Việt Nam
English
5 cách phòng bệnh viêm phổi ở trẻ em hiệu quả và an toàn
Tổng quan bệnh viêm phổi ở trẻ em
Trước khi tìm hiểu về cách phòng bệnh viêm phổi ở trẻ em thì hãy hiểu tổng quan về bệnh viêm phổi. Bệnh viêm phổi là tình trạng viêm nhiễm ở phổi do sự xâm nhập của các tác nhân gây nhiễm trùng, có thể là vi khuẩn, virus, nấm,… Bệnh thường xảy ra khi thời tiết thay đổi thất thường, trời chuyển lạnh, mùa Đông Xuân. Trẻ em dưới 5 tuổi, sinh non, có hệ miễn dịch suy yếu, thường xuyên tiếp xúc với khói bụi, khói thuốc lá, hóa chất, ô nhiễm hay mắc bệnh mạn tính, tiền sử mắc bệnh hô hấp,… là đối tượng có nguy cơ mắc viêm phổi cao.
Trẻ khỏe mạnh có thể bị lây bệnh qua tiếp xúc trực tiếp với người bệnh hoặc gián tiếp qua các vật dụng, bề mặt có chứa tác nhân gây bệnh. Bệnh viêm phổi ở trẻ có diễn tiến rất nhanh, dễ gây biến chứng với tỷ lệ tử vong cao khi không được can thiệp kịp thời.
Theo Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc (UNICEF), ước tính trung bình cứ 43 giây trôi qua, trên thế giới sẽ có ít nhất 1 bệnh nhi tử vong do viêm phổi. Trẻ bị viêm phổi nặng may mắn được cứu sống có thể phải đối mặt với di chứng lâu dài cho bệnh gây ra, ảnh hưởng đến sức khỏe, sự phát triển và cuộc sống về sau của trẻ. (1)
Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), vào năm 2019, trên thế giới có 740.180 triệu trẻ em dưới 5 tuổi tử vong do viêm phổi, chiếm 14% số ca tử vong ở trẻ dưới 5 tuổi, 22% số ca tử vong ở trẻ trong độ tuổi từ 1 đến 5. Hiện nay, bệnh viêm phổi đã có thể phòng ngừa hiệu quả hơn thông qua tiêm chủng, dinh dưỡng đầy đủ và đảm bảo an toàn môi trường. (2)
1. Nguyên nhân
Bệnh viêm phổi ở trẻ do các tác nhân gây bệnh khác nhau sẽ có các triệu chứng, mức độ nguy hiểm khác nhau, có thể là vi khuẩn, virus, nấm, ký sinh trùng,… Các vi khuẩn này có thể là Streptococcus nhóm B, Mycoplasma pneumoniae, H.influenzae.s, E.coli, Listeria monocytogenes, Branhamella Catarrhalis, S.aureus, Klebsiella Pneumoniae, vi khuẩn gram âm,…
Virus (RSV, cúm, SARS-CoV-2,…) là nguyên nhân gây viêm phổi phổ biến ở trẻ dưới 5 tuổi, với biểu hiện nhẹ, diễn tiến chậm và có thể tự khỏi nếu được chăm sóc đúng cách tại nhà. Nhưng một số trẻ viêm phổi do virus nặng, bệnh có thể gây biến chứng bội nhiễm vi khuẩn và nhiều vấn đề sức khỏe nguy hiểm khác.
2. Triệu chứng
Triệu chứng của bệnh viêm phổi ở trẻ em khá giống với cảm cúm thông thường, bao gồm: ho, sốt nhẹ, nghẹt mũi, mệt mỏi, ho có đờm… Tuy nhiên, khi bệnh trở nặng hơn, trẻ bị viêm phổi sẽ có các triệu chứng nguy hiểm như sốt cao kéo dài, khó thở, co rút lõm ngực khi hít vào, da nhợt nhạt, tím tái, đau tức ngực, mất nước, bỏ bú, từ chối uống nước, nôn trớ, li bì,…
Trong các triệu chứng trên, thở nhanh là triệu chứng đặc trưng và điển hình nhất của viêm phổi, có thể giúp phát hiện bệnh sớm thông qua việc quan sát nhịp thở:
- Nhịp thở >= 60 lần/phút ở trẻ dưới 2 tháng tuổi.
- Nhịp thở >= 50 lần/phút ở trẻ từ 2 tháng tuổi đến dưới 12 tháng tuổi.
- Nhịp thở >= 40 lần/phút ở trẻ từ 12 tháng đến 5 tuổi.
