Có nên cắt thắng lưỡi cho bé? Có đau không, khi nào cắt?

Thắng lưỡi là gì? Như thế nào là dính thắng lưỡi?

Thắng lưỡi (phanh lưỡi) là lớp màng mỏng bám ở mặt dưới của lưỡi, đầu còn lại nối với khu vực sàn miệng và mô nướu. Dính thắng lưỡi đặc trưng bởi tình trạng dây thắng lưỡi ngắn, hoặc dây thắng lưỡi bám tới tận đầu lưỡi, khiến bé không thể thực hiện các cử động lưỡi thông thường, cản trở quá trình phát âm, bú mẹ,…

Dính thắng lưỡi xảy ra ở khoảng 5-10% trẻ sơ sinh, phổ biến ở bé trai hơn bé gái. Dính thắng lưỡi thường được phát hiện trong tháng đầu sau sinh, khi bé được thăm khám định kỳ hoặc ba mẹ nhận thấy các dấu hiệu khó bú, bỏ bú,… ở trẻ. (1)

Dính thắng lưỡi có thể quan sát bằng mắt thường và ba mẹ có thể để ý một số biểu hiện phổ biến ở trẻ như:

• Đầu lưỡi hình tim (hình chữ V): Xảy ra khi dây thắng lưỡi dính ở đầu lưỡi hoặc cạnh đầu lưỡi.
• Đầu lưỡi cũng có thể hình phẳng hoặc vuông, thay vì nhọn như thông thường.
• Bé không thể đưa lưỡi ra ngoài.
• Đầu lưỡi không chạm tới vòm họng hoặc chạm vào răng cửa hàm trên.
• Lưỡi không thể di chuyển sang hai bên.
• Bé bú kém, khó ngậm đầu vú và thời gian bú kéo dài; cáu gắt, khóc khi bú. Bên cạnh đó, mẹ có thể cảm thấy khó chịu khi cho bé bú, đau đầu vú, nứt ở đầu núm vú,…
• Rối loạn phát âm: Do cử động ở lưỡi không được linh hoạt, dẫn đến chức năng phát âm cũng bị ảnh hưởng, đặc biệt dễ nhận thấy ở các âm như “t”, “ch”, “th”, “d”, “l”, “r”,… Khi trẻ đủ lớn, từ 5 – 6 tuổi bắt đi đầu đi học, việc phát âm, nói ngọng sẽ rõ ràng hơn. Nhiều trẻ có thể bị ảnh hưởng tâm lý vì xấu hổ, bị bạn bè trêu chọc trong quá trình học tập.
• Dính thắng lưỡi có thể đẩy răng cửa ở hàm dưới xô lệch, hoặc có khe hở giữa hai răng cửa, gây mất thẩm mỹ và ảnh hưởng đến các vấn đề khớp cắn.

Chiều dài dây thắng lưỡi càng ngắn, mức độ dính thắng lưỡi càng nặng, các triệu chứng cũng trầm trọng hơn. Bác sĩ có thể dựa trên chiều dài dây thắng lưỡi đo được và phân loại 4 mức độ dính thắng lưỡi như sau:

• Mức độ 1: Dính thắng lưỡi nhẹ, chiều dài thắng lưỡi từ 12 – 16mm. Ở mức độ này, đầu lưỡi vẫn có thể thực hiện các cử động như thè lưỡi ra ngoài, đưa lưỡi chạm vào vòm khẩu cái trên, đưa lưỡi ra hai bên,…
• Mức độ 2: Dính thắng lưỡi trung bình, chiều dài thắng lưỡi 8 – 11mm. Ở mức độ này đã bắt đầu có sự hạn chế về cử động của lưỡi, đầu lưỡi có thể không chạm tới vòm khẩu cái trên.
• Mức độ 3: Dính thắng lưỡi nặng, chiều dài thắng lưỡi từ 3 – 7mm. Lúc này khả năng di chuyển của lưỡi rất kém, không thể thè lưỡi ra ngoài, đưa sang hai bên hay đưa đầu lưỡi lên trên được.
• Mức độ 4: Dính thắng lưỡi hoàn toàn, chiều dài thắng lưỡi dưới 3mm. Lưỡi gần như sát với sàn miệng.

Dính thắng lưỡi là một dị tật bẩm sinh nhẹ, không nguy hiểm tính mạng nhưng không thể tự khỏi hay dùng thuốc điều trị. Do đó, bác sĩ thường chỉ định cắt thắng lưỡi cho bé (cắt phanh lưỡi), một biện pháp điều trị đơn giản và hiệu quả hiện nay.

Có nên cắt thắng lưỡi cho bé không?

