9 cách phòng ngừa ung thư cổ tử cung phụ nữ cần phải biết

BS Lê Thị Minh Nguyệt – Quản lý Y khoa vùng 3 miền Trung – Tây Nguyên, Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC cho biết, trong hơn 200 chủng HPV đã được phân lập, chủng 16, 18 gây ra hơn 70% trường hợp ung thư cổ tử cung. Ngoài ra, hai chủng HPV này còn có khả năng gây ung thư âm hộ, âm đạo, ung thư hầu họng…, gây ra các cản trở trong sinh hoạt, ảnh hưởng đến sức khỏe và đe dọa tính mạng người phụ nữ. Tiêm phòng HPV là phương pháp phòng ung thư cổ tử cung và các bệnh lý nguy hiểm do HPV gây ra đơn giản, hiệu quả và an toàn nhất hiện nay. Tiêm HPV không chỉ là phương pháp phòng bệnh chủ động cho bản thân, mà còn bảo vệ bạn tình, gián tiếp bảo vệ những người xung quanh và năng cao tỷ lệ miễn dịch với HPV trong cộng đồng.

Yếu tố nguy cơ gây bệnh ung thư cổ tử cung

Có nhiều yếu tố làm tăng nguy cơ mắc ung thư cổ tử cung ở nữ giới có thể kể đến như: nhiễm HPV qua đường quan hệ tình dục không an toàn hoặc qua các yếu tố gián tiếp, quan hệ tình dục sớm trước 18 tuổi, người có nhiều bạn tình, người sinh nhiều con, lạm dụng thuốc tránh thai trong thời gian dài, hút thuốc lá, viêm nhiễm vùng kín… Trong đó, hơn 99,7% trường hợp ung thư cổ tử cung được xác định là có sự hiện diện của HPV gây ra.

HPV (hay Human papilloma virus) có khả năng lây truyền qua đường quan hệ tình dục qua âm đạo, hậu môn, miệng, tiếp xúc với dụng cụ y tế phụ khoa, đồ lót dính mầm bệnh; da có vết loét, chảy máu tiếp xúc với mầm bệnh… Trung bình, có khoảng 85% phụ nữ có nguy cơ nhiễm HPV trong suốt cuộc đời và có khả năng tái nhiễm virus nhiều lần sau đó. Song không phải chủng HPV nào cũng có khả năng gây ung thư, chỉ có các chủng nguy cơ cao mới có khả năng này.

Trong hơn 200 chủng HPV đã được phân lập, chủng 16, 18 là tác nhân gây ra hơn 70% trường hợp ung thư cổ tử cung. Ngoài ra, hai chủng HPV này còn có khả năng gây ung thư âm hộ, âm đạo, ung thư hầu họng… Trong khi đó, các chủng HPV nguy cơ thấp như 6 và 11 gây các tổn thương trên da, niêm mạc như sùi mào gà. (1)

Ở giai đoạn đầu, ung thư cổ tử cung không có triệu chứng điển hình, diễn tiến âm thầm, nên khiến nhiều người bệnh khó phát hiện, sinh tâm lý chủ quan, lơ là trong công tác phòng ngừa và điều trị. Đa số các trường hợp phát hiện khi ung thư cổ tử cung tiến vào giai đoạn muộn, lúc này việc điều trị đã trở nên khó khăn, tốn kém nhiều chi phí, tiên lượng xấu.

Các chuyên gia y tế khuyến cáo, phòng bệnh hơn chữa bệnh, tất cả trẻ em và người lớn cần có ý thức và chủ động thực hiện đầy đủ các phương pháp dự phòng từ sớm để ngăn ngừa nguy cơ mắc bệnh và hạn chế gánh nặng bệnh tật. Để bảo vệ sức khỏe, khả năng sinh sản và hạnh phúc hôn nhân, nữ giới cần biết cách và chủ động thực hiện phòng ngừa nguy cơ ung thư cổ tử cung từ sớm bằng các phương pháp sau:

Hướng dẫn cách phòng ngừa ung thư cổ tử cung

1. Tiêm vắc xin HPV phòng ung thư cổ tử cung

Tiêm phòng HPV là phương pháp phòng ung thư cổ tử cung an toàn, hiệu quả và đơn giản nhất. Vắc xin phòng HPV đã được đưa vào sử dụng tại hàng trăm quốc gia trên toàn thế giới, được chứng minh tính an toàn và hiệu quả cao bởi các cơ quan uy tín như Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC Hoa Kỳ) hay Cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA).

