Lập kế hoạch chăm sóc bệnh nhân xuất huyết não đúng cách như thế nào?

Điều gì xảy ra với người bệnh sau điều trị xuất huyết não?

Sau điều trị xuất huyết não, có nhiều trường hợp gặp phải các di chứng, biến chứng về vận động, trong đó khoảng 2/3 có di chứng mức độ vừa và nhẹ, còn 1/3 chịu biến chứng nặng. Các biến chứng xuất huyết não thường gặp bao gồm: (1)

• Liệt nửa người: Hơn 90% bệnh nhân xuất huyết não sẽ trải qua biến chứng này, ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng tự chăm sóc và đi lại, khiến họ phụ thuộc hoàn toàn vào người khác.
• Rối loạn ngôn ngữ: Sau xuất huyết não, người bệnh có thể bị méo miệng khiến việc phát âm không rõ ràng, trong trường hợp nặng thì khả năng nói chỉ có thể dừng lại ở mức bập bẹ.
• Rối loạn nhai nuốt: Người bệnh dễ bị sặc, nuốt khó và không thể nhai thức ăn một cách bình thường.
• Rối loạn hô hấp: Tình trạng suy hô hấp, tụt lưỡi và sặc tắc đờm… gây ra viêm phổi có thể xuất hiện ở người bệnh.
• Không tự chủ tiểu tiện: Biến chứng này rất phổ biến ở bệnh nhân xuất huyết não, gây ra nhiều bất tiện trong sinh hoạt hàng ngày khiến bệnh nhân dễ cáu gắt, mệt mỏi và khó chịu.
• Rối loạn tâm lý: Nhiều bệnh nhân sẽ gặp phải chứng rối loạn tâm lý do cú sốc tinh thần dẫn đến cảm giác cô đơn, buồn bã và cảm thấy vô dụng khi phải nằm một chỗ.
• Rối loạn nhận thức: Di chứng của xuất huyết não thường khiến bệnh nhân sa sút trí tuệ, dễ lơ mơ, lú lẫn và không nhớ những gì đã xảy ra gần đây.

Ngoài những biến chứng kể trên, người bệnh sau điều trị xuất huyết não còn phải đối mặt với nguy cơ bệnh tái phát gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng hơn với chi phí điều trị tăng cao.

Vai trò của chăm sóc người bệnh trong quá trình phục hồi sau xuất huyết não

Bệnh nhân xuất huyết não cần tuân thủ một chế độ chăm sóc và sinh hoạt đặc biệt để tránh nguy cơ tái phát. Việc lập kế hoạch chăm sóc bệnh nhân xuất huyết não không chỉ giúp phục hồi nhanh chóng mà còn làm giảm bớt áp lực tinh thần cho người bệnh.

Để chăm sóc bệnh nhân xuất huyết não, cần chú ý vào các yếu tố như chế độ dinh dưỡng, vệ sinh cá nhân, chương trình vận động phục hồi và các biện pháp phòng ngừa bệnh tái phát. Điều này sẽ góp phần cải thiện tình trạng sức khỏe bệnh nhân và hỗ trợ quá trình hồi phục hiệu quả hơn.

Hướng dẫn lập kế hoạch chăm sóc bệnh nhân xuất huyết não đúng cách

1. Chế độ dinh dưỡng

Người bệnh xuất huyết não không bị biến chứng liệt cơ hầu họng vẫn có thể ăn uống bình thường và tiếp nhận đầy đủ dinh dưỡng từ thực phẩm. Dưới đây là một số lưu ý khi chăm sóc bệnh nhân xuất huyết não:

• Giảm lượng muối: Hạn chế dùng muối trong lúc chế biến món ăn giúp ngăn ngừa tăng huyết áp, rối loạn mỡ máu và giảm nguy cơ tái phát xuất huyết não.
• Chế biến thức ăn dạng mềm: Các món như cháo và súp là lựa chọn thích hợp cho người bệnh vì chúng dễ ăn, dễ tiêu hóa và cung cấp dinh dưỡng đầy đủ.
• Chia nhỏ bữa ăn: Do người bệnh có thể gặp khó khăn khi ăn uống, nên chia nhỏ bữa ăn thành nhiều lần trong ngày. Điều này giúp bệnh nhân dễ dàng tiêu thụ và hấp thu thức ăn hơn.
• Tăng cường hoa quả và rau xanh: Kết hợp rau xanh trong các món canh, súp và uống nước ép rau củ quả để bổ sung vitamin và khoáng chất, đồng thời giúp bệnh nhân dễ tiêu hóa.
• Hạn chế chất béo và chất kích thích: Giảm thiểu mỡ động vật và chất béo không tốt trong chế độ ăn uống để ổn định mạch máu và kiểm soát mỡ máu, từ đó giảm nguy cơ tái phát xuất huyết não.

