4 cách phát hiện ung thư vú sớm chị em phụ nữ có thể tìm hiểu

Ung thư vú có thể được phát hiện sớm không?

Ung thư vú có thể được phát hiện sớm thông qua việc xét nghiệm tầm soát thường xuyên. Ung thư vú được phát hiện sớm, khối u còn nhỏ và chưa lan rộng sẽ dễ điều trị thành công hơn. Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ có hướng dẫn tầm soát dành cho phụ nữ có nguy cơ mắc ung thư vú ở mức độ trung bình và nguy cơ cao.

Phát hiện ung thư vú sớm có ý nghĩa như thế nào?

Phát hiện ung thư vú sớm có nghĩa là tìm ra và chẩn đoán bệnh sớm hơn so với khi người bệnh bắt đầu xuất hiện triệu chứng. Tầm soát đề cập đến xét nghiệm được sử dụng để tìm ra bệnh ở người không có bất kỳ triệu chứng nào. Mục tiêu của xét nghiệm tầm soát ung thư vú là phát hiện sớm, trước khi bệnh xuất hiện triệu chứng,chẳng hạn như có thể sờ thấy khối u ở vú.

Hơn nữa, ung thư vú được phát hiện trong quá trình khám, tầm soát thường có kích thước nhỏ hơn và ít có khả năng lây lan ra ngoài vú hơn. Kích thước của ung thư vú và mức độ lan rộng cũng thuộc một trong số yếu tố quan trọng nhất để dự đoán tiên lượng của phụ nữ mắc bệnh này.

Xem thêm: Ung thư vú không có khối u: Dấu hiệu khác và cách chẩn đoán sớm

4 cách phát hiện ung thư vú sớm cho phụ nữ

Một số cách phát hiện ung thư vú sớm cho phụ nữ, bao gồm:

1. Chụp X-quang tuyến vú

Bác sĩ thường chụp X-quang tuyến vú liều thấp. Chụp X-quang tuyến vú định kỳ có thể phát hiện ung thư vú ở giai đoạn đầu và giúp việc điều trị có nhiều khả năng thành công nhất. Chụp X-quang tuyến vú có thể phát hiện sự thay đổi ở vú như ung thư nhiều năm trước khi xuất hiện triệu chứng thực thể phát triển.

Dựa trên kết quả từ nhiều thập kỷ nghiên cứu cho thấy,phụ nữ chụp X-quang tuyến vú định kỳ có nhiều khả năng phát hiện ung thư vú giai đoạn sớm, ít cần phương pháp điều trị tích cực hơn như phẫu thuật cắt bỏ toàn bộ vú, hóa trị và có nhiều khả năng được điều trị khỏi bệnh hơn.

Trong các cách phát hiện ung thư vú sớm, chụp X-quang tuyến vú không phải lúc nào cũng đưa ra kết quả chẩn đoán chính xác hoàn toàn. Phương pháp này vẫn có thể không tìm thấy một số dấu hiệu ung thư vú.

Đồng thời, nếu bác sĩ phát hiện thấy điều gì đó trên ảnh chụp X-quang tuyến vú, người bệnh có thể được yêu cầu kiểm tra thêm xét nghiệm khác (chẳng hạn như chụp X-quang tuyến vú khu trú, dùng chụp phim phóng đại sang thương nghi ngờ hoặc siêu âm vú) để tìm hiểu chính xác dấu hiệu này có phải ung thư hay không.

Đôi khi, kết quả chụp X-quang tuyến vú phát hiện một số triệu chứng có khả năng được chẩn đoán mắc bệnh ung thư nhưng thực tế không phải. Điều này được gọi là chẩn đoán quá mức. Điều quan trọng là phụ nữ chụp X-quang tuyến vú phải biết điều gì sẽ xảy ra và hiểu được lợi ích, hạn chế của việc tầm soát.

Những năm gần đây, y khoa có thêm loại hình chụp X-quang tuyến vú mới gọi là chụp X-quang tuyến vú 3 chiều (3D). Phương pháp này đã trở nên phổ biến nhưng cần kỹ thuật cao và chi phí cao nên nhiều bệnh viện chưa được đầu tư. Cao cấp hơn nữa và hiệu quả gần với MRI vú là nhũ ảnh cản quang, có thể tầm soát ung thư trên phụ nữ trẻ nguy cơ cao mà không thể chụp MRI vú, một trong những cách phát hiện ung thư vú sớm hiệu quả.