5 cách phòng bệnh viêm phổi ở trẻ em
Viêm phổi là nguyên nhân gây tử vong xếp thứ 2 ở trẻ dưới 5 tuổi, có thể xảy ra ở bất kỳ trẻ nào. Trẻ đã được chữa khỏi viêm phổi vẫn sẽ có nguy cơ mắc lại bệnh này do các tác nhân khác gây ra. Thậm chí, diễn tiến bệnh viêm phổi tái lại có thể sẽ nặng hơn và nguy hiểm hơn. Do vậy, phụ huynh cần trang bị đầy đủ các kiến thức về viêm phổi và phòng ngừa viêm phổi đúng cách cho trẻ. Dưới đây là 5 cách phòng bệnh viêm phổi ở trẻ em thường gặp nhất.
1. Tiêm Vacxin – Một cách phòng bệnh viêm phổi ở trẻ em hiệu quả nhất
Vacxin có tác dụng kích thích hệ miễn dịch sản sinh các kháng thể chống lại các tác nhân gây bệnh tương ứng, từ đó nâng cao đề kháng, giảm nguy cơ mắc bệnh. Hơn nữa, tình trạng bệnh sẽ ít nguy hiểm, ít gây biến chứng viêm phổi ở trẻ và dễ điều trị hơn khi đã được tiêm phòng đầy đủ. Do đó, trẻ nên được tiêm phòng đủ mũi và đúng lịch các loại vacxin phòng ngừa viêm phổi.
Một số vacxin được khuyến nghị tiêm chủng để phòng ngừa vi khuẩn, virus gây viêm phổi: covid-19, haemophilusenzae (Hib), cúm, sởi, ho gà, phế cầu khuẩn, thủy đậu.
2. Tránh tiếp xúc nguồn bệnh
Không giống với người trưởng thành, hệ miễn dịch và đề kháng của trẻ nhỏ rất non yếu. Trẻ cũng chưa ý thức được sự nguy hiểm của viêm phổi nên chưa thể tự phòng ngừa bệnh hiệu quả. Do đó, phụ huynh nên chủ động phòng ngừa viêm phổi ở trẻ em, tránh cho trẻ tiếp xúc với nguồn bệnh:
- Tránh đưa trẻ đến những nơi đông người, nhất là vùng dịch.
- Tránh để trẻ tiếp xúc với người có dấu hiệu mắc bệnh hoặc đang mắc bệnh.
- Đeo khẩu trang cho trẻ khi ra ngoài.
- Tránh để trẻ tiếp xúc với khói bụi, khói thuốc lá, ảnh hưởng hệ hô hấp.
- Khử khuẩn không gian sống nếu từng tiếp xúc với người bệnh.
- Tránh để trẻ dùng chung đồ dùng cá nhân với người khác.
- Vệ sinh đồ chơi và đồ dùng của trẻ thường xuyên.
3. Giữ vệ sinh chân tay
Giữ vệ sinh chân tay là cách phòng bệnh viêm phổi ở trẻ em đơn giản nhất. Trẻ em có tính tò mò, hiếu kỳ, thích chạm tay vào các vật dụng xung quanh, thậm chí cho chúng vào miệng hoặc chạm tay bẩn lên vùng mặt. Tác nhân gây bệnh có thể bám vào tay trẻ và đi vào đường hô hấp gây bệnh viêm phổi cho trẻ. Do đó, phụ huynh nên tập cho trẻ thói quen rửa sạch tay với xà phòng khử khuẩn thường xuyên, nhất là trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh, ho, hắt hơi,…; tránh để trẻ chạm tay lên vùng mặt hay đưa tay vào miệng.
4. Giữ lối sống lành mạnh
giữ lối sống lành mạnh cũng là một cách phòng bệnh viêm phổi ở trẻ em hiệu quả. Chăm sóc trẻ đúng cách, giữ lối sống lành mạnh sẽ giúp trẻ phát triển khỏe mạnh và toàn diện:
- Đảm bảo dinh dưỡng đầy đủ, phù hợp lứa tuổi.
- Uống đủ nước mỗi ngày.
- Cân bằng thời gian ngủ nghỉ, vui chơi và học tập.
- Thường xuyên tập thể dục thể thao.
- Vệ sinh cá nhân sạch sẽ mỗi ngày.
- Chăm sóc răng miệng đúng cách, súc miệng với nước muối sinh lý hàng ngày.