Đối với việc chăm sóc bệnh nhân xuất huyết não có biến chứng liệt cơ hầu họng và không thể ăn uống bình thường thì cần cung cấp dinh dưỡng qua ống thông theo hướng dẫn của bác sĩ. Trường hợp này, nên để người bệnh ở tư thế nửa nằm, nửa ngồi trong khi ăn; tiếp nạp dinh dưỡng chậm rãi và đều đặn. Đồng thời, cần theo dõi cẩn thận những phản ứng cơ thể của người bệnh. Việc cung cấp dinh dưỡng quá nhanh và liên tục có thể gây đầy bụng, nôn mửa… (2)

Tìm hiểu thêm: Người bị xuất huyết não nên ăn gì tốt cho sức khỏe, nhanh hồi phục?

2. Vệ sinh cá nhân

• Bệnh nhân sau xuất huyết não không bị biến chứng về rối loạn đại tiện và tiểu tiện có thể tự chăm sóc bản thân một cách độc lập. Tuy nhiên, nếu bệnh nhân gặp khó khăn việc vệ sinh cá nhân, trong việc đại tiểu tiện, người nhà cần hỗ trợ họ.
• Thiếu chất xơ từ rau củ quả trong chế độ ăn có thể dẫn đến táo bón. Khi tình trạng táo bón trở nên nghiêm trọng, bệnh nhân không thể đại tiện thì cần áp dụng các biện pháp hỗ trợ kịp thời.
• Bệnh nhân mắc rối loạn đại tiểu tiện thường cảm thấy tự ti và dễ cáu gắt, vì vậy sự chia sẻ và hỗ trợ tinh thần từ phía người thân là rất quan trọng. Ngoài việc chú ý đến cách chăm sóc bệnh nhân xuất huyết não, người chăm sóc hãy nhẹ nhàng động viên để giúp người bệnh cảm thấy an tâm và thoải mái hơn.

3. Phục hồi chức năng

Đối với người bệnh gặp biến chứng nhẹ sau xuất huyết não, kế hoạch chăm sóc bệnh nhân xuất huyết não sẽ bao gồm luyện tập và vận động phù hợp nhằm phục hồi phần nào chức năng theo hướng dẫn của bác sĩ. Mức độ vận động nên được điều chỉnh từ nhẹ đến nặng, người nhà nên khuyến khích bệnh nhân tự thực hiện các bài tập càng nhiều càng tốt để đạt hiệu quả phục hồi nhanh chóng.

Nếu gặp khó khăn trong việc xây dựng một bài tập phục hồi chức năng, nên tìm kiếm sự tư vấn từ các chuyên gia trong lĩnh vực này. Đồng thời động viên tinh thần cho bệnh nhân trong suốt quá trình luyện tập.

4. Phòng ngừa bệnh tái phát

Xuất huyết não có nguy cơ tái phát cao, vì vậy ngoài việc chăm sóc bệnh nhân xuất huyết não hàng ngày, người chăm sóc và bệnh nhân cũng cần thực hiện một số biện pháp phòng ngừa như sau:

• Không nên tắm khuya và hạn chế tiếp xúc với gió lạnh: Những yếu tố này có thể gây căng thẳng cho cơ thể và làm tăng nguy cơ xuất huyết não, đặc biệt ở những người có huyết áp cao.
• Duy trì thân nhiệt ổn định: Cần giữ ấm cơ thể khi thời tiết chuyển lạnh và hạn chế tiếp xúc với ánh nắng mặt trời quá lâu vào buổi trưa và chiều để tránh sốc nhiệt. Sự thay đổi nhanh chóng về thân nhiệt có thể khiến mạch máu không kịp thích ứng, dẫn đến nguy cơ vỡ và xuất huyết.
• Giữ tinh thần thoải mái và lạc quan: Tình trạng căng thẳng, stress và thiếu ngủ thường xuyên có thể làm tăng nguy cơ tái phát xuất huyết não, vì vậy nên duy trì suy nghĩ tích cực và tránh kích động.
• Hạn chế vận động thể lực mạnh: Bệnh nhân nên chọn các hình thức thể dục nhẹ nhàng như đi bộ hoặc đạp xe… và tránh các hoạt động mạnh như chạy nhanh, đá bóng hoặc mang vác nặng.
• Kiêng rượu bia, thuốc lá và các chất kích thích: Đây đều là những chất gây hại cho cơ thể, có thể làm tăng nguy cơ tái phát xuất huyết não.
• Điều trị tích cực các bệnh lý liên quan: Bệnh nhân mắc các bệnh lý như tiểu đường, tăng huyết áp, rối loạn nhịp tim hoặc xơ vữa động mạch… cần được điều trị triệt để và theo dõi thường xuyên.