Tìm hiểu thêm: Chích ngừa ung thư cổ tử cung: Những điều bạn cần biết.

Tiêm HPV không chỉ là phương pháp phòng bệnh chủ động cho bản thân, mà còn bảo vệ bạn tình, gián tiếp bảo vệ những người xung quanh và năng cao tỷ lệ miễn dịch với HPV trong cộng đồng. Hiện Việt Nam có 2 loại vắc xin phòng HPV, bao gồm: Gardasil và Gardasil 9. Trong đó: (2)

Vắc xin HPV 9 chủng (Gardasil 9)

Vắc xin Gardasil 9 phòng ngừa 9 chủng HPV phổ biến, là các tác nhân nguy hiểm và phổ biến hàng đầu gây ra mụn cóc sinh dục và ung thư cổ tử cung, ung thư âm hộ ở nữ, ung thư hậu môn, ung thư hầu họng, các tổn thương tiền ung thư/loạn sản… ở cả nam và nữ giới, bao gồm: HPV tuýp 6, 11, 16, 18, 31, 33, 45, 52 và 58, với hiệu quả bảo vệ trên 90%.

Vắc xin Gardasil 9 được nghiên cứu và phát triển bởi tập đoàn hàng đầu thế giới về dược phẩm và chế phẩm sinh học – Merck Sharp & Dohme (MSD – Mỹ). Vắc xin là cách phòng chống ung thư cổ tử cung hiệu quả, được chỉ định tiêm phòng cho trẻ em và người lớn từ 9 đến 45 tuổi, bất kể nam hay nữ, với lịch tiêm cụ thể như sau:

Người từ tròn 9 tuổi đến dưới 15 tuổi tại thời điểm tiêm lần đầu tiên:

• Phác đồ 2 mũi:
  • Mũi 1: lần tiêm đầu tiên trong độ tuổi
  • Mũi 2: cách mũi 1 từ 6-12 tháng.

Nếu mũi 2 tiêm cách mũi 1 < 5 tháng, cần tiêm mũi 3 cách mũi 2 ít nhất 3 tháng.

• Phác đồ 3 mũi (0-2-6):
  • Mũi 1: lần tiêm đầu tiên trong độ tuổi
  • Mũi 2: cách mũi 1 ít nhất 2 tháng
  • Mũi 3: cách mũi 2 ít nhất 4 tháng

Người từ tròn 15 tuổi đến 45 tuổi tại thời điểm tiêm lần đầu tiên:

• Phác đồ 3 mũi (0-2-6):
  • Mũi 1: lần tiêm đầu tiên trong độ tuổi
  • Mũi 2: cách mũi 1 ít nhất 2 tháng
  • Mũi 3: cách mũi 2 ít nhất 4 tháng.

Vắc xin Gardasil 9 (Mỹ) hiện đang có giá 2.950.000 đồng/ mũi tại Hệ thống Trung tâm tiêm chủng cho Trẻ em và Người lớn VNVC. Để cập nhật giá vắc xin mới nhất, Quý khách vui lòng truy cập Bảng giá tại đây.

Vắc xin HPV 4 chủng (Gardasil)

Vắc xin Gardasil (Mỹ) phòng ung thư cổ tử cung, âm hộ, âm đạo, các tổn thương tiền ung thư, loạn sản, mụn cóc sinh dục và các bệnh do nhiễm HPV. Vắc xin phòng được 4 chủng HPV gồm: HPV tuýp 6, 11, 16 và 18. Gardasil được nghiên cứu, phát triển bởi tập đoàn hàng đầu thế giới Merck Sharp and Dohm (Mỹ), được chỉ định cho trẻ em và phụ nữ trong độ tuổi từ 9 – 26 tuổi.

