Block nhĩ thất độ 1 có nguy hiểm không? Điều trị và ngăn ngừa

Block nhĩ thất độ 1 là gì?

Block nhĩ thất độ 1 là hiện tượng các xung điện dẫn truyền từ tâm nhĩ đến tâm thất qua nút nhĩ thất (AV) chậm hơn so với thời gian bình thường.

Tiêu chuẩn block nhĩ thất cấp 1 trên điện tâm đồ là khoảng PR (hoặc PQ)>0,2 giây. Bệnh Block nhĩ thất độ 1 được thể hiện rõ ràng nhất khi khoảng PR>0,3 giây và đôi khi sóng P sẽ xuất hiện ẩn trong sóng T của chu kỳ trước.

Tỷ lệ mắc bệnh tăng theo độ tuổi, với hầu hết các nghiên cứu cho thấy tỷ lệ mắc bệnh là 1,0% đến 1,5% cho đến tuổi 60, tại thời điểm đó tỷ lệ mắc bệnh tăng lên khoảng 6,0%. Bệnh này phổ biến hơn ở nam giới, với tỷ lệ nam/nữ xấp xỉ là 2:1. Tỷ lệ lưu hành trên 10% đã được quan sát thấy ở quần thể vận động viên trẻ, cho thấy rằng trương lực tự chủ phó giao cảm tăng lên đóng vai trò trong sự phát triển block AV độ 1 ở bệnh nhân trẻ tuổi. (1)

Nguyên nhân dẫn đến block nhĩ thất độ 1

Có nhiều nguyên nhân tác động đến thời gian dẫn truyền của các xung điện từ tâm nhĩ qua tâm thất gây ra tình trạng block nhĩ thất độ 1 ở bệnh nhân. Các nguyên nhân này gồm:

• Bẩm sinh hoặc do quá trình thoái hóa vì tuổi cao.
• Nhược năng tuyến giáp làm sụt giảm hormon giáp trong cơ thể.
• Các bệnh lý về tim mạch, biến chứng sau nhồi máu cơ tim, tổn thương cơ tim sau phẫu thuật.
• Rối loạn cân bằng điện giải, đặc biệt là hạ kali máu và magie máu.
• Viêm hoặc nhiễm trùng cơ tim (viêm nội tâm mạc).
• Bệnh thấp tim, thấp khớp.
• Một số thuốc được sử dụng có tác dụng phụ ảnh hưởng đến nhịp tim.
• Do khả năng di truyền (trường hợp này có khả năng thấp). (2)

Bên cạnh đó, các vận động viên chuyên nghiệp cũng là nhóm đối tượng có nguy cơ cao mắc bệnh Block nhĩ thất độ 1 do thường xuyên luyện tập nên nhịp tim của họ sẽ chậm hơn so với người bình thường.

Triệu chứng block nhĩ thất độ 1

Hầu hết, các bệnh nhân mắc block nhĩ thất độ 1 thường không có triệu chứng biểu hiện cụ thể của bệnh. Bệnh nhân chỉ phát hiện ra bệnh khi đo điện tâm đồ trong những lần kiểm tra sức khỏe định kỳ hay do đột ngột ngất xỉu, nhập viện để điều trị các bệnh lý khác.

Ở block độ 1 độ cao hơn (khoảng PR lớn hơn 0,30 giây), bệnh nhân có thể phát triển các triệu chứng như: khó thở, khó chịu, chóng mặt, đau ngực hoặc thậm chí ngất do sự đồng bộ kém giữa co bóp tâm nhĩ và tâm thất.

Block nhĩ thất độ 1 có nguy hiểm không?

Đối với phần lớn bệnh nhân bị block nhĩ thất độ 1 không cần điều trị. Hướng dẫn của Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ (AHA)/Trường Cao đẳng Tim mạch Hoa Kỳ (ACC) không khuyến cáo đặt máy tạo nhịp vĩnh viễn cho bệnh nhân bị block nhĩ thất độ 1, ngoại trừ những bệnh nhân có khoảng PR lớn hơn 0,30 giây đang gặp các triệu chứng được cho là do block nhĩ thất.

Không có chỉ định dùng thuốc chống loạn nhịp cho block nhĩ thất độ 1. Bệnh nhân cần được theo dõi để đánh giá tình trạng block nhĩ thất nặng hơn. Theo dõi bằng cách thực hiện đo ECG thường quy và hiếm khi cần làm thêm các cận lâm sàng nếu khoảng PR không kéo dài thêm.

Biến chứng block nhĩ thất độ 1 có thể xảy ra

Mặc dù block nhĩ thất độ 1 được xem là bệnh lành tính, không đáng lo ngại nhưng nếu sức khỏe không được chăm sóc tốt, không tiến hành điều trị ngay khi có những dấu hiệu cụ thể của bệnh thì block nhĩ thất cấp 1 cũng có thể để lại nhiều biến chứng ảnh hưởng đến sức khỏe. Tiêu biểu:

1. Tiến triển sang tình trạng block nhĩ thất độ 2 hoặc 3

Block AV độ một thường không có triệu chứng và do đó được dung nạp tốt. Các nghiên cứu cho thấy khi bệnh nhân mắc tình trạng này khi họ già đi, họ có nhiều khả năng phát triển các rối loạn nhịp liên quan như rung nhĩ hoặc block AV độ cao (block nhĩ thất độ 2, block nhĩ thất độ 3). Do đó, cần theo dõi chặt chẽ những bệnh nhân đã biết bị block AV độ 1 khi lớn tuổi hoặc nếu đi kèm bệnh động mạch vành, suy tim, bệnh van tim hoặc một tình trạng có khả năng biến chứng khác.

