3 cách điều trị tắc nghẽn mạch máu não phổ biến hiện nay

Tắc nghẽn mạch máu não hay còn gọi là xơ vữa động mạch cảnh, mảng bám động mạch cảnh xảy ra khi mảng bám tích tụ bên trong động mạch cảnh (động mạch lớn ở cổ nuôi não). Tình trạng này có thể gây đột quỵ nếu không phát hiện và điều trị kịp thời.

Tắc nghẽn mạch máu não có chữa được không?

Tắc nghẽn mạch máu não hoàn toàn có thể chữa được nếu người bệnh sớm được đưa đến khám và điều trị tại các cơ sở y tế chuyên sâu về đột quỵ – mạch máu não. (1)

Cách điều trị tắc nghẽn mạch máu não là đưa máu trở lại não trước khi tổn thương hoàn toàn. Quá trình này được thực hiện bằng cách sử dụng thuốc tiêu huyết khối tiêm tĩnh mạch để làm tan cục máu đông đang chặn lưu lượng máu đến não hoặc đặt ống thông vào động mạch não bị tắc nghẽn và loại bỏ sự tắc nghẽn. Trường hợp can thiệp mạch máu không khả thi, bác sĩ sẽ lựa chọn cách phẫu thuật loại bỏ mảng bám trong động mạch cảnh nhằm ngăn ngừa đột quỵ.

Trong mọi trường hợp, người bệnh cần được đưa đến cơ sở y tế gần nhất ngay sau khi các triệu chứng đột quỵ đầu tiên xuất hiện để bảo tồn càng nhiều mô não càng tốt.

Xem thêm: Tắc nghẽn mạch máu não có chữa được không? Yếu tố nào ảnh hưởng?

Mục tiêu của điều trị tắc nghẽn mạch máu não

Phòng ngừa đột quỵ nguyên phát hoặc thứ phát, là mục tiêu chính của điều trị tắc nghẽn mạch máu não. Bệnh nhân có nguy cơ cao cần được xác định sớm và tư vấn về việc thay đổi lối sống cũng như kiểm soát các bệnh đi kèm để ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm. (2)

Các yếu tố góp phần làm tăng nguy cơ tai biến mạch máu não của bệnh nhân bao gồm đái tháo đường không kiểm soát, tăng huyết áp không kiểm soát, lạm dụng nicotin và rung tâm nhĩ. Đây là những bệnh phổ biến nhất và có tỷ lệ mắc cao. Tuy nhiên, các tình trạng khác cũng liên quan đến các bệnh lý mạch máu như viêm mạch và một số bệnh tự miễn.

Hướng dẫn cách điều trị tắc nghẽn mạch máu não phổ biến

Cách điều trị tắc nghẽn mạch máu não khác nhau ở mỗi người bệnh. Bác sĩ sẽ dựa trên các triệu chứng chẩn đoán xem liệu người bệnh đó có bị đột quỵ hay không.

Nếu động mạch bị tắc nghẽn nhẹ và chẩn đoán được thực hiện trước khi một người bị đột quỵ, bác sĩ sẽ khuyên người đó thực hiện thay đổi lối sống bao gồm: bỏ thuốc lá, tập thể dục (cải thiện cân nặng, giảm huyết áp và kiểm soát lượng đường trong máu), ăn uống lành mạnh, quản lý tốt các bệnh mãn tính như huyết áp cao và tiểu đường…

1. Dùng thuốc tan huyết khối (thuốc tiêu sợi huyết- rTPA)

Đây là thuốc được sử dụng điều trị tắc nghẽn mạch máu não trong “giờ vàng” tại bệnh viện. Thuốc có công dụng làm loãng máu (thuốc chống huyết khối), được sử dụng cho tình trạng đột quỵ mức độ nhẹ đến trung bình.

“Giờ vàng” trong cấp cứu đột quỵ là khoảng từ 3 đến 4,5 giờ đầu kể từ khi người bệnh khởi phát đột quỵ. Khung giờ vàng có thể mở rộng lên đến 6 giờ sau đột quỵ, giúp cứu thêm đến gần 30% người bệnh.

Kỹ thuật dùng thuốc tiêu sợi huyết đường tĩnh mạch (rTPA) làm tan cục máu đông gây tắc nghẽn mạch máu có thể áp dụng trong khung thời gian lên đến 6 giờ sau cơn đột quỵ.

2. Can thiệp mạch máu não

Nếu bệnh nhân bị tắc nghẽn ở mạch máu lớn, phương pháp can thiệp nội mạch lấy cục máu đông sẽ được áp dụng. Để can thiệp mạch máu não chính xác, bác sĩ sử dụng máy chụp DSA (chụp mạch máu số hóa xóa nền) nhằm xác định đường đi của mạch máu não. Sau khi thấy được vị trí mạch máu não bị tắc, bác sĩ sẽ để luồn ống thông qua động mạch đùi, tiếp cận lên vị trí tắc để gắp cục máu đông.