Lưu ý khi chăm sóc người bệnh xuất huyết não

Một số chi tiết tưởng chừng rất nhỏ nhưng có thể gây ảnh hưởng lớn đến quá trình hồi phục của người bệnh xuất huyết não. Vì vậy, người chăm sóc nên chú ý đến những điều sau: (3)

• Lau người, tắm rửa và thay quần áo cho bệnh nhân mỗi ngày. Đặc biệt chú ý vệ sinh thật kỹ các vùng da kín và có nếp gấp như xương cụt, háng, nách, xương bả vai, gót chân, mông, lưng và gáy. Đảm bảo da luôn khô ráo trước khi bệnh nhân ngồi hoặc nằm để ngăn ngừa vi khuẩn, virus hoặc nấm phát triển và gây bệnh về da.
• Đối với bệnh nhân bị liệt toàn thân, cần thường xuyên xoay người và thay đổi tư thế để tránh tì đè gây lở loét do máu không lưu thông tốt. Nếu phát hiện loét, hãy vệ sinh sạch sẽ, khử trùng bằng cồn y tế và xoa bóp để kích thích lưu thông máu, giúp vết thương nhanh hồi phục.
• Tránh sử dụng nệm cao su hoặc chiếu nhựa, thay vào đó hãy dùng nệm nước, chiếu cói hoặc chiếu tre để giữ gìn vùng lưng được thông thoáng, phòng ngừa loét tì đè ở những bệnh nhân phải nằm bất động lâu.
• Không để bệnh nhân tiếp xúc với khói thuốc lá hay xì gà vì nicotine trong những chế phẩm này có thể làm tổn thương mạch máu.
• Chăm sóc bệnh nhân xuất huyết não phải tuyệt đối không cho họ sử dụng rượu bia dưới bất kỳ hình thức nào, bởi chúng có thể làm tăng huyết áp và loãng máu, từ đó tăng nguy cơ xuất huyết.
• Luôn theo dõi tình trạng sức khỏe của bệnh nhân để sớm phát hiện các bất thường có thể xảy ra.

Sau cơn xuất huyết não, người bệnh có thể cảm thấy thất vọng và buồn bã, thậm chí rơi vào trầm cảm. Hãy động viên, giao tiếp thường xuyên để duy trì không khí vui vẻ và thể hiện sự quan tâm nhằm hỗ trợ tinh thần, giúp bệnh nhân cảm thấy được sự chăm sóc và yêu thương.

Chế độ dinh dưỡng cho người bệnh xuất huyết não

Do chức năng cơ thể và khả năng vận động của bệnh nhân suy giảm, người chăm sóc bệnh nhân xuất huyết não cần thực hiện một số điều chỉnh trong việc ăn uống để phù hợp với tình trạng hiện tại.

Ngoài những thông tin về chế độ dinh dưỡng cho người bệnh đã đề cập như: chia nhỏ bữa ăn, nấu nướng thanh đạm, chọn thực phẩm giàu vitamin và chất xơ… thì cũng nên khuyến khích người bệnh tự ăn từng chút một, không hối thúc. Đối với bệnh nhân đang mất khả năng vận động, phải cung cấp dinh dưỡng bằng cách truyền dịch. Lúc này, cần làm theo hướng dẫn của bác sĩ, truyền dinh dưỡng chậm rãi và nhẹ nhàng để tránh nguy hiểm cho bệnh nhân.

Phòng ngừa bệnh xuất huyết não tái phát như thế nào?

Để phòng ngừa xuất huyết não, người bệnh cần kiểm soát tốt các bệnh lý nền, đặc biệt là tăng huyết áp, tái khám theo lịch hẹn của bác sĩ. Việc điều chỉnh chế độ ăn uống rất quan trọng, nên giảm lượng muối, natri, bia rượu, thuốc lá, trà, cà phê, nước ngọt và chất béo bão hòa. Hãy tăng cường tiêu thụ rau củ quả và duy trì thói quen vận động đều đặn.

Khi thấy xuất hiện các triệu chứng bất thường như yếu liệt, mặt xệ, khó nói, đau đầu hay chóng mặt… thì người bệnh nên lập tức đến ngay cơ sở y tế có khả năng cấp cứu đột quỵ để được xử trí kịp thời.

Để đặt lịch thăm khám, tư vấn về tình trạng xuất huyết não và các vấn đề sức khỏe khác, Quý khách vui lòng liên hệ:

Chăm sóc bệnh nhân xuất huyết não không đơn giản như nhiều người vẫn tưởng. Người nhà cần hết sức chú ý đến tất cả các vấn đề liên quan đến tình trạng sức khỏe của bệnh nhân. Đồng thời, việc nắm rõ những điều cần tránh cũng rất quan trọng để giúp họ phục hồi nhanh chóng và có được chất lượng cuộc sống tốt nhất.