Lịch tiêm của vắc xin Gardasil (Mỹ) 3 mũi:

• Mũi 1: Lần tiêm đầu tiên.
• Mũi 2: 2 tháng sau mũi 1.
• Mũi 3: 6 tháng sau mũi 1.

Vắc xin Gardasil (Mỹ) có giá 1.790.000 đồng/ mũi tại Hệ thống Trung tâm tiêm chủng cho Trẻ em và Người lớn VNVC. Để cập nhật giá vắc xin mới nhất, Quý khách vui lòng truy cập Bảng giá tại đây.

Tại hàng trăm trung tâm tiêm chủng VNVC thuộc hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC là nơi có đầy đủ các loại vắc xin phòng HPV cho trẻ em và người lớn với số lượng lớn tại mỗi trung tâm.

Tất cả vắc xin được nhập khẩu trực tiếp, chính hãng tại các hãng vắc xin và tập đoàn dược phẩm hàng đầu trên toàn cầu, được bảo quản trong hệ thống dây chuyền lạnh (Cold Chain) gồm hệ thống kho lạnh đạt chuẩn GSP theo tiêu chuẩn quốc tế tại mỗi trung tâm, mạng lưới xe lạnh, thùng lạnh, trang thiết bị vận chuyển vắc xin, hệ thống tủ bảo quản vắc xin chuyên dụng tại mỗi phòng tiêm, đảm bảo vắc xin được bảo quản trong nhiệt độ tiêu chuẩn từ 2-8 độ C theo đúng yêu cầu từ nhà sản xuất.

VNVC sở hữu đội ngũ nhân sự chất lượng cao, quy mô lớn với gần 15.000 bác sĩ, điều dưỡng và nhân viên y tế giàu kinh nghiệm, giỏi chuyên môn, có chứng chỉ an toàn tiêm chủng theo quy định của Bộ Y tế.

100% bác sĩ khám sàng lọc và tư vấn sức khỏe trước tiêm, nhằm chỉ định tiêm chủng vắc xin phù hợp và chính xác. 100% điều dưỡng và nhân viên y tế thực hiện và được giám sát thực hiện quy trình tiêm chủng vắc xin an toàn, điều dưỡng tiêm nhẹ nhàng, êm ái. Nhờ đó, VNVC mang đến cho Khách hàng dịch tiêm chủng vắc xin an toàn toàn diện, cùng trải nghiệm an tâm, thoải mái và tiện ích.

Bên cạnh đó, VNVC cam kết giá vắc xin được niêm yết công khai, rõ ràng và bình ổn giá trên toàn Hệ thống. Thường xuyên có nhiều chương trình ưu đãi, chính sách hỗ trợ giá cho Quý Khách hàng nhằm tăng cơ hội được tiếp cận vắc xin ở nhiều nhóm đối tượng.

Nếu còn bất kỳ thắc mắc nào về cách phòng ngừa ung thư cổ tử cung bằng tiêm HPV tại VNVC, quý Khách hàng có thể liên hệ trực tiếp với VNVC thông qua hotline 028.7102.6595 hoặc inbox qua fanpage VNVC – Trung tâm Tiêm chủng Trẻ em & Người lớn hoặc đến ngay các trung tâm tiêm chủng VNVC trên toàn quốc để được nhân viên chăm sóc Khách hàng hướng dẫn chi tiết, được bác sĩ thăm khám sàng lọc, tư vấn sức khỏe và chỉ định tiêm ngừa phù hợp. Tra cứu trung tâm tiêm chủng VNVC gần nhất tại đây.

2. Quan hệ tình dục an toàn

Quan hệ tình dục không an toàn là nguyên nhân chính dẫn đến nguy cơ lây nhiễm HPV. Quan hệ tình dục không an toàn ở đây bao gồm cả quan hệ qua đường âm đạo, hậu môn hay thậm chí bằng đường miệng. Đặc biệt là những người có thói quen quan hệ không an toàn với nhiều bạn tình có nguy cơ nhiễm HPV cao.