Hiện nay nhiều nghiên cứu đã phát hiện ra chụp nhũ ảnh 3D có thể giúp người bệnh giảm việc phụ nữ phải quay trở lại cơ sở y tế để thực hiện thêm phương pháp xét nghiệm khác sau khi tầm soát. Nhũ ảnh 3D phát hiện nhiều bệnh ung thư vú hơn và đặc biệt hữu ích ở phụ nữ có mô vú dày đặc và phụ nữ từ 40-50 tuổi. Một nghiên cứu lớn hiện đang được tiến hành so sánh kết quả giữa chụp X-quang tuyến vú 3D và chụp X-quang tuyến vú tiêu chuẩn (2D).

Ngoài ra, người bệnh cũng cần lưu ý, chụp X-quang tuyến vú 3D thường có giá cao hơn chụp X-quang tuyến vú 2D và chi phí bổ sung này có thể không được bảo hiểm y tế chi trả.

2. Chụp MRI vú

Chụp MRI là phương pháp sử dụng sóng vô tuyến, từ trường mạnh và máy tính để phác họa hình ảnh chi tiết bên trong cơ thể. Kết quả MRI có thể chẩn đoán về tình trạng sức khỏe của người bệnh hoặc đáp ứng phác đồ điều trị bệnh. Khác với chụp X-quang và chụp CT, MRI không sử dụng bức xạ ion hóa gây hại của tia X.

MRI vú tầm soát chỉ dùng tầm soát ung thư vú cho phụ nữ nguy cơ cao, sau 30 tuổi.

3. Khám vú lâm sàng và tự khám vú

Nghiên cứu chưa thấy rõ lợi ích của việc khám vú định kỳ do bác sĩ chuyên khoa thực hiện (khám vú lâm sàng) hoặc chính phụ nữ thực hiện (tự khám vú). Hiện có rất ít bằng chứng cho thấy phương pháp này giúp phát hiện sớm ung thư vú kể cả khi phụ nữ cũng được chụp X-quang tuyến vú để tầm soát.

Thông thường, người bệnh có thể phát hiện triệu chứng ung thư vú chẳng hạn như khối u ở vú thông qua việc tự khám vú hàng ngày trong lúc tắm rửa hoặc mặc quần áo. Thói quen tự khám vú giúp phụ nữ làm quen với hình dáng, cảm giác bình thường của bộ ngực và thông báo ngay mọi thay đổi của tuyến vú cho bác sĩ.

Mặc dù, Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ không khuyến nghị khám vú lâm sàng hoặc tự khám vú như một phần của việc tầm soát ung thư vú định kỳ nhưng điều này không có nghĩa người bệnh không cần thực hiện phương pháp kiểm tra này. Trong một số trường hợp, đặc biệt ở phụ nữ có nguy cơ cao hơn mức trung bình, bác sĩ vẫn khám vú lâm sàng, tư vấn về nguy cơ và các cách phát hiện ung thư vú sớm.

Mặt khác, phụ nữ có thể cảm thấy thoải mái hơn khi tự kiểm tra thường xuyên để theo dõi hình dáng và cảm giác của bộ ngực. Điều quan trọng, người bệnh phải hiểu có rất ít bằng chứng cho thấy việc thực hiện tự khám vú định kỳ sẽ hữu ích với phụ nữ có nguy cơ mắc bệnh ung thư vú ở mức trung bình.

4. Siêu âm tuyến vú

• Hiện nay siêu âm tuyến vú chưa được đề nghị trong chương trình tầm soát ung thư vú ở phụ nữ các nước Phương Tây và Bắc Mỹ như một trong các cách phát hiện ung thư vú sớm.
• Trong thực tế tại các nước châu Á và trong đó có Việt Nam, đây là các quốc gia có độ tuổi trung bình mắc ung thư vú trẻ hơn và mô vú dầy đặc hơn nên vai trò của siêu âm rất quan trọng trong chẩn đoán bệnh lý tuyến vú và phát hiện sớm ung thư vú.
• Các phương tiện siêu âm toàn bộ vú, siêu âm đàn hồi và siêu âm vi mạch có giá trị cao trong đánh giá chẩn đoán sớm ung thư vú mà nhũ ảnh không phát hiện được.
• Trong trường hợp những phụ nữ trẻ có nguy cơ cao ung thư vú sẽ được ưu tiên siêu âm vú tầm soát trước tuổi người thân mắc ung thư là 10 năm.
• Phụ nữ trẻ nguy cơ cao không thể chụp MRI vú tầm soát ung thư thì có thể thay thế bằng siêu âm toàn bộ vú hoặc nhũ ảnh có tiêm chất cản quang.