2. Nhịp tim đập chậm hơn

Nhịp tim đập chậm hơn là một trong những biến chứng của block nhĩ thất độ 1. Điều này là do quá trình dẫn truyền chậm bất thường từ tâm thất qua tâm nhĩ làm cho lượng máu cung cấp cho não không đảm bảo số lượng như quy định từ đó khiến cho nhịp tim đập chậm hơn bình thường.

Tiêu chuẩn chẩn đoán block nhĩ thất độ 1

Tiêu chuẩn chẩn đoán block nhĩ thất độ 1 dựa vào khoảng PR. Khoảng PR>0,2 giây, có chiều dài hơn 200 ms trên bề mặt điện tâm đồ, không kèm theo sự gián đoạn dẫn truyền từ tâm nhĩ đến tâm thất, được chẩn đoán là block nhĩ thất độ 1.

Khi phát hiện những bất thường về nhịp tim được biểu hiện trên điện tâm đồ, bác sĩ sẽ hỏi bệnh nhân về tiền sử bệnh lý tim mạch của bản thân (bệnh tim bẩm sinh) và của gia đình (người thân có bệnh lý về tim) để xác định nguyên nhân cụ thể làm cho khoảng PR bị kéo dài.

Ở những bệnh nhân không có triệu chứng, việc đánh giá chẩn đoán thêm có thể không cần thiết. Ở những bệnh nhân có triệu chứng, những người có khoảng QRS kéo dài và những người có bệnh tim liên quan, có thể được chỉ định thực hiện các kiểm tra về điện sinh lý giúp xác định vị trí của độ trễ dẫn truyền.

Phương pháp điều trị block nhĩ thất độ 1

Bệnh nhân mắc block nhĩ thất độ 1 không cần phải điều trị nếu như không có những triệu chứng cụ thể của bệnh được biểu hiện ra ngoài. Bệnh nhân nên thường xuyên đến bệnh viện kiểm tra sức khỏe định kỳ, theo dõi nhịp tim và đo điện tâm đồ nhằm kiểm soát được tình trạng tiến triển của bệnh, từ đó đề ra phương pháp điều trị hợp lý. Bên cạnh đó, người bệnh sẽ được bác sĩ hướng dẫn cách tự theo dõi nhịp tim tại nhà để ổn định sức khỏe và đến gặp ngay bác sĩ nếu có những hiện tượng bất thường về nhịp tim.

Ngoài ra, ở một số bệnh nhân khi được chẩn đoán bị block nhĩ thất cấp độ 1 nếu bất ngờ có những biểu hiện như: Choáng váng, chóng mặt, mệt mỏi, ngất xỉu,… thì nên đến gặp bác sĩ điều trị. Điều này giúp bác sĩ có thể chẩn đoán chính xác tình trạng hiện tại của bệnh nhân và đưa ra phác đồ điều trị block nhĩ thất hợp lý, tránh bệnh diễn biến nặng hơn.

Đối với trường hợp block nhĩ thất độ 1 có khoảng PR>0,3 giây, kèm theo những triệu chứng cụ thể của bệnh block nhĩ thất, bác sĩ có thể chỉ định bệnh nhân sử dụng máy tạo nhịp tim (trường hợp này hiếm gặp phải).

Biện pháp ngăn ngừa block nhĩ thất độ 1 tiến triển sang độ 2

Để phòng ngừa block nhĩ thất độ 1 tiến triển sang độ 2 cần lưu ý và thực hiện tốt các phương pháp sau:

• Thường xuyên theo dõi sức khỏe, nhịp tim của bản thân. Kiểm soát huyết áp ở mức hợp lý, tránh tình trạng huyết áp quá cao hoặc quá thấp.
• Thực hiện chế độ ăn uống lành mạnh, khoa học. Ăn các thực phẩm tốt cho tim mạch, ăn nhiều rau xanh, bổ sung các thực phẩm nhiều chất dinh dưỡng và sức đề kháng, hạn chế các thức ăn nhiều chất béo và dầu mỡ. Không sử dụng các chất kích thích có hại cho sức khỏe như rượu, bia, thuốc lá,…
• Có chế độ sinh hoạt hợp lý, ngủ đúng giờ và đủ giấc. Tăng cường sức khỏe bằng việc tập thể dục đều đặn 30 phút mỗi ngày, không vận động quá sức, bưng vác đồ đạc quá nặng sẽ ảnh hưởng đến tim,… (3)

Tim là cơ quan đóng vai trò quan trọng trong cơ thể giúp duy trì sự sống và các hoạt động phối hợp với những cơ quan khác. Do đó, bệnh lý liên quan đến tim mạch và sự bất thường của hệ thống điện tim như block nhĩ thất độ 1 là điều đáng quan tâm và cần điều trị kịp thời để tránh các biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra.

Hiện nay, Trung tâm Tim mạch, PlinkCare có cơ sở vật chất hiện đại, tiên tiến cùng đội ngũ bác sĩ có chuyên môn cao, giàu kinh nghiệm trong lĩnh vực tim mạch sẽ thăm khám và đưa ra phương pháp điều trị, chăm sóc tốt cho sức khỏe của bệnh nhân.

Để đặt lịch khám, tư vấn và điều trị tại Trung tâm Tim mạch, PlinkCare, xin vui lòng liên hệ:

Bệnh lý block nhĩ thất độ 1 là thể bệnh nhẹ, tiên lượng tốt và thường gặp phải. Vì thế, bệnh nhân không cần quá lo lắng mà chỉ cần chăm sóc sức khỏe tốt và đúng theo chỉ định của bác sĩ (nếu có) để phòng ngừa các biến chứng và tránh tình trạng bệnh tiến triển sang cấp độ cao hơn.