- Tạo không gian sống thông thoáng, sạch sẽ.
5. Tránh cảm lạnh chuyển biến thành viêm phổi
Trẻ bị cảm lạnh rất dễ chuyển biến thành viêm phổi nếu không được chăm sóc đúng cách và điều trị cảm lạnh dứt điểm. Do đó, nếu trẻ bị cảm lạnh, phụ huynh nên tuân thủ theo hướng dẫn điều trị của bác sĩ và phòng ngừa bệnh chuyển biến thành viêm phổi. Trong quá trình điều trị bệnh và khi mới khỏi bệnh, trẻ cần được nghỉ ngơi đầy đủ, uống nhiều nước, ăn uống khoa học, bổ sung nhiều vitamin C để tăng đề kháng.
Phương pháp phòng bệnh viêm phổi ở trẻ em sau phẫu thuật
Trẻ sau mới trải qua phẫu thuật, thể trạng sức khỏe và đề kháng sẽ kém hơn so với bình thường. Vậy nên, trong giai đoạn này, phụ huynh cần đặc biệt chú ý cách phòng bệnh viêm phổi ở trẻ em:
- Cho trẻ luyện tập các bài tập hít thở sâu.
- Đảm bảo vệ sinh tay chân, răng miệng.
- Tham gia các hoạt động vận động phù hợp.
- Tránh tiếp xúc với người có dấu hiệu mắc bệnh đường hô hấp.
Chẩn đoán bệnh viêm phổi ở trẻ em
Sau khi tìm hiểu về cách phòng bệnh viêm phổi ở trẻ em thì tiếp theo sẽ đến cách chẩn đoán bệnh. Khi phát hiện trẻ có các dấu hiệu nghi ngờ viêm phổi, phụ huynh cần đưa trẻ đến bệnh viện để được bác sĩ thăm khám, chẩn đoán và điều trị phù hợp. Ngoài khám lâm sàng, một số cận lâm sàng có thể được thực hiện tùy theo mức độ viêm phổi:
- Chụp X-quang phổi.
- Xét nghiệm máu.
- Cấy dịch tiết đường hô hấp.
- Nội soi phế quản.
- Nuôi cấy dịch màng phổi.
- Chụp CT ngực.
>>>Có thể bạn chưa biết:
Điều trị viêm phổi ở trẻ em
Phương pháp điều trị viêm phổi ở trẻ sẽ được bác sĩ cân nhắc dựa vào kết quả thăm khám, nguyên nhân gây bệnh, mức độ tổn thương/nghiêm trọng do viêm phổi gây ra, độ tuổi và tiền sử bệnh của trẻ:
- Viêm phổi nhẹ: hướng dẫn chăm sóc tại nhà. Phụ huynh chú ý cho trẻ ăn đủ chất, uống đủ nước, ngủ nghỉ khoa học, đảm bảo vệ sinh cá nhân và khu vực sống, hạn chế tiếp xúc với người khác để tránh lây lan bệnh.
- Viêm phổi nặng: nhập viện điều trị tích cực, có thể bao gồm liệu pháp kháng sinh, truyền dịch qua đường tĩnh mạch, hỗ trợ thở oxy,…
- Viêm phổi do virus: thường không dùng thuốc điều trị. Nhưng nếu bệnh có diễn tiến nặng, thuốc kháng virus có thể được chỉ định. Nếu viêm phổi do virus ở trẻ có biến chứng bội nhiễm vi khuẩn, thuốc kháng sinh sẽ được chỉ định.
- Viêm phổi do vi khuẩn: điều trị bằng liệu pháp kháng sinh.
- Viêm phổi do nấm: điều trị bằng thuốc kháng nấm.
- Trẻ sốt cao, ho có đờm, đau nhức,…: bác sĩ có thể kê thêm một số thuốc điều trị triệu chứng đi kèm để trẻ cảm thấy thoải mái, dễ chịu hơn, từ đó nhanh chóng hồi phục sức khỏe.
Để biết thêm thông tin về cách chăm sóc trẻ và những vấn đề về sức khỏe khác của trẻ, bạn có thể liên hệ tới bệnh viện theo địa chỉ:
Trên đây là những thông tin hữu ích về viêm phổi và cách phòng bệnh viêm phổi ở trẻ em. Trẻ cần được chăm sóc đúng cách và tiêm phòng đầy đủ để nâng cao đề kháng, giảm nguy cơ mắc bệnh viêm phổi cũng như các bệnh lý lây nhiễm nguy hiểm khác.