thụ vitamin và khoáng chất từ rau xanh và trái cây tươi.
• Tránh rượu bia, thuốc lá, caffeine…
• Chế độ ăn cho bệnh nhân suy tim cần hạn chế muối hoặc thực phẩm giàu natri như dưa chuột/ leo muối, phô mai, thịt nguội…
• Chỉ uống thuốc tây theo chỉ định của bác sĩ, tuyệt đối không tự ý mua và sử dụng các loại thuốc lạ.
• Kiểm soát cân nặng, tích cực vận động, tập các bài thể dục phù hợp.

2. Giai đoạn B

Chế độ dinh dưỡng cho người bị bệnh tim thực thể, có tiền sử nhồi máu cơ tim, bệnh van tim hoặc tái cấu trúc thất trái nhưng chưa xuất hiện triệu chứng và vẫn tham gia được các hoạt động thể chất bình thường. Mục tiêu là ngăn ngừa sự tiến triển của bệnh lý và cải thiện các triệu chứng gặp phải bằng cách áp dụng chế độ dinh dưỡng tương tự như giai đoạn A.

3. Giai đoạn C (tương đương với độ II và độ III)

Đối với độ II, thông thường người bệnh sẽ cảm thấy bồn chồn, mệt mỏi, khó thở khi hoạt động mạnh. Đối với độ III, người bệnh có thể xuất hiện các triệu chứng trên ngay cả khi hoạt động nhẹ. Mục tiêu dinh dưỡng cho người bệnh suy tim giai đoạn C là duy trì dinh dưỡng ổn định, duy trì và cải thiện thể chất, ngăn ngừa bệnh lý phát triển theo hướng tiêu cực và cải thiện tiên lượng cho người bệnh. Dưới đây là một số quy tắc chung trong chế độ ăn cho bệnh nhân suy tim giai đoạn C:

• Người suy tim độ II có thể áp dụng chế độ dinh dưỡng tương đương với giai đoạn B.
• Người suy tim độ III chỉ nên tiêu thụ dưới 4g muối/ngày hoặc dưới 1600mg natri/ngày.
• Không uống quá 2L nước mỗi ngày bao gồm nước lọc, nước trái cây, sinh tố, sữa, súp… Đối với người bệnh đã xuất hiện tình trạng phù nề, bác sĩ có thể hướng dẫn kiểm soát nước theo công thức sau: Tổng lượng nước = Lượng nước tiểu trong 24h ngày hôm trước + lượng dịch mất bất thường + 300 – 500ml tùy mùa.
• Trường hợp đang dùng thuốc lợi tiểu, người bệnh cần tham vấn bác sĩ về nguy cơ tăng hạ kali bất thường, từ đó chọn những thực phẩm phù hợp để cải thiện vấn đề này.
• Không nên vận động quá sức, chỉ nên bài tập thể dục phù hợp, giúp hỗ trợ cải thiện sức khỏe mà không gây áp lực lên cơ thể.

4. Giai đoạn D

Giai đoạn D là phân loại rất nặng của bệnh suy tim khi người bệnh có các triệu chứng nghiêm trọng dù đã được điều trị nội khoa. Với nhóm đối tượng này, ngoài áp dụng chế độ dinh dưỡng tương tự giai đoạn C, người bệnh cần lưu ý:

• Chất đạm: Duy trì tối thiểu 1g/kg cân nặng lý tưởng/ngày. Bác sĩ sẽ phân tích, đánh giá tình trạng bệnh lý và khả năng đáp ứng của cơ thể để tăng hoặc giảm lượng đạm phù hợp.
• Muối: Chế độ ăn cho bệnh nhân suy tim chỉ nên chứa dưới 3g muối/ngày hoặc dưới 1200mg natri/ngày. Ở các đối tượng bệnh lý chuyển nặng, bác sĩ có thể yêu cầu giảm lượng muối xuống dưới 1,2 g/ngày trong một khoảng thời gian nhất định.
• Người bệnh nên chia nhỏ bữa ăn để tránh gây áp lực lên hệ tiêu hóa.
• Nghỉ ngơi đầy đủ, không thức khuya và tránh các hoạt động mạnh.

Suy tim nên ăn uống như thế nào?

