Bướu mỡ là gì? Nguyên nhân, dấu hiệu, chẩn đoán và phòng ngừa

Bướu mỡ là gì?

Bướu mỡ là khối mô hình bầu dục hoặc hình tròn nằm dưới da. Loại bướu này chủ yếu là mỡ, dễ di chuyển khi chạm vào và thường không gây gây đau. Bướu mỡ có thể xuất hiện ở bất kỳ bộ phận nào trên cơ thể, phổ biến ở lưng, cánh tay, vai, thân và cổ.

Bướu mỡ còn có tên gọi khác là u mỡ. Đây là khối u mô mềm lành tính, phát triển chậm và không gây ung thư. Loại bướu này thường không cần điều trị. Nếu bướu mỡ gây khó chịu cho người bệnh, bác sĩ có thể loại bỏ bướu bằng thủ thuật ngoại khoa. (1)

Vị trí bướu mỡ thường xuất hiện

Bướu mỡ có thể xuất hiện ở bất cứ đâu trên cơ thể nhưng hiếm khi xuất hiện trên cơ, não và cơ quan nội tạng. Đa phần người bệnh chỉ có 1 u mỡ. Các vị trí thường xuất hiện như:

• Cánh tay hoặc chân.
• Sau gáy.
• Cổ.
• 2 vai.
• Ngực và thân.
• Trán.

Dấu hiệu bướu mỡ

Các triệu chứng của bướu mỡ rất khác nhau, tùy theo vị trí của bướu. Trong hầu hết các trường hợp, chúng là những cục u mềm, không đau nằm dưới da. Các triệu chứng thường gặp và hiếm gặp của loại bướu này bao gồm: (2)

1. Triệu chứng thường gặp

• Bướu ở da: thường phát triển dưới dạng khối u mỡ ngay dưới da, xuất hiện ở thân, cánh tay hoặc cổ.
• Mềm: bướu mỡ mềm và nhão khi chạm vào.
• Di chuyển dễ: khối mô mỡ điển hình sẽ di chuyển nhẹ khi ấn vào, được gọi là dấu hiệu trượt, không gắn chặt vào một chỗ.
• Nhỏ: thường rộng dưới 2 inch (5,08cm) nhưng có thể phát triển lớn hơn.
• Không đau: bướu mỡ thường không gây đau nhưng có thể tùy thuộc vào vị trí, nếu bướu chèn lên dây thần kinh hoặc vùng nhạy cảm có thể gây đau.
• Phát triển chậm: chúng phát triển chậm theo thời gian.

2. Triệu chứng hiếm gặp

Các triệu chứng hiếm gặp của khối u mỡ bao gồm:

• Vị trí sâu: khối u mỡ là một loại khối u trung mô, thường được tìm thấy gần bề mặt da. Tuy nhiên, trong một số trường hợp hiếm gặp, bướu mỡ có thể được tìm thấy trên các cơ quan nội tạng như ruột và dạ dày.
• Đau: các khối u béo thường không đau. Tuy nhiên, có một tình trạng gọi là adiposis dolorosa, có thể gây đau.
• Nén dây thần kinh: bướu chèn vào dây thần kinh có thể gây đau và rát.
• Khối u ác tính: hầu như các bướu ở dạng này đều lành tính. Tuy nhiên, có một loại ung thư hiếm gặp gọi là liposarcoma có nhiều triệu chứng giống khối u mỡ. Bác sĩ có thể cho người bệnh làm các xét nghiệm chẩn đoán để xác định có phải không phải ung thư không.

Nguyên nhân gây bướu mỡ

Một số nguyên nhân gây bướu mỡ như: (3)

1. Bệnh Dercum

Bệnh dercum còn được gọi là hội chứng adiposis dolorosa hoặc hội chứng Anders. Đây là rối loạn hiếm gặp khiến bướu mỡ phát triển, gây đau, phổ biến ở cánh tay, chân và thân.

2. Hội chứng Gardner

Hội chứng Gardner là một dạng của bệnh đa polyp gia đình (FAP), Ngoài việc nổi các khối u mỡ, bệnh còn gây nhiều vấn đề khác như rối loạn tiêu hoá kéo dài, đa polyp dạ dày, đa polyp tá tràng, u nguyên bào gan, tụy, ruột non…

3. Đau mỡ di truyền

Đa u mỡ di truyền hay đa u mỡ gia đình là rối loạn có tính chất di truyền.

4. Bệnh Madelung

Bệnh Madelung hay bệnh u mỡ đa đối xứng, chủ yếu xảy ra ở nam giới uống rượu quá mức, khiến u mỡ phát triển quanh cổ và vai.

Khi nào gặp bác sĩ?

