8 câu hỏi thường gặp về chụp nhũ ảnh trong tầm soát ung thư vú

Chụp nhũ ảnh tuyến vú là gì?

Chụp nhũ ảnh tuyến vú hoặc X-quang tuyến vú (tên tiếng Anh: Mammography) là kỹ thuật dùng để tầm soát ung thư vú và phát hiện các bệnh về tuyến vú. Chụp nhũ ảnh tuyến vú không xâm lấn, diễn ra nhanh, hiệu quả giảm tỉ lệ tử vong do ung thư vú trên nhóm phụ nữ có nguy cơ trung bình và nguy cơ cao. [2]

8 câu hỏi thường gặp về chụp nhũ ảnh trong tầm soát ung thư vú

Một số câu hỏi thường gặp về chụp nhũ ảnh trong tầm soát ung thư vú, bao gồm:

1. Chụp nhũ ảnh tầm soát ung thư vú có cứu sống con người được không?

Có, chụp nhũ ảnh tầm soát giúp giảm tỷ lệ tử vong do ung thư vú. Hiện, các đánh giá có hệ thống về những thử nghiệm ngẫu nhiên đã cho thấy nhờ chụp X-quang tuyến vú tầm soát nên tỷ lệ tử vong do ung thư vú ở phụ nữ từ 40-69 tuổi, giảm đáng kể đến 15%-20%.

Tuy nhiên, chụp X-quang tuyến vú vẫn có những nhược điểm tiềm ẩn, bao gồm:

• Kết quả dương tính giả: Chụp X-quang tuyến vú cho kết quả bất thường nhưng kết quả xét nghiệm hình ảnh và sinh thiết bổ sung, hóa ra đó không phải ung thư.
• Chẩn đoán quá mức: Một số người có khối u sinh học diễn tiến chậm nhưng không có cách nào để biết liệu ung thư có tiến triển hay không. Nhưng khi chụp X-quang tuyến vú, người bệnh được chẩn đoán ung thư cần điều trị. Việc chẩn đoán quá mức dẫn đến một số người bệnh phải điều trị bệnh ung thư.

2. Bao nhiêu tuổi nên chụp X-quang vú?

Tất cả các nhóm chuyên môn uy tín trên thế giới đưa ra khuyến cáo về tầm soát ung thư vú đều tán thành việc tầm soát định kỳ bằng chụp nhũ ảnh cho phụ nữ bắt đầu từ 50 tuổi trở lên. Có tranh luận về tầm soát định kỳ cho phụ nữ 40-49 tuổi. Trong đó, một số nhóm khuyến khích việc ra quyết định chung với bệnh nhân vì sự đánh đổi giữa lợi ích và tác hại.

Tại khoa Ngoại Vú, PlinkCare TP.HCM, chụp nhũ ảnh để tầm soát bắt đầu với những phụ nữ từ 40 tuổi có nguy cơ mắc ung thư vú ở mức trung bình. Nguy cơ mắc bệnh ung thư vú trung bình là phụ nữ không có tiền sử gia đình mắc bệnh ung thư vú và không có yếu tố nguy cơ nào khác gây ra bệnh ung thư vú. Phụ nữ có tiền sử gia đình mắc bệnh ung thư vú hoặc các yếu tố nguy cơ khác gây ung thư vú cần có cách tiếp cận tầm soát theo cá nhân hóa và phác đồ riêng.

3. Độ tuổi nào có thể ngừng chụp X-quang tuyến vú?

Theo các khuyến cáo khác nhau giữa các tổ chức y khoa thế giới, một số chuyên gia khuyên nên ngừng chụp X-quang tuyến vú ở tuổi 74. Số chuyên gia khác khuyên nên đánh giá tuổi thọ để chụp nhũ ảnh. Nếu tuổi thọ ít hơn 5-10 năm có thể ngừng tầm soát.

4. Nên chụp X-quang tuyến vú bao lâu một lần?

Tần suất chụp nhũ ảnh được khuyến nghị khác nhau giữa các tổ chức y khoa trên thế giới. Nếu Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ khuyến nghị cần tầm soát ung thư vú 2-3 năm/lần, trong khi các hiệp hội y tế khác khuyên nên tầm soát 1-2 năm/lần. Sở dĩ, có sự khác biệt ở các tổ chức y khoa này do liên quan đến giữa lợi ích và tác hại của việc chụp nhũ ảnh.

Ví dụ, nếu khoảng thời gian chụp nhũ ảnh kéo dài hơn thì ít bị tác hại tia X hơn nhưng một số trường hợp, người bệnh mất cơ hội phát hiện ra bệnh sớm. Do đó, việc chụp nhũ ảnh cần tùy thuộc vào tư vấn, chỉ định, theo dõi của bác sĩ điều trị.