Để bảo vệ bản thân trước nguy cơ lây nhiễm HPV, phụ nữ nên chủ động áp dụng đầy đủ các biện pháp an toàn như bao cao su khi quan hệ tình dục và nên duy trì mối quan hệ hôn nhân chung thủy 1 vợ – 1 chồng. Đây là biện pháp phòng bệnh ung thư cổ tử cung hiệu quả cần thực hiện song song với tiêm phòng vắc xin.

Nếu quan hệ bằng đường miệng có thể dùng màng chắn miệng hay còn gọi là bao cao su cho lưỡi. Đây là miếng lót hình vuông, mỏng và linh hoạt. Một loại cao su đặc biệt giúp bảo vệ miệng không tiếp xúc trực tiếp với bộ phận sinh dục khi quan hệ bằng miệng. Sau khi quan hệ bằng đường miệng, phụ nữ nên dùng nước súc miệng hoặc súc miệng bằng nước muối, đồng thời rửa tay sạch sẽ bằng xà phòng. (3)

3. Không nên quan hệ tình dục quá sớm

Quan hệ tình dục sớm trước 18 tuổi là một trong các yếu tố tăng nguy cơ nhiễm HPV dẫn đến ung thư cổ tử cung. Các nghiên cứu được đăng tải trên Viện Y tế quốc gia Mỹ (năm 2023) cho thấy, phụ nữ quan hệ tình dục trước 18 tuổi có nguy cơ mắc ung thư cổ tử cung cao gấp 3 lần so với những người quan hệ muộn hơn.

Theo một thống kê khác từ Viện Y tế Quốc gia Mỹ 2022, mỗi năm Mỹ có khoảng 6,2 triệu ca nhiễm HPV mới trong độ tuổi từ 14-44. Tỷ lệ nhiễm virus cao nhất ở đối tượng thanh thiếu niên có quan hệ tình dục, không tiêm chủng, phụ nữ trẻ dưới 25 tuổi.

Nghiên cứu ở Bắc Mỹ trên nhóm bé gái 15-16 tuổi, cho thấy 45,5% trẻ có HPV trong âm đạo; 20% phụ nữ phát hiện mầm bệnh chỉ sau 4 tháng bắt đầu quan hệ tình dục, 45% trường hợp nhiễm virus sau 26 tháng. Các nghiên cứu trên đã cho thấy nguy cơ lây nhiễm HPV cao ở đối tượng người trẻ tuổi phát sinh quan hệ tình dục sớm. Từ đó, chỉ ra mức độ cần thiết của việc tiêm vắc xin ngừa HPV sớm cho trẻ. 9-14 cũng là “tuổi vàng” để chủng ngừa, cũng là nhóm nên được ưu tiên tiêm.

4. Không lạm dụng thuốc tránh thai

Thuốc tránh thai có chứa hai loại hormone estrogen và progesterone nhằm kiểm soát hoạt động tử cung, buồng trứng, ngăn thụ thai. Trong xã hội hiện đại ngày nay, việc phụ nữ sử dụng thuốc tránh thai thường xuyên đã khá phổ biến. Nếu muốn sinh con bất kỳ lúc nào, phụ nữ có thể ngừng uống thuốc. Có khoảng 80% phụ nữ ngừng sử dụng thuốc có thể có thai ngay sau đó hoặc sau 12 tháng.

Thuốc tránh thai cũng tương tự các loại thuốc khác nếu lạm dụng sẽ có khả năng gây hại. Có một tỷ lệ nhỏ người sử dụng thuốc tránh thai liên tục trên 5 năm có thể tăng nguy cơ ung thư cổ tử cung, ung thư vú, tăng nguy cơ huyết khối so với nhóm không sử dụng.

Do đó, nếu muốn tránh thai, phụ nữ có thể linh hoạt áp dụng nhiều biện pháp như uống thuốc, sử dụng bao cao su hoặc cấy que tránh thai, đặt vòng nội tiết. Nếu không có nhu cầu sinh con nữa có thể cân nhắc triệt sản nữ hoặc nam.