Nên cắt thắng lưỡi cho bé nếu các triệu chứng ảnh hưởng tới quá trình phát âm, bú mẹ và có sự chỉ định của bác sĩ. Thông thường ở mức độ dính thắng lưỡi nặng, dính thắng lưỡi hoàn toàn, bé nên được cắt thắng lưỡi sớm.

Trường hợp bé có kèm triệu chứng rối loạn phát âm, nói ngọng, chậm nói,… cần có bác sĩ đánh giá, loại trừ các nguyên nhân khác có thể xảy ra trước khi tiến hành cắt thắng lưỡi.

Không phải bất kỳ trường hợp dính thắng lưỡi nào cũng cần cắt. Ở mức độ nhẹ (mức độ 1 – 2), bé có thể được chỉ định theo dõi vì các triệu chứng không ảnh hưởng nhiều đến sinh hoạt. Theo thời gian, lưỡi có thể phát triển dài hơn, thắng lưỡi mỏng đi, có thể làm giảm mức độ nghiêm trọng của triệu chứng. Sau một thời gian theo dõi, nếu các triệu chứng không cải thiện, có thể tiến hành cắt cho bé.

Không nên cắt thắng lưỡi cho bé khi đang có tình trạng rối loạn đông máu hoặc nhiễm trùng răng miệng.

Thời điểm cắt thắng lưỡi cho bé?

Thời điểm cắt thắng lưỡi cho bé phụ thuộc các yếu tố như:

• Mức độ dính thắng lưỡi
• Tình trạng khó bú mẹ, bú kém
• Tình trạng phát âm, nói ngọng, chậm nói
• Thể trạng sức khỏe

Ở mức độ nặng, cần cắt thắng lưỡi cho bé sớm, lý tưởng nhất là từ 3-6 tháng tuổi, khi bé đủ sức khỏe để tiến hành thủ thuật. Không nên để quá lâu, đặc biệt là trước khi trẻ tới giai đoạn tập nói vì có thể ảnh hưởng đến một số chức năng, vận động nhai nuốt, phát âm sau này.

Ở trẻ lớn, cắt thắng lưỡi chỉ nên được khuyến cáo khi bé vẫn bị ảnh hưởng bởi tình trạng dính thắng lưỡi hoặc gặp vấn đề ngôn ngữ cần phải điều trị.

Câu hỏi thường gặp về phẫu thuật cắt thắng lưỡi cho trẻ em

Cắt thắng lưỡi cho bé hiện nay được rất nhiều phụ huynh quan tâm, một phần vì lý do tình trạng này ngày càng phổ biến, các bé được kiểm tra từ lúc mới sinh dẫn tới số ca được chẩn đoán cũng tăng. Dưới đây là một số câu hỏi thường gặp:

1. Cắt thắng lưỡi cho bé có đau không?

Cắt thắng lưỡi cho bé là một kỹ thuật đơn giản và không nguy hiểm. Tại Trung tâm Tai Mũi Họng, PlinkCare TP.HCM, bé được úp mask tiền mê và bác sĩ sử dụng dao điện lưỡng cực Bipolar để cắt thắng lưỡi. Cả quá trình chỉ khoảng 5-10 phút, bé được tiền mê nên không cảm thấy đau đớn, sợ hãi hay ám ảnh tâm lý. Bé có thể ăn uống, bú mẹ ngay sau thủ thuật và xuất viện trong ngày.

Đặc biệt, dao điện Bipolar (dao mổ điện lưỡng cực) sử dụng nhiệt độ thấp, có khả năng cắt đốt, cầm máu tại chỗ, không đau, hạn chế tổn thương mô lành, hạn chế chảy máu trong khi mổ, bệnh nhi hồi phục nhanh hơn.

Tại một số cơ sở y tế khác còn sử dụng phương pháp là cắt thắng lưỡi cho bé bằng dao, kéo, gây tê cục bộ. Bệnh nhi thực hiện cắt thắng lưỡi lúc tỉnh, nhưng đòi hỏi có sự phối hợp với bác sĩ, hoặc cần ba mẹ giữ bé, không giãy giụa nhiều trong lúc cắt.

2. Cắt thắng lưỡi cho bé bao lâu thì lành?

Sau khi cắt thắng lưỡi cho bé, sẽ có lớp màng trắng (vệt trắng) xuất hiện ngay tại vị trí cắt. Nhưng đây là triệu chứng bình thường và sẽ hết sau 7-10 ngày.

Trong khoảng thời gian này, ba mẹ cần chú ý cho bé ăn đồ mềm, lỏng, nguội; bú mẹ đầy đủ và uống nhiều nước. Không cho bé ăn hay ngậm các vật cứng, đồ ăn cứng để tránh tình trạng chảy máu vết mổ. Không cho bé sờ vào vết thương và chú ý vệ sinh răng miệng sạch sẽ để tránh nhiễm trùng.