Các kỹ thuật hiện đại này có thể áp dụng trong 24 giờ từ khi xảy ra tình trạng tắc nghẽn mạch máu (đột quỵ), giúp giảm tỷ lệ tử vong và tăng khả năng hồi phục cho người bệnh.

3. Phẫu thuật

Phẫu thuật là cách điều trị tắc nghẽn mạch máu não hiệu quả. Hiện có hai phương pháp phẫu thuật điều trị, bao gồm: cắt bỏ nội mạc động mạch cảnh hoặc nong mạch và đặt stent. Tùy vào tình trạng bệnh, bác sĩ sẽ lựa chọn phương pháp điều trị hiệu quả nhất.

Với phương pháp này, người bệnh được gây tê cục bộ hoặc gây tê toàn thân. Bác sĩ sẽ rạch một đường ở cổ, tiến hành mở động mạch và loại bỏ tắc nghẽn, sau đó khâu lại động mạch.

Cách chữa tắc nghẽn mạch máu não thông qua phẫu thuật nhằm loại bỏ mảng bám trong động mạch cảnh, ngăn ngừa đột quỵ. Ở những bệnh nhân không có triệu chứng, phẫu thuật cắt bỏ nội mạc động mạch thường được tiến hành trong trường hợp lưu lượng máu qua động mạch cảnh bị tắc nghẽn từ 70-80% trở lên. Lý do, ở những bệnh nhân này, nguy cơ đột quỵ khá thấp (dưới 2% mỗi năm). (3)

Sau khi loại bỏ mảng bám, động mạch thường được “vá” bằng một phần nhỏ màng ngoài tim bò (màng tim bò) hoặc vật liệu tổng hợp.

Một số bệnh nhân do vị trí của mảng bám hoặc các vấn đề y tế khác (như bệnh tim) sẽ “chống chỉ định” với thủ thuật này. Nếu bệnh nhân đã thực hiện nong mạch vành và đặt stent cũng cần được cân nhắc kỹ càng.

Biến chứng có thể gặp sau điều trị tắc mạch máu não

Các biến chứng có thể xay ra sau điều trị tắc nghẽn mạch máu não bao gồm: huyết khối tĩnh mạch sâu, tắc mạch phổi, viêm phổi do sặc, nhiễm trùng đường tiết niệu, té ngã và nhiễm trùng ruột, hoặc rối loạn chức năng bàng quang. Nguy cơ tái đột quỵ cũng gia tăng nếu các biến chứng xảy ra thường xuyên. Điều này thường xảy ra trong bốn ngày đầu sau điều trị. (4)

Sau điều trị tắc nghẽn mạch máu não nên lưu ý gì?

Sau điều trị tắc nghẽn mạch máu não, người bệnh cần duy trì lối sống lành mạnh và quản lý các yếu tố nguy cơ. Một số lưu ý cần thiết để người bệnh và người chăm sóc cần thực hiện:

• Chế độ ăn uống lành mạnh: Người sau điều trị tắc nghẽn mạch máu não cần thực hiện chế độ ăn uống cân bằng, ít chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa, cholesterol và natri. Ăn nhiều trái cây, rau, ngũ cốc nguyên hạt, protein nạc và chất béo lành mạnh như những chất có trong các loại hạt, hạt và dầu ô liu.
• Tập thể dục thường xuyên: Tham gia các hoạt động thể chất thường xuyên, chẳng hạn như đi bộ, bơi lội, đạp xe hoặc các bài tập aerobic. Tập thể dục thường xuyên giúp duy trì cân nặng khỏe mạnh, cải thiện lưu thông máu và giảm nguy cơ tắc nghẽn động mạch.
• Không hút thuốc: Người bệnh cần bỏ hẳn thuốc lá để ngăn ngừa tắc nghẽn động mạch và các bệnh tim mạch khác. Hút thuốc làm tổn thương động mạch và làm tăng nguy cơ tích tụ mảng bám.
• Quản lý huyết áp: Giữ huyết áp ở mức khỏe mạnh thông qua điều chỉnh lối sống. Nếu cần, dùng thuốc ổn định huyết áp theo chỉ định của bác sĩ.
• Kiểm soát mức cholesterol: Theo dõi mức cholesterol thường xuyên và quản lý chỉ số thông qua thay đổi chế độ ăn uống, tập thể dục và dùng thuốc theo lời khuyên của bác sĩ.
• Quản lý bệnh tiểu đường: Người bệnh đồng thời mắc bệnh tiểu đường cần thăm khám định kỳ để quản lý hiệu quả lượng đường trong máu, giảm nguy cơ tắc nghẽn động mạch.
• Duy trì cân nặng hợp lý: Người bệnh vừa điều trị tắc nghẽn mạch máu não cần duy trì cân nặng hợp lý thông qua chế độ ăn uống cân bằng và hoạt động thể chất thường xuyên, ngừa mỡ máu cao và tăng huyết áp
• Ngừng uống rượu: Uống nhiều rượu có thể làm tăng huyết áp và góp phần làm tắc nghẽn động mạch.
• Quản lý căng thẳng: Căng thẳng mãn tính có thể ảnh hưởng đến sức khỏe tim mạch. Thực hành các kỹ thuật thư giãn như thiền, yoga hoặc thở sâu để giảm mức độ căng thẳng.
• Kiểm tra sức khỏe thường xuyên: Việc đi khám sức khỏe định kỳ với người bệnh vừa điều trị tắc nghẽn mạch máu não đóng vai trò quan trọng, nhằm kiểm tra và sàng lọc định kỳ nhằm theo dõi sức khỏe tổng thể và xác định sớm các yếu tố nguy cơ tiềm ẩn.