5. Giữ vệ sinh vùng kín sạch sẽ

Vệ sinh sạch sẽ vùng kín giúp ngăn ngừa tình trạng viêm, nhiễm, ngăn các vi khuẩn hoặc virus có hại phát triển tại bộ phận sinh dục và là cách phòng ngừa ung thư cổ tử cung. Không nên sử dụng xà phòng, thuốc xịt, gel để thụt rửa âm đạo vì có thể phá vỡ sự cân bằng tự nhiên và ảnh hưởng đến khả năng tự làm sạch của âm đạo.

Thay vào đó, hãy chọn những loại dung dịch vệ sinh chuyên biệt cho vùng sinh dục, dịu nhẹ vệ sinh âm hộ trước rồi đến hậu môn. Nếu không, vi khuẩn từ hậu môn có thể lây sang âm đạo và ngược lại, gây nhiễm trùng. Sau khi quan hệ nên đi tiểu để đẩy vi trùng ra ngoài bằng đường tiết niệu, sau đó vệ sinh sạch sẽ cơ quan sinh dục.

6. Chế độ dinh dưỡng hợp lý

Thiết lập thực đơn hằng ngày đầy đủ dinh dưỡng và khoa học là phương pháp hiệu quả tăng cường đề kháng cho cơ thể. Do đặc điểm sinh học của người phụ nữ như mang thai, sinh con, cho con bú hay mất máu do kinh nguyệt, mật độ xương thấp, nên phụ nữ có nguy cơ cao thiếu vitamin và các khoáng chất thiết yếu. Trong đó, phụ nữ dễ thiết hụt các loại vitamin như A, B, C, D, E; khoáng chất như canxi, sắt…

Thiếu hụt dinh dưỡng lâu dài có thể khiến phụ nữ bị suy giảm miễn dịch, đề kháng suy yếu, dễ mắc bệnh, mệt mỏi, rụng tóc, đau nhức xương khớp…

Nữ giới nên đảm bảo chế độ ăn hằng ngày có đầy đủ đạm (trong thịt, cá, trứng…), xơ (trong các loại rau xanh, trà gạo lứt, táo, quả mọng…), canxi (trong sữa, sữa chua, phô mai) và một số loại vitamin, khoáng chất trong trái cây, rau, củ. (4)

7. Tập thể dục thường xuyên

Rèn luyện thể dục, thể thao thường xuyên giúp tăng cường sức đề kháng cho cơ thể chống lại sự tấn công của mầm bệnh ngoài môi trường, hỗ trợ quá trình trao đổi chất, giải phóng năng lượng xấu hấp thu năng lượng mới và là cách phòng tránh ung thư cổ tử cung đơn giản dễ thực hiện mà ai cũng nên áp dụng. Tùy vào thể trạng của mỗi cá nhân có thể lựa chọn cho bản thân các bài thể dục phù hợp, như: đi bộ, chạy bộ, đánh banh, yoga, bơi, cầu lông… Việc tập luyện thể dục nên diễn ra thường xuyên, đều đặn để mang lại hiệu quả tốt nhất.

8. Không hút thuốc

Hút thuốc lá và HPV tưởng như không liên quan đến nhau, nhưng hút thuốc lại là một trong các yếu tố nguy cơ tăng lây nhiễm loại virus này. Nguyên nhân là do, hút thuốc lá gây ức chế miễn dịch, miễn dịch kém hiệu quả dẫn đến tăng khả năng nhiễm và suy giảm khả năng đào thải HPV. Ngoài ra, thời gian, tần suất cũng như liều lượng hút thuốc lá cao sẽ khiến quá trình đào thải HPV ra khỏi cơ thể thấp hơn.

Không chỉ gây ức chế miễn dịch, tạo cơ hội cho HPV tấn công, gây bệnh, hút thuốc lá còn là “tử thần” của lá phổi, có khả năng gây ung thư phổi, phổi tắc nghẽn mạn tính hay nhiều nguy cơ khác cho sức khỏe. Chính vì vậy, phụ nữ nên bỏ thói quen hút thuốc lá không chỉ bảo vệ bản thân, mà còn bảo vệ cả những người xung quanh khi không may hít phải khói thuốc lá gián tiếp.