Đến gặp bác sĩ khi da có khối u hoặc nốt sần dưới da. Điều cần thiết là phải được chẩn đoán và loại trừ các tình trạng nghiêm trọng, chẳng hạn như liposarcoma (ung thư mô mỡ). Các triệu chứng của liposarcoma tương tự như dấu hiệu của bướu mỡ.

Nếu bị gặp phải tình trạng này, người bệnh nên đến gặp bác sĩ nếu nhận thấy bất kỳ thay đổi nào, chẳng hạn như đau đột ngột. Đến bệnh viện ngay nếu bướu tiến triển nhanh chóng (qua nhiều tuần), cảm thấy cứng hoặc không di chuyển dễ dàng khi chạm vào. Bác sĩ sẽ kiểm tra để xem liệu có mạch máu hay không, đây có thể là dấu hiệu của u mạch máu.

Chẩn đoán bướu mỡ như thế nào?

Bác sĩ chẩn đoán bướu mỡ khi khám sức khỏe, chạm vào khối u mỡ và hỏi xem có đau hay mềm không. Người bệnh có thể cần sinh thiết để xác nhận rằng bướu mỡ không phải ung thư. Bác sĩ sinh thiết và gửi mẫu đến phòng thí nghiệm để kiểm tra.

Thông thường, khối u mỡ có thể bị nhầm lẫn với u nang. Để xem hình ảnh rõ ràng về khối u này, bác sĩ có thể yêu cầu người bệnh thực hiện chẩn đoán hình ảnh như: siêu âm, chụp ảnh cộng hưởng từ (MRI) hoặc chụp cắt lớp vi tính (CT). Từ đó giúp bác sĩ xác định xem đó là u mỡ hay u nang. Các phương pháp chẩn đoán hình ảnh cũng giúp xác định vị trí của khối u mỡ, mức độ sâu nếu có mạch máu và bướu có chèn ép vào dây thần kinh hoặc các mô khác hay không.

Bướu mỡ khi nào thì nguy hiểm?

Các bướu mỡ thường không nguy hiểm và có ít biến chứng. Nếu chúng bắt đầu phát triển ở nơi khác ngoài dưới da, bướu có thể gây các biến chứng nghiêm trọng. Ví dụ như bướu mỡ nội phế quản, một khối u mỡ phát triển trong phế quản phổi, gây khó thở.

Một số trường hợp bướu phát triển trong tim. Những khối u này khiến tim không thể bơm máu như bình thường, gây nhiều triệu chứng khác nhau như chóng mặt, khó thở và nhịp tim không đều.

Điều trị như thế nào?

Thông thường không cần điều trị bướu mỡ. Tuy nhiên, nếu u mỡ làm người bệnh khó chịu, đau hoặc đang tiến triển, bác sĩ có thể khuyên người bệnh cắt bỏ bướu. Phương pháp điều trị lipoma bao gồm: (4)

• Phẫu thuật cắt bỏ: hầu hết các bướu mỡ đều được loại bỏ bằng phẫu thuật, bằng cách cắt bướu. Tái phát sau khi loại bỏ bướu không phổ biến. Người bệnh có thể bị sẹo và bầm tím sau phẫu thuật. Một kỹ thuật được gọi là chiết cắt bỏ tối thiểu có thể dẫn đến ít sẹo hơn.
• Hút mỡ: sử dụng ống tiêm lớn và kim để loại bỏ.
• Steroid: loại thuốc điều trị u mỡ này có thể giúp thu nhỏ khối u.

Biện pháp phòng ngừa bướu mỡ

Nhiều tình trạng gây xuất hiện bướu mỡ thường do di truyền. Vì được truyền qua các thế hệ nên không thể ngăn chặn chúng. Tuy nhiên, bệnh Madelung có thể phòng ngừa bằng cách hạn chế uống rượu.

Khoa Ngoại vú – Đầu Mặt Cổ, PlinkCare TP.HCM quy tụ đội ngũ chuyên gia đầu ngành, bác sĩ giỏi chuyên môn, giàu kinh nghiệm trong thăm khám, tư vấn, điều trị và chăm sóc toàn diện các bệnh lành tính đầu mặt cổ; các bệnh ung thư vùng đầu cổ (ung thư vòm hầu, ung thư vùng hốc mũi, ung thư vùng hốc miệng…); bệnh lành tính và ác tính của tuyến giáp, tuyến nước bọt.

Bướu có thể gây khó chịu và mất thẩm mỹ nhưng thường không gây nguy hiểm cho người bệnh. Hầu hết các bướu mỡ không cần điều trị nhưng nếu tình trạng này gây đau hoặc tạo tâm lý lo lắng, người bệnh nên đến bác sĩ để được khám và loại bỏ bướu an toàn. Thông thường, bác sĩ có thể loại bỏ u mỡ bằng phẫu thuật và bướu hiếm khi tái phát sau khi được loại bỏ.