Dinh dưỡng sau điều trị tắc mạch máu não

Người bệnh sau điều trị tắc nghẽn mạch máu não cần một chế độ ăn ít chất béo, ít cholesterol, nhiều rau, thịt nạc, trái cây và nhiều chất xơ là một cách để giảm nguy cơ đột quỵ. (5)

Trái cây và rau quả chứa chất chống oxy hóa, có thể giúp giảm tổn thương mạch máu. Loại thực phẩm này cũng chứa kali có thể giúp kiểm soát huyết áp.

Chất xơ trong rau quả có thể làm giảm cholesterol. Folate (có trong các loại rau lá xanh) có thể làm giảm nguy cơ đột quỵ. Ngũ cốc nguyên hạt và ngũ cốc cũng chứa chất xơ và folate.

Thực phẩm từ sữa là một nguồn cung cấp kali, cùng với canxi, giúp kiểm soát huyết áp. Các lựa chọn thay thế cho sữa bao gồm sữa đậu nành, sữa gạo giàu canxi. Các nguồn canxi khác có trong cá, hạnh nhân và đậu phụ… cũng đều tốt cho những người sau điều trị tắc nghẽn mạch máu não.

Giảm bớt gia vị trong món ăn cũng là một trong những cách điều trị tắc mạch máu não hiệu quả.  Ăn quá nhiều muối có thể làm tăng huyết áp, quá nhiều đường có thể làm hỏng mạch máu, quá nhiều dầu mỡ (chất béo bão hòa) khiến cholesterol tăng cao… Do đó, người bệnh không ăn thức ăn nhanh, nên ăn dầu oliu, ăn bơ hạt. Các loại sữa chua, phô mai và các sản phẩm thay thế, hầu hết đều giảm chất béo cho người bệnh.

Chữa tắc mạch máu não ở đâu an toàn?

Khi có những biểu hiện tắc nghẽn mạch máu não, người bệnh cần được nhanh chóng đưa đến các cơ sở y tế chuyên khoa về mạch máu, thần kinh, đột quỵ; được trang bị đầy đủ thiết bị cấp cứu để có cách điều trị tắc nghẽn mạch máu não hiệu quả nhất.

PlinkCare TP HCM là đơn vị hàng đầu trong việc khám và tầm soát, chẩn đoán và điều trị tắc nghẽn mạch máu não. Đội ngũ bác sĩ Cấp cứu chuyên ngành Mạch máu – Thần kinh – Đột quỵ nhanh chóng xác định, chẩn đoán các biểu hiện lâm sàng về cấp cứu đột quỵ cấp. Bệnh viện cũng được trang bị đầy đủ các máy móc chuyên dụng như máy cộng hưởng từ MRI 1,5 – 3 Tesla, hệ thống máy chụp cắt lớp vi tính (CT) 768 lát cắt lát cắt Somatom Drive với tốc độ chụp lên đến 458mm/s giúp chẩn đoán chính xác và nhanh chóng các bệnh lý và vấn đề mạch máu não, máy siêu âm tổng quát cao cấp Acuson Sequoia lấy nét theo thời gian thực,… phương tiện monitor theo dõi huyết áp, đường huyết, các kỹ thuật xét nghiệm liên quan…

Khi nhận thấy người bệnh có biểu hiện tắc nghẽn mạch máu não, các bác sĩ Cấp cứu sẽ lập tức ra y lệnh khẩn, thiết lập liên chuyên khoa Cấp cứu – Nội thần kinh – Chẩn đoán hình ảnh và các chuyên khoa khác sẵn sàng phối hợp. Bệnh nhân nhanh chóng được thực hiện các xét nghiệm cần thiết như chụp CT hoặc MRI. Chỉ 5-10 phút sau có kết quả, bác sĩ sẽ hội chẩn để đưa ra cách điều trị tắc nghẽn mạch máu não hiệu quả và phù hợp.

Để đặt lịch thăm khám, điều trị bệnh tại Hệ thống PlinkCare, Quý khách vui lòng liên hệ:

Trong những năm gần đây, các lựa chọn điều trị tắc nghẽn mạch máu não đã có nhiều tiến bộ nhanh chóng. Các bác sĩ chuyên khoa thần kinh – mạch máu và bác sĩ can thiệp mạch tại PlinkCare đều có nhiều kỹ năng và kinh nghiệm, tay nghề cao, cũng như áp dụng các nghiên cứu và công nghệ tiên tiến vào điều trị từng ca cụ thể một cách an toàn và hiệu quả nhất. Niềm tin của nhiều bệnh nhân được tiếp tục phát triển trong lĩnh vực này.