Đối tượng nguy cơ cần phát hiện sớm ung thư vú

Một số đối tượng nguy cơ cần phát hiện sớm ung thư vú, bao gồm:

1. Nguy cơ trung bình

• Những hướng dẫn tầm soát phát hiện ung thư vú sớm thường dành cho phụ nữ có nguy cơ mắc ung thư vú ở mức trung bình là phụ nữ từ 40 tuổi trở lên và không có yếu tố nguy cơ cao.
• Tất cả phụ nữ nên hiểu điều gì sẽ xảy ra khi chụp X-quang tuyến vú để biết tầm soát ung thư vú có thể làm được gì và không làm được gì. Đặc biệt, khám lâm sàng vú không khuyến khích để tầm soát ung thư vú ở phụ nữ có nguy cơ trung bình thuộc mọi lứa tuổi.
• Hướng dẫn tầm soát ung thư vú của Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ (ACS) coi việc chụp quang tuyến vú 2D hoặc 3D phù hợp với khuyến nghị hiện tại. ACS cũng khuyên phụ nữ lựa chọn giữa chụp nhũ ảnh 2D và 3D nếu phương pháp này và chi phí phù hợp với bản thân.

2. Nguy cơ cao

Cách phát hiện ung thư vú sớm, thường được chỉ định với phụ nữ có nguy cơ cao ung thư vú, bao gồm:

• Phụ nữ có nguy cơ mắc bệnh ung thư vú trong suốt cuộc đời khoảng 20%-25% hoặc cao hơn, theo công cụ đánh giá rủi ro chủ yếu dựa trên tiền sử gia đình (Gail Model – chỉ tính cho phụ nữ Mỹ, da trắng, trên 35 tuổi). [1]
• Phụ nữ có mang đột biến gen BRCA1 hoặc BRCA2 (dựa trên xét nghiệm di truyền).
• Phụ nữ có người thân cấp 1 (cha mẹ, anh chị em hoặc con) mang đột biến gen BRCA1 hoặc BRCA2 và bản thân chưa được xét nghiệm di truyền.
• Phụ nữ đã xạ trị vùng ngực trước 30 tuổi.
• Phụ nữ mắc hội chứng Li-Fraumeni, hội chứng Cowden, hội chứng Bannayan-Riley-Ruvalcaba hoặc có người thân thế hệ thứ nhất mắc một trong các hội chứng này.

Phụ nữ có nguy cơ cao mắc bệnh ung thư vú dựa trên các yếu tố nguy cơ cao nhất định nên chụp MRI vú và chụp X-quang tuyến vú hàng năm, đặc biệt sau tuổi 30.

Nếu người thân mắc ung thư vú thì phải tầm soát ung thư sớm hơn 10 năm, tính theo tuổi người thân mắc ung thư vú.

Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ khuyến cáo không nên tầm soát MRI cho phụ nữ có nguy cơ mắc bệnh ung thư vú trong đời dưới 15%, theo phần mềm Gail Model. [2]

Hiện không đủ bằng chứng đưa ra khuyến nghị ủng hộ hoặc phản đối việc tầm soát bằng MRI hàng năm cho phụ nữ có nguy cơ mắc bệnh ung thư vú nguy cơ cao dựa trên một số yếu tố nhất định, chẳng hạn như:

• Phụ nữ có tiền sử cá nhân mắc bệnh ung thư vú, ung thư biểu mô ống tuyến vú tại chỗ (DCIS), ung thư biểu mô tiểu thùy tại chỗ (LCIS), tăng sản ống tuyến vú không điển hình (ADH) hoặc tăng sản tiểu thùy không điển hình (ALH).
• Phụ nữ có mô vú dày đặc “cực kỳ” Týp C hoặc D hoặc mô vú “không đồng nhất” được thấy trên ảnh chụp X-quang tuyến vú.

Nếu phải sử dụng MRI, người bệnh cần tiếp tục chụp MRI bổ sung chứ không thay thế với chụp X-quang tuyến vú tầm soát. Điều này do MRI có nhiều khả năng phát hiện ung thư hơn chụp X-quang tuyến vú nhưng vẫn có thể bỏ sót một số bệnh ung thư mà chụp X-quang tuyến vú có thể phát hiện.

