Cách phòng tránh hạ đường huyết trong dịp Tết an tâm vui chơi

Hạ đường huyết là gì?

Hạ đường huyết là tình trạng lượng đường (glucose) trong máu dưới 70 (mg/dL) hoặc 3,9 milimol mỗi lít (mmol/L). Khi hạ đường huyết, người bệnh nên thực hiện hành động để đưa nó trở lại bình thường. Lượng đường trong máu thấp phổ biến ở những người bệnh tiểu đường tuýp 1.

Người bệnh nên kiểm tra lượng đường huyết thường xuyên để tránh nguy hiểm đến tính mạng nếu không được điều trị kịp thời trong những ngày Tết.

Vì sao cần thận trọng dễ bị hạ đường huyết trong dịp Tết?

Có nhiều lý do khiến người bệnh tiểu đường bị hạ đường huyết trong dịp Tết, bao gồm:

• Thói quen ăn uống, tập luyện, sinh hoạt bị đảo lộn, cộng với tâm lý vui chơi, ăn uống thả ga ngày Tết. Đặc biệt khi người bệnh ăn quá ít lượng carbs so với nhu cầu cơ thể, dẫn đến suy kiệt.
• Tiêm quá nhiều insulin hoặc thời điểm dùng insulin bị thay đổi cũng khiến hạ đường huyết. Ngược lại nếu quên dùng insulin hoặc dùng không đủ liều, quên uống thuốc, tâm lý kiêng uống thuốc trong ngày Tết cũng khiến lượng đường trong máu tăng lên.
• Thời tiết nóng ẩm có thể ảnh hưởng đến nhu cầu sử dụng insulin của cơ thể, có thể dẫn đến tăng hoặc hạ đường huyết.
• Đến chu kỳ kinh nguyệt trong ngày Tết khiến mất nhiều máu.
• Uống quá nhiều rượu bia trong khi nhịn ăn. Điều này cản trở khả năng tích tụ glucose ở gan để phòng ngừa khi máu cần glucose. Việc người tiểu đường uống bia rượu trong thời gian dài còn ảnh hưởng đến chức năng gan.
• Các nguyên nhân khác như: rối loạn thận, viêm gan, bệnh gan, rối loạn ăn uống, khối u tụy, rối loạn tuyến thượng thận, nhiễm trùng huyết.

Biến chứng hạ đường huyết trong dịp Tết

Glucose là nguồn năng lượng chính giúp các tế bào trong cơ thể hoạt động. Lượng đường trong máu rất cần thiết cho chức năng của não, tim, tiêu hóa, da, mắt… khỏe mạnh.

Khi lượng đường trong máu quá thấp, các tế bào trong cơ thể sẽ bị thiếu năng lượng. Nếu không tăng lượng đường trong máu kịp thời, người bệnh tiểu đường đối diện nguy cơ xảy ra các biến chứng nguy hiểm.

Khi nhịn ăn trong vài giờ, lượng đường trong máu sẽ giảm xuống. Nếu tuyến tụy khỏe mạnh sẽ tiết ra một loại hormone glucagon để bù đắp việc thiếu thức ăn. Hormone này phát tín hiệu cho gan xử lý lượng đường được lưu trữ và giải phóng chúng vào máu. Nếu mọi thứ hoạt động bình thường, lượng đường trong máu sẽ duy trì ở mức bình thường cho đến bữa ăn tiếp theo. Nhưng lượng đường trong máu không đủ sẽ gây ra nhịp tim nhanh.

Tuy nhiên, người bệnh tiểu đường không phải lúc nào cũng có các triệu chứng rõ ràng về lượng đường trong máu thấp. Tình trạng nguy hiểm tiềm ẩn này gọi là hạ đường huyết không nhận thức được (xảy ra khi bạn thường xuyên bị hạ đường huyết đến mức làm thay đổi phản ứng của cơ thể).

Lượng đường trong máu thấp sẽ làm cơ thể giải phóng các hormone gây căng thẳng như epinephrine (có dấu hiệu đói, run). Khi lượng đường trong máu thấp xảy ra thường xuyên, cơ thể sẽ ngừng tiết ra các hormone gây căng thẳng (suy giảm chức năng tự chủ do hạ đường huyết). Do đó, việc kiểm tra lượng đường trong máu của người bệnh tiểu đường thường xuyên rất quan trọng, nhất là trong dịp Tết.

Lượng đường trong máu thấp có thể kèm theo cơn đói dữ dội. Tuy nhiên, đôi khi lượng đường trong máu thấp khiến người bệnh không thèm ăn, ngay cả lúc đang đói.

Lượng đường trong máu thấp cũng ảnh hưởng đến hệ thống thần kinh trung ương. Các triệu chứng xảy ra như: suy nhược, chóng mặt, nhức đầu (do thiếu glucose), căng thẳng, hồi hộp. Nếu lượng đường trong máu giảm trong đêm, người bệnh tiểu đường có thể gặp ác mộng, khóc khi ngủ hoặc các rối loạn giấc ngủ khác.

Ngoài ra, người bệnh hạ huyết áp còn có các triệu chứng như: ớn lạnh, da ẩm ướt, đổ mồ hôi, ngứa ran hoặc tê miệng, mờ mắt, nhầm lẫn. Nếu lượng đường trong máu quá thấp không được điều trị sẽ rất nguy hiểm vì dễ dẫn đến co giật, bất tỉnh hoặc tử vong.