5. Mô vú dày đặc ảnh hưởng đến chụp X-quang tuyến vú không?

Phụ nữ có mô vú dày đặc nhưng không có yếu tố nguy cơ ung thư vú nào khác vẫn có khả năng mắc ung thư vú cao hơn mức trung bình.

Sự hiện diện của mô vú dày đặc trên chụp X-quang tuyến vú làm giảm độ nhạy của chụp X-quang tuyến vú vì ung thư và mô vú dày đặc đều xuất hiện như nhau cùng mật độ khi chụp X-quang tuyến vú. Các xét nghiệm tầm soát bổ sung, chẳng hạn như MRI vú, chụp ảnh vú phân tử và chụp X-quang tuyến vú 3D có thể cải thiện việc phát hiện ung thư ở những phụ nữ có mật độ vú dày đặc.

6. Có thể không chụp X-quang vú khi không có tiền sử gia đình mắc bệnh?

Hầu hết phụ nữ mắc bệnh ung thư vú đều không có tiền sử gia đình mắc bệnh ung thư vú. Các yếu tố nguy cơ lớn nhất gồm phụ nữ và tuổi ngày càng tăng. Bởi vì bác sĩ không thể kiểm soát được hai yếu tố nguy cơ lớn nhất này nên điều quan trọng bạn phải chụp X-quang tuyến vú. Đặc biệt, phụ nữ có nguy cơ cao hơn khi có tiền sử gia đình mắc ung thư vú hoặc các yếu tố khác phải chụp X-quang tuyến vú hàng năm.

7. Tại sao chụp X-quang tuyến vú buộc phải ép chặt ngực?

Trong quá trình chụp X-quang tuyến vú, mô vú sẽ được nén lại để giảm độ dày của vú và ngăn chuyển động nhằm làm cho những dấu hiệu bất thường được thấy rõ hơn. Quá trình nén chỉ kéo dài trong vài giây. Người bệnh hãy lên lịch chụp X-quang tuyến vú vào thời điểm sạch kinh nguyệt 1 tuần trong tháng, vì khi đó ngực của bạn bớt đau hơn.

8. Chụp X-quang tuyến vú 3D là gì?

Kỹ thuật chụp tổng hợp mô vú kỹ thuật số hay còn gọi chụp X-quang tuyến vú 3D là bước phát triển mới nhất của chụp nhũ ảnh kỹ thuật số, tạo ra hình ảnh 3D cho phép xem mô vú theo từng phân đoạn riêng lẻ. Công nghệ này giúp bác sĩ đánh giá mô tuyến chi tiết hơn, giảm khả năng phải tầm soát thêm lần nữa để xác nhận kết quả. Hiện, công nghệ chụp X-quang tuyến vú 3D đang được sử dụng trên hệ thống PlinkCare TP.HCM như công cụ tầm soát ung thư vú.

Người bệnh nên thảo luận với bác sĩ khoa Ngoại Vú về dấu hiệu nghi bệnh ung thư vú của bản thân cũng như những lợi ích, rủi ro và hạn chế của việc chụp X-quang tuyến vú. Mặc dù không phải tất cả các tổ chức chuyên môn đều đồng ý về các hướng dẫn tầm soát ung thư vú cụ thể nhưng hầu hết đều nhấn mạnh đến việc trao đổi với bác sĩ để xác định điều gì phù hợp với tình trạng sức khỏe của người bệnh.

Khoa Ngoại Vú, PlinkCare TP.HCM quy tụ các chuyên gia, bác sĩ giàu kinh nghiệm, liên tục cập nhật phương pháp điều trị mới trên thế giới giúp tầm soát ung thư vú, chẩn đoán sớm ung thư vú, lên kế hoạch điều trị toàn diện, hiệu quả và rút ngắn thời gian đáng kể. Đặc biệt, bệnh nhân có thể chia sẻ những khó khăn lo lắng với các thành viên trong Câu lạc bộ bệnh nhân ung thư vú – PlinkCare.

Phương pháp chụp nhũ ảnh giúp tầm soát ung thư vú, tuy còn một số khuyết điểm và kết quả nhũ ảnh có giá trị trong thời gian tầm soát cho phép. Nhũ ảnh giúp chẩn đoán ung thư vú sớm, trước khi sờ thấy khối u hoặc xuất hiện các triệu chứng của bệnh.

Việc phát hiện ung thư sớm sẽ giúp người bệnh có nhiều phương án điều trị và tỷ lệ hồi phục cao hơn. Trên đây tổng hợp 8 câu hỏi thường gặp về chụp nhũ ảnh tầm soát ung thư vú. Bạn hãy đến gặp bác sĩ khoa Ngoại Vú để được khám, tầm soát định kỳ, tư vấn và lên phác đồ điều trị phù hợp tình trạng người bệnh.