Hầu hết, phụ nữ có nguy cơ cao nên bắt đầu tầm soát bằng MRI và chụp X-quang tuyến vú khi ở 30 tuổi và tiếp tục duy trì hàng năm miễn có sức khỏe tốt. Tuy nhiên, quyết định này cần được đưa ra với việc tư vấn của bác bác sĩ, tính đến hoàn cảnh và mong muốn cá nhân của người bệnh.

Khi nào cần kiểm tra phát hiện sớm ung thư vú?

Phụ nữ cần kiểm tra phát hiện ung thư vú sớm khi:

• Phụ nữ từ 40-44 tuổi: bắt đầu tầm soát bằng chụp X-quang tuyến vú hàng năm.
• Phụ nữ từ 45-54 tuổi: chụp X-quang tuyến vú hàng năm.
• Phụ nữ từ 55 tuổi trở lên: chụp X-quang tuyến vú 2 năm/lần hoặc tiếp tục chụp X-quang tuyến vú hàng năm. Việc tầm soát nên tiếp tục miễn là người phụ nữ có sức khỏe tốt và dự kiến sống thêm ít nhất 10 năm nữa.

Các dấu hiệu rủi ro ung thư vú sớm cần quan tâm

Một số dấu hiệu rủi ro ung thư vú sớm cần quan tâm và tầm soát bằng các cách phát hiện ung thư vú sớm, bao gồm:

• Xuất hiện khối u ở vú, đặc biệt xung quanh vú và dưới nách.
• Núm vú tiết dịch đặc biệt có xuất hiện máu.
• Vết lõm hoặc dày da vú.
• Đau nhức vú hoặc núm vú.
• Tụt núm vú.
• Vú thay đổi về kích thước hoặc hình dáng.
• Da vú, quầng vú hoặc núm vú có vảy, đỏ, sưng.
• Vết lõm da vú sần.

Công cụ đánh giá rủi ro ung thư vú 

Một số công cụ đánh giá rủi ro có thể giúp bác sĩ ước tính nguy cơ ung thư vú của phụ nữ. Những công cụ này đưa ra ước tính sơ bộ về nguy cơ ung thư vú, dựa trên sự kết hợp khác nhau của các yếu tố nguy cơ và các bộ dữ liệu khác nhau.

Bởi, mỗi công cụ này sử dụng yếu tố khác nhau để ước tính rủi ro nên kết quả đưa ra cũng khác nhau cho cùng một phụ nữ. Đồng thời, ước tính nguy cơ ung thư vú của phụ nữ có thể thay đổi theo thời gian, yếu tố di truyền, dịch tễ học và chủng tộc.

Người bệnh nên sử dụng công cụ đánh giá rủi ro, bao gồm: bệnh sử gia đình của họ hàng cấp 1 (cha mẹ, anh chị em và con cái) và họ hàng cấp 2 (chẳng hạn như dì và ông bà) ở cả 2 bên gia đình cùng với nguyên tắc của ACS để quyết định xem phụ nữ này có nên hay không nên tầm soát bằng chụp MRI vú. Việc sử dụng bất kỳ công cụ đánh giá rủi ro nào và kết quả đều được thảo luận giữa người phụ nữ với bác sĩ.

Xét nghiệm tầm soát và phát hiện ung thư vú sớm tại PlinkCare

Người bệnh cần xét nghiệm tầm soát và phát hiện ung thư vú sớm tại PlinkCare TP.HCM. Bệnh viện quy tụ các chuyên gia đầu ngành, bác sĩ giàu kinh nghiệm, liên tục trau dồi các phương pháp điều trị mới trên thế giới giúp chị em tầm soát ung thư vú, các bất thường bẩm sinh hay mắc phải để bác sĩ giúp bạn lập kế hoạch điều trị toàn diện, hiệu quả và rút ngắn thời gian đáng kể.

PlinkCare TP.HCM cũng liên tục nhập các máy móc, trang thiết bị tân tiến nhằm hỗ trợ bác sĩ trong việc chẩn đoán và điều trị cho người bệnh. Ngoài ra, khoa Ngoại Vú còn lập nhóm “CLB bệnh nhân ung thư vú bệnh viện Tâm Anh” giúp người bệnh có thể chia sẻ những khó khăn lo lắng với những người bệnh cùng hoàn cảnh.

Cách phát hiện ung thư vú sớm thông qua xét nghiệm tầm soát khá quan trọng và có lợi ích, hạn chế nhất định. Thông qua bài này, chị em hiểu hơn về việc tầm soát phát hiện ung thư vú giai đoạn sớm và lựa chọn phương pháp phù hợp với bản thân.