Nhận biết nhóm thực phẩm nên và không nên ăn giúp cải thiện sức khỏe tim mạch và hỗ trợ đẩy nhanh tốc độ phục hồi. Để đảm bảo hiệu quả điều trị, người bệnh cần tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ cũng như lưu ý các vấn đề về dinh dưỡng sau:

• Thực phẩm nên ăn
  • Ngũ cốc: Gạo lứt, yến mạch, lúa mạch, ngô, khoai, sắn, các loại đậu và hạt…
  • Cá béo: Cá ngừ, cá trích, cá hồi, cá mòi, cá thu…
  • Các loại trái cây và rau củ giàu vitamin, khoáng chất: Quả mâm xôi, nho đỏ, táo, cà chua, quả mọng…
  • Sữa: Sữa tách muối, sữa ít canxi, sữa đậu nành…
  • Dầu thực vật: Dầu oliu, dầu đậu nành, dầu vừng… (5)
• Thực phẩm nên hạn chế trong chế độ ăn cho bệnh nhân suy tim
  • Thịt đỏ: Thịt bò, thịt lợn, thịt dê, thịt cừu…
  • Thức ăn chế biến sẵn: Hamburger, gà rán, xúc xích, pate, giò, chả…
  • Đồ ăn nhiều muối hoặc giàu natri: Thịt nguội, thịt cá hộp, dưa muối, snack…
  • Mỡ hoặc bơ động vật.
  • Nội tạng: Lòng, mề, gan, tim, cật…
• Thực phẩm cần tránh
  • Rượu, bia và đồ uống có cồn.
  • Đồ uống chứa cafein như cà phê, trà đặc, nước tăng lực…
  • Đồ ngọt như bánh kem, kẹo, nước ngọt…
  • Mì chính (bột ngọt).
• Hình thức chế biến
  • Ưu tiên phương pháp chế biến đơn giản, dễ tiêu hóa như luộc, hấp, xào.
  • Xây dựng thói quen ăn chậm, nhai kỹ, chia nhỏ bữa ăn.
  • Có thể bổ sung sữa, cháo, thực phẩm bổ dưỡng theo chỉ định của bác sĩ.
• Tham vấn bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng nếu có bất kỳ thắc mắc nào về chế độ ăn uống, tập luyện trong các giai đoạn điều trị.

Tư vấn, thiết kế chế độ ăn cho người suy tim tại PlinkCare

Chế độ ăn cho bệnh nhân suy tim cần được xây dựng dựa trên các yếu tố như giai đoạn, diễn tiến, thể chất… của từng người. Do đó, người bệnh nên tiếp nhận tư vấn, thiết kế chế độ ăn uống từ các bác sĩ/chuyên gia dinh dưỡng tại các cơ sở lớn, uy tín.

Hệ thống PlinkCare cũng như Phòng khám Đa Khoa Tâm Anh Quận 7 với quy mô lớn nhất tại TP.HCM, phục vụ nhu cầu khám chữa bệnh công nghệ cao, chuyên sâu của người dân thành phố, đặc biệt là khu vực phía Nam, miền Tây và các tỉnh lân cận.

Khoa Dinh dưỡng Tiết chế của Hệ thống PlinkCare chuyên thăm khám, điều trị dinh dưỡng, tư vấn xây dựng công thức, khẩu phần và chế độ ăn phù hợp cho người bình thường và khẩu phần bệnh lý cho người bệnh, trong đó có chế độ ăn của bệnh nhân suy tim.

Sau khi xem xét, đánh giá tình trạng bệnh lý và nhu cầu dinh dưỡng, các chuyên gia sẽ lên thực đơn bổ sung dưỡng chất thiết yếu và hạn chế hoặc tránh nhóm thực phẩm có nguy cơ gây hại cho sức khỏe. Từ đó giúp người bệnh cải thiện bệnh lý và đẩy nhanh tốc độ hồi phục sau điều trị.

Để đặt lịch thăm khám, tư vấn về sức khỏe, Quý khách vui lòng liên hệ trực tiếp qua:

Tóm lại, chế độ ăn cho bệnh nhân suy tim nên được tư vấn bởi bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng. Nếu chưa biết suy tim nên ăn uống như thế nào thì người bệnh có thể đến trực tiếp các cơ sở y tế lớn có chuyên khoa dinh dưỡng để được hướng dẫn chi tiết, cụ thể.