Cách phòng tránh hạ đường huyết trong dịp Tết

Người bệnh tiểu đường nên lưu ý những cách phòng tránh hạ đường huyết trong dịp Tết sau đây để bảo vệ sức khỏe tốt hơn, an tâm vui chơi:

1. Giữ nếp sinh hoạt lành mạnh

Ngủ và thức đúng giờ vì giấc ngủ có vai trò quan trọng ảnh hưởng đến tình trạng đề kháng insulin ở người bệnh tiểu đường. Duy trì tập thể dục để giúp tiêu hao năng lượng dư thừa đến từ các bữa ăn trong ngày Tết. Nhớ mang theo, uống thuốc điều trị tiểu đường hoặc các thuốc khác theo hướng dẫn của bác sĩ trong suốt những ngày Tết để kiểm soát mức đường huyết ổn định.

2. Kiểm tra đường huyết thường xuyên

Nếu người bệnh tiểu đường đang dùng insulin hoặc thuốc hạ đường huyết, hãy kiểm tra lượng đường trong máu thường xuyên hơn, đặc biệt trước khi lái xe hoặc sử dụng insulin.

3. Kiểm soát chế độ dinh dưỡng

Chế độ ăn của người bệnh tiểu đường trong những ngày Tết nên lựa chọn những thức ăn có chỉ số đường huyết thấp để sau khi ăn, đường huyết của người bệnh không bị tăng đột ngột gây nguy hiểm.

• Bánh chưng, bánh tét hay bánh dày làm từ nếp chứa nhiều tinh bột trong những món truyền thống ngày Tết. Người bệnh tiểu đường nên ăn ít bánh chưng, bánh tét hơn số lượng cho phép một chút để đảm bảo mức đường huyết ổn định.
• Thịt kho, thịt đông, lạp xưởng, giò thủ giàu đạm nhưng chứa nhiều mỡ, lượng muối cao không tốt cho người bệnh tiểu đường, tim mạch nên cần hạn chế ăn, chỉ ăn khoảng 1 – 2 lần trong suốt dịp Tết.
• Nên ăn nhiều loại rau xanh (bông cải xanh, bí ngô, đậu, cà rốt, hành tây), các loại trái cây (bưởi, dâu tây, đào, táo, cam, đu đủ…). Hạn chế ăn bắp, khoai tây, khoai lang.
• Mứt, bánh kẹo, nước ngọt có ga có hàm lượng đường cao, người bệnh tiểu đường không nên tiêu thụ nhiều. Nên sử dụng nước lọc hoặc trà không đường trong những buổi trò chuyện trong dịp Tết để thay thế cho các loại nước ngọt, cà phê.

4. Kiểm soát tiêu thụ bia rượu

Uống quá nhiều rượu bia trong ngày Tết sẽ gây hạ đường huyết. Người bệnh tiểu đường không nên uống rượu khi đói, cần kiểm tra lượng đường trong máu thường xuyên hơn sau khi uống rượu. Trong lúc điều trị ổn định người bệnh tiểu đường có thể uống rượu vang nhưng không quá 1 ly (148ml chứa 128 calo) hoặc 1 ly bia 350ml mỗi ngày với nữ và không quá 2 ly với nam. Người bệnh sử dụng insulin mà uống rượu bia cần kiểm tra lại đường huyết trước khi đi ngủ, nếu thấy đường huyết thấp nên ăn nhẹ để bổ sung.

Ngoài ra, người bệnh tiểu đường thường xuyên bị hạ huyết áp cần mang theo đồ ăn nhẹ hoặc đồ uống có đường khi đi ra ngoài như: viên glucose, 1 hộp nước ép trái cây hoặc một số đồ ngọt. Khi hạ đường huyết, người bệnh có thể uống đồ uống có đường hoặc đồ ăn nhẹ hoặc nước ép trái cây, hoặc dùng 4 – 5 viên thạch trẻ em, hoặc ăn 4 – 6 viên glucose, hoặc uống 2 ống gel glucose. Đặc biệt, người bệnh tiểu đường không nên bỏ bữa trong những ngày Tết. Trước khi tập thể dục nên ăn nhẹ thực phẩm chứa carbohydrate để giúp giảm nguy cơ hạ đường huyết. (1)

Nếu người bệnh đang dùng một số loại thuốc trị tiểu đường, bác sĩ có sẽ cho liều dùng thấp hơn trước hoặc sau khi tập thể dục cường với độ cao. Nếu lượng đường trong máu giảm xuống quá thấp trong khi đang ngủ (hạ đường huyết về đêm) nên thức dậy ăn nhẹ 1 miếng bánh mì hoặc vài cái bánh quy nhỏ hoặc 1 ly sữa để bổ sung carbohydrate. Nếu người bệnh tiếp tục có lượng đường trong máu thấp, người bệnh nên đến bác sĩ khám để tránh nguy hiểm đến sức khỏe.

PlinkCare có chuyên khoa Nội tiết – Đái tháo đường các bác sĩ giàu kinh nghiệm trong việc khám, chẩn đoán, điều trị, chăm sóc sức khỏe bệnh Nội tiết – Đái tháo đường giúp người bệnh an tâm chữa bệnh, nhanh chóng phục hồi sức khỏe.

Dù có vui chơi nhưng người bệnh tiểu đường vẫn nên lưu ý đến những cách phòng tránh hạ đường huyết trong dịp Tết để bảo vệ sức khỏe, tránh biến chứng nguy hiểm. Nếu người bệnh hạ đường huyết thường xuyên không thể kiểm soát nên đến chuyên khoa Nội tiết – Đái tháo đường khám để được các bác sĩ hỗ trợ kịp thời, không nên giữ tâm lý kiêng cữ trong ngày Tết mà ảnh hưởng đến sức khỏe, tính mạng.