Ba mẹ cũng cần hướng dẫn bé vận động lưỡi bằng cách đưa lưỡi lên/xuống, uốn lưỡi, đưa lưỡi sang hai bên, thè lưỡi ra ngoài,… để tập lại các cử động của lưỡi.

3. Khi cắt thắng lưỡi, bé có cần nhịn ăn không?

Bác sĩ thường khuyến cáo hạn chế cho bé ăn uống trước khi phẫu thuật cắt thắng lưỡi. Cắt thắng lưỡi cho bé bằng phương pháp dao bipolar có úp mask tiền mê cần nhịn ăn, uống tối thiểu 4-6 giờ trước khi phẫu thuật. Tuy nhiên sau phẫu thuật, mẹ có thể cho bé bú hoặc chuẩn bị ít sữa cho con uống ngay.

4. Khi nào có thể cắt thắng lưỡi cho bé?

Bé đủ 3 tháng tuổi có thể cắt thắng lưỡi. Thường không giới hạn về độ tuổi cắt thắng lưỡi nhưng khoảng thời gian 3 – 6 tháng là phù hợp để bé có đủ sức khỏe tiến hành phẫu thuật, đồng thời cũng không quá trễ để gây những hệ lụy về sau. (2)

Ở một số trẻ lớn, dính thắng lưỡi nặng đã ảnh hưởng tới phát âm, vẫn có thể cắt được. Tuy nhiên, sau đó vẫn cần một khoảng thời gian để tập âm ngữ trị liệu, cải thiện phát âm.

5. Cắt thắng lưỡi cho bé giá bao nhiêu?

Chi phí cắt thắng lưỡi tùy thuộc vào phương pháp (gây tê, gây mê), loại dao sử dụng (dao điện đơn cực, dao điện lưỡng cực…), cũng như độ tuổi và tình trạng sức khỏe của bé. Do đó, phụ huynh cần cho bé thăm khám với bác sĩ chuyên khoa Tai Mũi Họng để được tư vấn các phương pháp cắt thắng lưỡi cho bé an toàn và hiệu quả.

6. Nên cắt thắng lưỡi cho bé ở đâu?

Cắt thắng lưỡi cho bé là một thủ thuật đơn giản, nhưng phụ huynh vẫn cần lựa chọn các cơ sở y tế uy tín có chuyên khoa Tai Mũi Họng để thăm khám và thực hiện thủ thuật. PlinkCare thực hiện các phương pháp cắt thắng lưỡi tiên tiến với dao mổ hiện đại có thể giúp bé bớt đau đớn, hồi phục nhanh hơn; chăm sóc hậu phẫu tốt, giảm nguy cơ nhiễm trùng và những biến chứng nguy hiểm cho bé.

Trung tâm Tai Mũi Họng PlinkCare TP.HCM quy tụ đội ngũ chuyên gia, bác sĩ giàu kinh nghiệm, thực hiện cắt thắng lưỡi cho bé bằng dao điện lưỡng cực Bipolar với nhiều ưu điểm vượt trội:

• Bé được up mask tiền mê trong quá trình phẫu thuật nên không cảm thấy đau đớn, không ám ảnh tâm lý. Khi phẫu thuật vừa kết thúc, bé hồi tỉnh ngay, và có thể bú mẹ, ăn uống nhẹ.
• Dao điện lưỡng cực Bipolar sử dụng nhiệt độ thấp, cắt đốt cầm máu tại chỗ, hạn chế tổn thương mô lành, nhanh hồi phục.
• Phẫu thuật được tiến hành trong phòng mổ với đầy đủ trang thiết bị, an toàn và hạn chế nguy cơ nhiễm trùng.
• Cả quá trình thủ thuật từ gây mê đến kết thúc chỉ 5-10 phút.
• Hạn chế dính lại hay mô sẹo xơ sau phẫu thuật; nguy cơ tái phát rất thấp.

Để đặt lịch khám, và điều trị dính thắng lưỡi cho bé tại PlinkCare, Quý Khách hàng vui lòng liên hệ:

Bác sĩ Như khuyến cáo, dính thắng lưỡi là dị tật bẩm sinh không thể phòng ngừa, nhưng không phải trường hợp nào cũng cần can thiệp cắt thắng lưỡi cho bé. Do đó, phụ huynh cần đưa bé đến thăm khám chuyên khoa Nhi hoặc Tai Mũi Họng để được bác sĩ kiểm tra, xác định mức độ dính thắng lưỡi, và tư vấn hướng điều trị thích hợp, an toàn nhất cho bé.