9. Sàng lọc ung thư cổ tử cung định kỳ

Sàng lọc hay tầm soát ung thư cổ tử cung là cách phòng ngừa ung thư cổ tử cung hiệu quả bằng việc phát hiện các tế bào bất thường ở khu vực cổ tử cung, từ đó có phác đồ điều trị sớm ngăn ngừa nguy cơ tiến triển thành ung thư. Có 4 phương pháp tầm soát ung thư cổ tử cung phổ biến nhất hiện nay bao gồm:

Khám phụ khoa

Phụ nữ trong độ tuổi sinh sản nên khám phụ khoa định kỳ mỗi 6 tháng đến 1 năm/ lần. Các phương pháp thăm khám phụ khoa thông thường không thể khẳng định chắc chắn nguy cơ mắc ung thư cổ tử cung, nhưng giúp bác sĩ đánh giá, khoanh vùng khi phát hiện tổn thương, bất thường ở cổ tử cung, từ đó chỉ định thêm các xét nghiệm chuyên sâu phù hợp.

Kiểm tra trực quan bằng acid acetic

Một lượng nhỏ acid acetic được phết lên cổ tử cung, nếu lớp niêm mạc chuyển sang màu trắng khi tiếp xúc dung dịch báo hiệu bất thường ở cổ tử cung. Đây là phương pháp mang tính sàng lọc, không khẳng định kết quả.

Soi cổ tử cung

Bác sĩ có thể soi cổ tử cung bằng thiết bị phóng đại chuyên dụng được sử dụng trong phụ khoa có khả năng phóng to từ 10-30 lần, từ đó giúp quan sát kỹ hơn những tổn thương bằng mắt thường. Nếu phát hiện bất thường trong quá trình này, bác sĩ sẽ lấy một vài mẫu mô nhỏ để sinh thiết.

Các xét nghiệm tầm soát ung thư cổ tử cung

• Xét nghiệm Pap: là xét nghiệm phổ biến, có khả năng phát hiện sớm những thay đổi của tế bào có nguy cơ dẫn đến ung thư cổ tử cung.
• Xét nghiệm HPV: giúp phát hiện sớm các chủng HPV nguy cơ cao gây ung thư cổ tử cung. Mẫu tế bào lấy được từ cổ tử cung sẽ được chiết tách bằng máy trong phòng thí nghiệm để xác nhận sự hiện diện của virus.

Khám tầm soát ung thư cổ tử cung tại PlinkCare

Nhằm đáp ứng nhu cầu tầm soát phát hiện sớm ung thư cổ tử cung ở nữ giới, PlinkCare triển khai dịch vụ tầm soát ung thư cổ tử cung tổng quát.

Với đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm, giỏi chuyên môn trong điều trị các bệnh lý phụ khoa cũng như ung thư, hệ thống trang thiết bị tiên tiến được nhập khẩu nước ngoài cho kết quả chính xác, hiệu quả cao, PlinkCare là địa chỉ tầm soát ung thư cổ tử cung uy tín, được nhiều nữ giới lựa chọn. Để tầm soát ung thư cổ tử cung tại PlinkCare, Khách hàngcó thể đến trực tiếp bệnh viện tại các địa chỉ sau.

Tầm soát ung thư cổ tử cung giai đoạn sớm giúp điều trị hiệu quả, tỷ lệ khỏi bệnh cao, nâng cao chất lượng sống cho người bệnh đồng thời bảo tồn khả năng sinh sản. Sau tuổi 21, nữ giới cần chủ động tầm soát nguy cơ ung thư cổ tử cung, kết hợp cùng tiêm chủng vắc xin phòng HPV càng sớm càng tốt, giữ thói quen quan hệ an toàn để ngăn ngừa nguy cơ lây nhiễm HPV.

Trên đây là 9 cách phòng ngừa ung thư cổ tử cung mà phụ nữ cần biết, để xem các thông tin bổ ích khác về HPV, vắc xin phòng HPV và cách phòng tránh ung thư cổ tử cung cũng như các bệnh ung thư nguy hiểm ở cả 2 giới do HPV, mời bạn truy cập website vnvc.vn, fanpage trungtamtiemchungvnvc.